Brief W trakcie tej lekcji uczniowie będą mieli możliwość zapoznania się z zasadami selekcji i obróbki informacji na bazie tzw. myślenia analitycznego. Będą mogli podzielić większą informację na części składowe i pomyśleć na obróbką wyodrębnionych z całości fragmentów danych. Uczniowie będą w trakcie ćwiczenia pracowali na algorytmami i abstrakcyjnymi zasadami, próbując stworzyć instrukcję do gry. Plan zajęć Rozpoczęcie 15 minut 1) Omówienie podstawowego słownictwa 2) Krok za krokiem Ćwiczenie Myślenie analityczne 25 minut Ewaluacja ćwiczenia 10 minut Podsumowanie i utrwalenie materiału 5 minut Cele zajęć Uczeń potrafi Analizować informacje i na ich podstawie wyciągać wnioski Łączyć części składowe w większą całość Dostrzec i wyodrębnić różnice w podobnych wyrażeniach Czas trwania 55 minut Poziom Basic Materiały Arkusz: Myślenie analityczne Gra bez Instrukcji (załącznik 1) Arkusz: Myślenie analityczne Zadanie (załącznik 2) Kostka do gry dla każdej grupy Długopisy, ołówki, nożyczki
Przebieg zajęć Omówienie podstawowego słownictwa W tej lekcji pojawią się cztery nowe słowa, które uczniowie powinni zapamiętać, są to: Dekompozycja - Rozbicie problemu na mniejsze części. Pattern machting / Dopasowanie wzorca - Odnajdywanie podobieństw pomiędzy wyrażeniami. Abstrakcja - Wyodrębnienie różnic w celu znalezienia jednego rozwiązania dla wielu problemów. Algorytm - Lista kroków, jakie trzeba po kolei wykonać, by ukończyć dane zadanie. Krok za Krokiem Poproś uczniów aby zsumowali ze sobą wszystkie liczby od 1 do 200 o Użyj języka ciała żeby delikatnie zasygnalizować, że nie jest to poważne ćwiczenie i że nie będą oceniani. Następnie poinformuj ich, że wszystkie obliczenia muszą wykonać w głowie. Określ limit czasowy na 30 sekund. Mogą poczuć się przytłoczeni ale jest to celowe. Za pomocą tonu głosu i swojej postawy zasygnalizuj, że może im się to wydawać szalone, ale krzyknij START i zacznij mierzyć czas. Przyglądaj się grupie podczas mierzenia czasu. Ilu osób się pogubiło? Gdy skończy się czas zapytaj czy ktokolwiek był w stanie obliczyć wynik. Zapytaj czy są osoby, które uznały zadanie za tak trudne, że nie podjęły się rozwiązania go? Czy ktoś podjął się zadania ale go nie ukończył? o Jakiej metody użył/a? Pomórz uczniom spojrzeć na problem w mniejszej skali. o Jeśli rozłożymy zadanie na mniejsze części, łatwiej będzie mu sprostać o Zacznijmy z dwóch końców. Ile jest 200 + 1? o Ile jest 199 + 2?
o Ile jest 198 + 3? o Dostrzegacie wzór? o Ile takich par otrzymamy? Jak będzie wyglądała ostatnia para? 100 + 101 To oznacza, że mamy łącznie 100 par. Jeśli mamy łącznie 100 par sum liczby 201, jak zatem znaleźć ostateczne rozwiązanie? Ile jest 100*201? A teraz, co jeśli chcielibyśmy znaleźć trik, który pozwoliłby nam zrobić to samo z pozostałymi liczbami? Czy możemy z łatwością zrobić to samo z liczbą 2000? A 20 000? Co pozostaje takie samo? Gdzie jest różnica? Jak mógłby wyglądać algorytm, w którym wykorzystamy jedną zmienną (nazwijmy ją Alfred ). W zależności od tego, jaką wartość przypiszemy do zmiennej Alfred to algorytm będzie nam sumował wszystkie liczby pomiędzy 1 a liczbą wskazaną w Alfred o Jak powinien wyglądać prawidłowy wzór? -? = ( Alfred /2)*( Alfred +1) o Zrób kilka prostych przykładów aby pokazać, że algorytm działa poprawnie dla Alfred=2, 3, 4 i 5 Wszystkie pokazane tutaj czynności mają na celu uświadomienie wam, że posługiwanie się Myśleniem analitycznym (dekompozycją, abstrakcją i algorytmami) sprawi, że będziecie w stanie rozwiązywać problemy w sposób, którego nikt was wcześniej nie nauczył zupełnie jak zrobiliśmy to przed chwilą! Ta wiedza będzie stanowiła niezwykle cenną umiejętność w Waszym życiu! Ćwiczenie Myślenie analityczne Ta lekcja w większości poświęcona jest Grze Bez Instrukcji. Uczniom powierzone zostanie zadanie rozgryzienia jak przeprowadzić rozgrywkę w pewną tajemniczą grę. Mogą pojawić się drobne różnice i odstępstwa w ostatecznym algorytmie, ale są nieistotne. Tym, co jest dla nas ważne to to, że byli w stanie podjąć się ogromnego wysiłku w celu wykombinowania jak zagrać w tę grę i metodą małych kroków kierowali się w stronę rozwiązania.
Uczniowie powinni zostać uczuleni, że w znalezieniu rozwiązania powinno im pomóc myślenie analityczne. Oprzyj się jednak pokusie zdradzania uczniom zbyt wiele i pozwól im po prostu zrobić to po swojemu. Jeśli poczują się skołowani lub zdezorientowani, zachęć ich, aby przejrzeli raz jeszcze informacje, które otrzymali, lub jeśli to konieczne, zapytali kolegę/koleżankę z innej grupy o jakąś wskazówkę. Przebieg ćwiczenia 1) Podziel uczniów na grupy składające się z 2 do 4 osób 2) Pozwól grupom zapoznać się z arkuszem: Myślenie analityczne Gra bez Instrukcji (załącznik 1), dzięki czemu zapoznają się z doświadczeniami graczy, którzy mieli już styczność z Grą Bez Instrukcji 3) Zachęć ich, aby znaleźli podobieństwa pomiędzy poszczególnymi doświadczeniami i zakreślili kółkiem słowa, które powtarzają się u kolejnych graczy. 4) Następnie niech wyodrębnią różnice w każdym doświadczeniu poprzez podkreślenie słów, które zmieniają się u każdego z graczy. 5) Spraw, aby za pomocą abstrakcji i dopasowania do wzorca stworzyli szablon skryptu potrzebny do rozgrywki. Aby tego dokonać należy wypisać zakreślone wcześniej w kółko słowa a w miejsce słów podkreślonych zostawić puste miejsce. Na przykład: 6) Daj uczniom czystą kartkę papieru, na której, bazując na doświadczeniach innych uczniów które właśnie przeczytali, będą mogli zapisać instrukcje jak, ich zdaniem, powinno się grać w tę grę. To będzie ich algorytm. 7) Pozwól uczniom zagrać w grę używając algorytmu, który właśnie stworzyli. Każdy z graczy powinien mieć co najmniej dwie tury.
Ewaluacja ćwiczenia Czego się dzisiaj nauczyliśmy? Jak powinniście się zachować kiedy ktoś poprosi was o zrobienie czegoś, ale wy nie wiecie jak to zrobić? Co powinniście zrobić jeśli zadanie okaże się zbyt trudne? Rozwiązania wielu różnych problemów mogą mieć ze sobą jakieś części wspólne, co to może oznaczać? Jeśli Wasz aktualny problem różni się jedynie odrobinę od innego problemu, na które już macie gotowe rozwiązanie, co moglibyście zrobić w takiej sytuacji? Słownictwo Do jakich dzisiaj poznanych zwrotów odnoszą się te definicje? o Łączenie dwóch kawałków w całość o Rozkład problemu na mniejsze zagadnienia o Mądre zgadywanie Podsumowanie i utrwalenie materiału Rozdaj wszystkim uczniom arkusze Myślenie analityczne Zadanie (załącznik 2) i szczegółowo omów instrukcje, a następnie pozwól im wykonać ćwiczenie samodzielnie. Dzięki poprzedniemu ćwiczeniu uczniowie nie powinni mieć problemu z rozwiązaniem tego zadania. Opracowane przez Mateusza Rosika i Bartosza Kosińskiego na podstawie materiałów szkoleniowych ze strony code.org Materiał udostępniony jest na licencji Creative Commons (CC BY-NC-SA 4.0)
Załącznik 1 Myślenie analityczne Gra bez Instrukcji Przeczytaj poniższe komentarze od trzech różnych graczy i postaraj się odkryć, jakie są zasady tej gry. Zaznacz okręgiem wspólne wyrażenia i podkreśl słowa, które różnią się w wypowiedziach graczy. Pierwsze powtarzające się wyrażenie zostało już dla Ciebie zaznaczone. Reszta należy do Ciebie! Gracz 1 Gracz 2 Gracz 3 Spróbuj zdekodować algorytm stojący za mechaniką gry zapisując powtarzające się fragmenty i zostawiając puste miejsca we częściach, które się różniły
Kolory: 1) Czerwony 2) Niebieski 3) Żółty 4) Zielony 5) Różowy 6) Czarny Przedmioty: 1) Telefon komórkowy 2) Ananas 3) Tuńczyk 4) Ciasteczko 5) Muszka 6) Macka Części ciała 1) Głowa 2) Ogon 3) Ręka / stopa / łapa / kopyto 4) Brzuch 5) Nos 6) Plecy
Załącznik 2 Myślenie analityczne Zadanie Przyjrzyj się przedstawionym poniżej problemom. Zaznacz okręgami powtarzające się fragmenty i podkreśl te fragmenty, które są różne. Jak już się z tym uporasz, stwórz zdanie, które umożliwi Tobie tworzenie kolejnych zdań zgodnie z przyjętym schematem. Pierwsze zdanie już dla Ciebie przygotowaliśmy! 1) Trójkąty mają trzy boki. Kwadraty mają cztery boki. 2) To frajda czytać książki. To frajda czytać magazyny. 3) Kocham wąsy mojego kota. Kocham ogon mojego psa. Kocham ogon mojego konia. Kocham ogon mojego kota. 4) Tam jest chmura na niebie, która wygląda jak smok. Tam jest lilia na wodzie, która wygląda jak serce. Tam jest zabawka na podwórku, która wygląda jak serce.