Jeziora województwa zachodniopomorskiego WFOŚiGW w Szczecinie
Jeziora na Pomorzu Zachodnim w liczbach* W granicach województwa znajduje się 1.202,8 km 2 gruntów pod wodami co stanowi 5,25% powierzchni (II miejsce w Kraju) Jeziora o powierzchni powyżej 1 ha mają powierzchnię łącznie 65.991,0 ha co stanowi 23,45% (II miejscu w kraju) Pod względem liczby jezior województwo zachodniopomorskie plasuje się na I miejscu w Kraju z liczbą 1.650 (to niemal 30% wszystkich jezior w Polsce) Na potrzeby przemysłu i gospodarki komunalnej zużywamy najwięcej wody tj. 1.695.292,30 dam 3, prawie 16% (odniesienie do kraju) co ma wpływ na czystość naszych jezior * Źródło: Program Ochrony Jezior Polski Północnej 2013
Jakość wód jeziornych* Wyznaczono w woj. zachodniopomorskim 187 jednolitych części wód (JCW) Monitoring jest prowadzony jedynie dla jezior o powierzchni powyżej 50 ha 92 jeziora co stanowi 49,2% ma zły stan ekologiczny 88 jezior co stanowi 47,1% jest zagrożone osiągnięciem celu tj. przynajmniej dobrego stanu ekologicznego 19 jezior należy do wód silnie zmienionych co stanowi 10,2% i w tym przypadku oceniamy potencjał ekologicznych Jakość wód niektórych jezior jest tak zła, że wprowadzono dla nich derogacje wskazujące na możliwość osiągnięcia celów w kolejnym okresie planowania np. do roku 2021 * Źródło: Program Ochrony Jezior Polski Północnej 2013
Zagrożenia utrzymania lub poprawy jakości wód jezior Nadal obserwujemy znaczący ładunek biogenów, głównie azotu docierający do jezior z obszarów użytkowanych rolniczo Środkami zaradczymi mogą być działania o charakterze: ekonomicznym instrument po stronie dopłat rolnośrodowiskowych przyrodniczym usprawnianie funkcjonowania ekotonów, zakładanie na dopływach obszarów wodnobłotnych, zbiorniki wstępne technicznym bariery denitryfikacyjne jako sztuczne konstrukcje wspomagające proces denitryfikacji w wodach docierających do zbiornika dopływem podziemnym
Co jest ważne? Szczególnie istotne dla jezior woj. zachodniopomorskiego jest Poprawa stanu ekosystemów wodnych a w nim działanie 1.3 Rybactwo i 1.4 rekultywacja jezior 1.3 - Można realizować cele poprzez prowadzenie gospodarki rybackiej uwzględniając zasady biomanipulacji 1.4 - Można realizować cele z wykorzystaniem zewnętrznych (ochrona zlewni) i wewnętrznych środków kontroli eutrofizacji
Stan ekologiczny jezior w województwie zachodniopomorskim badanych w latach 2007 2011 Zgodnie z wytycznymi GIOŚ monitoringiem objęto głównie jeziora zagrożone, to znaczy takie, które w roku 2015 prawdopodobnie nie osiągną stanu przynajmniej dobrego. Status jezior zagrożonych posiadały 22 jeziora objęte oceną w latach 2007-2011
Strategia rekultywacji jezior obejmuje 7 następujących po sobie etapów: diagnoza problemu i ustalenie celów rekultywacji, zblokowanie zabiegów rekultywacji z mechanizmami determinującymi przechodzenie jeziora w kolejne stany stabilne, redukcja ładunków nutrietów, biomanipulacja, rekolonizacja lub nasadzenia makrofitów zanurzonych, regulacja zespołu ichtiofauny (gospodarka rybacko-wędkarska), monitoring postępu rekultywacji
Biomanipulację ichtiofauną należy traktować jako zabieg wspomagający ochronę jezior, a działania te winny być uzasadnione ekonomicznie tworząc tzw. usługi ekosystemowe.
Największe zagrożenia dotyczą pojawiania się masowych zakwitów toksycznych sinic co jest związane z zanieczyszczeniami związkami biogennymi, ale też zmianami klimatycznymi Microcystis sp Anabaena sp.
Dziękuję za uwagę Dawid Brzozowski Zastępca Prezesa Zarządu WFOŚiGW w Szczecinie www.wfos.szczecin.pl Szczecin, 06.11.2013r. Prezentacja przygotowana na podstawie danych z WIOŚ w Szczecinie, Program Ochrony Jezior Polski Północnej 2013, Katedry Biologii Środowiskowej Politechniki Koszalińskiej oraz profesora Tomasza Hesse