BIZNESNACZASIE Interesów bez wykorzystania internetu nie da siê ju robi. Ale nie ma te e-firmy bez korzeni zapuszczonych w tradycyjnym biznesie. Kto chce zarabia, musi gra na dwa fronty. p acalnych biznesów Magdalena Krocz, Grzegorz Morawski Stwierdzenie, e jak czego nie mo na znaleí przez przegl darkê Google, to to nie istnieje, tr ci mych. Dzi ju ze wieczk szuka szaleòca, który planowa by biznes na wiêksz skalê bez wykorzystania internetu. W ramach badania Trusted Trader, zapytano 447 osób, gdzie szukaj informacji o firmach, z których us ug chc skorzysta. Wszyscy jak jeden m przyznali, e w internecie. W wirtualu robimy zakupy, gramy na gie dzie, ogl damy telewizjê, szukamy porad prawnych, mê ów i on. Tymczasem gdzie po drugiej stronie siedz ci, którzy na naszej aktywno ci w sieci zarabiaj. I w gruncie rzeczy prowadz zupe nie zwyczajny biznes. Zmienia siê tylko miejsce, w którym spotykaj siê z klientami. wiat e-biznesów to trochê taki Dziki Zachód. Rodzi siê tu masa biznesowych inicjatyw. Niektóre odnosz sukces na skalê kraju, nieliczne - w wymiarze globalnym, przewa aj ca czê ginie jednak w odmêtach internetu, nim zacznie zarabia. W e- -biznesie, tak samo jak w biznesie tradycyjnym, liczy siê nie pod anie za mod, a umiejêtno znalezienia niezagospodarowanej niszy. Ka dy w sieci, ka dy inny B ogi Bogactwo internetowych biznesów mo e przyprawi o zawrót g owy. Ostatnimi czasy wyobraíniê
FIRMA W INTERNECIE, PIENI DZE W PORTFELU n.adameiuiietta.hogspo'^ ceboot FucMorForest ^ ft r *jestruj S i _ Sf BUI IA%!& /DAMA. ste%, «- Pieni dze na e-biznes Polska Agencja Rozwoju PrzedsiÊbiorczo ci w ramach Dzia ania 8.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka rozdysponowa a 1 mld z w ród wybranych start-upów. ^Ykadi <Í rozpalaj zarobki blogerów i vlogerów, którzy na swoich wpisach i filmach umieszczanych np. na YouTube. com mog zarobi nawet pó miliona z otych rocznie. Blog mo na za o y na jednym z wielu istniej cych serwisów. Ca a procedura trwa kilka minut i je li zadowolimy siê podstawow wersj witryny, to start z w asnym blogiem nie bêdzie nas kosztowa ani grosza. Jednak eby zacz zarabia, potrzebna jest poczytna tre i naprawdê du a grupa odbiorców, bo dopiero wtedy mog pojawi siê - MAITAS ''-!/,,, '"" *m CP pierwsze reklamowe zlecenia. Mog, ale nie musz, bo spora grupa blogerów nie zarabia ani grosza. - Zazwyczaj to firmy, a raczej reprezentuj ce ich agencje odnajduj blogerów. Kampanie s z regu y wymy lane odgórnie, dopiero potem wkleja siê do ca o ci poszczególne b ogi. Kampanie szyte" pod blogosferê s nadal dosy rzadkie, ale wyraínie wida, e ich popularno ro nie. Aktualnie dostajê tygodniowo 3-7 propozycji wspó pracy - wyja nia autor blogu JestKultura.pl, Andrzej Tucholski. Blog coraz czê ciej jest punktem wyj cia do biznesu robionego w wiecie realnym - tak zrobi a np. blogerka modowa Julia KuczyÒska, szerszej publiczno ci znana jako Maffashion. Szafiarka stworzy a w asn markê ubraò Staff by Maff, któr sprzedaje w sieci, ale blogerka projektuje te ubrania dla Gatty oraz Reserved. Z internetu do realu wyszed równie CeZik, czyli Cezary Nowak, który w sieci prezentuje w asne aran acje ró nych piosenek. Teraz obok kana u na YouTube.com muzyk zarabia te na koncertach. off
E-BIZNES Muzyka i filmy na danie Serwis VoD i MoD Z roku na rok ro nie liczba osób, które zamiast siedzie przed telewizorem, wol obejrze film w internecie, np. w serwisie Ipla.pl albo Iplex.pl, swoje platformy VoD (ang. video on demand, czyli wideo na danie) ma te wiêkszo stacji telewizyjnych. Coraz popularniejsze staj siê te muzyczne serwisy streamingowe (ang. music on demand), które umo liwiaj atwy i stosunkowo tani, a nawet darmowy dostêp do legalnej muzyki. Spotify.com deklaruje, e ich programu u ywa 24 mln osób na wiecie, a jego najwiêkszy konkurent - Deezer.com chwali siê liczb 32 mln u ytkowników, z czego 5 mln to klienci p ac cy abonament. Niestety, eby zaistnie w wirtualnym wiecie mediów, potrzebne s spore pieni dze, które wydamy na stworzenie zaplecza informatycznego oraz zakup materia ów wideo lub muzyki. U atwione zadanie maj stacje telewizyjne i radiowe, które udostêpniaj w asne programy i seriale. Serwisy, które dzia aj niezale nie od telewizji, musz same zdoby materia y wideo. Zadanie nie jest atwe, bo dystrybutorzy filmu jeszcze przed udostêpnieniem go daj za to okre lonych kwot. Poza tym w ka dym kraju dystrybucj danej produkcji zajmuje siê inny podmiot, dlatego platformy VoD udostêpniaj swoje zasoby wy cznie u ytkownikom z macierzystego kraju. Wygrany biznes Gry internetowe Olbrzymie pole do popisu i okazji do zarobku maj te w a ciciele gier przegl darkowych (casual), w ród nich najbardziej znana firma Zynga.com, dziêki której ok. 20 milionów u ytkowników mo e ka dego dnia uprawia swoj farmê na FarmVille albo rozbudowa wir^9. tualne miasto w CityVilIe. Na polskim rynku mo na znaleí kilkana cie firm zajmuj cych siê wy cznie produkcj gier typu casual oferowanych klientom indywidualnym. Gdyby pod uwagê wzi tak e firmy, 1 X Ze wiata wirtualnego do realnego j Julia KuczyÒska, blogerka modowa, stworzy a w asn markê ubraò Staff by Maff, któr sprzedaje w sieci. Projektuje te ubrania rlii Gatty oraz Reserved. Z internetu do reato wyszed równie CeZik, czyli Cezary Nowak, który na kanale Youtube.com prezentuje w asne aran acje ró nych piosenek. Teraz zarabia równie na koncertach. które produkuj gry reklamowe (a czêsto s one po prostu grami casual o komercyjnym charakterze) oraz dystrybutorów firm zagranicznych, ca a bran a mog aby liczy kilkadziesi t przedsiêbiorstw. Dla gotowych zaryzykowa w tym biznesie dobra wiadomo : wed ug przedstawicieli bran y nie zabraknie potencjalnych klientów kupuj cych ich produkty. - Polski rynek charakteryzuje siê niskimi barierami wej cia, wiêc atwo rozpocz dzia alno - przekonuje Adam Semik, dyrektor sprzeda y w firmie Ad Action zajmuj cej siê reklam w grach komputerowych i produkcj gier flash. - Zdecydowanie trudniej jest pozyska sta e zlecenia lub produkowa w asne gry w takim wymiarze, by uzyska stabiln pozycjê. Najszybciej mo na zarobi na stworzeniu gry reklamowej zamówionej np. przez du y koncern. Zysk jest jednak jednorazowy (orientacyjna cena sprzeda y typowej gry reklamowej wynosi np. 10 tys. zl) - po stworzeniu prawa do
BIZNESNACZASIE Ioo0p»v a-di C nj O + Nailepsze promope SSfflBPl OBIECUJ CE PERSPEKTYWY Na razie niewiele osób zamawia jedzenie wy cznie wsieci, jednak przewidujemy, e to siê zmieni dziêki popularyzacji smartfonów i tabletów. Micha Rokosz, dyrektor zarz dzaj cy wfoodpanda.pl niej przejmuje klient i producent nie czerpie z niej ju korzy ci. Bardziej ryzykownym, ale czêsto te bardziej zyskownym sposobem jest stworzenie gry casual dla klientów indywidualnych i umieszczeniu jej na jednym z serwisów z grami, np. gry.pl lub gry-online.pl. Je li produkt bêdzie ciekawy i dobrze wypromowany, zapewni zysk przez kilka miesiêcy albo nawet lat. Samotno w sieci Serwis randkowy Bilet do zysków Serwisy z biletami Biznesem, który w du ej mierze przeniós siê ze wiata realnego do sieci, s serwisy z biletami. Nie ma tu znaczenia, czy chcemy pój na koncert Iron Maiden, Justina Timberlakea, czy polecie na wakacje na Bahamy albo zakupy do Pary a. Wszystko sprowadza siê do poszukiwaò odpowiedniego biletu w specjalnym serwisie. Najwa niejszym czynnikiem decyduj cym o sukcesie portalu z biletami na koncerty jest szeroki wachlarz imprez, które zachêc klientów do jego odwiedzin. W ród nich musz znaleí siê najwa niejsze wydarzenia kulturalne i sportowe, ale warto tak e wprowadzi do oferty bilety na wydarzenia mniej medialne. Bilety mo na uzyska od organizatorów koncertów, firm eventowych b dí te mened erów reprezentuj cych konkretnych artystów. Portal zarabia przede wszystkim na prowizjach od sprzeda y biletów, ale pieni dze mo na te zdoby, umieszczaj c na stronie reklamy. Do kieszeni po rednika trafia rednio 5 proc. warto ci biletu. Oprócz biletów na koncerty i ró ne wydarzenia kulturalne w sieci mo na te zarabia na sprzeda y biletów lotniczych czy autokarowych, których sprzeda powoli przestaje by domen wy cznie biur podró y. Zanim zaczniemy sprzedawa bilety lotnicze, musimy nawi za wspó pracê z firm, która udostêpni nam tzw. silnik do wyszukiwarki biletów. W ten sposób w jednym miejscu zgromadzimy oferty wielu linii lotniczych, autokarowych czy bazê hotelow. - Na wdro enie wyszukiwarki trzeba przeznaczy od kilku do kilkudziesiêciu tysiêcy z otych. Wysoko inwestycji zale y od tego, jak bardzo rozbudowany system chcemy posiada. Nasze systemy s zbudowane w sposób typowo modu owy, co pozwala na sukcesywne wdra anie poszczególnych elementów w miarê rozwoju portalu wyja nia Katarzyna Herka, kierownik dzia u sprzeda y i marketingu firmy TravelTech. ODLOT Z: WYSZUKIWARKI Katarzyna Herka kierownik dzia u sprzeda y i marketingu firmy TravelTech Na wdro enie wyszukiwarki biletów lotniczych trzeba przeznaczy od kilku do kilkudziesiêciu tysiêcy z otych. Wysoko inwestycji zale y od tego, jak bardzo rozbudowany system chcemy posiada. Najnowsze badania Gemius mówi, e w ci gu ostatnich trzech lat liczba internautów yj cych samotnie wzros a do 10 proc. (z 6 proc. w 2010 roku), na brak potencjalnych klientów nie powinni wiêc narzeka w a ciciele serwisów randkowych. Warto jednak pamiêta, e konkurencja na tym rynku jest naprawdê du a. - Z pewno ci nie jest atwo wedrze siê na rynek serwisów randkowych i wygra walkê z konkurencj. Istniej jednak pewne nisze, które pozwalaj serwisom z sukcesem funkcjonowa na rynku. Najlepszym sposobem na debiut jest skierowanie oferty do okre lonej grupy odbiorców - twierdzi David Khalil, jeden z za o ycieli portalu edarling.pl. Mo na np. stworzy serwis randkowy wy cznie dla katolików lub osób oty ych. WiÊkszo portali randkowych wymaga od swoich u ytkowników op aty
FIRMAWINTERNECIEI za rejestracjê i funkcjonowanie w serwisie - to g ówne Íród ozarobków w a cicieli serwisów. Niektóre portale pobieraj jeszcze op aty za wstawianie dodatkowych zdjê czy mo liwo pisania wiadomo ci lub rozmowy na czacie. Oczywi cie, jak ka dy biznes internetowy portale randkowe zarabiaj tak e na reklamach, które wy wietlaj siê w serwisie. Wirtualne finanse, realna kasa E-kantor Finanse to kolejna dziedzina ycia, która jest bardzo widoczna w internecie. Do sieci przenosz siê serwisy po yczkowe czy kantory wymiany walut, o bankach nie wspominaj c, bo te w internecie s ju od dawna. Za o enie wirtualnego kantoru od strony prawnej regulowane jest przez te same przepisy, które odnosz siê do dzia alno ci stacjonarnej. E-kantory pod;egaj nadzorowi Narodowego Banku Polskiego oraz Ministerstwa Finansów, które wydaje zezwolenie na prowadzenie dzia alno ci kantorowej. W a ciciele i pracownicy co roku musz sk ada za wiadczenie o niekaralno ci. Jednak wirtualnej dzia alno ci towarzysz jeszcze inne zabezpieczenia. - Baza danych kantoru zarejestrowana jest u Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Dodatkowo przesy aniu pieniêdzy towarzysz zabezpieczenia SSL, te same, które u ywane s w bankach - wymienia Arkadiusz Kondek, ekspert elektronicznej wymiany waluty z KantorOnline.pl. E-kantory czê walut pozyskuj od swoich u ytkowników, a resztê kupuj na Foreksie, czyli miêdzynarodowym rynku finansowym. Kantor obraca rodkami swoich u ytkowników, wykonuj c wiele operacji kupna i sprzeda y dziennie po ró nych, najbardziej atrakcyjnych kursach. W obrocie znajduj siê najpopularniejsze waluty: frank szwajcarski, euro, dolar czy funt brytyjski. Kantory zarabiaj na ró nicach miêdzy kursem kupna i sprzeda y walut. Obowi zuje tu odwieczna zasada handlu: kupi taniej, sprzeda dro ej. Posi ek prosto z sieci E-gastronomia Ten rok niew tpliwie up ynie pod znakiem wirtualnej gastronomii, rozumianej bardzo szeroko - zarówno w kontek cie rozwoju du ych serwisów internetowych do zamawiania jedzenia, jak i rosn cej liczby restauracji, które zdecyduj siê na umieszczenie w nich swojego menu. Stworzenie serwisu umo liwiaj cego z o enie zamówienia online wymaga jednak sporych inwestycji i olbrzymiego zaplecza handlowego, które pozwoli na pozyskanie kolejnych restauracji. Serwis do zamawiania jedzenia zarabia na kilka sposobów. Pierwszym z nich jest prowizja od Tego szukali my w sieci w 2013 roku Frazy zwi zane z bran ami Liczba wyszukaò ( rednio miesiêcznie) Noclegi, hotele, agroturystyka ^^"H 1,3mln Kosmetyczka, fryzjerstwo i ) 1,2 mln Pizzeria, restauracja *XJ 1,0 mln Architekci y\ Lekarze 0 8mln i ' + j 0,7 mln Mechanika samochodowa 1 O l 0.6mln Us ugi budowlane T j 0,4 mln Stomatolog/dentysta 0,4 mln Stolarstwo " " " " j 0,2 mln ród o: Trusted Trader zamówienia, która wynosi kilka procent jego warto ci. Restauracja musi równie zap aci za wpisanie do wirtualnej bazy. Wed ug takiego schematu postêpuje np. PizzaPortal.pl, która dzia a na polskim rynku od 2010 roku, czy dzia aj cy od roku serwis FoodPanda.pl. Z badania instytutu Homo F omini wynika, e ju 64 proc. Polaków zamawia jedzenie z dostaw do domu. - W tej grupie coraz czê ciej mo na spotka osoby, które oprócz telefonu, wykorzystuj w tym celu internet 38 proc. Co prawda odsetek zamawiaj cych wy cznie w sieci jest jeszcze ma y, jednak przewidujemy, e w tym roku ulegnie zwiêkszeniu m.in. dziêki popularyzacji smartfonów i tabletów - mówi Micha Rokosz, dyrektor zarz dzaj cy w Foodpanda.pl. Magdalena Piróg z Da Grasso t umaczy, e taki sposób zamawiania stanowi udogodnienie dla klientów, którzy chc c unikn rozmowy z konsultantem, wybieraj internet, bo tam nie ma zajêtej linii", a zamówienie trwa tylko kilkana cie sekund. Wygl da na to, e zamówienia internetowe szybko stan siê standardem,
BIZNESNACZASIE za przedsiêbiorcy, którzy bêd oci ga siê w ich wdra aniu, zostan w tyle. - Brak mo liwo ci skorzystania z zamówieò online mo e sk oni naszego dotychczasowego lub potencjalnego klienta do wyboru innego lokalu - przestrzega Piróg. Da Grasso co tydzieò realizuje ponad tysi c zamówieò sk adanych przez internet. Firma w realu i internecie Niejednokrotnie e-biznes zaczyna siê najpierw w realnym wiecie, bo niezale nie od tego, jaki biznes prowadzimy, da siê on w mniejszym lub wiêkszym stopniu przenie do internetu. Nawet z chimerycznej pod tym wzglêdem odzie ówki, gdzie klient jak nigdzie indziej pragnie pomaca " towar przed zakupem. Twórcy sklepu Japanstyle24.pl postawili tylko na internet. Ÿukasz Ma ek, który w firmie odpowiada za marketing, twierdzi, e bazowanie na stacjonarnych placówkach ograniczy oby zasiêg biznesu. - W naszym sklepie oferujemy modê w japoòskim stylu. Uznali my, e za po rednictwem internetu dotrzemy do znacznie wiêkszej grupy klientów, ni gdyby my prowadzili tradycyjn sprzeda - mówi Ma ek. - Sklepów w galeriach czy przy ulicach handlowych nie zamierzamy otwiera. Ale nie rezygnujemy z tradycyjnej sprzeda y hurtowej... Krzysztof Bajo ek, który ju od dawna wyznacza trendy handlowe na polskim rynku odzie owym (to on tworzy kiedy spó kê Artman, a dzi ma udzia y m.in. w Gino Rossi i Bytomiu), docenia obie formy dotarcia do klienta. Powo a do ycia platformê Answear.com, na której co miesi c rejestruje siê kilka tysiêcy nowych klientów, dokonuj c po kilkana cie tysiêcy transakcji. Oprócz niej rozkrêca tradycyjn sie odzie ow pod nazw Medicine. W sieci jest taniej? Wró my jeszcze do momentu, gdy biznes pojawia siê dopiero jako wstêpna koncepcja w g owie czy na kartce papieru. Biznes internetowy bardziej siê K v Ayzjerka bije celebrytkê Frazy zwi zane z hotelami czy zak adami fryzjerskimi byty wyszukiwane w Google rednio ponad milion razy miesiêcznie. Dla porównania nazwisko gwiazdy polskiego internetu Ewy Chodakowskiej Polacy wyszukiwali w tym samym okresie rednio 250 tys. razy. Dawid UrbaÒczyk, ekspert programu Trusted Trader op aca, bo wymaga mniejszej inwestycji" - od tego typu sformu owaò wprost roi siê na forach, na których u ytkownicy komentuj swoje pomys y na zarabianie pieniêdzy. SprawdÍmy, czy rzeczywi cie. - Inwestycja w projekt sklepu internetowego zale y od jego charakterystyki, planowanej liczby produktów i bran y, w której chcemy dzia a. Na cenê ma te wp yw poziom zaawansowania technologicznego strony. Sklep da siê zaprojektowa ju za 1 tys. z, ale je li chcemy, by nie odbiega on od standardów rynkowych, to musimy siê liczy z wydatkiem na poziomie przynajmniej 3-4 tys. z - t umaczy Maciej Jagielski, prezes Ms Web Design. - Nieco wiêcej kapita u potrzeba bêdzie na uruchomienie portalu tematycznego. Profesjonalny projekt to koszt rzêdu 1020 tys. z. I tu mo na jednak pój na skróty i skorzysta z platformy Word Press, co wi e siê z ni szymi kosztami, cho oczywi cie narzuca okre lony wygl d strony. Niezale nie, czy projektujemy portal, czy sklep, musimy jeszcze zadba o ich pozycjonowanie, reklamê, mailing i dzia ania wizerunkowe. Ich koszty mog i w tysi ce, a nawet dziesi tki tysiêcy z otych. Ale i tak jawi siê raczej jako drobne na waciki w porównaniu z kwotami, którymi trzeba dysponowa, by uruchomi tradycyjny biznes, który te przecie potrzebuje reklamy. Ustawienie e-biznesu w opozycji do tradycyjnego przypomina spór o wy szo ci wi t Bo ego Narodzenia nad wiêtami Wielkanocy. Zamiast wybiera miêdzy jedn form a drug, trzeba od razu planowa rozwój na dwóch frontach. Oczekiwanie, e e-biznes spowoduje powoln i nieuchronn agoniê tradycyjnego handlu i us ug, to mrzonka. Cho z pewno ci ju postawi na g owie dotychczasowe rozumienie rynku i sposobów zarabiania pieniêdzy. Magdalena Krocz, Grzegorz Morawski