RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 183172 (21) Numer zgłoszenia: 320545 (22) Data zgłoszenia: 11.06.1997 (13) B1 (51) Int.Cl.7: B61F 5/12 B61G 11/18 (54)Amortyzator sprężynowy talerzowy (43) Zgłoszenie ogłoszono: 21.12.1998 BUP 26/98 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.05.2002 WUP 05/02 (73) Uprawniony z patentu: Fabryka Urządzeń Mechanicznych KAMAX S.A., Kańczuga, PL (72) Twórcy wynalazku: Andrzej Chmielewski, Przeworsk, PL Władysław Ćwioro, Kańczuga, PL Józef Kędzior, Warszawa, PL Jan Kochmański, Sietesz, PL Antoni Kubicki, Przeworsk, PL Kazimierz Milczarski, Warszawa, PL Ryszard Ochyra, Przeworsk, PL Adolf Polak, Mielec, PL Wojciech Popławski, Warszawa, PL Eugeniusz Strzyż, Ropczyce, PL PL 183172 B1 (57) 1. Amortyzator sprężynowy, talerzowy zawierający zestaw sprężyn talerzowych umieszczonych w korpusie, który to korpus ma kształt tulei i zakończony jest z jednej strony wewnętrznym kołnierzem, znamienny tym, że bezpośrednio na wewnętrznym kołnierzu (2), w nieobciążonym amortyzatorze, wspiera się sprężyna zewnętrzna (5') stanowiąca ruchomy koniec zestawu sprężyn talerzowych (5), a druga sprężyna zewnętrzna (5") tworząca nieruchomy koniec zestawu sprężyn talerzowych wspiera się bezpośrednio na zestawie oporowym (6) osadzonym na przeciwległym końcu korpusu. Fig.1
Amortyzator sprężynowy, talerzowy Zastrzeżenia patentowe 1. Amortyzator sprężynowy, talerzowy zawierający zestaw sprężyn talerzowych umieszczonych w korpusie, który to korpus ma kształt tulei i zakończony jest z jednej strony wewnętrznym kołnierzem, znamienny tym, że bezpośrednio na wewnętrznym kołnierzu (2), w nieobciążonym amortyzatorze, wspiera się sprężyna zewnętrzna (5') stanowiąca ruchomy koniec zestawu sprężyn talerzowych (5), a druga sprężyna zewnętrzna (5") tworząca nieruchomy koniec zestawu sprężyn talerzowych wspiera się bezpośrednio na zestawie oporowym (6) osadzonym na przeciwległym końcu korpusu. 2. Amortyzator według zastrz. 1, znamienny tym, że w skład zestawu oporowego (6) wchodzą segmenty (13) rozmieszczone pierścieniowo. 3. Amortyzator według zastrz. 1, znamienny tym, że w skład zestawu oporowego (6) wchodzi pierścień płaski (7). 4. Amortyzator według zastrz. 1 albo 4, znamienny tym, że zestaw oporowy (6) zawiera tarczę (14). * * * Przedmiotem wynalazku jest amortyzator sprężynowy talerzowy mający zastosowanie zwłaszcza w pojazdach szynowych. Znany jest amortyzator sprężynowy talerzowy składający się z korpusu w kształcie tulei, który zamknięty jest podstawą. Wewnątrz korpusu umieszczony jest zestaw sprężyn talerzowych, na których wspiera się popychacz. Końcówka popychacza wyprowadzona jest poprzez prowadnicę na zewnątrz tulei gdzie styka się ze źródłem zmiennych obciążeń. Znany jest również z opisu patentowego nr 170 451 amortyzator sprężynowy talerzowy, w którym korpus zamknięty jest z jednej strony prowadnikiem, którego tarcza wspiera się o zespół oporowy. Korpus z przeciwległej strony posiada wewnętrzny występ, na którym wspiera się, w skrajnym położeniu, kołnierz popychacza. Popychacz jest ponadto zaopatrzony w tuleję osadzoną przesuwnie na trzpieniu prowadnika. Niedogodnością powyższych rozwiązań jest skomplikowana budowa i stosunkowo duża masa amortyzatora. Celem wynalazku jest wyeliminowanie powyższych niedogodności. W amortyzatorze według wynalazku bezpośrednio na wewnętrznym kołnierzu korpusu, w nieobciążonym amortyzatorze, wspiera się sprężyna zewnętrzna stanowiąca ruchomy koniec zestawu sprężyn talerzowych. Druga sprężyna zewnętrzna tworząca nieruchomy koniec zestawu sprężyn talerzowych oparta jest bezpośrednio na zestawie oporowym osadzonym na przeciwległym końcu korpusu. Korzystne jest wykonanie zestawu oporowego zawierającego segmenty, które są rozmieszczone pierścieniowo. Korzystne jest również wyposażenie zestawu oporowego w pierścień płaski. Dalsze korzyści, szczególnie w połączeniu z segmentami rozmieszczonymi pierścieniowo, uzyskuje się przez umieszczenie w zestawie oporowym elementu oporowego w kształcie tarczy. Amortyzator według wynalazku odznacza się, w stosunku do znanych rozwiązań, zmniejszoną masą oraz zwiększoną trwałością. Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia amortyzator sprężynowy talerzowy w częściowym przekroju, fig. 2 - fragment amortyzatora z tarczą oraz z segmentami rozmieszczonymi pierścieniowo, a fig. 3 przedstawia amortyzator sprężynowy talerzowy zawierający segmenty rozmieszczone pierścieniowo, w częściowym widoku od czoła.
183 172 3 Korpus 1 w kształcie tulei, ma utworzony, z jednej strony na końcu, wewnętrzny kołnierz 2. Kołnierz od strony czoła korpusu, posiada powierzchnię prowadzącą 3 w kształcie pobocznicy stożka. Ponadto kołnierz, wewnątrz korpusu, ma utworzoną powierzchnię oporową 4. Na powierzchni oporowej nieobciążonego amortyzatora wspiera się bezpośrednio ruchomy koniec zestawu sprężyn talerzowych 5, w postaci sprężyny zewnętrznej 5'. Nieruchomy koniec zestawu sprężyn talerzowych, który zakończony jest drugą sprężyną zewnętrzną 5 wspiera się bezpośrednio na zestawie oporowym 6. W rozwiązaniu uwidocznionym na fig. 1 zestaw oporowy składa się z pierścienia płaskiego 7 oraz z pierścienia sprężystego 8. Do pierścienia płaskiego przylega bezpośrednio, zakończony sprężyną zewnętrzną 5, zestaw sprężyn oporowych, natomiast pierścień sprężysty osadzony jest w wewnętrznym rowku 9 wykonanym w korpusie. W kolejnej odmianie wynalazku, przedstawionej na fig. 2 i 3, w korpusie 1wykonany jest wewnętrzny rowek 9, w którym osadzone są segmenty 13 rozmieszczone pierścieniowo. Położenie segmentów w rowku ustalone jest przy użyciu tarczy 14. Do tarczy wewnątrz korpusu, przylega sprężyna zewnętrzna 5", która stanowi zakończenie zestawu sprężyn talerzowych 5. Montaż amortyzatora sprężynowego talerzowego przeprowadza się w ten sposób, że w pierwszej kolejności, we wnętrzu korpusu 1, umieszcza się zestaw sprężyn talerzowych 5 i doprowadza się do oparcia zewnętrznej sprężyny 5', wchodzącej w skład zestawu sprężyn talerzowych, na powierzchni oporowej 4 wewnętrznego kołnierza 2. Następnie umieszcza się na drugiej zewnętrznej sprężynie 5" wybrany element zestawu oporowego 6, przykładowo pierścień płaski 7 albo tarczę 14. W kolejności wywiera się nacisk na zestaw sprężyn talerzowych albo na element zestawu oporowego. Po osiągnięciu całkowitego zagłębienia się elementów zestawu oporowego w korpusie zabezpiecza się je przed wypadnięciem z korpusu poprzez osadzenie w wewnętrznym rowku 9 pierścienia sprężystego 8 albo segmentów 13. Zastosowanie w amortyzatorze sprężynowym talerzowym zestawu oporowego 6 umożliwia osiągnięcie wymaganego napięcia wstępnego zestawu sprężyn talerzowych 5. Jest przy tym oczywiste, że elementy wchodzące w skład tego zestawu oporowego można, w zależności od przeznaczenia amortyzatora, dowolnie kompletować. Przykładowo w razie konieczności jednostronnego zamknięcia amortyzatora sprężynowego, w miejsce pierścienia płaskiego 7, stosuje się tarczę 14. W czasie pracy amortyzatora, który umieszczony jest przykładowo w zderzaku kolejowym, siły wzdłużne oddziaływują bezpośrednio na zewnętrzną sprężynę 5' zestawu sprężyn talerzowych 5. Po przekroczeniu napięcia wstępnego następuje ugięcie się sprężyn talerzowych i przesunięcie zewnętrznej sprężyny w głąb korpusu. Przy tym wszystkie sprężyny wchodzące w skład zestawu sprężyn talerzowych prowadzone są na wewnętrznej powierzchni korpusu.
183 172
183 172 Fig.2 Fig.3
183 172 Fig.1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.