INTEGRACJA Opr. Monika Wajda-Mazur 1
W świetle przepisów uczeń niepełnosprawny to: uczeń, który posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez zespół orzekający publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. 2
Poradnie psychologiczno-pedagogiczne wydają opinie i orzeczenia Opinia ma dla szkoły wartość opiniodawczą. To znaczy, że decyzję w danej sprawie podejmuje dyrektor szkoły, posiłkując się jedynie opinią wydaną po przeprowadzeniu specjalistycznych badań w poradni. Orzeczenie natomiast jest dokumentem zawierającym w sprawie dziecka decyzję zespołu orzekającego działającego przy poradni. Orzeczenie ma wartość decyzyjną, a wykonanie tej decyzji jest dla dyrektora obligatoryjne. 3
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego może otrzymać uczeń, który wymaga stosowania specjalnych metod i form pracy oraz organizacji nauki. 4
Kształcenie specjalne może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, w szkołach lub oddziałach integracyjnych oraz w szkołach lub oddziałach specjalnych i w ośrodkach. Uczeń niepełnosprawny to uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. (nie należy mylić go z uczniem ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi o charakterze dysleksji)
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego przysługuje dzieciom i młodzieży: z upośledzeniem umysłowym (w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym), z autyzmem lub cechami autyzmu, niedowidzącym i niewidomym, niedosłyszącym i niesłyszącym, z niepełnosprawnością ruchową z uwagi na niepełnosprawność sprzężoną 6
Wyboru szkoły, odpowiedniej placówki, najkorzystniejszego dla dziecka rozwiązania, zawsze należy do rodziców. 7
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 19 z 2005r., poz. 167)
5 Dyrektor przedszkola lub szkoły ustala zajęcia, w których ze względu na potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, uczestniczą nauczyciele i specjaliści, o których mowa w ust. 1.
Dyrektor szkoły, organizując kształcenie specjalne ma obowiązek zapewnić uczniowi: a/ dostosowanie wymagań do jego indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych, b/ zajęcia rewalidacyjne prowadzone przez specjalistów, c/ odpowiednie pomoce dydaktyczne, d/ likwidacje barier architektonicznych, e/ możliwość wydłużenia etapu edukacyjnego, f/ pomoc psychologiczno-pedagogiczną rodzicom i nauczycielom. 10
We wszystkich typach szkół: ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych, uczniom niepełnosprawnym zapewnia się: A/ możliwość realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, B/ odpowiednie formy i metody pracy, C/ dostosowane programy nauczania, D/ udział w zajęciach rewalidacyjnych. 11
Zajęcia rewalidacyjne Każdemu uczniowi niepełnosprawnemu (posiadającemu orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego) mamy obowiązek zorganizować zajęcia rewalidacyjne. Mogą to być, w zależności od zdiagnozowanych potrzeb ucznia, zajęcia: rozwijające, kompensujące, korygujące, usprawniające, terapeutyczne, wyrównujące. 12
Zajęcia rewalidacyjne W zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności należy uwzględnić następujące zajęcia rewalidacyjne: korekcji wad postawy, korekcji wad wymowy, orientacji przestrzennej i poruszania się, nauki języka migowego lub innych alternatywnych metod komunikacji, inne, wynikające z programów rewalidacji (zgodnie z zaleceniami w orzeczeniu) w tym: - rewalidacja zaburzonych funkcji czy organów, - wyrównywanie braków programowych. 13
Zajęcia rewalidacyjne Ilość godzin dla każdego dziecka dyrektor szkoły uzgadnia z organem prowadzącym. Zajęcia mogą być prowadzone indywidualnie lub w grupach jednorodnych. Zawsze po lub przed lekcjami (czasami zamiast, ale pod warunkiem, że np. uczeń ma zwolnienie z lekcji w-fu, nie chodzi na religię,.. - na tej godzinie może mieć zajęcia rewalidacyjne). Rodzaj zajęć musi być zgodny z zaleceniami na orzeczeniu. Zajęcia muszą być prowadzone przez specjalistę z danego zakresu edukacji. Program zajęć rewalidacyjnych powinien być przedstawiony do wglądu i akceptacji rodzicowi. 14
Tzw. czyste zajęcia rewalidacyjne Prowadzone są przez nauczyciela z uprawnieniami z danego zakresu pedagogiki specjalnej: z uczniem upośledzonym umysłowo pracuje oligofrenopedagog; z uczniem niedowidzącym i niewidomym pracuje tyflopedagog; z uczniem niedosłyszącym i niesłyszącym pracuje surdopedagog; z uczniem niepełnosprawnym ruchowo i przewlekle chorym specjalista z zakresu pedagogiki terapeutycznej lub leczniczej; Do pracy z uczniami o innych niepełnosprawnościach dyrektor kieruje nauczyciela (o ukończonych odpowiednich kursach i szkoleniach) posiadającego kwalifikacje zgodne z rodzajem niepełnosprawności. 15
Programy edukacyjne Nauczyciel dostosowuje program nauczania do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego lub opinii wydanej przez PPP 16
Programy edukacyjne Każdy uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego powinien mieć ustalone pisemnie (i przestrzegane) przez zespół nauczycieli: metody, formy i organizację pracy, w tym: cele edukacyjno - terapeutyczne, metody pracy - najbardziej skuteczne, formy pracy, organizację pracy w szkole, sposób odrabiania pracy domowej, system kontaktu z rodzicami lub z opiekunami dziecka, sposoby motywowania ucznia do pracy, inne (ważne sprawy, procedury). 17
Programy edukacyjne Uczniowie upośledzeni umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym zawsze pracują w oparciu o własny, indywidualny program, opracowany zgodnie z podstawą programową przewidzianą rozporządzeniem MENiS (inna podstawa programowa). 18
Programy edukacyjne Uczniów niepełnosprawnych (z wyjątkiem upośledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym) obowiązują te same przedmioty nauczania co ich pełnosprawnych rówieśników - realizują je zgodnie ze swoimi możliwościami, predyspozycjami oraz zgodnie z dostosowanymi treściami programowymi. Uczniów niepełnosprawnych nie możemy zwolnić z żadnych innych zajęć oprócz: a/ z drugiego języka obcego (uczeń z niesłyszący lub z dużym niedosłuchem), b/ z informatyki i technologii informatycznej, c/ z zajęć wychowania fizycznego. Dyrektor może zwolnić ucznia z tych zajęć na podstawie właściwej dokumentacji od lekarza lub z PP-P. 19
Ocenianie Uczniowie upośledzeni umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym zawsze otrzymują ocenę opisową, bez względu na etap edukacyjny, na którym się znajdują. Uczniowie upośledzeni umysłowo w stopniu lekkim otrzymują ocenę opisową w klasach I-III szkoły podstawowej, a od klasy IV otrzymują oceny wyrażone stopniem ze wszystkich przedmiotów nauczania. Takiego ucznia oceniamy wyłącznie w odniesieniu do stopnia realizacji jego indywidualnego, dostosowanego programu, bez porównywania z uczniem pełnosprawnym uczeń ma również możliwość otrzymywania piątek i szóstek. Uczniowie z innymi rodzajami niepełnosprawności, ale intelektualnie na poziomie normy lub nieco poniżej (brak stwierdzenia upośledzenia) oceniani są tak samo (porównywalnie), jak ich pełnosprawni rówieśnicy (nacisk należy położyć na wysiłek ucznia i znalezienie jego mocnej strony). 20
ŚWIADECTWA Uczniowie upośledzeni w stopniu umiarkowanym i znacznym otrzymują świadectwa na specjalnym druku (zawsze ocena opisowa). Uczniowie upośledzeni w stopniu lekkim mają takie same druki jak wszyscy uczniowie, ale z zapisem nad wynikami klasyfikacji Uczeń realizował program nauczania dostosowany do indywidualnych możliwości i potrzeb na podstawie orzeczenia wydanego przez zespół orzekający działający w PP-P w (oceny wyrażone stopniem od klasy IV). Uczniowie niepełnosprawni, ale w normie intelektualnej otrzymują świadectwa takie same jak wszystkie dzieci. 21
Dokumentacja Statut szkoły nie wymaga zmian - polska szkoła jest z założenia placówką ogólnodostępną. Program wychowawczy szkoły, a tym samym programy wychowawcze klas powinny zwierać zapisy o nauce tolerancji, akceptacji, przełamywaniu barier. WSO szkoły posiada zapisy o tym, jak oceniamy uczniów niepełnosprawnych. Arkusze ocen. Dziennik lekcyjny tu mogą znajdować się wyłącznie opracowane Metody, formy i organizacja pracy... dla poszczególnych uczniów, nie mogą znajdować się opinie i orzeczenia dot. uczniów niepełnosprawnych. 22
Sprawdziany i egzaminy Nie piszą ich uczniowie: umiarkowanie i znacznie upośledzeni umysłowo, lekko upośledzeni ze sprzężeniem, uczniowie zwolnieni przez lekarza. (zwalnia OKE po zgłoszeniu przez dyrektora szkoły). 23
Warunki dostosowania podczas sprawdzianu i egzaminu Na podstawie opinii lub orzeczenia dostosowuje dyrektor stosownie do rodzaju niepełnosprawności (dłuższy czas, osobna komisja, pomoc osoby dorosłej, zastosowanie alternatywnych metod komunikacji, inny arkusz). W szczególnych przypadkach PP-P dookreśla rodzaj dostosowania sprawdzianu czy egzaminu. Uczniowie niepełnosprawni mogą zrezygnować z dostosowań rodzice składają wówczas podanie do dyrektora szkoły. 24
Podręczniki Takie same, jakie mają uczniowie pełnosprawni Dodatkowo można zamawiać za pośrednictwem Kuratorium Oświaty podręczniki wykorzystywane w szkołach i placówkach specjalnych Podręczniki przychodzą nieodpłatnie z wydawnictwa bezpośrednio do szkoły. Dodatkowe podręczniki winny być wykorzystywane na zajęciach rewalidacyjnych, do odrabiania prac domowych oraz jako pomoc - podpowiedź dla nauczyciela. 25
Dziękuję za uwagę.