Tworzenie Biznes Planu Opracowanie: GraŜyna Pawlisz
Co to jest biznes plan? Biznes plan jest zestawem dokumentów (analiz i programów), w których na podstawie oceny sytuacji strategicznej firmy oraz danych historycznych zawarta jest projekcja celów firmy i sposobów ich osiągnięcia, przy uwzględnieniu wszystkich istniejących uwarunkowań natury: afinansowej, arynkowej, amarketingowej, aorganizacyjnej, akadrowej i atechnologicznej. 2
Sporządzenie Biznes Planu staje się koniecznością przed załoŝeniem nowego przedsiębiorstwa podczas łączenia przedsiębiorstw w trakcie uzyskania zewnętrznych środków na finansowanie swojej działalności lub ryzykownych przedsięwzięć w krytycznym okresie (np. zmiana form własności lub profilu działalności, ukierunkowanie na nowe rynki, duŝe inwestycje, modernizacja 3
Planowanie jest to proces, który wymaga cyklicznej weryfikacji: 8 celów, 8 metod, 8 zadań i 8 potrzeb firmy. 4
Struktura strategicznego planu firmy PLAN STRATEGICZNY ANALIZA STRATEGICZNA CZYNNIKI WEWNĘTRZNE CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE WYBÓR STRATEGII PLAN DZIAŁANIA WDROśENIE KONTROLA WYKONANIA 5
Strategiczna pozycja firmy OTOCZENIE (szanse, zagroŝenia) ZASOBY (silne i słabe strony) STRATEGICZNA POZYCJA FIRMY CELE 6
Dwufazowy model planowania proponowany dla małych firm I FAZA SFORMUŁOWANIE CELÓW, ZAŁOśEŃ I STRATEGII FIRMY II FAZA OPRACOWANIE PLANU DZIAŁANIA FIRMY (BIZNES PLANU) 7
Faza I Sformułowanie celów, załoŝeń i strategii firmy 1. Jakiego typu firmę prowadzę? 2. Jakie jest miejsce mojej firmy w branŝy? 3. Kim są klienci mojej firmy i gdzie jest zlokalizowany mój rynek? 4. Jakie wyobraŝenie o mojej firmie mają klienci? 5. Jak wyobraŝam sobie swoją firmę za 5 lat? 6. Jakie działania mogę podjąć, aby wzrósł zysk? 7. Jakie warunki muszę spełnić, aby udoskonalić produkt? 8. Jakie są źródła mojej przewagi nad konkurencyjnymi firmami i czy umiem je wykorzystać? 9. Co jest największym problemem w mojej firmie i czy wiem jak go rozwiązać? 10. Jaką część rynku chciałbym opanować w następnym okresie (miesiącu, kwartale, roku)? 11. Czy moja polityka personalna jest akceptowana przez pracowników? 12. W jaki sposób chcę finansować rozwój firmy?
Faza II Opracowanie planu działania firmy (Biznes Planu) Sporządzanie prognozy sprzedaŝy Ocena zasobów materialnych firmy Ocena zapotrzebowania na środki finansowe Ocena zasobów ludzkich 9
Struktura Biznes Planu 1. streszczenie projektu przedsięwzięcia 2. profil i zakres działania firmy 3. załoŝenia planu strategicznego przedsięwzięcia 4. plan techniczny 5. plan marketingowy 6. plan organizacyjny 7. plan finansowy 8. dane niezbędne do wypełnienia typowego wniosku kredytowego 9. wnioski i podsumowanie 10. załączniki 10
1. Streszczenie projektu przedsięwzięcia W streszczeniu muszą być jasno i czytelnie przedstawione wszystkie najistotniejsze dla całego opisanego w Biznes Planie przedsięwzięcia elementy: cel sporządzenia BP i opis korzyści wysokość środków finansowych potrzebnych do osiągnięcia celu krótki opis produktu i rynku zestawienie najwaŝniejszych elementów planów finansowych (sprzedaŝ, zysk w okresie 3-5 lat) opis kadry menedŝerskiej (jej doświadczeń w zarządzaniu) - szczególnie w przypadku przedsiębiorstw rozpoczynających działalność lub powołania nowego kierownictwa 11
2. Profil i zakres działania firmy Historia firmy data i forma załoŝenia firmy najwaŝniejsze dane finansowe najbardziej znaczące osiągnięcia firmy (z uwzględnieniem wyrobów, ich rozwoju, sukcesów rynkowych) dane o poprzednich i aktualnych udziałowcach obecny stan prawny, finansowy i organizacyjny firmy Zamierzenia na przyszłość dewiza (misja) firmy cel działania cel konstrukcji planu 12
3. ZałoŜenia planu strategicznego przedsięwzięcia Analiza strategiczna opis elementów otoczenia opis zasobów będących w dyspozycji firmy opis celów i oczekiwań właścicieli firmy, wraz z komentarzem oceniającym wpływ wymienionych wyŝej czynników na szanse realizacji całego przedsięwzięcia Wybór strategii czyli ocena wypływu na funkcjonowanie firmy pięciu następujących czynników: moŝliwości pojawienia się konkurentów siły przetargowej dostawców siły przetargowej nabywców moŝliwości pojawienia się substytucyjnych wyrobów poziomu rywalizacji między dotychczasowymi konkurentami WdroŜenie strategii czyli opisanie sposobu wdroŝenia wybranego wariantu, zapewniającego pełną realizację jego załoŝeń 13
4. Plan techniczny Opis produktu i jego technologii charakterystyka produktu istotne zalety konkurencyjność jakość trwałość korzyści dla nabywców Strategia produkcji zasady wprowadzania nowych wyrobów modernizacja dotychczasowych produktów dywersyfikacja(zróŝnicowanie asortymentu) poziom jakości i nowoczesności wyrobu Majątek produkcyjny grunty budynki i budowle maszyny i urządzenia środki transportu inne środki trwałe 14
4. Plan techniczny c.d Poziom zapasów wyrobów gotowych, materiałów i surowców określenie materiałów i surowców uŝywanych w procesie produkcji czy te materiały i surowce są łatwo dostępne czy istnieją alternatywne źródła dostaw materiałów czy ceny materiałów mogą być negocjowane Zdolności produkcyjne i plan produkcji zdolności produkcyjne stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych oraz skala produkcji czynniki decydujące o moŝliwości osiągnięcia planowanej produkcji Koszty produkcji koszty zuŝycia materiałów i surowców bezpośrednio produkcyjnyh koszty zuŝycia energii dla potrzeb produkcji bezpośredniej większość kosztów utrzymania firmy koszty amortyzacji, które zaleŝą od wartości majątku produkcyjnego PoniewaŜ z reguły poziom kosztów jest trudny do wcześniejszego oszacowania, zaleca się 10-20% rezerwy kosztów 15
5. Plan marketingowy Analiza rynku cechy produktu akceptowanego przez konsumentów charakterystyka klientów (wiek, dochody płeć, zawód, styl Ŝycia, zainteresowania) szanse i zagroŝenia związane z produktami komplementarnymi i substytucyjnymi prognozy kształtowania się popytu w ciągu najbliŝszych trzech do pięciu lat udział w rynku naszej firmy na tle naszych konkurentów działania na rzecz zwiększenia sprzedaŝy Ceny wyrobów czy ceny produktów firmy ustalone są jedynie na podstawie kosztów produkcji powiększonych o marŝę zysku, czy moŝe uwzględniają równieŝ wpływ sytuacji na rynku zbytu (popyt i podaŝ, atrakcyjność wyrobu, sezonowość)? jakie zmiany cen planujemy w ciągu okresu objętego planem? jaki wpływ mają zmiany cen na kształtowanie się udziału w rynku? 16
5. Plan marketingowy c.d. Zasady dystrybucji najwaŝniejsi klienci wielkość składanych przez nich zamówień, forma sprzedaŝy(własna sieć sklepów, wykorzystanie dystrybutorów i przedstawicieli handlowych), wysokość marŝ dla hurtu i detalu specjalne warunki sprzedaŝy (rabaty, prawa wyłączności dla niektórych dystrybutorów itp.) sprzedawcy (liczba pracowników zatrudnionych przy sprzedaŝy, polityka i struktura wynagradzania, np. prowizje), realizacja czynności dystrybucyjnych (sortowanie, kompletowanie, usługi serwisowe). Reklama i promocja sprzedaŝy sposoby wprowadzania firmy na rynek sposoby prowadzenia reklamy i promocji sprzedaŝy dobór mediów do prowadzenia promocji i reklamy sprzedaŝy stosowane materiały promocyjne formy promocji działania w zakresie public relation koszty prowadzenia reklamy i promocji sprzedaŝy 17
6. Plan organizacyjny Organizacja pracy i zasoby ludzkie struktura organizacyjna firmy, kadra menedŝerska (zakres obowiązków, kwalifikacje), stali doradcy i konsultanci, potrzeba uzupełnienia kadry menedŝerskiej charakterystyka pozostałych pracowników. Kalendarz organizacyjny zamierzenia krótkoterminowe (zmniejszenie poziomu zapasów, program szkolenia kadry kierowniczej itp.), zamierzenia średnioterminowe (wprowadzenie sprawnego systemu kontroli, utworzenie nowej sieci dystrybucji itp.), zamierzenia długoterminowe (wprowadzenie zmian organizacyjnych, zakup nowych technologii itp.). Koszty zatrudnienia kadry menedŝerskiej konsultantów i doradców pracowników bezpośrednio produkcyjnych pozostałych pracowników 18
7. Plan finansowy Źródło danych wejściowych ZałoŜenia prognoz finansowych ZałoŜenia wariantów, rachunek wyników Bilans Zestawienie przepływów środków pienięŝnych Analiza wskaźnikowa, ocena efektywności przedsięwzięcia 19
8. Wnioski i podsumowanie W podsumowaniu Biznes Planu naleŝy skoncentrować się na zagroŝeniach, których zaistnienie będzie warunkowało powodzenie całego zaplanowanego zamierzenia oraz wskazać propozycje kierownictwa firmy prowadzące do ich eliminacji lub przynajmniej łagodzenia niepoŝądanych skutków. Do najbardziej typowych zagroŝeń naleŝą: niekorzystne trendy w branŝy, zachowania konkurencji (np. obniŝenie cen, wprowadzenie atrakcyjniejszych produktów), niedobór siły roboczej, przekroczenie kosztów projektowania, produkcji, działań rynkowych, złe oszacowanie wielkości produkcji, sprzedaŝy, wyników finansowych, złe zaplanowanie terminów wdroŝenia przedsięwzięcia, osiągania celów etapowych (np. termin wdroŝenia nowego produktu, nieterminowe dostawy), trudności w uzyskaniu kredytów. 20
9. Z a ł ą c z n i k i W załącznikach najczęściej zamieszczane są następujące dane i zagadnienia: Słownik uŝywanych zwrotów i terminów Harmonogram realizacji planu Dane techniczne i produkcyjne Specyfikacje techniczne i patentowe Badania rynku i plan marketingu Stan zamówień i zapytań na oferowane wyroby Lista aktualnych akcjonariuszy Schematy organizacyjne śyciorysy kadry kierowniczej i członków zarządu Dodatkowe dane finansowe, nie zamieszczone w planie finansowym 21