Francja jak wypełnić zaświadczenie o oddelegowaniu... 2 Francja jakie dokumenty muszą znajdować się w pojeździe... 2 Francja jak obliczyć minimalne wynagrodzenie... 3 Niemcy jak zgłaszać pracowników... 4 Niemcy jak poprawnie wypłacać stawki... 5 Norwegia jak wypłacać kierowcy wynagrodzenie... 7 1
Coraz więcej krajów Unii Europejskiej chce wprowadzić stawkę minimalną, która obejmie także wykonujących tam pracę cudzoziemców. Obecnie stawka taka obowiązuje w Niemczech, Norwegii, a także od niedawna we Francji. Sprawdź, jakich dokumentów potrzebujesz oraz jak wypłacać wynagrodzenie kierowcom. Zaświadczenie o oddelegowaniu jest kluczowym dokumentem, który każdy kierowca musi posiadać przy sobie. Pracodawca musi wydać to zaświadczenie dla każdego kierowcy z osobna, koniecznie przed rozpoczęciem pierwszej czynności, bez względu na rodzaj wykonywanego przewozu. Można je wydać na dowolny okres, jednak nie dłuższy niż sześć miesięcy. Może obejmować więcej czynności transportowych, nie trzeba wskazywać w nim harmonogramu przewozów. W zaświadczeniu musi również znaleźć się oznaczenie przedsiębiorstwa w Krajowym Rejestrze Elektronicznym Przedsiębiorców Transportu Drogowego, który w Polsce zacznie dopiero funkcjonować od końca 2017 roku. Do tego czasu w zaświadczeniu należy wskazywać numer przyznanej licencji. Zaświadczenia nie trzeba rejestrować. Jego egzemplarz musi posiadać przy sobie kierowca oraz przedstawiciel przedsiębiorstwa. Zaświadczenie trzeba sporządzić w języku francuskim. Od 1 stycznia 2017 r. zaświadczenia o delegowaniu kierowców do Francji trzeba już wysyłać i wypełniać elektronicznie za pośrednictwem portalu SIPSI dostępnego na stronie internetowej francuskiego Ministerstwa Pracy. Zaświadczenia, które zostały wystawione w formie papierowej są nadal ważne i pozostaną ważne do czasu ich wygaśnięcia, o ile po 1 stycznia 2017 roku nie zaszły zmiany w warunkach delegowania pracowników, dla których wystawiono zaświadczenie. Kierowca musi posiadać w pojeździe także swoją umowę o pracę (nie musi być przetłumaczona na język francuski). Pozostałe dokumenty dotyczące zatrudnienia kierowcy musi posiadać przedstawiciel zagranicznego przedsiębiorcy, który przedkłada je na żądanie funkcjonariuszy kontroli. Chodzi o takie dokumenty, jak: kartę wynagrodzeń lub inny równoważny dokument, dokumenty potwierdzające wypłatę wynagrodzenia, kopię powołania przedstawiciela, ewentualnie dokument wskazujący nazwę branżowego układu zbiorowego, którym objęty jest delegowany pracownik. 2
Nieco więcej obowiązków spoczywa na podmiotach delegujących pracowników w obrębie grupy kapitałowej oraz w przypadku użyczenia pracownika za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej. Składniki najniższego wynagrodzenia we Francji zawierają: wynagrodzenie minimalne (godzinowe i miesięczne), podwyższoną stawkę za godziny nadliczbowe (25% za pierwszych 8 godzin nadliczbowych i 50% za każdą kolejną w 35-godzinnym tygodniu pracy), dodatki do wynagrodzenia gwarantowane ustawowo lub zapisane w umowie. Są to kwoty brutto. W przypadku kierowców, w zależności od współczynnika zaszeregowania, stawka godzinowa wynosi od 9,76 do 10,6445 euro. Stawka ta zwiększa się o 3%, jeśli kierowca ma kwalifikacje mechanika lub inkasenta, a także o 13,75 lub 27,49 euro w przypadku pracy w dni wolne od pracy lub niedzielę. Francuski układ zbiorowy przewiduje ponadto zwiększenie gwarantowanego standardowego wynagrodzenia w przypadku pracowników odpowiedzialnych za transport towarów i osób o 2%, 4%, 6% i 8% po odpowiednio 2, 5, 10 i 15 latach pracy w przedsiębiorstwie. Składniki wynagrodzenia wypłacane pracownikowi, które uwzględnią francuskie służby kontroli, to: wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, dodatki do wynagrodzenia (np. za wysługę lat), dodatki związane z oddelegowaniem (np. za rozłąkę), świadczenia w naturze. Są to kwoty brutto. Nie bierze się pod uwagę wypłaconych kwot z tytułu zwrotu wydatków, a więc kosztów podróży, wyżywienia i zakwaterowania, również wtedy, gdy kwoty te są zryczałtowane. Przeliczenie na euro wynagrodzenia wypłaconego w innej walucie odbywa się według ostatniego kursu odniesienia opublikowanego przez Europejski Bank Centralny, w przewidywanym dniu rozpoczęcia oddelegowania. Przedsiębiorstwo może zastosować kurs publikowany dla półrocza lub kursy publikowane dla krótszych okresów odniesienia. 3
Każda firma, która chce wykonać operację transportową na terenie Niemiec, ma obowiązek powiadomić o tym wcześniej niemiecki urząd celny. Należy to zrobić za pomocą formularza 033037 (mobil) dotyczącego tzw. pracowników mobilnych. Można go pobrać ze strony niemieckiej służby celnej: https://www.formularebfinv.de/ffw/form/display.do?%24context=e72164458536c6de4237. Wypełniony po niemiecku formularz należy przesłać faksem pod numer (+49 221 96 48 72) do Zachodniej Służby Celnej w Kolonii (Bundesfinanzdirektion West w Kolonii). Urzędnicy nie potwierdzają, że otrzymali formularz. W formularzu przedsiębiorca zobowiązuje się przestrzegać przepisów o minimalnej płacy, przechowywać wymaganą dokumentację i dostarczać ją na żądanie niemieckich władz celnych do kontroli. Trzeba w nim również wskazać miejsce, w którym firma będzie trzymała: umowy (aneksy do umów) o pracę, dokumentację czasu pracy, rozliczenie wynagrodzeń, potwierdzenie wypłaty wynagrodzeń zgodnych ze stawką minimalną. Jeśli coś się zmieni w planowanym przewozie po wysłaniu formularza (np. wydłuży się lub skróci czas jego realizacji), nie trzeba ponownie go przesyłać. Jest to konieczne, tylko gdy przewóz ma realizować kierowca, którego nie wymieniliśmy w pierwszym zgłoszeniu. Kierowca nie ma obowiązku mieć przy sobie ani tego formularza, ani umowy o pracę lub innego dokumentu potwierdzającego wypłatę wynagrodzenia według niemieckiej stawki minimalnej. Do kontroli musi jedynie okazać swój dokument tożsamości. Jeśli Niemcy do tego nie wezwą, firma nie musi zgłaszać im, że wypłaciła wynagrodzenie zgodne ze stawką minimalną. Dopiero na żądanie niemieckich służb trzeba wysłać dokumenty wykazujące, że tak się stało. Chodzi o takie dokumenty, jak: rozliczenie czasu pracy, rozliczenie wynagrodzenia za pracę na terenie Niemiec według stawki 8,50 euro brutto, 4
umowa o pracę lub odpowiedni aneks oraz dowody wypłaty pracownikowi wynagrodzenia. Nie ma wiążącego jednolitego wzoru na prowadzenie dokumentacji czasu pracy kierowcy na terenie Niemiec, dlatego forma tych dokumentów jest bez znaczenia. Liczy się ich treść. Przedsiębiorca musi wysłać je na adres wskazany w wezwaniu wraz z tłumaczeniem na język niemiecki. Uwaga! Wynagrodzenie musi być wypłacone najpóźniej ostatniego dnia pracy banku, w miesiącu następującym po miesiącu, w którym została wykonana praca. Obecnie nie trzeba zgłaszać pracowników na terenie Niemiec, jeśli w firmie przedsiębiorcy pracują jego: małżonkowie, dzieci, rodzice. Pod warunkiem że pracodawca jest osobą prawną, spółką osobową posiadającą zdolność do czynności prawnych, uprawnionym do reprezentowania organem osoby prawnej albo członkiem takiego organu lub uprawnionym do reprezentowania wspólnikiem spółki osobowej posiadającej osobowość prawną. Nie trzeba też prowadzić dokumentacji dla tych osób. Jednak to nie znaczy, że nie ma obowiązku wypłacania im minimalnego wynagrodzenia. Stawka minimalna 8,84 euro za godzinę to wynagrodzenie brutto obliczone według polskich przepisów i tak też powinno być wykazywane w dokumentacji płacowej kierowcy. Od naliczonego wynagrodzenia nalicza się bowiem i odprowadza składki do ZUS oraz zaliczkę na podatek dochodowy według polskich, a nie niemieckich stawek. Na potrzeby prawidłowego naliczenia płacy minimalnej w Niemczech 5
wypłacanej w obcej walucie stosuje się zasadę kursu waluty zgodnie z art. 107 rozporządzenie nr 574/72. Kurs dla złotego na I kwartał 2017 roku wynosi: 1 euro = 4,3566 zł. Poprawne wyliczenie wynagrodzenia za pracę w Niemczech zgodnie z ustawą MiLoG musi uwzględniać faktycznie wykonywaną pracę na terenie Niemiec. Chodzi tu o wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, czyli: prowadzenie pojazdu, załadowanie i rozładowywanie oraz nadzór nad załadunkiem i rozładunkiem, nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym, czynności spedycyjne, obsługa codzienna pojazdów i przyczep, inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy, utrzymanie pojazdu w czystości. Do czasu pracy kierowcy nie wlicza się natomiast: czasu dyżuru, jeśli wtedy nie pracował, nieusprawiedliwionego postoju w czasie prowadzenia pojazdu, dobowego nieprzerwanego odpoczynku. W prawie niemieckim nie ma definicji płacy minimalnej. Jednak świadczenie musi spełnić następujące warunki, aby można je było uznać za składnik takiej płacy: 1) jest stałe i przysługuje za normalną pracę (w grę nie wchodzą premie z zysku pracodawcy, motywacyjne ani okazjonalne), 2) nie stanowi wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, pracę w warunkach szczególnych oraz wynikającą ze zwiększenia pracy w jednostce czasu, 3) stanowi przyrost aktywów pracownika. 6
Przykład: Część środków na potrzeby MiLoG Kierowca z reguły wykonuje przewozy krajowe, czasem wyjeżdża też do Niemiec. Czy można w umowie o pracę z nim ustalić np. 2 zł brutto za godzinę pracy poza terenem Niemiec i 8,84 euro brutto za godzinę pracy w Niemczech, tak aby w przeliczeniu zachować minimalne wynagrodzenie krajowe wynoszące 2.000 zł brutto? Wolno tak zrobić, właśnie pod warunkiem że w przeliczeniu zachowamy polską płacę minimalną. Inaczej mówiąc, można osiągnąć polskie minimalne wynagrodzenie przez wypłacenie stawki MiLoG za pracę na terenie Niemiec. Przy 160 godzinach pracy w miesiącu, uwzględniając płacę minimalną na poziomie 2.000 zł, stawka godzinowa wynosi 12,5 zł. Pracodawca może ustalić stawkę niższą (np. 2 zł za godzinę) niż stawka wynikająca z polskiej płacy minimalnej, przesuwając część środków na opłacenie MiLoG. Należy jednak pamiętać, że pracodawca nie może ustalić stawki 0 zł za pracę w Polsce. Dzięki dokonaniu takich przesunięć dopłacenie kierowcy różnicy z tytułu MiLoG będzie konieczne dopiero wtedy, gdy wynagrodzenie należne za pracę w Niemczech przekroczy kwotę 2.000 zł. Przepisy o minimalnym wynagrodzeniu kierowców obowiązują w Norwegii. Kraj ten, nie dość że określił minimalną wysokość stawki za godzinę pracy na najwyższym poziomie 158,32 NOK, czyli około 74,5 zł, uregulował również minimalną wartość diety za dobę podróży na poziomie 307 NOK. Automatycznie wyklucza to możliwość zaliczenia w poczet wynagrodzenia kierowcy kwot diet przyznanych im zgodnie z przepisami krajowymi. Jedynie można zaliczyć ewentualną nadwyżkę ponad wymagane w Norwegii ok. 144,5 zł za dobę. Pełna dieta norweska przysługuje kierowcy, gdy planowana w Norwegii usługa transportowa obejmuje konieczność skorzystania z noclegu poza domem. W przypadku niepełnej doby podróży za każdy rozpoczęty 8-godzinny cykl pracy kierowca ma prawo do 1/3 diety. W efekcie firmy wypłacające kierowcom pełne diety norweskie wynoszące 451 NOK mogą zaliczyć w poczet minimalnej stawki wynagrodzenia 144 NOK oraz cały ryczałt noclegowy przysługujący zgodnie z rodzimymi przepisami w wysokości 375 NOK. 7
Uwaga! Z konieczności zapewnienia kierowcy minimalnej stawki godzinowej i diety norweskiej zwolniono kierowców przewożących własny towar pracodawcy. Norweskie umowy przewozowe nie regulują tego typu przejazdów, gdyż w kręgu ich zainteresowań znajduje się wyłącznie zarobkowy transport drogowy. Wymienione obowiązki nie wystąpią więc przy przewozach na potrzeby własne. Wyjątkowość norweskich regulacji polega na tym, że za zapewnienie kierowcom minimalnej płacy oraz wymaganych diet odpowiedzialność ponoszą solidarnie organizator, zleceniodawca, wykonawca i podwykonawca. Zlecający usługę transportową ma obowiązek poinformować o warunkach zatrudnienia, w tym wynagradzania kierowców wykonawców tak, by warunki pracy u jego zleceniobiorców i podwykonawców odpowiadały wymogom ustanowionym w przepisach. Z drugiej strony ma możliwość kontrolować realizację tych obowiązków przez wgląd w dokumentację płacową podwykonawców. Podstawa prawna: dekret nr 2016-418 z 7 kwietnia 2016 r. adaptujący dział VI księgi II pierwszej części Kodeksu pracy do przedsiębiorstw transportowych wysyłających kierowców transportu drogowego lub personel latający na terytorium Francji i modyfikujący kodeks transportowy (Loi Macron), ustawa z 11 sierpnia 2014 r. o płacy minimalnej w Niemczech (Mindeslohngesetz). 8
Redaktor: Izabela Kunowska ISBN: 978-83-269-5346-0 E-book nr: Wydawnictwo: Adres: Kontakt: 2HH0483 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. 03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a Telefon 22 518 29 29, faks 22 617 60 10, e-mail: cok@wip.pl NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Copyright by: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2016 9