Warszawa, dnia 22 03 2007 Zrzeszenie Zwizków Zawodowych Energetyków Dotyczy: Informacja prawna dotyczca kwestii wydzielenia Operatora Systemu Dystrybucyjnego w energetyce Argumenty na poparcie idei wydzielenia OSD w formie tzw. małego OSD bez majtku. 1. W wietle protokołu podpisanego przez SGiE NSZZ S oraz MSP i MG w obecnoci Premiera 12.03.2007 r. nie mona ju nadal rozmawia o koncepcji wydzielenia duego OSD z majtkiem, ze wzgldu na to, e na takie rozwizanie z pewnoci nie zgodzi si strona społeczna, a strona rzdowa zobowizała si do uzyskania jej akceptacji dla ewentualnej inne formy wydzielenia OSD. 2. Naley wic uzna, e przedstawiciele rzdu zaakceptowali modyfikacj Programu dla elektroenergetyki w zakresie sposobu wydzielenia OSD. Oznacza to, e postanowienia Programu nie mog by ju decydujcym argumentem (czy te zasłon, o któr rozbija si bd wszelkie inne argumenty) w sporze o form wydzielenia OSD. 3. Wobec powyszego wchodzi w gr forsowana przez S koncepcja wydzielenia obrotu lub rozwizanie kompromisowe, do którego mogłyby 1
skłoni si zwizki tworzce Zrzeszenie ZZE czyli wydzielenie małego OSD bez majtku. 4. Najpowaniejsze argumenty, które mona podnie przeciw opcji wydzielenia obrotu to: a. Wydzielenie obrotu jest rozwizaniem, co do którego naley liczy si ze sprzeciwem Komisji Europejskiej, mimo, e nie jest wyranie zabronione w regulacjach unijnych (ani w polskim Prawie Energetycznym). Wynika to z faktu, e wydzielenie obrotu spowoduje posiadanie przez spółk OSD akcji lub udziałów w spółce obrotu, a taka sytuacja jest niezgodna z tzw. notami interpretacyjnymi wydanymi przez Komisj Europejsk jako wykładnia dyrektyw. W zwizku z powyszym podnosi si, e KE z pewnoci bdzie protestowa przeciwko wprowadzeniu rozwizania niezgodnego z wykładni dyrektywy. Takie rozwizanie ma jednak by moe szans na akceptacj jako rozwizanie tymczasowe. b. Wydzielenie obrotu jako rozwizanie tymczasowe bdzie wymagało dostosowania do wymogów UE co spowoduje konieczno dokonywania szeregu operacji na akcjach/udziałach spółki obrotu i OSD celem uzyskania struktury, w której OSD nie bdzie miało akcji/udziałów spółki obrotu. W trakcie tych operacji moe pojawi si konieczno ich dodatkowego opodatkowania. Operacje te byłyby niepotrzebne gdyby wybrano opcj wydzielenia małego OSD bez majtku. c. Wydzielenie obrotu wymagałoby wymiany umów kompleksowych (podpisania nowych umów lub aneksów), gdy zgodnie z art. 5a Prawa energetycznego to sprzedawca z urzdu jest stron umowy z klientem. 2
Szacuje si, e dotyczyłoby to w sali kraju ok. 16 mln umów, a koszt wymiany jednej umowy ocenia si na 7 zł. Daje to do jasny obraz kosztów takiej operacji. Jest to argument niezwykle istotny zarówno z punktu widzenia finansowego jak i z powodu tego, e operacja przenoszenia umów wymaga bdzie równie stosunkowo bardzo długiego czasu. Ponadto za wydzieleniem małego OSD bez majtku przemawia: 1. Zgodno z regulacjami UE i Prawem energetycznym nie trzeba specjalnie rozwija tego argumentu, gdy jest on oczywisty dla osób zajmujcych si tym tematem. Wystarczy przypomnie, e zarówno Dyrektywa 54 jak i noty interpretacyjne wyranie wskazuj, e majtek sieciowy nie musi by własnoci OSD. 2. Brak koniecznoci przenoszenia umów kompleksowych - argument bardzo istotny jak wskazano w pkt 4 c) powyej. 3. Mała skala koniecznych do przeprowadzenia zamian. Mała skala zmian nie pocignła by za sob niepokojów i obaw po stronie pracowniczej. 4. Szybko operacji wydzielenia - niebagatelne znaczenie powinien mie fakt, i do daty wyznaczonej jako ostateczny moment wydzielenia OSD pozostało stosunkowo bardzo niewiele czasu operacja wydzielenia duego OSD z majtkiem, jak równie operacja wydzielenia obrotu byłaby znacznie bardziej skomplikowana i czasochłonna w porównaniu do wydzielenia małego OSD bez majtku. 5. Zmiany wynikajce z wydzielenia małego OSD bez majtku s odwracalne bez ryzyka ponoszenia znacznych kosztów. Wydzielenie małego OSD bez 3
majtku jest rozwizaniem bardziej elastycznym w przeciwiestwie do wydzielenia duego OSD z majtkiem ostatecznie nie zamyka drogi do stworzenia duego OSD w przyszłoci (wniesienia majtku sieciowego). Nie wyklucza te praktycznie póniejszej zmiany koncepcji w zalenoci od sytuacji rynkowej. Wydzielenie duego OSD z majtkiem stworzyłoby sytuacj prawie nieodwracaln. 6. Minimalna migracja pracowników i zawenie grona pracowników objtych negatywnymi skutkami wydzielenia - zdecydowana wikszo pracowników pozostaje objta dotychczasowymi układami zbiorowymi pracy i innymi porozumieniami - przepisy Kodeksu Pracy dotyczce skutków wydzielenia czci zakładu pracy do nowego pracodawcy przewiduj wyganicie mocy obowizujcej zakładowego układu zbiorowego pracy dla czci wydzielonej. Wydzielenie duego OSD z majtkiem powodowałoby konieczno przeniesienia znacznej czci załogi - ta cz załogi de facto zostałaby pozbawiona praw wynikajcych z zakładowych układów zbiorowych pracy i innych porozumie. Próba wydzielenia duego OSD z majtkiem spotka si ze zdecydowanym sprzeciwem pracowników. 7. Z art. 9 d ust. 2 pkt 1 Prawa energetycznego wynika, e OSD praktycznie nie moe zajmowa si działalnoci inn ni wynikajc z zada operatora. Oznacza to, e OSD pozbawione bdzie moliwoci generowania przychodów z innych specjalistycznych usług w zakresie energetyki. Obecnie przedsibiorstwa energetyczne maj moliwo wykorzystywania sił przeznaczonych do utrzymania sieci równie do innych zada, co w oczywisty sposób wpływa na wyniki finansowe. Wyodrbnienie duego OSD z spowoduje, e zasoby konieczne do utrzymania sieci mog nie by wykorzystane w pełni co spowoduje generowanie kosztów bez moliwoci generowania odpowiednich i moliwych do osignicia przychodów. W kontekcie tego pod znakiem zapytania staje wic moliwo utrzymania załogi duego OSD na odpowiednim do obecnego poziomie co moe 4
skoczy si zwolnieniami pracowników. Pozostawienie majtku i wikszoci pracowników w spółkach obrotu skutkowa bdzie moliwoci ich wykorzystania zarówno dla obsługi sieci jak i do innych usług. Małe OSD bez majtku jest wyranie przewidziane zarówno przez Dyrektyw 54 oraz noty do niej, jak i przez polskie Prawo Energetyczne z punktu widzenia zatem celów tych uregulowa nie róni si pod wzgldem swojej niezalenoci od duego OSD z majtkiem. 8. Równie z punktu widzenia wytwórców energii jako partnerów OSD - nie ma rónicy pomidzy małym OSD bez majtku a duym OSD z majtkiem. 9. Take z punktu widzenia uzyskiwania koncesji niezbdnych do prowadzenia działalnoci nie ma rónicy midzy małym OSD a duym OSD. 10. Problematyka koniecznoci zastosowania ustawy Prawo zamówie publicznych do zawierania umów midzy OSD a spółk obrotu z pewnoci bdzie to trudno do pokonania przy stosunkowo niewielkim nakładzie sił i rodków, nie generujca wikszych zagroe. 11. W sytuacji gdy w ycie zostan w przyszłoci wprowadzone idee rozdziału włacicielskiego OSD od przedsibiorstw zintegrowanych pionowo dojdzie do koniecznoci prywatyzacji OSD. Jeli wydzielone zostanie due OSD z majtkiem, to wymusi to de facto prywatyzacj majtku sieciowego. Moliwe jest uniknicie tego skutku poprzez pozostawienie majtku sieciowego poza OSD. radca prawny Grzegorz Drozdowski 5