OPINIE O REFORMIE SLUZBY ZDROWIA Jedna czwarta Polaków deklaruje, ze bardzo interesuje sie informacjami o wprowadzanej reformie systemu opieki zdrowotnej, tyle samo osób twierdzi, ze specjalnie sledzi wiadomosci o reformie rent i emerytur. Ponadto, niewiele ponad dwie piate naszego spoleczenstwa mówi, ze jest troche zainteresowana tymi reformami. Male zainteresowanie tak dla reformy sluzby zdrowia, jak i reformy ubezpieczen spolecznych, deklaruje co piaty Polak, a calkowity brak zainteresowania - co dziesiaty. Wiekszosc Polaków - niemal dwie trzecie - negatywnie ocenia obecny system opieki zdrowotnej w Polsce, przy czym co piaty z nas jest tego pewien, a ponad dwie piate twierdzi, ze jest on raczej zly. Prawie jedna trzecia naszego spoleczenstwa ogólnie dobrze ocenia sluzbe zdrowia, ale tylko co setny Polak jest zdania, ze opieka zdrowotna jest bardzo dobra. Co dwudziesty respondent nie ma wyrobionej opinii na ten temat. Trzy czwarte naszego spoleczenstwa dostrzega potrzebe przeprowadzenia reformy sluzby zdrowia, taki sam jest udzial osób przekonanych o koniecznosci wprowadzenia reformy emerytalnej. Okolo jednej ósmej Polaków uwaza, ze przeprowadzenie tych reform nie jest potrzebne i tyle samo osób nie ma na ten temat zdania. Zdecydowana wiekszosc naszego spoleczenstwa czuje sie niedobrze poinformowana o nowych zasadach funkcjonowania i korzystania z systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Niemal wszyscy (po 86%) czuja sie zle poinformowani o tym, jakie swiadczenia beda przyslugiwaly bezplatnie, a za jakie trzeba bedzie dodatkowo zaplacic oraz jaki bedzie nowy system zarzadzania sluzba zdrowia, 84% - o nowym systemie finansowania sluzby zdrowia, a równo cztery piate (80%) - o mozliwosciach leczenia u lekarzy specjalistów. Stosunkowo najlepiej nasze spoleczenstwo czuje sie poinformowane o mozliwosciach wyboru lekarza i placówki sluzby zdrowia - nieco ponad jedna czwarta (28%) Polaków czuje sie dobrze poinformowana w tym zakresie, a niewiele ponad dwie trzecie (68%) - niedobrze. Niemal polowa Polaków uwaza, ze reforma sluzby zdrowia przyniesie najwiecej dobrego lekarzom, jedna trzecia jest zdania, ze skorzystaja na niej inni pracownicy sluzby zdrowia lub placówki sluzby zdrowia, a stosunkowo najmniej - 30% naszego spoleczenstwa - jest zdania, ze na reformie skorzystaja pacjenci. Ponad polowa naszego spoleczenstwa jest zdania, ze wskutek reformy sluzby zdrowia zmieni sie na lepsze stosunek lekarzy do pacjentów, od okolo jednej trzeciej do prawie dwóch piatych Polaków sadzi, ze lepszy bedzie dostep do sluzby zdrowia, do lekarzy specjalistów i nowoczesnych badan diagnostycznych. Najmniej badanych - niecala jedna piata - spodziewa sie polepszenia sytuacji pod wzgledem kosztów leczenia. W tym zakresie prawie polowa Polaków spodziewa sie pogorszenia. Warszawa, grudzien 1998 rok OBOP Sp. z o.o., ul. Dereniowa 11, 02-776 Warszawa, tel. (0-22) 644 99 73, 648 20 44-46, fax 644 99 47, obop@obop.com.pl, www.obop.com.pl.
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. Od stycznia 1999 roku beda, miedzy innymi, wprowadzane reformy: sluzby zdrowia i ubezpieczen spolecznych. Czy Polacy interesuja sie planowanymi zmianami, czy uwazaja wprowadzenie tych reform za potrzebne? Czy wiedza co sie zmieni i jakie przewiduja skutki tych zmian? Odpowiedzi na te pytania przynosi sondaz Osrodka Badania Opinii Publicznej 1. STOPIEN ZAINTERESOWANIA REFORMAMI Stopien zainteresowania reforma sluzby zdrowia i reforma ubezpieczen spolecznych jest w naszym spoleczenstwie niemal taki sam. Jedna czwarta Polaków deklaruje, ze bardzo interesuje sie informacjami o wprowadzanej reformie systemu opieki zdrowotnej, tyle samo osób twierdzi, ze specjalnie sledzi wiadomosci o reformie rent i emerytur. Ponadto, niewiele ponad dwie piate naszego spoleczenstwa mówi, ze jest troche zainteresowana tymi reformami. Male zainteresowanie tak dla reformy sluzby zdrowia, jak i reformy ubezpieczen spolecznych, deklaruje co piaty Polak, a calkowity brak zainteresowania - co dziesiaty. Od nowego roku wprowadzane beda reformy: sluzby zdrowia i ubezpieczen spolecznych (emerytalna). Czy interesuje sie Pan(i) informacjami na temat: reformy sluzby zdrowia reformy ubezpieczen spolecznych (rent i emerytur) tak, bardzo, specjalnie sledze wiadomosci na ten temat 26% 26% tak, troche sie tym interesuje 44% 41% malo sie tym interesuje 21% 22% w ogóle sie tym nie interesuje 9% 11% Stopien zainteresowania reformami ksztaltuja takie cechy spolecznodemograficzne jak: plec, wiek, wyksztalcenie, miejsce zamieszkania, aktywnosc 1 Badanie przeprowadzono w dniach 5-8.12.1998 r. na reprezentatywnej losowej próbie mieszkanców Polski powyzej 15 roku zycia. Zrealizowano 1068 wywiady. Maksymalny blad statystyczny wynosi +/-3,0% przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 zawodowa, ocena wlasnej sytuacji materialnej oraz ogólne zainteresowanie sprawami zycia publicznego. Stopien zainteresowania obydwoma reformami wzrasta wraz z wiekiem ankietowanych: najmniej osób zainteresowanych jest wsród najmlodszych, do 19 roku zycia (tylko co setny z nich deklaruje wysokie zainteresowanie reforma sluzby zdrowia, a co piecdziesiaty mówi, ze bardzo interesuje sie reforma emerytalna), podczas gdy wsród osób najstarszych - w wieku 60 lat i wiecej - zainteresowanych reforma systemu opieki zdrowotnej jest niemal dwie piate ankietowanych. Najwieksze zainteresowanie reforma ubezpieczen spolecznych wykazuja z kolei osoby powyzej 40 roku zycia (36% wsród osób w wieku 40-49 lat, 32% - w grupie wiekowej 50-59 lat i 34% - w wieku 60 lat i wiecej). Najwieksze zainteresowanie informacjami o wprowadzanych reformach: sluzby zdrowia i ubezpieczen spolecznych, deklaruja - co oczywiste - osoby z wyzszym wyksztalceniem (po 36%), a w miare obnizania sie poziomu wyksztalcenia zainteresowanie to jest coraz mniejsze (do 18% osób z wyksztalceniem podstawowym bardzo zainteresowanych reforma sluzby zdrowia i 19% w tej samej grupie respondentów interesujacych sie reforma ubezpieczen spolecznych). Wieksze zainteresowanie wiaze sie równiez z wielkoscia miejsca zamieszkania: im jest ono wieksze, tym wiecej osób deklaruje, ze bardzo interesuje sie reformami i specjalnie sledzi informacje na ten temat (od 21% wsród mieszkanców wsi do 32% wsród mieszkanców srednich miast), tendencja ta nie dotyczy jednak mieszkanców najwiekszych miast, wsród których bardzo zainteresowanych reforma sluzby zdrowia jest 30%, a reforma ubezpieczen spolecznych - 27% respondentów). Wprowadzanymi reformami bardziej tez interesuja sie osoby, którym powodzi sie srednio (po 29%) i zle (po 27%) niz dobrze sytuowani (po 17%). Wieksze zainteresowanie sprawami reform deklaruja osoby o pogladach lewicowych (po 33%) i centrolewicowych (34% ankietowanych o takich przekonaniach bardzo interesuje sie reforma sluzby zdrowia, a 36% - reforma emerytalna) niz o centroprawicowych (28%-29%) i prawicowych (28%-29%) przekonaniach politycznych. Stopien zainteresowania sprawami reform ksztaltuje tez ogólny poziom zainteresowania sprawami polityki - osoby, które mówia, ze interesuja sie polityka w 41% bardzo zainteresowane sa równiez sprawami reformy sluzby zdrowia i w 39% - 3
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 reforma ubezpieczen spolecznych, podczas gdy wsród osób, które nie deklaruja zainteresowania sprawami politycznymi, odsetki te wynosza odpowiednio: 19% i 20%. OPINIE O POTRZEBIE WPROWADZENIA REFORM Wiekszosc Polaków - niemal dwie trzecie - negatywnie ocenia obecny system opieki zdrowotnej w Polsce, przy czym co piaty z nas jest tego pewien, a ponad dwie piate twierdzi, ze jest on raczej zly. Prawie jedna trzecia naszego spoleczenstwa ogólnie dobrze ocenia sluzbe zdrowia, ale tylko co setny Polak jest zdania, ze opieka zdrowotna jest bardzo dobra. Co dwudziesty respondent nie ma wyrobionej opinii na ten temat. A jak Pan(i) ogólnie ocenia obecny system opieki zdrowotnej w Polsce? Czy jest on: bardzo dobry 1% raczej dobry 30% raczej zly 44% zdecydowanie zly 20% trudno powiedziec 5% Negatywne oceny obecnego systemu opieki zdrowotnej w Polsce dominuja we wszystkich grupach spoleczno-zawodowych. Zla ocene obecnemu systemowi opieki zdrowotnej wystawiaja czesciej osoby mlode, w wieku 20-29 lat (74%) i 30-39 lat (70%), a stosunkowo najmniej negatywnych (51%) i najwiecej pozytywnych (42%) ocen sluzba zdrowia uzyskala u osób najstarszych, w wieku powyzej 60 lat. Relatywnie lepiej obecny system opieki zdrowotnej w Polsce oceniaja osoby z wyksztalceniem podstawowym (w 44% oceniaja oni, ze sluzba zdrowia jest dobra, a w 49% - ze jest zla). Ocene negatywna natomiast znacznie czesciej przypisuja opiece zdrowotnej osoby ze srednim (75%) i wyzszym (72%) poziomem wyksztalcenia. Udzial negatywnych ocen sluzby zdrowia wzrasta równiez z wielkoscia miejsca zamieszkania - od 58% wsród mieszkanców wsi do 74% wsród mieszkanców srednich i 73% - duzych miast. 4
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 Gorzej obecna sluzbe zdrowia oceniaja równiez osoby pracujace zawodowo (69%) niz niepracujace (61%). Z bardziej krytyczna ocena systemu opieki zdrowotnej w Polsce zwiazane sa centrolewicowe poglady polityczne (80%) oraz przekonanie, ze sprawy w Polsce ida w dobrym kierunku (69%). Jezeli wiekszosc Polaków tak zle ocenia obecny system sluzby zdrowia, czy uwazaja oni, ze przeprowadzenie jego reformy jest potrzebne? Opinie o potrzebie wprowadzenia reformy sluzby zdrowia i reformy ubezpieczen spolecznych sa bardzo zblizone. Trzy czwarte Polaków dostrzega potrzebe przeprowadzenia reformy sluzby zdrowia, taki sam jest udzial osób przekonanych o koniecznosci wprowadzenia reformy emerytalnej. Jedna trzecia naszego spoleczenstwa uwaza, ze wprowadzenie reformy systemu opieki zdrowotnej jest bardzo potrzebne, tyle samo osób zauwaza tez koniecznosc przeprowadzenia reformy rent i emerytur. Dwie piate Polaków jest natomiast zdania, ze wprowadzenie obydwu reform jest raczej potrzebne. Co dziesiata osoba jest zdania, ze przeprowadzenie tych reform nie jest potrzebne, a tylko po 3% jest pewnych, ze planowane reformy sa zupelnie niepotrzebne. Czy, Pana(i) zdaniem, wprowadzenie tych reform jest potrzebne czy tez nie? reformy sluzby zdrowia reformy ubezpieczen spolecznych (rent i emerytur) zdecydowanie tak 33% 33% raczej tak 41% 42% raczej nie 11% 9% zdecydowanie nie 3% 3% trudno powiedziec 12% 13% Przekonanie o potrzebie przeprowadzenia zarówno reformy systemu opieki zdrowotnej, jak i reformy systemu ubezpieczen spolecznych dominuje we wszystkich grupach spoleczno-demograficznych. Potrzebe przeprowadzenia reformy sluzby zdrowia stosunkowo najczesciej dostrzegaja osoby mlode (w wieku 20-29 lat - 84%, a w wieku 30-39 lat - 80%), a 5
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 najmniej ankietowani najmlodsi (w wieku do 19 lat - 65%) i najstarsi (w wieku 60 lat i wiecej - 65%). Najwiecej osób uwazajacych, ze reforma sluzby zdrowia jest potrzebna, jest wsród respondentów z wyzszym wyksztalceniem (86%), a im poziom wyksztalcenia jest nizszy, tym mniej osób podziela taka opinie (62% wsród respondentów z wyksztalceniem podstawowym). Potrzebe wprowadzenia reformy systemu opieki zdrowotnej dostrzegaja tez najczesciej mieszkancy najwiekszych miast (79%), udzial osób podzielajacych taki poglad obniza sie wraz ze zmniejszaniem sie wielkosci miejsca zamieszkania. Opinie o potrzebie przeprowadzenia reformy sluzby zdrowia ksztaltuje równiez ocena wlasnej sytuacji materialnej - im jest ona lepsza, tym wiecej osób jest zdania, ze reforma ta jest potrzebna (od 68% wsród osób, którym powodzi sie zle do 82% w grupie ankietowanych, którzy sa zadowoleni ze swojej sytuacji materialnej). Poza cechami spoleczno-demograficznymi na przekonanie o potrzebie przeprowadzenia reformy sluzby zdrowia maja tez wplyw poglady w róznych innych sprawach. I tak za koniecznoscia wprowadzenia tej reformy czesciej sa osoby o pogladach centrolewicowych (86%) niz innych przekonaniach politycznych, ankietowani dobrze oceniajacy kierunek biegu spraw w naszym kraju (84%) niz niezadowoleni z kierunku przemian (68%), a takze - co oczywiste - respondenci zle oceniajacy obecny system ochrony zdrowia (80%) niz z niego zadowoleni (66%). Podobne zaleznosci wystepuja przy ocenie potrzeby wprowadzenia reformy ubezpieczen spolecznych. Takze w tym przypadku przekonanie o potrzebie przeprowadzenia reformy emerytalnej wzrasta wraz z poziomem wyksztalcenia (od 63% wsród osób z wyksztalceniem podstawowym do 88% wsród absolwentów wyzszych uczelni), wielkoscia miejsca zamieszkania (od 69% wsród mieszkanców wsi do 80% wsród mieszkanców duzych miast) oraz lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej (od 69% wsród osób niezadowolonych ze swojego statusu materialnego do 84% wsród ankietowanych, którym powodzi sie dobrze). Inaczej jednak rozkladaja sie odpowiedzi w poszczególnych grupach wiekowych - udzial osób, których zdaniem reforma ubezpieczen spolecznych jest potrzebna wzrasta wraz z obnizaniem sie wieku ankietowanych (od 65% wsród osób najstarszych, powyzej 60 roku zycia do 80% wsród 6
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 osób w wieku 20-29 lat, najmlodsi, ponizej 20 roku zycia w 71% opowiadaja sie za potrzeba przeprowadzenia tej reformy). STOPIEN POINFORMOWANIA O REFORMIE SLUZBY ZDROWIA Z wyzej przedstawionych wyników sondazu widac, ze Polacy dostrzegaja potrzebe przeprowadzenia reformy sluzby zdrowia i interesuja sie informacjami na ten temat. Czy i w jakim stopniu czuja sie jednak poinformowani o nowych rozwiazaniach, czy wiedza jak - juz wkrótce - bedzie funkcjonowac system opieki zdrowotnej w Polsce i jakie beda zasady korzystania z jego uslug? Zdecydowana wiekszosc naszego spoleczenstwa czuje sie niedobrze poinformowana o nowych zasadach funkcjonowania i korzystania z systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Niemal wszyscy (po 86%) czuja sie zle poinformowani o tym, jakie swiadczenia beda przyslugiwaly bezplatnie, a za jakie trzeba bedzie dodatkowo zaplacic oraz jaki bedzie nowy system zarzadzania sluzba zdrowia. 84% Polaków deklaruje, ze nie czuje sie dobrze poinformowana o nowym systemie finansowania sluzby zdrowia, a równo cztery piate (80%) - o mozliwosciach leczenia u lekarzy specjalistów. Stosunkowo najlepiej nasze spoleczenstwo czuje sie poinformowane o mozliwosciach wyboru lekarza i placówki sluzby zdrowia - nieco ponad jedna czwarta (28%) Polaków czuje sie dobrze poinformowana w tym zakresie, a niewiele ponad dwie trzecie (68%) - niedobrze. Czy w zwiazku z zapowiadana reforma sluzby zdrowia czuje sie Pan(i) dobrze, czy tez niezbyt dobrze, poinformowany(a): o nowym systemie finansowania sluzby zdrowia o nowym systemie zarzadzania sluzba zdrowia o tym, jakie swiadczenia beda przyslugiwaly bezplatnie, a za jakie trzeba bedzie dodatkowo zaplacic o mozliwosciach wyboru lekarza lub placówki sluzby zdrowia (przychodnia, szpital) o mozliwosciach leczenia u lekarzy specjalistów zdecydowanie dobrze raczej dobrze raczej niedobrze zdecydowanie niedobrze trudno powiedziec 2% 10% 52% 32% 4% 1% 8% 51% 35% 5% 1% 8% 44% 42% 5% 6% 22% 39% 29% 4% 3% 13% 43% 37% 4% 7
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 Poczucie niedoinformowania o zmianach w sluzbie zdrowia dominuje we wszystkich grupach spoleczno-demograficznych. Warto zwrócic uwage, iz nawet osoby, które deklaruja zainteresowanie informacjami o reformie, które sledza informacje na ten temat, w wiekszosci twierdza, ze czuja sie niedobrze poinformowane o planowanych zmianach (choc jednak maja one wieksze poczucie poinformowania niz osoby nie zainteresowane reforma - na przyklad osób dobrze poinformowanych o mozliwosciach leczenia u lekarzy specjalistów jest 19% wsród osób zainteresowanych, a tylko 8% wsród osób nie zainteresowanych reforma). PRZEWIDYWANE SKUTKI REFORMY SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ Obecny system opieki zdrowotnej w Polsce jest - zdaniem wiekszosci Polaków - zly, a reforma tego systemu - potrzebna. Jakie nadzieje i obawy zwiazane sa z wejsciem w zycie nowych rozwiazan, komu przyniosa one wiecej korzysci, co zmieni sie na lepsze, a co na gorsze? Na podstawie wyników sondazu OBOP-u mozna powiedziec, ze Polacy nie wiaza z reforma sluzby zdrowia ani duzych nadziei ani wielkich obaw, nie oczekuja radykalnych zmian na lepsze lub gorsze. Niemal polowa Polaków uwaza, ze reforma ta przyniesie najwiecej dobrego lekarzom, jedna trzecia jest zdania, ze skorzystaja na niej inni pracownicy sluzby zdrowia lub placówki sluzby zdrowia, a stosunkowo najmniej - 30% naszego spoleczenstwa - jest zdania, ze na reformie skorzystaja pacjenci. Jednoczesnie od jednej dwunastej (8%) do niemal jednej piatej (18%) uwaza, ze reforma sluzby zdrowia przyniesie wiecej zlego niz dobrego, najmniej - lekarzom, a najwiecej - pacjentom. Od jednej piatej do jednej czwartej ankietowanych jest zdania, ze reforma ta przyniesie wymienionym podmiotom tyle samo dobrego, co i zlego, od 5% do 8% uwaza, ze wskutek reformy nic sie nie zmieni, a okolo jedna piata respondentów nie ma na ten temat opinii. Czy, ogólnie rzecz biorac, uwzgledniwszy wszystkie wady i zalety nowych rozwiazan w sluzbie wiecej dobrego tyle samo dobrego, wiecej zlego reforma ta niczego brak zdania 8
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 zdrowia, Pana(i) zdaniem, przyniesie ona wiecej dobrego czy zlego: co zlego nie zmieni lekarzom 48% 21% 8% 5% 18% innym pracownikom sluzby zdrowia (pielegniarkom, salowym, itp.) placówkom sluzby zdrowia (przychodniom, szpitalom, itp.) - np. w kwestii wyposazenia, remontów, funduszy pacjentom korzystajacym z uslug publicznej sluzby zdrowia 32% 26% 13% 7% 22% 32% 24% 13% 8% 23% 30% 26% 18% 8% 18% Reforma sluzby zdrowia przyniesie wiecej dobrego niz zlego lekarzom czesciej w opinii mezczyzn (53%) niz kobiet (43%), osób mlodych, w wieku 20-29 lat (60%) niz pozostalych (najmniej respondentów o tym przekonanych jest wsród osób najstarszych, w wieku powyzej 60 lat - 36%), ankietowanych z wyksztalceniem zasadniczym zawodowym (55%) niz pozostalych (najmniej, 40%, w grupie osób z wyksztalceniem wyzszym, 42% - z wyksztalceniem podstawowym), a takze osobom dobrze oceniajacym kierunek biegu spraw w kraju (53%) niz innym (43%). Przekonanie, ze reforma sluzby zdrowia przyniesie wiecej dobrego niz zlego lekarzom wzrasta wraz z ocena wlasnej sytuacji materialnej (od 46% wsród osób zle oceniajacych wlasna sytuacje materialna do 56% wsród zadowolonych ze swojego statusu materialnego). Wiecej tez korzysci przyniesie reforma lekarzom w opinii osób o pogladach centroprawicowych (53%) i prawicowych (52%) niz przekonaniach lewicowych (46%) i centrolewicowych (47%). Opinie, ze reforma bedzie korzystna dla lekarzy podzielaja tez czesciej osoby, których zdaniem przeprowadzenie tej reformy jest potrzebne (53%) niz nie dostrzegajace takiej potrzeby (41%). O tym, ze reforma systemu opieki zdrowotnej przyniesie wiecej dobrego pacjentom korzystajacym z uslug publicznej sluzby zdrowia stosunkowo czesciej przekonani sa respondenci mlodzi, w wieku 20-29 lat (46%) niz pozostali (w najmniejszym stopniu opinie te podzielaja najstarsi, w wieku powyzej 60 lat - 18%), mieszkancy srednich (41%) i duzych (37%) miast niz wsi i malych miast (po 25%). 9
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 Opinia ta jest tez tym czesciej podzielana, im wyzszy poziom wyksztalcenia (od 20% wsród ankietowanych z wyksztalceniem podstawowym do 36% wsród osób z wyksztalceniem wyzszym) oraz im lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej (od 18% wsród osób, którym powodzi sie zle do 45% w grupie respondentów zadowolonych ze swojego statusu materialnego). Czesciej tez korzysci reformy sluzby zdrowia dla pacjentów dostrzegaja osoby o pogladach centroprawicowych (39%) i prawicowych (34%) niz przekonaniach centrolewicowych i lewicowych (po 26%), potencjalni wyborcy AWS (41%) niz elektorat SLD (28%) oraz respondenci zadowoleni z kierunku przemian w kraju (40%) niz ci, których nie zadawalaja przemiany w Polsce (20%). Opinie o skutkach reformy sluzby zdrowia dla pacjentów ksztaltuje równiez ocena obecnego systemu opieki zdrowotnej w Polsce oraz przekonanie o potrzebie przeprowadzenia zmian. Osoby zle oceniajace polska sluzbe zdrowia (34%) czesciej niz zadowoleni z jej obecnego funkcjonowania (22%) uwazaja, ze na przeprowadzeniu reformy skorzystaja pacjenci. Korzysci dla pacjentów spodziewaja sie tez czesciej ci, których zdaniem przeprowadzenie reformy jest konieczne (34%) niz ci, których zdaniem nie jest ona potrzebna (8%). Na opinie o przewidywanych korzysciach reformy systemu opieki zdrowotnej dla innych niz lekarze pracowników sluzby zdrowia oraz samych placówek medycznych wplyw maja podobne do wyzej opisanych czynniki spoleczno-demograficzne. O tym, ze podmiotom tym przyniesie ona wiecej dobrego niz zlego czesciej przekonani sa ludzie mlodzi, w wieku do 29 lat, niz najstarsi, powyzej 50 roku zycia, mieszkancy srednich i duzych miast niz mieszkancy wsi i malych osrodków miejskich, osoby zadowolone z wlasnej sytuacji materialnej niz pozostali. Opinie taka podzielaja równiez czesciej ci, których zdaniem sprawy w Polsce ida w dobrym kierunku, respondenci zle oceniajacy obecny system opieki zdrowotnej w Polsce oraz osoby, których zdaniem reforma systemu opieki zdrowotnej w Polsce jest potrzebna. * * * Ponad polowa naszego spoleczenstwa jest zdania, ze wskutek reformy sluzby zdrowia zmieni sie na lepsze stosunek lekarzy do pacjentów, od okolo jednej trzeciej do 10
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 prawie dwóch piatych Polaków sadzi, ze lepszy bedzie dostep do sluzby zdrowia, do lekarzy specjalistów i nowoczesnych badan diagnostycznych. Najmniej badanych - niecala jedna piata - spodziewa sie polepszenia sytuacji pod wzgledem kosztów leczenia. W tym zakresie prawie polowa Polaków spodziewa sie pogorszenia. Pogorszenia sytuacji pod wzgledem dostepu do sluzby zdrowia, specjalistów czy nowoczesnych badan oczekuje od jednej dwunastej do jednej piatej respondentów. Natomiast od okolo jednej siódmej (15%) do ponad jednej czwartej (28%) jest zdania, ze nic nie ulegnie zmianie, a z kolei prawie jedna piata nie ma na ten temat zdania. Czy wskutek tej reformy system opieki zdrowotnej w Polsce zmieni sie czy tez nie pod wzgledem: zmieni sie na lepsze nie zmieni sie zmieni sie na gorsze trudno powiedziec stosunku lekarzy do pacjentów 56% 20% 8% 16% dostepu do sluzby zdrowia 38% 28% 17% 17% dostepu do lekarzy - specjalistów 36% 25% 20% 19% dostepu do nowoczesnych badan diagnostycznych (np. USG, mammografia, itp.) 34% 28% 19% 19% kosztów leczenia 18% 15% 48% 19% Poprawy stosunku lekarzy do pacjentów spodziewaja przede wszystkim osoby mlode, w wieku 20-29 lat (69%), najmniej takich oczekiwan jest wsród najstarszych, powyzej 60 roku zycia (36%). Czesciej tez opinie o polepszeniu sie stosunku lekarzy do pacjentów podzielaja ankietowani z wyksztalceniem srednim i pomaturalnym (66%) niz pozostali (najrzadziej - respondenci z wyksztalceniem podstawowym - 40%) oraz pracujacy zawodowo (65%) niz niepracujacy (49%). Im lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej, tym czestsze opinie, ze wskutek reformy zmieni sie na lepsze stosunek lekarzy do pacjentów (od 47% wsród osób, którym powodzi sie zle do 69% w grupie badanych zadowolonych z warunków materialnych). Poprawy w zakresie stosunku lekarzy do pacjentów oczekuja równiez czesciej osoby dobrze oceniajace kierunek biegu spraw w kraju (65%) niz z niego niezadowolone (50%) oraz potencjalni wyborcy AWS (64%) niz SLD (57%). 11
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 Osoby zle oceniajace obecny system opieki zdrowotnej w Polsce (62%) i dostrzegajace potrzebe jego reformy (63%) czesciej niz badani usatysfakcjonowani poziomem uslug publicznej sluzby zdrowia (49%) i nie widzace potrzeby przeprowadzenia reformy (44%) sa zdania, ze wskutek reformy zmieni sie stosunek lekarzy do pacjentów. O tym, ze na gorsze zmieni sie sytuacja pod wzgledem odplatnosci za leczenie, relatywnie czesciej przekonane sa osoby starsze, w wieku 50-59 lat (57%) niz pozostali, zwlaszcza mlodzi, w wieku 20-29 lat (37%), którzy czesciej niz inni spodziewaja sie pod tym wzgledem poprawy. Im gorsza ocena wlasnej sytuacji materialnej, tym czestsze sa obawy, ze reforma sluzby zdrowia zmieni na gorsze sytuacje pod wzgledem kosztów leczenia (od 40% wsród osób, którym powodzi sie dobrze do 52% w grupie tych, którzy nie sa zadowoleni z wlasnej sytuacji materialnej). Pogorszenia w zakresie odplatnosci za leczenie oczekuja czesciej osoby, których zdaniem sytuacja w Polsce zmierza w zlym kierunku (53%) niz zadowoleni z biegu spraw w naszym kraju (43%) oraz potencjalni wyborcy SLD (54%) niz elektorat AWS (39%). Opinie taka czesciej tez podzielaja osoby, których zdaniem przeprowadzenie reformy sluzby zdrowia nie jest potrzebne (70%) niz ci, którzy taka potrzebe dostrzegaja (46%) oraz ankietowani, którzy czuja sie zle poinformowani o tym, jakie swiadczenia beda przyslugiwaly bezplatnie, a za jakie trzeba bedzie dodatkowo zaplacic (50%) niz osoby, które zadowolone sa ze stopnia poinformowania na ten temat (45%). Równiez w ocenie pozostalych skutków reformy sluzby zdrowia pojawiaja sie podobne do wyzej opisanych zaleznosci. I tak, najczesciej na pozytywne skutki, poprawe dostepu do sluzby zdrowia w ogóle, do lekarzy specjalistów i nowoczesnych badan diagnostycznych, zwracaja uwage osoby mlode, do 29 lat oraz z ponadpodstawowym poziomem wyksztalcenia. Im lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej, tym czestsze przekonanie o zmianach na lepsze w zakresie dostepnosci wymienionych w kwestionariuszu uslug medycznych. 12
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Opinie o reformie sluzby zdrowia 5-8.12.98 Czesciej tez zmian na lepsze spodziewaja sie osoby, których zdaniem sytuacja w Polsce zmierza w dobrym kierunku niz nie podzielajacy tej opinii, o centroprawicowych i prawicowych pogladach politycznych, potencjalni wyborcy AWS. Wieksze nadzieje na poprawe wiaza równiez z reforma te osoby, które uwazaja, ze obecny system opieki zdrowotnej w Polsce jest zly i potrzebna jest jego reforma. 13