INSTRUKCJA NR 04 POMIARY I OCENA ŚRODOWISK CIEPLNYCH

LABORATORIUM OCHRONY ŚRODOWISKA - SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ - INSTRUKCJA NR 04 POMIARY I OCENA ŚRODOWISK CIEPLNYCH 1. Cel insrukci Cele insrukci es określenie wygń doyczących sposobu oceny środowisk cieplnych, eody poiru wielkości fizycznych chrkeryzuących środowisk cieplne. Insrukc es zgodn z nori ) PN-EN 27243:2005 Środowisk gorące -- Wyzncznie obciążeni ericznego dziłącego n człowiek podczs prcy, opre n wskźniku, b) PN-EN ISO 7730:2006 Ergonoi środowisk ericznego -- Anliyczne wyzncznie i inerprec koforu ericznego z zsosownie obliczni wskźników PMV i PPD orz kryeriów loklnego koforu ericznego w zkresie wyznczni wskźnik PMV i PPD (z wyłączenie punku 6 nory); c) PN-EN ISO 11079:2008 Ergonoi środowisk ericznego -- Wyzncznie i inerprec sresu ericznego wynikącego z ekspozyci n środowisko zine z uwzględnienie wygne izolcyności cieplne odzieży (IREQ) orz wpływu wychłodzeni iescowego d) PN-EN-ISO 9920:2008 Ergonoi środowisk ericznego. Szcownie izolcyności cieplne i oporu pry wodne zeswów odzieży. Insrukcę sporządzono w celu zpewnieni ednkowego sosowni ww. nor przez uprwniony do bdń personel lbororiu. 2. Zkres sosowni insrukci Insrukc określ sposób przygoowni prury poirowe, sposób posępowni podczs poirów wielkości fizycznych chrkeryzuących środowisk cieplne, dobór eody inerpreci ych wielkości. Insrukc es sosown do poirów wielkości fizycznych: eperury powierz [ O C]; eperury poczernione kuli g [ O C]; eperury wilgone nurlne nw [ O C]; wilgoności powierz RH [%]; prędkości ruchu powierz v [/s]; oceny izolcyności cieplne zeswu odzieży I cl [clo]. Oprcowł: Andrze Uzrczyk 2013r. Sron 1

Insrukcę nleży sosowć gdy prcownik n oceniny snowisku prcy wykonue ypowe czynności zwodowe. 3. Wygne wyposżenie Do poirów nleży sosowć iernik wyposżony w zesw sond eperurowych uożliwiący ednoczesny (zlecne) poir n rzech wysokościch, nsępuących wielkości: eperury powierz [ O C]; eperury poczernione kuli g [ O C]; eperury wilgone nurlne nw [ O C]; wilgoności powierz RH [%]; prędkości powierz. Wyposżenie poirowe powinno spełnić wygni nory PN-EN ISO 7726:2002 i PN-EN 27243:2005. 4. Sposób wykonni bdni Poiry nleży prowdzić zgodnie z norą PN-EN 27243:2005 i PN-EN ISO 7730:2006. Przed przysąpienie do poirów n snowiskch prcy nleży zebrć inforce wsępne, doyczące: rodzu i przebiegu procesów echnologicznych, rodzu wykonywnych czynności; obsługiwnych szyn, urządzeń; chronoerżu prcy; Zlec się wykonć poiry w okresie odpowidący ksylneu obciążeniu ericzneu o es dl środowisk gorących w lecie, w środku dni i gdy dziłą urządzeni wywrzące ciepło. Dl środowisk zinych w ziie. Z pełnego przebiegu ziny robocze nleży wybrć okres 1-godzinny nniekorzysnieszy z uwgi n obciążenie cieplne. Poiry nleży wykonć dl ypowych wrunków prcy, eżeli w czsie poirów wrunki prcy uległy zinie i odbiegą od ypowych, nleży odsąpić od poirów. Wyniki poirów nleży zpisć w Zeszycie roboczy. Przygoownie:. Dokonć poiru eperury i wilgoności n zewnąrz poieszczeni. Oprcowł: Andrze Uzrczyk 2013r. Sron 2

b. Zonowć ukłd poirowy i uswić sondy poirowe n wysokości kosek, brzuch, głowy (0,1, 1,1, 1,7 dl osoby soące i 0,1, 0,6 1,1 dl osoby siedzące). Sondy uieścić w iescu w kóry przebyw prcownik, poczernioną kulę nleży skierowć w sronę źródł proieniowni cieplnego eśli wysępue. c. Poiry nleży wykonć w okresie odpowidący ksylneu obciążeniu ericzneu. Z pełnego przebiegu ziny robocze nleży wybrć okres 1-godzinny nniekorzysnieszy z uwgi n obciążenie cieplne. Jeżeli w czsie wybrne godziny prcownik wykonue kilk czynności zwodowych różniących się preri ikrokliu poiry nleży wykonć dl kżde z czynności i nleży znoowć czs rwni poszczególnych czynności zwodowych. Poir:. Po zonowniu ukłdu poirowego nleży odczekć od 25 in do 35 in (czs usleni się równowgi ericzne sond poirowych). Czs rwni poirów (dl kżde czynności zwodowe różniące się preri ikrokliu) powinien wynosić in 15 inu. W y okresie nleży wykonć iniu n3 odczyy ierzonych wielkości w regulrnych odsępch czsy, eśli wyniki kolenych odczyów eperur zienią się w znczny sopniu poiry nleży wykonć więce poirów. b. Dl kżde wysokości nleży określić nsępuące wielkości: eperurę powierz [ O C]; eperurę poczernione kuli g [ O C]; eperurę wilgone nurlne nw [ O C] (dl środowisk gorących); wilgoności powierz RH [%]; prędkości ruchu powierz v [/s 2 ] (AIR FLOW); c. Określić średnie epo ebolizu bruo M [W/ 2 ] w okresie 1 godziny; d. Określić izolcyność cieplną odzieży prcownik I cl [clo]. UWAGA: W przypdku rudności w poirch wilgoności powierz przy uenych eperurch (sond psychroeryczn), ożn przyąć wilgoność powierz n pozioie 50% (PN-EN ISO 11079:2008 pk.7.2 ) Zpisy:. Wyniki zpisć w prookole z bdń. Oprcowł: Andrze Uzrczyk 2013r. Sron 3

5. Ocen środowisk cieplnych W celu oceny środowisk cieplnych wyzncz się wskźniki: PMV i PPD dl oceny środowisk uirkownych; dl oceny środowisk gorących; WC i IREQ in dl oceny środowisk zinych; 5.1. Ocen środowisk cieplnych uirkownych. Obliczyć wrości średnie z n odczyów kżde z sond: eperurę powierz [ O C], eperurę poczernione kuli g [ O C], wilgoność powierz RH [ % ], prędkości ruchu powierz v [/s 2 ]; b. Obliczyć wrość średnią z poirów wykonnych n rzech wysokościch obliczyć ze wzoru: glowy brzuch 3 koski nóg c. Średnią wrość z czs odniesieni równy 1h obliczyć ze wzoru 1 1 Gdzie: liczb czynności zwodowych w okresie rozprywne godziny różniących się obciążenie cieplny i 1 1 2 60in. d. Teperurę opercyną obliczyć ze wzoru o 1 10 v 10 v r r 4 8 0, ( 273) 2,5 10 V ( ) 273 4 6 g g e. Względną prędkość ruchu powierz obliczyć ze wzoru V r ( 58) V 0,0052 M f. Wrość wskźnik PMV ożn wyznczyć n podswie bel zieszczonych w norie lub nuerycznie z poocą progru kopuerowego Lborn. g. Wskźnik PPD obliczyć ze wzoru PPD 100 95 e 4 2 ( 0, 03353 PMV 0, 2179 PMV ) Oprcowł: Andrze Uzrczyk 2013r. Sron 4

lub obliczyć z poocą progru kopuerowego. UWAGA: Gdy wskźnik PMV przekrcz 3, wynik nleży zpisć PMV powyże 3. 5.2. Ocen środowisk cieplnych gorących. Środowisk cieplne gorące nleży ocenić gdy wskźnik PMV es powyże 2. b. Obliczyć wrości średnie z n odczyów kżde z sond: eperurę powierz [ O C], eperurę poczernione kuli g [ O C], eperurę wilgone nurlne nw [ O C], prędkości ruchu powierz v [/s 2 ]; c. Obliczyć wskźniki n wysokości kosek, brzuch i głowy dl kżde czynności zwodowe (różniące się obciążenie cieplny) ze wzoru: wewnąrz i n zewnąrz budynków bez nsłonecznieni 0,7 n, w, 0, 3 g, n zewnąrz budynków z nsłonecznienie 0,7 nw, 0,2 g, 0, 1, d. Wskźnik dl kżde z czynności zwodowych (różniących się obciążenie cieplny) wysępuących podczs 1h nwiększego obciążeni cieplnego obliczyć ze wzoru: ( ) glowy, 2 brzuch, koski nóg, e. Wskźnik dl snowisk prcy obliczy ze wzoru 4 1 1 Gdzie: 60in. i 1 1 2 5.3. Ocen środowisk cieplnych zinych. Środowisk cieplne zine nleży ocenić gdy wskźnik PMV es nieszy od - 2 b. Obliczyć wrości średnie zierzonych wielkości: eperurę powierz [ O C]; eperurę poczernione kuli g [ O C]; eperurę wilgone nurlne nw [ O C]; prędkości ruchu powierz v [/s 2 ]; Z n odczyów kżde z sond obliczy wrość średnią ryeyczną: Oprcowł: Andrze Uzrczyk 2013r. Sron 5

1 n n i i 1 c. Obliczyć wrość średnią z poirów wykonnych n rzech wysokościch obliczyć ze wzoru: glowy brzuch d. Wskźnik WC nleży obliczyć ze wzoru: 3 koski nóg 0,16 0,16 WC 13,12 0,6215 11,37 ν 10 0, 3965 ν 10 gdzie: eperur powierz [ O C]; ν 10 eeorologiczn prędkość wiru n wysokości 10 nd pozioe grunu [/s], eżeli prędkość wiru ierzon es nd zieią (0,6) do równni nleży podswić ę wrość ponożoną przez 1,5. e. Dopuszczlny czs nrżeni w inuch nleży obliczyć ze wzoru: WC > -24 dozwolon ekspozyc ciągł -24 > WC -34 - T 50 1730 WC -34 > WC -59 - T 0,8 57, 2 WC WC < -59 ekspozyc zbronion gdzie: T czs nrżeni w in; WC eperur chłodzeni powierz w o C; f. Wskźnik IREQ in nleży obliczyć nuerycznie lub odczyć z wykresów podnych w norie i porównć z wynikową izolcynością cieplną zeswu odzieży (n nekinie ruchoy). 5.4. Ocen izolcyności cieplne zeswu odzieży. Izolcyność cieplną cłego zeswu odzieży, ką człowiek n sobie obliczy ze wzoru: I cl 0,161 0,835 I cl, i [clo] n i 1 gdzie: I cl,i oporność indywiduln różnych części odzieży odczyn z kry poirowe odzieży lub eśli prcownik sosue odzież ceryfikown z ceryfiku. 2 K 1clo 0,155 W Oporność indywiduln różnych części odzieży (według złącznik B nory PN-EN-ISO 9920) Część odzieży I cl Oprcowł: Andrze Uzrczyk 2013r. Sron 6

[clo] rsopy 0,02 nylonowe pończochy 0,03 Skrpey lekkie 0,02 grube do kosek 0,05 grube długie 0,1 Bielizn biusonosz i ki dskie 0,04 ki dskie 0,03 ki 0,03 klesony z długii nogwki 0,1 klesony z krókii nogwki (bokserki) 0,04 podkoszulek dzininowy z krókii rękwi 0,04 podkoszulek z długii rękwi 0,12 Koszul koszulk z rękwki (T-shir) 0,09 lekk koszulk z długii rękwki 0,2 z owry kołnierzykie i krókii rękwi 0,09 lekk bluzk z długii rękwi 0,15 ypow koszul z długii rękwi 0,25 koszul z krókii rękwi 0,15 flnelow koszul z długii rękwi 0,3 grub koszul z krókii rękwi 0,25 lekk bluz z długii rękwi 0,15 Spódnic lekk leni spódnic 0,15 spódnic ciepł 0,22 grub ziow spódnic 0,25 Sukienk lekk sukienk z krókii rękwi 0,2 grub ziow sukienk z długii rękwi 0,4 kobinezon 0,55 Sweer kizelk bez rękwów 0,12 lekki z krókii rękwi 0,17 cienki sweer 0,2 sweer norlny 0,28 gruby sweer 0,35 Mrynrk lekk leni rynrk/żkie 0,25 norln rynrk/żkie 0,35 kiel 0,30 Spodnie szory 0,06 lekkie spodnie 0,2 ypowe spodnie 0,25 flnelowe/bwełnine spodnie (ziowe) 0,28 spodnie wielowrswowe 0,32 spodnie ogrodniczki ocieplne szuczny fure 0,55 spodnie ze szucznego fur lbo kninowe 0,35 Okryci wierzchnie płszcz 0,6 kurk puchow 0,55 kurk oddychąc (prk) 0,7 kożuchy i podobne 0,55 kobinezon roboczy 0,51 bluz robocz 0,26 kobinezon ze szucznego fur lbo kninowy 0,9 kurk ze szucznego fur lbo kninow 0,4 kizelk ze szucznego fur lbo kninow 0,2 Obuwie buy n cienkie podeszwie 0,02 buy n grube podeszwie 0,04 wysokie buy kozki 0,1 Rękwiczki rękwiczki 0,05 Czpk czpk 0,01 6. Odniesienie do obowiązuących norywów Do obowiązuących norywów nleży odnieść : Oprcowł: Andrze Uzrczyk 2013r. Sron 7

) gdy wskźnik PMV przekrcz 2 środowisk cieplne nleży ocenić ko gorące i do obowiązuących norywów odnieść wskźnik ; Dopuszczlny wskźnik obciążeni ericznego zleży od : epo ebolizu (M); prędkości ruchu powierz(v ). Jeśli prędkość przepływu powierz v es niesz od 0,1 /s przyi nieodczuwlny ruch powierz b) gdy wskźnik PMV es poniże -2 środowisk cieplne nleży ocenić ko zine i do obowiązuących norywów odnieść wskźnik WC (dopuszczlny czs nrżeni), i wskźnik IREQ in wskźnik nleży porównć z określoną wynikową izolcynością cieplną odzieży prcownik I cl,r ; c) gdy wskźnik -2 < PMV<2 środowisk cieplne nleży ocenić ko uirkowne, eśli -0,7 < PMV<0,7, nleży dodkowo wyznczyć średnią eperurę powierz w poieszczeniu wynik odnieść do wygń zwrych w: 1 1 1 3 3 3, glowy, brzuch, koski nóg norie PN-B-03421-1978 Tblic 3. - w przypdku poieszczeń wenylownych w sposób echniczny lub kliyzownych; rozporządzeniu Minisr Infrsrukury z dni 12.04.2012r (Dz. U Nr 75, poz. 690 z późn. z.) 149 us. 5 i 134 us. 2 7. Zpis wyników z bdń Wszyskie wyniki końcowe orz obliczone niepewności nleży zpisć z dokłdnością do ednego iesc po przecinku w forcie, (, ) z dopiskie - gdzie liczb po znku es wrością niepewności rozszerzone obliczon dl współczynnik rozszerzeni k1,65 co odpowid ednosronneu 95% przedziłowi ufności. Oprcowł: Andrze Uzrczyk 2013r. Sron 8

PROTOKÓŁ Z BADAN ŚRODOWISK CIEPLNYCH Nr zleceni: D: Nzw zkłdu: Teperur zewnęrzn: Wilgoność zewnęrzn Nr kr: Nzw hli/poieszczeni: Snowisko prcy: Źródł ciepł: Ilość osób zrudnionych n snowisku: Wewnąrz i n zewnąrz budynków bez nsłonecznieni / n zewnąrz budynków z nsłonecznienie Rodz wykonywny ch czynności Czs nrżeni Głow Brzuch Koski g nw RH v g nw RH v g nw RH v Iię i nzwisko osoby wykonuące poiry: Podpis:. Oprcowł: Andrze Uzrczyk 2013r. Sron 9