Człowiek - najlepsza inwestycja Animator zmiany współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
2 Projekt Animator zmiany Projekt zrealizowany przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słupnie współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007 2013, Priorytet VII Promocja integracji społecznej, Działanie 7.3 Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji Okres realizacji projektu: 01.09.2011 r. 30.04.2012 r.
3 Celem głównym projektu była promocja aktywnej integracji społecznej na terenie gminy. Osoby do których skierowane było wspar- cie szkoleniowe to 17 mieszkańców: przedstawicieli sołectw Gminy Słupno i aktywnie działających liderów/liderek lokalnych. Cele szczegółowe projektu to: - zwiększenie stopnia aktywności mieszkańców wsi w zakresie samoorganizacji i podejmowania inicjatyw lokalnych, - pojawienie się mechanizmów wyzwalających aktywność lokalnych liderów i liderek, - zwiększenie poziomu wiedzy i umiejętności w zakresie działań promocyjnych wśród przedstawicieli sołectw i lokalnych liderów/liderek, - zwiększenie integracji społecznej na terenie gminy Słupno, - zwiększenie poziomu uczestnictwa mieszkańców w życiu społecznym swojej miejscowości, - zwiększenie liczby oddolnych inicjatyw lokalnych, - zwiększenie wiedzy i umiejętności w zakresie edukacji środowiskowej wśród sołtysów i lokalnych liderów/liderek, - zwiększenie umiejętności animacji społecznej przez sołtysów i lokalnych liderów/liderek, - zwiększenie liczby inicjatyw lokalnych podejmowanych przez przedstawicieli sołectw na terenie gminy Słupno dla mieszkańców gminy. Zrealizowanie wskazanych celów projektu może wpłynąć na wzrost podejmowanych inicjatyw lokalnych przez przedstawicieli sołectw jak i mieszkańców oraz rozwój integracji społecznej na terenie gminy Słupno. W projekcie Animator zmiany podjęte zostały następujące działania: 1. Szkolenie z zakresu sztuki autoprezentacji, wystąpień publicznych - dwudniowe szkolenie wyjazdowe - październik 2011 r. 2. Szkolenie z zakresu negocjacji jednodniowe szkolenie listopad 2011 r. 3. Szkolenie z zakresu zakładania organizacji społecznych, Kół Gospodyń Wiejskich, stowarzyszeń przy Ochotniczej Straży Pożarnej jednodniowe szkolenie styczeń 2012 r. 4. Wyjazd szkoleniowo-badawczy do wiosek tematycznych (czterodniowy) mający na celu pokazanie inicjatyw lokalnych podejmowanych w innych regionach. W trakcie wyjazdu zorganizowane zostało szkolenie z zakresu rozwoju i integracji społeczności, zwiedzanie wiosek tematycznych, spotkania z innymi sołtysami i mieszkańcami celem wymiany doświadczeń i dobrych praktyk marzec 2012 r. Projekt Animator zmiany stanowił kontynuację projektu Lider jako animator w środowisku wiejskim.
4 Animator zmiany - I szkolenie W dniach 14-15 października 2011 r. odbyło się pierwsze szkolenie w ramach projektu Animator zmiany dla 17 osób przedstawicieli sołectw, lokalnych liderów z terenu gminy Słupno. Podczas szkolenia uczestnicy zapoznali się z podstawą przygotowywania prezentacji, z zagadnieniem budowania kontaktu z innymi osobami i autorytetu, tworzeniem mini wystąpień, autoprezentacji. Na szkoleniu poświęcono także czas pracy z tremą. Tematyka szkolenia była szczególnie ważna dla tej grupy osób, lokalnych liderów, którzy zajmują się działalnością społeczną i współpracują ze społecznością lokalną. Szkolenie z zakresu sztuki autoprezentacji i wystąpień publicznych poprowadziła metodą warsztatową Barbara Chruślicka specjalista ds. Public Relations. Uczestnicy podczas szkolenia 14-15 października 2011. Holendry, gmina Szczawin Kościelny
Animator zmiany - II szkolenie W dniu 8 listopada 2011 r. odbyło się drugie szkolenie w ramach projektu Animator zmiany dla 17 osób przedstawicieli sołectw, lokalnych liderów z terenu gminy Słupno. Szkolenie z zakresu negocjacji zostało poprowadzone metodą warsztatową przez Krystynę Zowczak Jastrzębską specjalistę od PR zajmującą się z promocją, reklamą i public relations, PR politycznym. Podczas szkolenia uczestnicy zapoznali się z pojęciem asertywności, pozytywnego myślenia i negocjacji. Uczestnicy mieli również 5 możliwość nabycia umiejętności radzenia sobie zarówno z pozytywną jak i negatywną krytyką. Szkolenie zostało przeprowadzone z wykorzystaniem interaktywnych form pracy angażujących uczestników do aktywnego udziału takich jak: wykład interaktywny, dyskusja, praca w grupach, burza mózgów, studium przypadków. Podjęta na szkoleniu tematyka jest ważna dla osób, które zajmują się animacją społeczną. Animator zmiany - III szkolenie W dniu 23 stycznia 2012 r. zostało zorganizowane kolejne szkolenie dla uczestników projektu Animator zmiany. Program szkolenia obejmował następujące tematy: - NGO czyli organizacje pozarządowe, - Formalno prawne aspekty działania Kół Gospodyń Wiejskich, - Źródła finansowania działalności Kół Gospodyń Wiejskich, - stowarzyszenia przy Ochotniczej Straży Pożarnej. Uczestnicy szkolenia poznali zasady zakładania i funkcjonowania różnych organizacji działalnością ukierunkowanych na społeczności lokalne. Od lewej: Zbigniew Mieruński prowadzący szkolenie, Katarzyna Sobiecka kierownik projektu
6 Szkolenie poprowadził Zbigniew Mieruński wieloletni trener w zakresie rozwoju społeczności lokalnych, animator społeczno kulturalny. Uczestnicy podczas szkolenia 23 stycznia 2012 Cekanowo
7 Animator zmiany - IV szkolenie Podczas wyjazdu szkoleniowego-badawczego w dniach 15-18 marca 2012 r. zorganizowanego w ramach projektu Animator zmiany uczestnicy projektu (radni, sołtysi, lokalni liderzy z terenu gminy Słupno) zapoznali się z funkcjonowaniem Galerii Produktu Lokalnego w Debrznie jako elementu marketingu usług i rozwoju inicjatyw lokalnych, odwiedzili Międzypokoleniowe Wiejskie Centrum Aktywności w Bińczu, gdzie zapoznali się ze współpracą z samorządem lokalnym na rzecz tworzenia sieci współpracy. Uczestniczyli również w spotkaniu z przedstawicielami mieszkańców wsi Stare Gronowo, podczas którego przedstawione zostały im różne inicjatywy mieszkańców, które miały wpływ na rozwój i integrację społeczności lokalnej. Wizyty w gminie Debrzno zostały połączone ze szkoleniem z zakresu rozwoju i integracji społeczności lokalnej. Drugiego dnia odbyło się całodniowe szkolenie z zakresu rozwoju i integracji społeczności (miniwykład + zajęcia prowadzone metodą warsztatową z wykorzystaniem interaktywnych form pracy angażujących uczestników do aktywnego udziału takich jak: wykład interaktywny, dyskusja, praca w grupach, studium przypadków). Trzeci dzień rozpoczęto szkoleniem, natomiast w dalszej części dnia został zorganizowany wyjazd do wiosek tematycznych w Dąbrowie (Wioska Zdrowego Stylu Życia) i Paprotach (Wioska Labiryntów). Podczas z wyjazdu studyjnego uczestnicy zapoznali się z działalnością gospodarstw agroturystycznych, z procesem powstawania i funkcjonowaniem wiosek tematycznych pokazane zostały inicjatywy lokalne podejmowane w innych regionach. W trakcie wyjazdu zorganizowane zostały spotkania z gospodarzami prowadzącymi gospodarstwa tematyczne - celem wymiany doświadczeń i dobrych praktyk. Ostatniego dnia dokonano podsumowania wyjazdu szkoleniowo-badawczego, jak również całego projektu, ponieważ wyjazd w dniach 15-18 marca 2012 r. był ostatnim działaniem projektowym skierowanym do uczestników. Uczestnicy podczas szkolenia 16 marca 2012 Pogorzelica
8 Wizyta w Starym Gronowie 15 marca 2012 Wizyta w Bińczu 15 marca 2012 Szkolenie 16 marca 2012 Pogorzelica Szkolenie 16 marca 2012 Pogorzelica Szkolenie 16 marca 2012 Pogorzelica Wizyta w wiosce tematycznej 17 marca 2012 Paproty Ukazanie dobrych praktyk, wymiana doświadczeń jest najlepszym sposobem na pobudzenie oddolnych inicjatyw, aktywności gospodarczej i społecznej mieszkańców. Szkolenie z zakresu rozwoju i integracji społeczności przeprowadził p. Marek Romaniec wieloletni trener, specjalista ds. rozwoju lokalnego, prezes Fundacji Naszyjnik Północy. Wizyta w wiosce tematycznej 17 marca 2012 Paproty
ANIMACJA, ANIMATOR (opracowanie Stowarzyszenia Wspierania Centrum Aktywności Lokalnej CAL w Warszawie) www.cal.org.pl Czym jest animacja? Słowo animacja pochodzi od słów łacińskich anima dusza, animatio ożywienie, animus wigor i czasownika animo, -are, który w łacinie ma trzy znaczenia: 1) dąć, dmuchać, 2) tchnąć życie w coś, obdarzyć duszą, powoływać do życia, 3) pobudzić, dodawać odwagi, zachęcać, śmiałym czynić. W języku francuskim słowo animer znaczy wnosić życie, dodawać siły do działania, zapoczątkować określone przedsięwzięcie, zachęcać. Animacja społeczna to SPOSÓB I PROCES: 1. kształtowania społeczności/wspólnoty (budowania relacji i więzi społecznych), 2. aktywizacji i mobilizacji społecznej, 3. kreatywnego uruchamiania potencjału ludzi, grup i społeczności, 4. emancypacji i upodmiotowienia ludzi, grup i społeczności (zwłaszcza marginalizowanych i wykluczonych społecznie), 5. partycypacji publicznej (uzyskania wpływu na decyzje). Czym animacja nie jest! Animacja nie jest kolejną nową techniką, metodą dodaną do tych, którymi dysponują już pracownicy sektorów kultury, społecznego, administracyjnego, pozarządowego, gospodarczego i edukacyjnego. Animowanie to tchnięcie życia w osobę, grupę, społeczność, instytucję i organizację. Jest takim oddziaływaniem na podmiot, które go nie stwarza, nie formuje lecz aktywizuje, skłania do aktywności, zachęca do samodzielnych działań. Czasem jest sposobme odkrycia i zrealizowania ukrytych pragnień i marzeń. 9 Animuje się to: co już jest, ale jest bez życia (nie działa, nie odpowiada na potrzeby, nie przynosi satysfakcji), to czego nie ma, ale wielu (często) podświadomie odczuwa tego brak. Animacja społeczna to odkrywanie we współpracy z innymi ludźmi nowych możliwości, własnego potencjału, prawdziwych potrzeb siły sprawczej jaka jest w NAS ludziach. Metoda animacji społecznej jest praktyką edukacyjną, pobudzającą ludzi (osoby, grupy, zbiorowości, społeczności lokalne) do samodzielnego projektowania (diagnozowania, planowania, ewaluacji) i realizowania (mobilizowania, wdrażania) działań zorientowanych na społeczne rozwiązywanie problemów, zaspokajanie potrzeb z wykorzystaniem demokratycznych wartości (podmiotowość, dialog, partycypacja, partnerstwo, wspólnotowość) i potencjału (zasobów, możliwości) istotnych dla rozwoju środowiska, w którym żyją /pracują. Tak zdefiniowane ogólne założenia metody animacji społecznej rozwijane w ramach prowadzonej przez nas Szkoły Animacji Społecznej można zastosować w dwóch kluczowych kierunkach: 1. Animacja społeczna jako długofalowy i wielostronny proces ożywienia i rozwoju konkretnego środowiska: lokalnego (gmina, miasto, dzielnica, osiedle, wieś) lub społecznego (grupa osób wykluczonych, zawodowa, sąsiedzka, mających wspólny problem, zainteresowania, połączonych subkulturą); W tej postaci animacja jest atrakcyjną ofertą dla stymulowania programów rozwoju lokalnego, programów rewitalizacji, organizowania społeczności lokalnej w ramach systemu pomocy społecznej
10 2. Animacja społeczna jako krótkoterminowy edukacyjny katalizator, który przyspiesza i zmienia procesy oraz relacje społeczne w danej grupie/instytucji/ społeczności, by po tym jak dzięki niemu wytworzy się nowa jakościowo sytuacja (rozwiązano problem, wprowadzono innowacje, zmobilizowano zespół, zrestrukturyzowano instytucje, wprowadzono nowy produkt) móc zaprzestać interwencji. Jego oddziaływanie opiera się na społecznym aktywowaniu i połączeniu już istniejących zespołów, metod, pomysłów w nowy produkt/podejście, co było zbyt trudne lub niemożliwe do wykonania przez specjalistów reprezentujących daną instytucję/ branżę/zawód/środowisko. Metoda animacji społecznej może być zastosowana w zasadzie w dowolnej społeczności: społecznej (terytorialnej, problemowej, sąsiedzkiej, wirtualnej), zawodowej (pracownicy socjalni, animatorzy kultury, nauczyciele, bibliotekarze, urzędnicy), branżowej (kultura, przedsiębiorczość, zdrowie, mieszkalnictwo, oświata, pomoc społeczna, ekologia) i instytucjonalnej (domy kultury, ośrodki pomocy społecznej, samorządy, szkoły, przedsiębiorstwa, urzędy pracy, partnerstwa lokalne, biblioteki, muzea). Animacja będzie atrakcyjną metodą edukacyjną, łączącą elementy społecznej mobilizacji, partycypacyjnego zarządzania, innowacji społecznej i społecznego wytwarzania wiedzy oraz środowiskowej/lokalnej tożsamości. Kim jest animator? Animator to iskra społeczna, która zapala do aktywności kolejne osoby. To osoba, która mobilizuje, angażuje, inspiruje, zachęca ludzi do działania, a także ich edukuje. Co bardzo ważne jest praktykiem. Dostrzega potencjały lokalnych środowisk, inicjuje powstawanie różnych grup społecznych, łączy je, stara się je aktywizować. Wspiera też osoby indywidualne liderów, społeczników, inicjatorów lokalnych, którzy później przejmują część zadań od animatora. Wśród laureatów mamy więc osoby, które pracują w Kołach Gospodyń Wiejskich, Ośrodkach Pomocy Społecznej, Domach Kultury, stowarzyszeniach. Ale czasem są to i zwykli mieszkańcy, którzy próbują ożywić swoje osiedle, wieś lub dzielnicę. Pobudzają do działania młodzież, osoby niepełnosprawne czy starsze. Po pewnym czasie to te osoby przejmują inicjatywę, a animator pozostaje tylko w roli osoby wspierającej. Nie jest liderem, który robi wszystko od A do Z. Animator nie narzuca konkretnych działań, ale poznaje potrzeby, zachęca do działania, integruje grupę, pracuje z nią oddolnie. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słupnie - Centrum Aktywności Lokalnej - Kim jesteśmy? Jesteśmy zespołem ludzi powołanym aby profesjonalnie pomagać w oparciu o model pracy jakim jest Centrum Aktywności Lokalnej. Pracujemy nad nową jakością usług społecznych. Jak działamy? Nasza działalność obejmuje cztery obszary: integrację, aktywizację, edukację i samopomoc. Pracujemy indywidualnie z osobami oraz grupami. Przyświeca nam misja zawarta w słowach: Może nie zrobimy więcej niż jesteśmy w stanie, ale postarajmy się, żeby to nie było dużo mniej.
11 Co nas wyróżnia? Wyróżnia nas innowacyjność i współdziałanie. Nieustannie poszukujemy nowych rozwiązań na pojawiające się co dzień problemy i potrzeby naszej społeczności. Z czego jesteśmy dumni? Jesteśmy dumni z każdej choćby najmniejszej zmiany na lepsze, z każdego ludzkiego sukcesu odniesionego przez odbiorców naszych działań. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słupnie jest jednostką realizującą nie tylko zadania ustawowe z zakresu pomocy społecznej wąsko postrzeganej, jako świadczenia pomocy społecznej, lecz patrzy na daną społeczność całościowo starając się odpowiadać na potrzeby artykułowane przez środowisko, przede wszystkim poprzez aktywizowanie wiejskiej społeczności lokalnej i tworzenie poczucia przynależności do miejsca i grupy. Działalność Ośrodka opiera się na modelu OSL Organizacji Społeczności Lokalnej, którego założeniem jest dwubiegunowa praca z jednostkami (rodzinami) oraz grupami (społecznościami lokalnymi). GOPS Słupno jest jednym z nielicznych ośrodków pomocy społecznej w województwie mazowieckim posiadającym Certyfikat Jakości pracy metodą CAL (Centrum Aktywności Lokalnej). Jest miejscem, które służy ożywianiu i integracji społeczności lokalnej gminy Słupno poprzez: - animowanie lokalnego rozwoju w oparciu o aktywność obywatelską, - wspieranie społecznej, edukacyjnej aktywności środowisk lokalnych, - partnerstwo lokalne, - edukowanie sołtysów, liderów lokalnych - ekonomię społeczną, - wolontariat, - samopomoc, - rozwijanie uczestnictwa mieszkańców w życiu publicznym - partycypację publiczną. Aby efektywnie realizować CALa Ośrodek zwraca szczególną uwagę na konieczność diagnozowania potrzeb i zasobów środowiska. W tym celu zespół Ośrodka prowadzi systematyczne rozeznanie wśród społeczności poszczególnych sołectw wykorzystując szereg narzędzi, takich jak: mapa zasobów i potrzeb, debata, plan odnowy miejscowości. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słupnie jest realizatorem wielu projektów współfinansowanych przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Działania podejmowane w ramach projektów są odpowiedzią na zdiagnozowane potrzeby. Obejmują szeroką grupę odbiorców: młodzież, dorosłych, osoby niepełnosprawne, osoby bezrobotne, animatorów i liderów lokalnych. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słupnie za swoją działalność został wyróżniony: - w roku 2007 Tytułem Samorządowego Lidera Zarządzania Usługi Społeczne, - w roku 2008 Nagrodą Specjalną Ministra Pracy i Polityki Społecznej, - w roku 2009 Nagrodą Profesjonalnego Sprzedawcy Roku 2008 dostawcy usług społecznych.
Projekt Animator zmiany współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Realizator projektu Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Słupnie ul. Warszawska 26a 09-472 Słupno tel./fax 24 261-91-78 e-mail: gopsslupno@op.pl www.gops.slupno.eu Kierownik projektu Katarzyna Sobiecka Asystent kierownika projektu Jakub Siwek Słupno 2012