Rozwój wolontariatu w OPS. Jak animować. Karolina Furmańska Wrocław, 14 lipca 2010r.

Transkrypt

1 Rozwój wolontariatu w OPS. Jak animować społeczność lokalną? Karolina Furmańska Wrocław, 14 lipca 2010r.

2 WOLONTARIAT W OŚRODKACH POMOCY SPOŁECZNEJ

3 WOLONTARIAT W POLSCE DEFINICJA WOLONTARIATU DLACZEGO WOLONTARIUSZE SĄ POTRZEBNI? KIM JEST POLSKI WOLONTARIUSZ? KTO MOŻE KORZYSTAĆ Z POMOCY WOLONTARIUSZY? JAKIE KWALIFIKACJE POWINIEN POSIADAĆ WOLONTARIUSZ? JAK OKREŚLIĆ ZASADY WSPÓŁPRACY Z WOLONTARIUSZEM? OBOWIĄZKI WOBEC WOLONTARIUSZA. UBEZPIECZENIE CO MOGĄ ROBIĆ WOLONTARIUSZE W OPS?

4 Podstawy prawne: Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ( r.) Kodeks cywilny Kodeks pracy (bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania świadczeń, koszty podróży, diety) Inne akty prawne

5 Definicja wolontariusza Osoba fizyczna, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie. Świadczenie odpowiadające świadczeniu pracy.

6 Bycie wolontariuszem to bezpłatne, świadome, dobrowolne działanie na rzecz innych wykraczające poza więzi rodzinno koleżeńsko przyjacielskie. Wolontariuszem może być każdy, w każdej dziedzinie życia społecznego, wszędzie tam gdzie taka pomoc jest potrzebna (ale nie każdy wolontariusz jest odpowiedni dla każdego rodzaju pracy).

7 KTO MOŻE ZOSTAĆ WOLONTARIUSZEM Osoba pełnoletnia Osoba niepełnoletnia Osoba bezrobotna Osoba niepełnosprawna Osoba zatrudniona Cudzoziemiec Każdy, bez względu na wiek, płeć, rasę, narodowość, wyznanie, wykształcenie, stan zdrowia.

8 RODZAJE WOLONATARIATU

9 1) Ze względu na zakres terytorialny Krajowy lub Zagraniczny 2) Ze względu na ilość zaangażowanych osób Indywidualny lub Grupowy 3) Ze względu na zakres czasowy Długoterminowy lub Krótkoterminowy (jednorazowy akcyjny lub okresowy)

10 Kto może korzystać z pracy wolontariusza? Organizacje pozarządowe; Organy administracji publicznej; Jednostki organizacyjne organów administracji publicznej Z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej

11 FORMALNE PODSTAWY WSPÓŁPRACY Z WOLONTARIUSZEM POROZUMIENIE Zakres prac oraz sposób ich wykonywania Czas współpracy Odpowiedzialność wolontariusza Zobowiązania korzystającego wobec wolontariusza Warunki rozwiązania porozumienia itp.

12 Forma ustna porozumienia do 30 dni Forma pisemna porozumienia powyżej 30 dni Stosunek cywilnoprawny, a nie stosunek pracy Świadczenie odpowiadające świadczeniu pracy, a nie świadczenie pracy

13 Na żądanie wolontariusza, korzystający jest zobowiązany potwierdzić na piśmie treść porozumienia, a także wydać pisemne zaświadczenie o wykonaniu świadczeń przez wolontariusza

14 OBOWIĄZKI INSTYTUCJI KORZYSTAJĄCYCH Z POMOCY WOLONTARIUSZY

15 Korzystający ma obowiązek: Informować wolontariusza o jego prawach i obowiązkach oraz o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa Zapewnić wolontariuszowi bezpieczne i higieniczne warunki wykonywanych przez niego świadczeń Pokrywać koszty podróży służbowych i diet

16 Korzystający może: Pokrywać inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz korzystającego Pokrywać koszty szkoleń wolontariuszy

17 Wolontariusz może, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, zwolnić korzystającego w całości lub w części z obowiązków wymienionych wyżej.

18 Ubezpieczenie wolontariusza: Ubezpieczenie zdrowotne Ubezpieczenie od następstw Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków

19 CO MOGĄ ROBIĆ WOLONTARIUSZE W OPS???

20 PROGRAM WOLONTARYSTYCZNY W OPS

21

22 PRACOWNIK SOCJALNY JAKO ANIMATOR SPOŁECZNY

23 Zadania pomocy społecznej Zgodnie z art. 15 ustawy o pomocy społecznej pomoc społeczna polega między innymi na: Rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

24 Wyzwania pomocy społecznej w Polsce Od pomocy do samopomocy Od zasiłków do partnerstwa i podmiotowości Od pracy dla do pracy przez i z ludźmi

25 Do zadań pracownika socjalnego należy: Pobudzanie społecznej aktywności i inspirowanie działań samopomocowych w zaspokojeniu niezbędnych potrzeb życiowych osób, rodzin, grup i środowisk społecznych (art. 119).

26 Metody stosowane w pracy socjalnej: 1) Metoda indywidualnego przypadku; 2) Metoda pracy grupowej; 3) Metoda środowiskowa.

27 Metoda środowiskowa: - W wąskim rozumieniu polega na uruchomieniu stałej lub cyklicznej akcji, której przedmiotem działania jest jedna grupa, np. osoby starsze lub zjawisko, np. czas wolny dzieci i młodzieży. - W szerokim ujęciu oznacza całościowe rozumienie środowiska lokalnego, pełną rejestrację jego problemów, kompleksowy i komplementarny system działań, podejmowanie pracy z intencją stałego działania i trwałego usuwania zagrożeń i niepożądanych zjawisk.

28 Formy pracy ze społecznością: Organizacja społeczności: edukacja, inicjowanie ruchów samopomocowych, promowanie działań wolontarystycznych, udostępnianie informacji o dostępnych na danym terenie usługach, pobudzanie lub rozwijanie kontaktów pomiędzy różnymi grupami, budowanie pozytywnych związków między członkami różnych społeczności, Rozwój społeczności: edukowanie obywateli w zakresie przysługujących im praw i uprawnień; Akcje społeczne: skupienie się na określonych problemach i potrzebach społecznych.

29 Przykłady wykorzystania metody grupowej i środowiskowej: Inicjowanie różnych grup dla swoich klientów i nie tylko; Organizowanie świetlic dla dzieci; Organizowanie lub współorganizowanie lokalnych imprez; Uaktywnianie mieszkańców poprzez włączanie ich w działania wolontarystyczne; Prowadzenie klubów pracy, klubów integracji społecznej; Przygotowywanie i realizacja różnych projektów i programów.

30 Tylko kompleksowe działania i stosowanie przez pracowników socjalnych wszystkich metod pracy socjalnej mogą przynieść oczekiwane rezultaty takie jak: większa liczba usamodzielnionych klientów, prężnie rozwijające się społeczności lokalne, ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego.

31 Animacja? W podstawowym słownikowym wymiarze animacja jest to: ożywienie (od łacin. anima), zachęcanie, skłanianie do działania.

32 Animacja: to nie tylko metoda, ale przede wszystkim proces kreowania rzeczywistości/ wzmacniania rozwoju lokalnego/ angażowania i ułatwiania To coś, czym przesiąknięty jest cały Ośrodek, zespół, organizacja

33 OŻYWIAĆ BUDOWAĆ ZAUFANIE POBUDZAĆ ANGAŻOWAĆ WZMACNIAĆ ANIMACJA POMAGAĆ MOTYWOWAĆ WSPIERAĆ EDUKOWAĆ

34 Animator społeczny nowa rola? Bycie ekspertem w niebyciu eksepertem

35 MISJA ANIMATORA SPOŁECZNEGO Pomaganie ludziom w rozwijaniu ich społeczności lokalnych poprzez definiowanie potrzeb i określenie problemów, w celu wspólnego ich rozwiązywania.

36 Animator społeczny to ROLA Animatorem społecznym może być pracownik wielu dziedzin życia, zarówno instruktor kulturalno-oświatowy, nauczyciel, pracownik socjalny, lider organizacji pozarządowej, jak i burmistrz, dziennikarz lub biznesmen.

37 Lider a animator społeczny Liderzy osoby przewodzące grupom, koalicjom, ruchom społecznym realizującym określone cele. Animatorzy społeczni osoby, które zainicjowały, wspierały działalność wielu grup, koalicji, ruchów społecznych.

38 Funkcje animatora społecznego Angażowanie (enganging) Ułatwianie (enabling) Edukowanie (educating) Zachęcanie (encouraging) Wzmacnianie (empowering) Wyrównywanie szans (equalising) Ocenianie (evaluating)

39 Etapy procesu prowadzonego przez animatora Zbieranie informacji i ocena sytuacji Badanie potrzeb oraz zachęcanie ludzi do spotkania się w celu podjęcia decyzji, jakim problemem chcą się zająć Pomaganie grupie/kampanii/koalicji w planowaniu jej strategii i taktyk oraz określaniu priorytetów działań Podział obowiązków, rozdzielenie odpowiedzialności Promocja działań oraz pomaganie grupie/kampanii/koalicji w zakończeniu działań ich ocenie i w podjęciu decyzji, co dalej Wzmacnianie i monitorowanie

40 Na czym polega udział animatorów społecznych? Analizowanie potrzeb, określanie problemów Wypracowywanie wspólnych rozwiązań Planowanie i zarządzanie strategią Rekrutowanie i wspieranie uczestników Pomaganie ludziom we wzajemnej współpracy Zajmowanie się konfliktami i niepowodzeniami Zakładanie i wspieranie organizacji Promowanie interesów i orędowanie w sprawach społeczności Zachęcanie do nauki i osobistego rozwoju Kontaktowanie ze sobą różnych grup, osób, instytucji Kwestionowanie nierówności

41 Trudności w pracy animatora trudności z uzyskaniem szybkich i łatwo mierzalnych efektów swych działań, pozostawanie w cieniu liderów niełatwe chwile związane z usamodzielnianiem grup z którymi był związany, uciążliwą zwykle konieczność mediowania i negocjowania współpracy pomiędzy jednostkami, grupami i partnerami społecznymi i instytucjonalnymi, niebezpieczeństwo przekroczenia granicy pomiędzy animacją a manipulacją,

42 Animator jako osoba Jasność co do własnych możliwości i Ograniczeń Akceptacja siebie i innych Zdolność do życia w zbiorowości Umiejętność dostosowywania się Postawa twórcza i inwencja Za M. Kopczyńska Animacja Społeczno- kulturalna ; Limbos E: La Formation...

43 METODY I UMIEJĘTNOŚCI PRZYDATNE W PRACY ANIMATORA Nakreślenie profilu społeczności poznawanie lokalnych mieszkańców, udogodnień, historii, problemów, itp. Wypracowywanie kontaktów i relacji z przedstawicielami społeczności lokalnej Podejmowania wspólnych decyzji Dochodzenie do consensusu i określanie wspólnego celu Pracowanie nad dynamiką grupy Podtrzymywanie zaangażowania i motywowanie innych Wspieranie jednostek Rozwój organizacji struktury i polityka postępowania Radzenie sobie z instytucjami i kontekstem politycznym Tworzenie sieci praca ponad granicami, pielęgnowanie kontaktów Zarządzanie informacją i zasobami Negocjacje i rozwiązywanie konfliktów Akceptacja siebie i innych; otwartość