CZ. 2
1) jest to podstawowe źródło prawa powszechnie obowiązującego 2) obowiązuje powszechnie na obszarze działania organów, które go ustanowiły (a więc lokalnie) 3) jest stanowiony na podstawie i w granicach ustaw 4) jest stanowiony przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe organy administracji rządowej 5) został ogłoszony (ogłoszenie na zasadach i w trybie określonym w ustawie jest warunkiem jego wejścia w życie)
1. GENERALNY - określają adresata poprzez wskazanie jego cech, a nie poprzez wymienienie go z imienia (nazwy) 2. ABSTRAKCYJNY - nakazywane, zakazywane albo dozwolone postępowanie ma mieć miejsce w pewnych, z reguły powtarzalnych, okolicznościach, nie zaś w jednej, konkretnej sytuacji
Akt prawa miejscowego (akt normatywny generalny) ustala normę prawną mającą regulować pewnej kategorii stosunek społeczny, mogący powstać między organem a każdą nieznaną z góry jednostką. UWAGA: Z samego faktu podjęcia uchwały przez organ stanowiący j.s.t. nie można jeszcze wywodzić, że mamy do czynienia z aktem prawa miejscowego.
1. Kto jest jego adresatem? (czy ma charakter powszechnie obowiązujący tzn. czy dotyczy wszystkich albo tylko niektórych podmiotów należących do określonej kategorii, np. mieszkańcy, właściciele nieruchomości, właściciele psów, osoby prowadzące działalność gospodarczą, osoby korzystające ze środków transportu itp.)
2. Na jakiej podstawie został podjęty? (wskazanie normy kompetencji prawodawczej w ustawie) 3. W jaki sposób został podany do powszechnej wiadomości?
Czy są aktami prawa miejscowego? Np.: - uchwała o utworzeniu jednostki organizacyjnej (szkoły, zoz, instytucji kultury, zakładu gospodarki komunalnej) - uchwała o nadaniu nazwy ulicy - uchwały o nadaniu określonej kategorii drogom publicznym
Kryterium rodzaju upoważnienia ustawowego: 1) Akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów ustaw szczególnych (szczegółowego upoważnienia) 2) Akty wydawane na podstawie klauzuli generalnej (nazywane niekiedy samoistne akty ustrojowo-organizacyjne i akty porządkowe)
Kryterium podmiotowe 1) Akty wydawane przez organy jednostek samorządu terytorialnego (organy stanowiące radę gminy/powiatu, sejmik województwa oraz wójta/burmistrza/prezydenta i zarząd powiatu), a także organy związku komunalnego i podmioty zastępujące organy j.s.t. (komisarza rządowego) 2) Akty wydawane przez terenowe organy administracji rządowej (wojewodę i organy administracji niezespolonej)
Kryterium przedmiotowe 1) Lokalne przepisy wykonawcze do ustaw (wydawane na mocy i w granicach delegacji ustawowej) 2) Przepisy porządkowe wydawane wyłącznie na podstawie generalnej klauzuli kompetencyjnej (przedmiotem ich normowania mogą być wyłącznie stosunki społeczne o charakterze nieprawnym, tj. nieuregulowanym w innych przepisach powszechnie obowiązujących)
Kryterium przedmiotowo-formalne 1) Akty normujące zagadnienia ustrojowoorganizacyjne 2) Akty określające zasady zarządu mieniem 3) Akty dotyczące zasad i trybu korzystania z samorządowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej 4) Akty zawierające przepisy porządkowe 5) Akty stanowione na podstawie upoważnień zawartych w ustawach innych niż ustawy ustrojowe
Kryterium przedmiotowe uzupełnione kryterium rodzaju upoważnienia ustawowego 1) Lokalne przepisy wykonawcze do ustaw, wydawane na mocy i w granicach upoważnień ustawowych. Można wśród nich wyróżnić akty ustrojowoorganizacyjne, wydawane na podstawie generalnego upoważnienia ustawowego zawartego w ustrojowych ustawach samorządowych 2) Przepisy porządkowe wydawane wyłącznie na podstawie generalnej klauzuli kompetencyjnej
Art. 40 u.s.g.: 1) przepisy powszechnie obowiązujące wydawane na podstawie delegacji ustawowej 2) ustrojowe przepisy wewnętrzne 3) przepisy porządkowe
Np. uchwały rady gminy wydawane na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych: - rada gminy określa wysokość stawek podatku od nieruchomości czy od środków transportowych, wprowadza zwolnienia od tego podatku itp. Np. uchwały rady gminy wydawane na podstawie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi albo na podst. ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach; ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Są to akty dotyczące: - wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych - organizacji urzędów i instytucji gminnych - zasad zarządu mieniem gminy - zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
Może je wydać rada gminy w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Są aktami o charakterze samoistnym, ponieważ są wydawane na podstawie generalnego upoważnienia ustawowego zawartego w ustawie ustrojowej.
UWAGA: Cechą przepisów porządkowych jest możliwość ustanowienia sankcji za ich nieprzestrzeganie w postaci kary grzywny wymierzanej w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach. Grzywna może być wymierzona w wys. od 20 do 5000 zł. Określenie kary grzywny w treści przepisu porządkowego jest fakultatywne.
UWAGA: Przepisy porządkowe co do zasady wydaje rada gminy (w formie uchwały), ale w przypadkach niecierpiących zwłoki może je wydać wójt/burmistrz/prezydent (w formie zarządzenia). Zarządzenie wójta/burmistrza/prezydenta musi być zatwierdzone przez radę gminy na najbliższej sesji.
Art. 40 u.s.p.: Rada powiatu stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze powiatu, w szczególności w sprawach: - wymagających uregulowania w statucie, - szczególnego trybu zarządzania mieniem powiatu, - zasad i trybu korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
Rada powiatu może też stanowić przepisy porządkowe (art. 41 u.s.p.) w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub w innych przepisach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze więcej niż jednej gminy.
Art. 89 ust. 1 u.s.w. Sejmik województwa wydaje akty prawa miejscowego dotyczące: - statutu województwa, - zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim, - zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
UWAGA: Samorząd województwa nie posiada uprawnień do stanowienia aktów prawa miejscowego o charakterze porządkowym (takie uprawnienia ma wojewoda). Kompetencje prawotwórcze ma tylko sejmik województwa (nie ma ich zarząd ani marszałek).
UWAGA: Wszystkie akty prawa miejscowego samorządu terytorialnego mają taką samą moc obowiązującą. Kolizje brak możliwości zastosowania ogólnych reguł kolizyjnych
Wg przeważającego poglądu doktryny: PRAWO WCZEŚNIEJSZE WYKLUCZA PRAWO PÓŹNIEJSZE Zgodnie z tą regułą - akt prawa miejscowego wcześniej wydany jest wiążący dla innych organów, które są także kompetentne do stanowienia tego rodzaju norm. (Określona sytuacja została już uregulowana przez przepis szczególny o charakterze powszechnie obowiązującym).
Przygotowanie projektu uchwały zespół czynności i działań zmierzających do opracowania pisemnego dokumentu wyrażającego treść zamierzonego rozstrzygnięcia, zdolnego ze względu na swą treść i formę do tego, aby stać się przedmiotem obrad organu samorządowego i w razie pomyślnego głosowania przybrać postać uchwały tego organu.
Przygotowanie projektów uchwał rady gminy (powiatu) należy do zadań wójta/burmistrza/prezydenta (zarządu powiatu). W województwie brak regulacji ustawowej, dlatego kwestie te powinny być uregulowane w statucie. Inicjatywa uchwałodawcza przysługuje także innym podmiotom (szczegóły reguluje statut)
SESJA jest podstawowym etapem procesu kształtowania norm prawa lokalnego Obrady prowadzi przewodniczący rady (sejmiku). Obrady są jawne (zasada konstytucyjna)
ZASADA: Uchwały zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu organu. (więcej głosów za niż przeciw ; głosów osób wstrzymujących się od zajęcia stanowiska nie bierze się pod uwagę)