Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Chemia, poziom kształcenia pierwszy Sylabus modułu: Technologia chemiczna 0310-CH-S1-030 Nazwa wariantu modułu (opcjonalnie): 1. Informacje ogólne koordynator modułu prof. UŚ dr hab. Wojciech Pisarski rok akademicki 2014/2015 semestr 6 forma studiów studia I stopnia - stacjonarne sposób ustalania oceny końcowej modułu średnia arytmetyczna z poszczególnych sposobów efektów kształcenia 2. Opis dydaktycznych i pracy Nazwa: Wykład prowadzący treści metody prowadzenia 30 prof. UŚ dr hab. Wojciech Pisarski Kod: 0310-CH-S1-030_fs_1 1. Surowce pierwotne. Surowce wtórne: naturalne źródła do produkcji surowców wtórnych, przemysłowe metody produkcji surowców wtórnych, syntezy oparte na surowcach wtórnych, przemysłowe zastosowanie surowców wtórnych (2h). 2. Gaz syntezowy. Wodór (2h). 3. Alkeny (etylen, propylen, buten i butadien). Acetylen (2h). 4. Węglowodory aromatyczne (benzen, toluen, ksylen). Inne surowce wtórne: tlen, azot, chlor (2h). 5. Surowce kopalne: ropa naftowa i gaz ziemny (2h). 6. Składniki gazu ziemnego. Kryteria podziału gazy ziemnego. Zasoby gazu ziemnego. Metody wydobywania gazu ziemnego. Transport, gazociągi, magazynowanie i dystrybucja (2h). 7. Procesy chemiczne. Podział procesów chemicznych. Procesy homogeniczne i heterogeniczne. Przebieg reakcji w warunkach homogenicznych i heterogenicznych (2h). 8. Podstawy kinetyki w technologii chemicznej. Kinetyka reakcji chemicznej. Reakcja chemiczna i dyfuzja (2h). 9. Typy procesów i operacji w technologii chemicznej: absorpcja, adsorpcja i desorpcja, odparowanie, sublimacja. Krystalizacja, kondensacja, prażenie, rozpuszczanie, destylacja, topienie, rektyfikacja, piroliza, ekstrakcja (2h). 10. Reaktory chemiczne. Reaktory okresowe (periodyczne). Reaktory przepływowe (ciągłe). Wymiana ciepła. Wymiana masy. Mieszanie, rozdrabnianie, filtracja, suszenie. Modele reaktorów chemicznych. Reaktory kaskadowe (2h). 11. Kataliza i procesy katalityczne. Katalizatory. Kataliza homogeniczna i heterogeniczna. Reaktory do procesów katalitycznych (2h). 12. Schematy technologiczne. Zasady technologiczne. Zasada wykorzystania surowców (2h). 13. Zasada wykorzystania energii. Zasada wykorzystania aparatury (2h). 14. Utylizacja odpadów. Ocena jakości surowców i produktów. Metody i techniki eksperymentalne analizy produktów. Aspekty ekonomiczne i normy prawne (2h). 15. Wybrane zagadnienia technologii materiałów nieorganicznych (kryształy, szkła, ceramika), związków organicznych, polimerów i kompozytów. Wstęp do nanotechnologii (2h). Jak w opisie modułu
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 2 dydaktycznych (kontaktowych) pracy własnej opis pracy własnej organizacja obowiązkowa uzupełniająca adres strony www 15 Praca ze wskazaną literaturą obejmująca samodzielne przyswojenie wiedzy odnośnie zagadnień wskazanych na wykładzie. Przygotowanie do egzaminu. Wykład raz w tygodniu (2h). 1. K. Schmidt-Szałowski, M. Szafran, E. Bobryk, J. Sentek, Technologia chemiczna. Przemysł nieorganiczny. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2013 2. E. Grzywa, J. Molenda, Technologia podstawowych syntez organicznych, tomy 1-2, WNT, Warszawa, 2008 3. K. Schmidt-Szałowski, J. Sentek, Podstawy technologii chemicznej. Organizacja procesów produkcyjnych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2001 1. E. Kociołek-Balawejder, Technologia chemiczna nieorganiczna wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 2013 2. J. Pielichowski, A. Puszyński, Technologia tworzyw sztucznych, WNT, Warszawa, 2003 3. K. Schmidt-Szałowski, J. Sentek, J. Raabe, E. Bobryk, Podstawy technologii chemicznej. Procesy w przemyśle nieorganicznym, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2005 Laboratorium prowadzący treści metody prowadzenia 0310-CH-S1-030_fs_2 Ćwiczenia laboratoryjne obejmują zagadnienia związane z istotnymi problemami technologii chemicznej. Treści : 1. Zapoznanie się z obowiązującą symboliką podstawowej aparatury chemicznej i ogólnym sposobem jej działania (4,5h). 2. Wykonywanie analizy składu zadanej mieszaniny gazów (4,5h). 3. Wykonywanie analizy wody. Oznaczanie parametrów charakterystyki wody: twardości, utlenialności, zawartości tlenu, amoniaku, siarczanów, chlorków (4,5h). 4. Recykling polimerów np. PET oraz zapoznanie się z metodami identyfikacji polimerów (4,5h). 5. Wyznaczanie wybranych właściwości fizyko-mechanicznych polimerów w wykonanych kształtkach (4,5h). 6. Wyznaczanie masy cząsteczkowej polimerów metodą wiskozymetryczną wcześniej przygotowanych określonych roztworów (4,5h). 7. Wyznaczanie stałej równowagi dla reakcji odwracalnej (4,5h). 8. Otrzymywanie nawozów sztucznych na przykładzie superfosfatu. Oznaczanie metodą molibdenianową zawartości P 2 O 5 rozpuszczalnego w wodzie (4,5h). 9. Badanie efektywności procesów koagulacji i flokulacji układu koloidalnego (4,5h). 10. Oznaczanie liczby zmydlania (4,5h). Jak w opisie modułu
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 3 dydaktycznych (kontaktowych) pracy własnej opis pracy własnej organizacja obowiązkowa uzupełniająca adres strony www 45 45 Praca ze wskazaną literaturą przedmiotową obejmującą samodzielne przyswojenie wiedzy dotyczącej zagadnień obowiązujących do kolokwiów oraz przygotowanie się do wykonywania ćwiczeń laboratoryjnych. Ćwiczenia obejmują cykl 10 x 4,5h. 1. K. Schmidt-Szałowski, M. Szafran, E. Bobryk, J. Sentek, Technologia chemiczna. Przemysł nieorganiczny. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa (2013). 2. E. Grzywa, J. Molenda, Technologia podstawowych syntez organicznych, tomy 1-2, WNT, Warszawa, 2008Kuczyński W., Podręcznik do ćwiczeń z technologii chemicznej, PWN Warszawa (1974). 3. Kuczyński W., Ćwiczenia z technologii chemicznej, PWN Warszawa (1974). 4. Tokarzewski L., Zarys chemii i technologii węglowodorów i ich pochodnych, WSP Katowice (1968). 5. Tokarzewski l., Wybrane dzialy technologii chemicznej nieorganicznej, UŚ Katowice (1974). 6. Praca pod red. Machockiego A., Technologia chemiczna ćwiczenia laboratoryjne, Wydawnictwo UMCS Lublin (2002). 7. Tokarzewski L. Chemia i technologia związków wielkocząsteczkowych oraz półproduktów do ich syntezy t. 1 i 2, Wydawnictwo UŚ (1984). 8. Praca zbiorowa pod red. Z. Florjanczyka i ST. Penczka, Chemia polimerów t. I, II, III, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa (1997). 1. J. Kępiński Technologia chemiczna nieorganiczna, PWN Warszawa (1984) 2. Praca zbiorowa pod red. W.W. Korszaka, Technologia tworzyw sztucznych, WNT, tłum. z rosyjskiego, Warszawa (1981) 3. Jan F. Rabek, Współczesna wiedza o polimerach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa (2008). 4. Tokarzewski L., Borek J., Pietranek W., Procesy jednostkowe w technologii chemicznej, Wydawnictwo UŚ Katowice (1994). Konsultacje prowadzący treści metody prowadzenia dydaktycznych (kontaktowych) 0310-CH-S1-030_fs_3 prof. UŚ dr hab. Wojciech Pisarski oraz pracownicy i doktoranci Zakładu Chemii Materiałów i Technologii Chemicznej Konsultacje bezpośrednie na zajęciach mające na celu rozwiązywanie bieżących problemów związanych z wykonywaniem ćwiczeń Jak w opisie modułu 2 0
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 4 pracy własnej opis pracy własnej organizacja obowiązkowa uzupełniająca adres strony www Konsultacje indywidualne Jak wyżej Jak wyżej 3. Opis sposobów efektów kształcenia modułu Egzamin (-y) 0310-CH-S1-030_fs_1 prof. UŚ dr hab. Wojciech Pisarski 0310-CH-S1-030_w_1 Wiedza w oparciu o wykłady omawiające zagadnienia dotyczące technologii chemicznej oraz wskazaną literaturę. Skala ocen: 51-60% prawidłowych odpowiedzi 3,0 61-70% prawidłowych odpowiedzi 3,5 71-80% prawidłowych odpowiedzi 4,0 81-90% prawidłowych odpowiedzi 4,5 91-100% prawidłowych odpowiedzi 5,0 Egzamin pisemny. Forma: pytania otwarte. Czas trwania 90 minut. Kolokwium pisemne (-y) 0310-CH-S1-030_fs_2 Wiedza z zakresu zagadnień obejmujących aktualnie wykonywane ćwiczenie. 0310-CH-S1-030_w_2 1. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowe wykonanie i zaliczenie wszystkich ćwiczeń zgodnie z przedstawionym harmonogramem. 2. Na zajęciach przewiduje się dziewięć kolokwiów wstępnych oraz jedno kolokwium z całości materiału, po wykonaniu wszystkich ćwiczeń. Zaliczenie kolokwiów wstępnych na 60%
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 5 zwalnia z kolokwium końcowego. 3. W trakcie stosowany będzie system procentowy. Średnia arytmetyczna z uzyskanych% podzielona przez ilość kolokwiów będzie podstawą oceny końcowej według następującej skali: 0-59%- brak zaliczenia, konieczność zaliczenia kolokwium końcowego z całości materiału. 60-67%- ocena dst 68-75%- ocena + dst 76-83%-db 84-90%- +db 91-100%- bdb. Dla sprawdzianu ze znajomości symboli: 97 100 % bdb 93 96 % + db 89-92 % db 85-88 % + dst 80-84 % dst Poniżej 80 % ndst. 4. Ocenę z kolokwiów wstępnych można podwyższyć zaliczając na wyższą ocenę kolokwium końcowe. 5. Kolokwium końcowe będzie ocenianie zgodnie ze skalą ocen przedstawioną w punkcie 3. 6. Warunkiem zaliczenia ćwiczenia będzie zaliczenie wszystkich sprawozdań sporządzonych na podstawie danych z karty pomiarowej podpisanej przez prowadzącego ćwiczenia oraz przygotowanie do. Brak przygotowania do, brak podpisu na karcie pomiarowej skutkuje koniecznością odrabiania ćwiczenia w terminie przewidzianym w harmonogramie. 7. Ocena końcowa będzie średnią ważoną z kolokwiów cząstkowych lub kolokwium końcowego (waga 3), średnią oceną ze sprawozdań (waga 1) oraz średnią z ocen z przygotowania do (waga 1). Według następującej skali: 2.00-2.95- ndst 2.96-3.25- dst 3.26-3.75- +dst 3.76-4.25- db 4.26-4.75- +db 4.76-5.0- bdb Kolokwia wstępne: pytania dotyczące wykonywanego ćwiczenia. Forma: pytania otwarte. Czas trwania: 15 min. Kolokwium końcowe: pytania z całości materiału (wszystkich ćwiczeń). Forma: pytania otwarte. Czas trwania: 1,5 h. Sprawozdanie (-y) 0310-CH-S1-030_fs_2 Prawidłowy opis przebiegu eksperymentu oraz właściwie wyciągnięte wnioski. 0310-CH-S1-030_w_3 Zaliczenie sprawozdań z przeprowadzonych eksperymentów. Ocena opracowania zarówno pod względem merytorycznym jak i redakcyjnym.
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 6 Do uzyskania zaliczenia wymagane jest dokonanie poprawy sprawozdania zgodnie ze wskazówkami prowadzącego. Ocenianie ciągłe (-y) 0310-CH-S1-030_w_4 0310-CH-S1-030_fs_1, 0310-CH-S1-030_fs_2 Posiadanie wiedzy oraz umiejętności z zakresu technologii chemicznej. Ocena zaangażowania w wykonywaniu ćwiczeń laboratoryjnych. Ocenianie ciągłe.