SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIX BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 9-10 października 2014r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych (PT/ILC) hałasu w środowisku przeprowadzonych w dniach 9-10 października 2014r. był Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy. Badania odbyły się na terenie Zakładu Akustyki Środowiska IOŚ-PIB przy ulicy Kolektorskiej 4 w Warszawie. Przeprowadzono je w celu oceny zdolności laboratoriów do prowadzenia pomiarów hałasu w środowisku. Ocenie zostało poddanych 12 uczestników z 9 laboratoriów badawczych specjalizujących się w badaniach hałasu. Badania poprowadzono zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności -Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości. 2. WYBRANE DOKUMENTY BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z XXXIX BADANIAMI BIEGŁOŚCI I BADANIAMI PORÓWNAWCZYMI (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU: Normy: PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności - Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości, PCA DAPT -01 Akredytacja organizatorów badań biegłości. ISO 13528:2005 Statistical methods for use in proficiency testing by interlaboratory comparisons, Rozporządzenia: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. Nr 140, poz. 824). PN-EN ISO 3744:2011 Akustyka Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej i poziomów energii akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego metoda techniczna z zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk. 3. ORGANIZACJA XXXIX BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Uczestnicy badań byli zobowiązani do przywiezienia własnego sprzętu pomiarowego wyposażonego w aktualne świadectwa wzorcowania. Przed rozpoczęciem zajęć uczestnicy otrzymali swój numer kodowy, którym posługiwali się dla zachowania poufności. XXXIX BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-1-
Wykonywanie badań na danym poligonie nadzorowali obserwatorzy. Podpisywali oni także w protokole wyniki pomiarów uzyskane na danym poligonie, tak, aby zapobiec zmowie i fałszowaniu wyników przez Uczestników. Organizator monitorował parametry źródła dźwięku oraz panujące warunki atmosferyczne: prędkość i kierunek wiatru, temperaturę, ciśnienie atmosferyczne oraz wilgotność. Każdy z uczestników badań otrzymał skoroszyt pt. Normy i Metody, w którym zawarte były przykładowe metody analiz. W celu wykonania badań biegłości i badań porównawczych hałasu, zostały przygotowane eksperymentalne poligony pomiarowe ze znaną charakterystyką źródła: dla hałasu instalacyjnego, dla hałasu komunikacyjnego dla pomiarów mocy akustycznej urządzenia. Zostały one scharakteryzowane poniżej. Informacje na temat obiektu badań należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole i sprawozdaniu. POLIGON 1 Program ZAŚ1: Pomiary na poligonie hałasu instalacyjnego Na poligonie 1- pomiary wykonywało 9 uczestników. Organizator badań przygotowywał poligon pomiarowy hałasu przemysłowego z: określonym 1 źródłem dźwięku, włączonym w zadanym czasie, wyznaczonymi 3 lokalizacjami punktów pomiarowych położonymi w zróżnicowanych warunkach topograficznych, określonymi warunkami tła pomiarowego, takiego, by przynajmniej w jednym punkcie była możliwość jednoznacznego określenia poziomu sygnału akustycznego z danego źródła. Organizator przygotował w warunkach poligonu badawczego zarejestrowane wcześniej sztuczne źródło dźwięku symulujące pracę instalacji na przenośnym urządzeniu. Sygnał podstawowy szum różowy generator sygnałowy RFT. Poziom sygnału 99,8 db +/- 0,3 db w odległości 1 m od źródła w pomiarowym czasie rzeczywistym 10.00 12.00. Poligon symulował uciążliwy zakład przemysłowy, w którym można z góry sterować mocą i czasem pracy źródeł. Uczestnicy badań zobowiązani byli wykonać pomiary imisji hałasu w wyznaczonych punktach pomiarowych zgodnie z Rozp. Min. Środ. z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291). Metody i procedury badań uczestnik ustalał indywidualnie, zgodnie ze swym stanem wiedzy w tym zakresie oraz dysponowanymi umiejętnościami. Uczestnicy badań zobowiązani byli do oznaczenia równoważnego poziomu dźwięku L AeqD w wyznaczonych punktach pomiarowych wraz z oszacowaniem niepewności. Czas pracy urządzenia został podany przez organizatora badań i wynosił on 13929 s. Uzyskane wyniki zostały porównane z wynikami laboratorium odniesienia. XXXIX BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-2-
POLIGON 2 Program ZAŚ2 : Pomiary hałasu komunikacyjnego Na poligonie 2 pomiary wykonywało 7 uczestników. Na poligonie należało przeprowadzić badania w wyznaczonym punkcie pomiarowym zgodnie z załącznikiem nr 3 Referencyjna metodyka wykonywania okresowych pomiarów poziomów hałasu wprowadzanego do środowiska w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych i linii tramwajowych oraz kryteria lokalizacji punktów pomiarowych rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linia tramwajową, lotniskiem lun portem (Dz. U. nr 140, poz. 824). Wielkością mierzoną był ekspozycyjny poziom dźwięku L AE [ db]. Ekspozycyjne poziomy dźwięku należało zmierzyć dla 2 klasy samochodów (pojazdy lekkie i ciężkie). Liczba pojazdów wynosiła: pojazdy lekkie - 189 poj/h; pojazdy ciężkie 27 poj/h. Należało obliczyć równoważny poziom dźwięku L AeqD, informacje należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole i sprawozdaniu. Uzyskane wyniki zostały porównane z wynikami Laboratorium odniesienia. POLIGON 3 Program ZAŚ5 : Pomiary poziomu mocy akustycznej urządzenia badania porównawcze Na poligonie 3- pomiary wykonywało 3 uczestników Uczestnicy badań zobowiązani byli do oznaczenia w ściśle określonych warunkach emisyjnych, zgodnych z normą PN-EN ISO 3744:2011, poziomów ciśnienia akustycznego w środowisku, oraz innych następujących parametrów akustycznych, tj.: L Aeqi równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego A w danym położeniu mikrofonu pomiarowego w db, Wyznaczenia mocy akustycznej maszyny L WA w db, Metody, procedury badań itp. w tym przypadku uczestnik ustalał indywidualnie, zgodnie ze swym stanem wiedzy w tym zakresie oraz dysponowanymi umiejętnościami. Informacje na temat obiektu badań należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole i sprawozdaniu. Ocenie tutaj podlegały obliczone poziomy mocy akustycznej L WA. 3. STABILNOŚĆ I JEDNORODNOŚĆ ŹRÓDŁA Stabilność i jednorodność źródeł dźwięku była prowadzona w trakcie badań zgodnie z Programem Badań Biegłości PT-BH-01 z dn. 02.07.2012. 4. OGÓLNE ZASADY PODSUMOWANIA WYNIKÓW BADAŃ Wyniki badań - równoważne poziomy dźwięku dla pory dziennej L AeqD oraz poziom mocy akustycznej L WA -obliczone przez uczestników badań były opracowywane statystycznie. Podstawą do statystycznej oceny laboratorium był standaryzowany parametr E n, obliczany oddzielnie dla każdego przyjętego punktu pomiarowego oraz dla poligonu badania poziomu mocy akustycznej. XXXIX BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-3-
Standaryzowany parametr E n określany jest z zależności: E n u x X 2 lab u 2 ref gdzie: x - równoważne poziomy dźwięku lub poziom mocy akustycznej, obliczone przez poszczególne laboratoria, db, X wartość przypisana - równoważne poziomy dźwięku lub poziom mocy akustycznej db, obliczone przez poszczególne laboratoria, określony, jako średnia ważona z wyników uzyskanych przez wszystkich uczestników badań w danej jednorodnej grupie badawczej, db, u lab - niepewność wyniku pomiaru uczestnika (średnia), u ref - niepewność wartości przypisanej oznaczonej w laboratorium odniesienia. 4.1. KLASYFIKACJĘ LABORATORIÓW ZE WZGLĘDU NA PARAMETR E n PRZYJĘTO NASTĘPUJĄCO: Ocena laboratorium Zadawalająca Niezadawalająca Kryterium oceny E n 1 E n > 1 Skalę oceny interpretuje się następująco: zadowalająca - oznacza, iż dane laboratorium wykonuje pomiary prawidłowo, niezadawalająca - laboratorium musi podjąć działania naprawcze. Aby badania biegłości zostały zaliczone z wynikiem zadawalającym należy uzyskać na każdym poligonie i w każdym punkcie pomiarowym zadawalający parametr E n. 5. WYNIKI UZYSKANE PRZEZ LABORATORIUM ODNIESIENIA. 5.1. POLIGON NR 1 (HAŁAS PRZEMYSŁOWY) Numer punktu pomiarowego Równoważny, średni poziom hałasu w środowisku L Aeq [db] poziomu hałasu w środowisku U ref [db] 1 73,2 1,3 2 62,0 1,4 2a 61,9 1,3 3 62,2 1,3 5.2. POLIGON NR 2 (HAŁAS KOMUNIKACYJNY) Kod laboratorium Wyznaczona wartość poziomu dźwięku L AeqD [db] poziomu hałasu w środowisku U ref [db] Laboratorium odniesienia 67,6 1,3 XXXIX BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-4-
6. PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ Wartość parametru E n obliczona została na podstawie pomiarów wartości poziomu równoważnego hałasu maszyny na poligonie pomiarowym, wykonywanych w trzech punktach pomiarowych oraz pomiarów poziomu mocy akustycznej. 6.1. WYNIKI POLIGON NR 1 (HAŁAS PRZEMYSŁOWY) Równoważny, średni poziom hałasu poziomu hałasu w środowisku Kod laboratorium w środowisku L Aeq [db] U ref [db] Punkt 1 Punkt 2 Punkt 3 Punkt 1 Punkt 2 Punkt 3 A3/XXXIX/2014/K 73,0 61,9 62,6 1,7 1,7 1,7 A4/XXXIX/2014/K 73,0 61,9 62,6 1,7 1,7 1,7 A5/XXXIX/2014/K 73,4 62,0 62,0 1,2 1,2 1,3 A6/XXXIX/2014/K 73,6 62,2 62,7 1,2 1,2 1,2 A7/XXXIX/2014/K 73,4 62,0 62,2 1,2 1,2 1,2 A8/XXXIX/2014/K 73,5 62,0 62,3 1,2 1,3 1,3 A9/XXXIX/2014/K 73,1 61,8 61,5 1,7 1,7 1,7 A10/XXXIX/2014/K 73,3 61,9 62,5 1,8 1,8 1,8 A11/XXXIX/2014/K 73,0 61,8 61,8 1,3 1,3 1,3 6.2. WYNIKI POLIGON NR 2 (HAŁAS KOMUNIKACYJNY) Kod laboratorium Wyznaczona wartość poziomu dźwięku L AeqD [db] poziomu hałasu w środowisku U ref [db] A3/XXXIX/2014/K 67,6 1,7 A4/XXXIX/2014/K 67,6 1,7 A5/XXXIX/2014/K 67,5 1,2 A6/XXXIX/2014/K 68,0 1,2 A7/XXXIX/2014/K 67,6 1,2 6.3. WYNIKI POLIGON NR 3 (MOC AKUSTYCZNA URZĄDZENIA) Numer laboratorium L wa [db] poziomu hałasu w środowisku U ref [db] A1/XXXIX/2014/K 97,7 1,2 A2/XXXIX/2014/K 97,7 1,2 A12/XXXIX/2014/K 97,7 1,2 XXXIX BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-5-
LISTA WYNIKÓW OCENY BIEGŁOŚCI LABORATORIÓW XXXIX BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU 09-10 PAŹDZIERNIK 2014. Wartość parametru E n obliczona została na podstawie pomiarów wartości poziomu równoważnego hałasu maszyny na poligonie pomiarowym, wykonywanych w trzech punktach pomiarowych oraz badanie mocy akustycznej maszyny. 6.4. LISTA WYNIKÓW LABORATORIÓW XXXIX BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU BADANIA HAŁASU PRZEMYSŁOWEGO. Parametr En [db] badanie hałasu przemysłowego KOD LP Punkt 1 Punkt 2 Punkt 3 LABORATORIUM En En En 1. A3/XXXIX/2014/K 0,1 Zadawalająca 0,1 Zadawalająca 0,2 Zadawalająca 2. A4/XXXIX/2014/K 0,1 Zadawalająca 0,1 Zadawalająca 0,2 Zadawalająca 3. A5/XXXIX/2014/K 0,1 Zadawalająca 0,0 Zadawalająca 0,1 Zadawalająca 4. A6/XXXIX/2014/K 0,2 Zadawalająca 0,1 Zadawalająca 0,4 Zadawalająca 5. A7/XXXIX/2014/K 0,1 Zadawalająca 0,0 Zadawalająca 0,0 Zadawalająca 6. A8/XXXIX/2014/K 0,2 Zadawalająca 0,0 Zadawalająca 0,1 Zadawalająca 7. A9/XXXIX/2014/K 0,1 Zadawalająca 0,1 Zadawalająca 0,4 Zadawalająca 8. A10/XXXIX/2014/K 0,1 Zadawalająca 0,1 Zadawalająca 0,2 Zadawalająca 9. A11/XXXIX/2014/K 0,1 Zadawalająca 0,2 Zadawalająca 0,3 Zadawalająca 6.5. LISTA WYNIKÓW LABORATORIÓW XXXIX BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU. Parametr En [db] badanie hałasu komunikacyjnego Lp. KOD LABORATORIUM En 1. A3/XXXIX/2014/K 0,0 Zadawalająca 2. A4/XXXIX/2014/K 0,0 Zadawalająca 3. A5/XXXIX/2014/K 0,1 Zadawalająca 4. A6/XXXIX/2014/K 0,3 Zadawalająca 5. A7/XXXIX/2014/K 0,0 Zadawalająca 6.6. LISTA WYNIKÓW LABORATORIÓW XXXIX BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU BADANIA MOCY AKUSTYCZNEJ MASZYNY. Kod laboratorium En Ocena A1/XXXIX/2014/K 0,0 Zadawalająca A2/XXXIX/2014/K 0,0 Zadawalająca A12/XXXIX/2014/K 0,0 Zadawalająca XXXIX BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-6-
6.7. ANALIZY STATYSTYCZNE WYNIKÓW BADAŃ INTERKALIBRACYJNYCH Lp. Zakres oceny Ilość (osób) laboratoriów Pomiarowych/ liczba ocen 1. Udział w ćwiczeniach wzięło razem 12 2. Nie sklasyfikowano z uwagi na błędy merytoryczne - 3. Klasyfikacją objęto ekipy pomiarowe 12 4. Wynik niezadawalający (ze względu na E) uzyskały - 5. Wynik zadawalający(ze względu na E) 12 XXXIX BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-7-