RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 189862 (21) Numer zgłoszenia: 335269 (22) Data zgłoszenia: 03.09.1999 (13) B1 (51) IntCl7: A61G 3/00 ( 5 4 ) Linia do pobierania krwi, preparatów krwiopochodnych w tym osocza w warunkach ograniczonej powierzchni (43) Zgłoszenie ogłoszono: 12.03.2001 BUP 05/01 (73) Uprawniony z patentu: Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, Katowice;, Katowice, PL Dyląg Stanisław, Katowice, PL Świerczyński Henryk, Ruda Śląska, PL Bursig Henryk, Nakło Śląskie, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.09.2005 WUP 09/05 (72) Twórcy wynalazku: Stanisław Dyląg, Katowice, PL Henryk Świerczyński, Ruda Śląska, PL Henryk Bursig, Nakło Śląskie, PL (74) Pełnomocnik: Zieliński Stefan PL 189862 B1 (57) 1. Linia do pobierania krwi, preparatów krwiopochodnych w tym osocza w warunkach ograniczonej powierzchni, zwłaszcza na platformie pojazdu obejmująca stanowiska dla rejestracji dawców, badań hematologicznych badań lekarskich, oddawania krwi, opracowania pobranych preparatów udokumentowania zabiegu i wydania ekwiwalentu kalorycznego, znamienna tym, że zawiera węzeł przygotowawczy (I), węzeł oddawania krwi (II), węzeł opracowania pobranych preparatów (III) i węzeł końcowy, wydawania ekwiwalentu kalorycznego (IV), przy czym węzeł przygotowawczy (I) umieszczony w tyle pojazdu na podwyższonym poziomie stanowią punkt (a) rejestracji dawców sąsiadujący z usytuowanym wzdłuż pojazdu punktem (b) pobierania próbek do badań hematologicznych, a z drugiej strony przez ściankę działową z rozsuwanymi drzwiami (1) z umieszczonym również w części narożnej, przyległym do tylnego wejścia (3), gabinetem lekarza (c).
2 189 862 Linia do pobierania krwi, preparatów krwiopochodnych w tym osocza w warunkach ograniczonej powierzchni Zastrzeżenia patentowe 1. Linia do pobierania krwi, preparatów krwiopochodnych w tym osocza w warunkach ograniczonej powierzchni, zwłaszcza na platformie pojazdu obejmująca stanowiska dla rejestracji dawców, badań hematologicznych badań lekarskich, oddawania krwi, opracowania pobranych preparatów udokumentowania zabiegu i wydania ekwiwalentu kalorycznego, znamienna tym, że zawiera węzeł przygotowawczy (I), węzeł oddawania krwi (U), węzeł opracowania pobranych preparatów (III) i węzeł końcowy, wydawania ekwiwalentu kalorycznego (IV), przy czym węzeł przygotowawczy (I) umieszczony w tyle pojazdu na podwyższonym poziomie stanowią punkt (a) rejestracji dawców sąsiadujący z usytuowanym wzdłuż pojazdu punktem (b) pobierania próbek do badań hematologicznych, a z drugiej strony przez ściankę działową z rozsuwanymi drzwiami (1) z umieszczonym również w części narożnej, przyległym do tylnego wejścia (3), gabinetem lekarza (c). 2. Linia według zastrz. 1, znamienna tym, że w węźle oddawania krwi (II) usytuowanym za gabinetem lekarza (c), na podłodze poniżej węzła (I), każde ze stanowisk posiada szafkę (11) pod urządzenie do automatycznego pobierania osocza i elementów morfotycznych krwi, przenośny separator osoczowo-komórkowy oraz regulowany fotel krwiodawcy (10) usytuowany poprzecznie względem osi podłużnej pojazdu i automatyczną wagomieszarkę (12), umieszczoną pomiędzy szafką (11) a fotelem krwiodawcy (10). 3. Linia według zastrz. 1, znamienna tym, że węzeł opracowania pobranych preparatów (III) obejmuje trzy punkty, punkt (d) dokumentowania pojemników, punkt (e) zgrzewania pojemników, sporządzania dokumentacji pobranej krwi i preparatów krwiopochodnych, w tym osocza i osocza z płytkami (i). 4. Linia według zastrz. 1 lub 3, znamienna tym, że w punkcie (d) przed węzłem oddawania krwi (II) na podstawie kartoteki jest opisywany każdy pojemnik z kompletu preparatów oraz probówki do trzech rodzajów badań przez oklejanie nalepką z kodem paskowym. 5. Linia według zastrz. 1 lub 3, znamienna tym, że punkt (f) węzła (III) służy do wydawania dawcy zaświadczeń i/lub wpisów do książeczek krwiodawcy, prowadzenia dziennika pobranej krwi i kompletowania probówek do badań. 6. Linia według zastrz. 1, znamienna tym, że w węźle końcowym (IV), który jest usytuowany pomiędzy węzłem (III) a kabiną kierowcy (14) wydawane są ekwiwalenty kaloryczne w formie prowiantu i napojów przechowywanych w podręcznych szafkach lub zmagazynowanych w lukach pojazdu. 7. Linia według zastrz. 1, znamienna tym, że jest wyposażona w ogólnie dostępną umywalkę (2) usytuowaną pomiędzy punktem (b) pobierania próbek do badań hematologicznych w węźle (I) a węzłem opracowania pobranych preparatów (III) i naprzeciwko węzła oddawania krwi (II). * * * P r z e d m i o t e m w y n a l a z k u j e s t l i n i a d o p o b i e r a n i a k r w i i p r e p a r a t ó w k r w i o p o c h o d n y c h, w tym osocza, w warunkach ograniczonej powierzchni, zwłaszcza w ambulansie. Rozwiązania z tego zakresu nie są znane z literatury patentowej. Sposób pobierania krwi, preparatów krwiopochodnych w tym osocza jest unormowany w przepisach: Krwiolecznictwo PZWL 1994 r. i Krwiodawstwo - Zbiór Przepisów dla Placówek Służby Zdrowia MZiOS Warszawa 1996 r. Proces pobierania krwi i jej preparatów w stacjonarnych punktach krwiodawstwa składa się z kilku etapów wykonywanych na stanowiskach usytuowanych w różnych pomieszcze-
189 862 3 niach z odpowiednim funkcjonalnym wyposażeniem co zapewnia właściwą pracę personelu medycznego, spełnia wymogi właściwej higieny, sterylności jak również zapewnia bezpieczeństwo, wygodę, bezstresowość dawcom. Z uwagi na zwiększające się problemy związane z brakiem krwi dla celów lecznictwa wystąpiła potrzeba poszerzenia grona krwiodawców, zwiększenia częstotliwości pobierania krwi co planowano osiągnąć przez dotarcie do różnych miejsc i ułatwienie potencjalnym krwiodawcom oddawanie krwi. Stąd zrodziła się inicjatywa uruchomienia objazdowej stacji krwiodawstwa - ambulansu. W znanych dotychczas ambulansach, poza Polską, stosowane pojazdy przystosowane są do pobierania jedynie krwi lub tylko osocza. Stąd też są mniej uniwersalne, nie spełniają one polskich przepisów odmiennych aniżeli obowiązujące w innych krajach. Cena ich jest bardzo wysoka, gdyż całość projektu i konstrukcji jest wykonana indywidualnie dla każdego pojazdu. Celem wynalazku jest opracowanie linii do pobierania krwi, preparatów krwiopochodnych w tym osocza oraz linii do pobierania w warunkach niestacjonarnych o ograniczonej powierzchni takich jak platforma pojazdu przy uwzględnieniu obowiązujących przepisów i przy zapewnieniu warunków zbliżonych do istniejących w placówkach stacjonarnych. Linia do pobierania krwi, preparatów krwiopochodnych w tym osocza - według wynalazku - charakteryzuje się tym, że zawiera węzeł przygotowawczy I, węzeł oddawania krwi II, węzeł opracowania pobranych preparatów III i węzeł końcowy wydawania ekwiwalentu kalorycznego IV. Węzeł przygotowawczy umieszczony w tyle pojazdu na podwyższonym poziomie stanowią: punkt rejestracji dawców sąsiadujący z usytuowanym wzdłuż pojazdu punktem pobierania próbek do badań hematologicznych, a z drugiej strony przez ściankę działową z rozsuwanymi drzwiami z umieszczonym również w części narożnej, przyległym do tylnego wejścia - gabinetem lekarza. W węźle oddawania krwi II usytuowanym za gabinetem lekarza - na podłodze poniżej węzła przygotowawczego I każde ze stanowisk posiada szafkę pod urządzenie do automatycznego pobierania osocza i elementów morfologicznych krwi przykładowo przenośny separator osoczowo-komórkowy oraz regulowany fotel krwiodawcy usytuowane poprzecznie względem osi podłużnej pojazdu i umieszczoną pomiędzy szafką a fotelem krwiodawcy automatyczną wagomieszarką. Węzeł opracowania pobranych preparatów TII obejmuje trzy punkty, takie jak punkt dokumentowania pojemników, zgrzewania pojemników, sporządzania dokumentacji pobranej krwi i preparatów krwiopochodnych w tym osocza i osocza z płytkami. W punkcie dokumentowania pojemników, przed węzłem oddawania krwi II, na podstawie kartoteki dawcy, jest opisywany każdy pojemnik z kompletu oraz probówki do trzech rodzajów badań przez oklejanie nalepką z kodem paskowym. Punkt sporządzania dokumentacji służy do wydawania dawcy zaświadczeń i/lub wpisów do książeczek krwiodawcy, prowadzenia dziennika pobranej krwi i kompletowania próbek do badań. W węźle końcowym IV, który jest usytuowany pomiędzy węzłem III a kabiną kierowcy wydawane są ekwiwalenty kaloryczne w formie prowiantu i napojów, przechowywanych w podręcznych szafkach zmagazynowanych w lukach pojazdu. Ogólnie dostępna umywalka jest usytuowana pomiędzy punktem pobierania próbek do badań hematologicznych w węźle I, a węzłem opracowania pobranych preparatów III i naprzeciwko węzła oddawania krwi Ó. Przy pomocy linii według wynalazku uzyskuje się krew, preparaty krwiopochodne 0 odpowiedniej jakości przez zapewnienie warunków nie dopuszczających do zakażeń przykładowo przy pobieraniu pełnej krwi i preparatów krwiopochodnych w jednej linii. Linia do pobierania krwi, na platformie autobusu, charakteryzuje się odpowiednią lokalizacją poszczególnych węzłów. Wyodrębniony jest i oddzielony od innych węzłów, węzeł przygotowawczy. Drogi dawców i krwi nie krzyżują się. Zapewniona jest przestrzeń dla prawidłowej pracy personelu medycznego oraz komfort fizyczny i psychiczny krwiodawców. Rozwiązanie jako całość przyczynia się do znacznego zmniejszenia niedoboru krwi i preparatów krwiopochodnych ułatwiając zadania potencjalnym honorowym krwiodawcom którzy nie muszą dojeżdżać 1 przemieszczać się po różnych pracowniach w Regionalnych Centrach Krwiodawstwa, lecz się do nich dociera pojazdem. Przedmiot wynalazku, w przykładzie wykonania jest pokazany na rysunku przedstawiającym linię do pobierania krwi, preparatów krwiopochodnych w tym osocza usytuowanych na platformie pojazdu zwanego ambulansem.
4 189 862 Jak to pokazano na schemacie w skład linii wchodzą cztery węzły, węzeł przygotowawczy I, węzeł oddawania krwi II, węzeł opracowania pobranych preparatów III i węzeł końcowy, wydawania ekwiwalentu kalorycznego IV. Węzeł I umieszczony w tyle pojazdu na podwyższonym poziomie obejmuje trzy punkty, takie jak punkt a rejestracji dawców sąsiadujący z usytuowanym wzdłuż pojazdu punktem b pobierania próbek do badań hematologicznych a z drugiej przez ściankę działową z rozsuwanymi drzwiami 1 z umieszczonym również w części narożnej przyległym do tylnego wejścia, gabinetem lekarza c. Węzeł III usytuowany jest za punktem b pobierania próbek, przy czym pomiędzy węzłami I a III jest umieszczona umywalka 2. W węźle III funkcjonują trzy punkty, punkt d dokumentowania pojemników. Punkt e zgrzewania pojemników, punkt f sporządzania dokumentacji pobranej krwi i preparatów krwiopochodnych (składników morfologicznych krwi) i osocza (w tym z płytkami). Dawca wchodzący do ambulansu tylnym wejściem 3 udaje się do punktu rejestracji a w węźle przygotowawczym I wyposażonym w fotele ambulansowe 4, blat do rejestracji 5 i siedzenie z oparciem 6. Tam dawca wypełnia otrzymane dokumenty, takie jak oświadczenie, i kwestionariusz. Po sprawdzeniu jego tożsamości i poprawności wypełnienia dokumentów dawca otrzymuje skierowanie do punktu b badań hematologicznych posiadającego blat 7 dla badań hematologicznych i taboret 8. W punkcie b zostaje pobrana od dawcy próbka krwi do badań hematologicznych: oznaczenie grupy krwi i morfologii krwi. W przypadku gdy znana jest grupa krwi, wystarczy tylko pobranie próbki krwi z palca. Badania krwi dla oznaczenia poziomu hemoglobiny, zwłaszcza ß-hemoglobiny wykonuje się w pełnym zakresie u osób przychodzących po raz pierwszy a u dawców stałych raz do roku pełną morfologię krwi. Po otrzymaniu wyniku z badań hematologicznych dawcę bada lekarz w punkcie gabinecie lekarza c. Gabinet c, jest oddzielony od pozostałych przestrzeni ścianką działową z rozsuwanymi drzwiami 1 i jest wyposażony w fotele 4, taboret 8 i uchylny blat 9. Lekarz na podstawie oświadczenia dawcy, otrzymanego wyniku z badań hematologicznych oraz własnych badań fizykalnych: osłuchanie, pomiar ciśnienia, rozmowy z dawcą, ostatecznie kwalifikuje dawcę do zabiegu oddawania krwi. Przed wykonaniem zabiegu oddawania krwi, do punktu d (dokumentowania pojemników w węźle III) opracowania pobranych preparatów, jest przekazywana kartoteka z określonym kompletem pojemników na krew i preparaty krwiopochodne. Przykładowo komplet pediatryczny składa się z czterech pojemników z których główny posiada dwa dreny, jeden do wejścia do żyły, a drugi dla połączenia z pozostałymi pojemnikami. Zewnętrzny dren posiada trzy odcinki zwane pilotkami i jeden odcinek dla badań serologicznych. W punkcie d każdy z pojemników jest oklejany nalepką z kodem paskowym oznaczającym numer Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i kolejny numer donacji. Oklejane są tez probówki do trzech rodzajów badań, takich jak serologii, grup krwi, chorób zakaźnych (HIV, HCV, HBs, USR), biochemicznych (Alat) i wydawany jest bloczek na posiłek regeneracyjny tak zwany ekwiwalent kaloryczny. W węźle oddawania krwi II wyposażenie stanowią regulowane fotele krwiodawcy 10, szafki 11 pod aparaturę do pobierania osocza w tym osocza z płytkami, przenośny separator osoczowo-komórkowy i automatyczna wagomieszarka 12 do pobierania krwi. Jednorazowo ilość pobieranej krwi pełnej wynosi maksymalnie 450 ml natomiast osocza maksymalnie 600 ml. Czas pobierania krwi wynosi średnio 5-10 minut, osocza 35-40 minut, osocza z płytkami, do 90 minut. Pobrana od dawcy z żyły przez dren krew w ilości 450 ml wypełnia pojemniki, przykładowo z kompletem pojemników pediatrycznych oraz odcinki drenu, tak zwane pilotki dla badań serologicznych. Krew z odcinków drenu służy do oznaczania grupy krwi. Następnie wypełnione krwią pojemniki są zamykane przez zgrzewanie drenu w punkcie e węzła III za pomocą specjalistycznej zgrzewarki punktowej. W węźle opracowania pobranych preparatów III wyposażenie każdego punktu stanowią: siedzenie z oparciem 6 i stół roboczy 13. Z punktu e, pobrane zamknięte pojemniki z krwią i preparatami krwiopochodnymi wkłada się do termoskrzyń o obniżonej temperaturze +2 do +8 C. Wypełnione pojemnikami z krwią termoskrzynie transportuje się do Regionalnego Centrum Krwiodawstwa lub umieszcza się je w lukach pojazdu, gdzie krew przechowuje
189 862 5 się w okresie do 3 godzin a osocze do 2 godzin po czym można je zamrozić. Osocze można też bezpośrednio zamrozić w zamrażarce szokowej w temperaturze do -70 C. Natomiast w punkcie f sporządzania dokumentacji pobranej krwi i osocza (w tym z płytkami) wydaje się dawcy zaświadczenie i/lub wpisy do książeczek krwiodawcy, prowadzi dziennik pobranej krwi i kompletuje probówki do wykonania trzech rodzajów badań. W węźle końcowym IV usytuowanym za kabiną kierowcy 14, wyposażonym w stolik użytkowy 15 i szafkę do artykułów spożywczych 16 są wydawane ekwiwalenty kaloryczne, to znaczy posiłki i napoje w zależności od ilości oddawanej krwi i tak, za 250 ml krwi - odpowiadające 2500 kcal, za 450 ml krwi - odpowiadające 45 00 kcal. Dla zapewnienia higieny, w miejscu ogólnie dostępnym zabudowana jest umywalka 2. Umywalka 2 jest usytuowana pomiędzy punktem b obierania próbek do badań hematologicznych w węźle I a węzłem opracowania preparatów III i naprzeciwko węzła oddawania krwi I.
6 189 862 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.