Bardzo poważne luki naukowe w geotechnice stosowanej w przemyśle wydobycia gazów łupkowych

Podobne dokumenty
X POLSKO-NIEMIECKA KONFERENCJA ENERGETYKA PRZYGRANICZNA POLSKI I NIEMIEC DOŚWIADCZENIA I PERSPEKTYWY SULECHÓW, LISTOPAD 2013

O co pytają mieszkańcy lokalnych społeczności. i jakie mają wątpliwości związane z wydobyciem gazu łupkowego.

GDZIE UWIĘZIONY JEST GAZ ŁUPKOWY I CZY ŁATWO GO WYDOBYĆ

wiedza o gazie z łupków w Europie

Gaz łupkowy niekonwencjonalne źródło energii

Marek Narkiewicz GAZ ŁUPKOWY W POLSCE MIĘDZY GEOLOGIĄ A NADZIEJĄ

Badania środowiskowe w procesie poszukiwania i rozpoznawania gazu z formacji łupkowych

`" P STWA DEPAR ( PRC,;ESOW" Włodzimierz Karpinski

Środowiskowe aspekty wydobycia gazu łupkowego

Wykonanie stymulacji produktywności metanu w otworach Gilowice 1 i Gilowice 2H

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 12/17

Potencjalne zagrożenia związane z eksploatacją gazu i oleju łupkowego - analiza aspektów geologicznych i geotechnicznych

GAZ Z ŁUPKÓW.

OPINIA GEOTECHNICZNA

Intensyfikacja poszukiwania gazu z łupków

CO WARTO WIEDZIEĆ O GAZIE Z ŁUPKÓW

Doświadczenia Talisman Energy w produkcji gazu ziemnego z skał łupkowych

1.2. Dokumenty i materiały wykorzystane w opracowaniu

Schemat uzbrojenia odwiertu do zatłaczania gazów kwaśnych na złożu Borzęcin

GAZ ZE ŹRÓDEŁ NIEKONWENCJONALNYCH POTENCJAŁ POSZUKIWAWCZY, DOTYCHCZASOWE DOŚWIADCZENIA mgr inż. Aldona Nowicka, mgr inż. Małgorzata Koperska PGNiG SA

STATUS PROJEKTU POLSKI GAZ Z ŁUPKÓW perspektywa inwestorów

Stanowisko Koalicji Klimatycznej


Elektrownie Geotermalne

ZAGROŻENIA NATURALNE W OTWOROWYCH ZAKŁADACH GÓRNICZYCH

PERSPEKTYWY GAZU ŁUPKOWEGO W POLSCE

Co warto wiedzieć o gazie z łupków


WĘGIEL KAMIENNY PODSTAWOWY SUROWIEC POLSKIEJ ENERGETYKI ZASOBY GEOLOGICZNE BILANSOWE

Gaz łupkowy na Lubelszczyźnie szanse i wyzwania ORLEN Upstream Sp. z o.o. - poszukiwanie i rozpoznawanie gazu ziemnego w złoŝach niekonwencjonalnych

Pochodzenie wód podziemnych

Czym w ogóle jest energia geotermalna?

Poszukiwania i wydobycie gazu z łupków Stan projektu

GAZ Z ŁUPKÓW PRZYSZŁOŚĆ DLA POLSKI

Dr hab. inż. Stanisław Nagy, prof. nzw.

Sborník vědeckých prací Vysoké školy báňské Technické univerzity Ostrava monografie 15, rok 2005, ročník LI, řada hornicko-geologická

Jerzy Hadro. PETRO-KONSULT ul. Grota Roweckiego 11/ Kraków

Foto. Tomasz Kowalewski. Gdańsk, 5 marca 2014 r.

NIEKONWENCJONALNE ZŁOŻA GAZU ZIEMNEGO W POLSCE. GAZ W ŁUPKACH (SHALE GAS) I GAZ ZAMKNIĘTY (TIGHT GAS)

Wiele interesujących danych znajduje się na stronie:

Górnik naftowy i Energia z Ziemi

Badania środowiskowe związane z poszukiwaniem i rozpoznawaniem gazu z łupków

2. Ocena warunków i przyczyn występowania deformacji nieciągłych typu liniowego w obrębie filara ochronnego szybów

SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII DLA UCZNIÓW KLASY I (ZAKRES PODSTAWOWY) SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH

TECHNIKI MONITOROWANIA I OBNIŻANIA SIĘ GRUNTU ZWIĄZANYCH Z Z ŁUPKÓW

Gospodarka wodna w fazie poszukiwania i eksploatacji złóż gazu

Aspekty środowiskowe eksploatacji gazu z łupków

Ekonomiczne aspekty eksploatacji niekonwencjonalnych złóż gazu w Polsce

Uwarunkowania prawne dla geotermii w Polsce

Potencjał dla poszukiwań złóŝ gazu ziemnego w łupkach dolnego paleozoiku (shale gas) w Polsce

Technologia. Praca magazynu gazu charakteryzuje się naprzemiennie występującymi cyklami zatłaczania i odbioru gazu.

Analiza wpływu zastosowania różnych technologii udostępniania złóż niekonwencjonalnych na opłacalność ich eksploatacji

LOTOS Petrobaltic S.A. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Akademia Górniczo- Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

Gaz łupkowy Szansa dla Polski

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

Proppanty konwencjonalne i niekonwencjonalne

Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA. Program Geo-Metan. Przedeksploatacyjne ujęcie metanu z pokładów węgla otworami powierzchniowymi

SPIS TREŚCI: SPIS ZAŁĄCZNIKÓW:

OPINIA GEOTECHNICZNA

Zasoby gazu ze złóż niekonwencjonalnych - informacje ogólne i główne pojęcia

Dobór systemu eksploatacji

GAZU ZIEMNEGO. Podstawowe fakty POSZUKIWANIA I WYDOBYCIE. Organizacja Polskiego Przemysłu Poszukiwawczo-Wydobywczego

PL B1. Sposób pozyskiwania węglowodorów z podziemnych złóż poprzez częściowe spalanie złoża BUP 26/11. BEDNARCZYK ADAM, Warszawa, PL

ODCINAJĄCYCH TYPU KWP-L W PRZEGRODACH OGNIOWYCH

Pytania (w formie opisowej i testu wielokrotnego wyboru)- zaliczenie lub egzamin

WGGIOŚ Egzamin inżynierski 2014/2015 WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: GÓRNICTWO I GEOLOGIA

POSZUKIWANIA GAZU Z ŁUPKÓW W POLSCE

Największa polska uczelnia techniczna, w ramach której funkcjonuje 16 wydziałów

Wydobycie gazu łupkowego w Polsce podsumowanie bieżącego etapu prac oraz ocena perspektyw na najbliższe lata

Znaczenie terytorium województwa lubelskiego w ogólnopolskim projekcie rozpoznania geologicznego dla poszukiwań shale gas i tight gas

Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH w Krakowie

DOKUMENTACJA BADAO PODŁOŻA GRUNTOWEGO WRAZ Z OPINIĄ GEOTECHNICZNĄ

Rozpoznanie stanu nawierzchni, podbudowy oraz warunków gruntowo-wodnych dla inwestycji Rozbudowa i modernizacja Amfiteatru w Szczyrku

OPINIA GEOTECHNICZNA

ZagroŜenia naturalne w otworowych zakładach górniczych. Spis treści

GEOTECHNICZNE WARUNKI POSADOWIENIA

KOMUNIKAT DLA POSŁÓW

województwo: łódzkie, powiat: sieradzki, gmina: Złoczew erwu-projekt, Rafał Włodarczyk ul. Polna Szczerców

Wprowadzenie do prawodawstwa UE. dla fraktywistów.

Strategia państwa i ramy regulacyjne w oczach biznesu

Rozmieszczanie i głębokość punktów badawczych

prof. dr hab. Marian Harasimiuk dr Witold Wołoszyn UMCS, Lublin Gaz łupkowy problemy środowiskowe w warunkach lubelskich

Warszawa, dnia 15 grudnia 2016 r. Poz. 2023

580,10 581,42 581,42 581,70 Węgiel humusowy. Bardzo liczne siarczki żelaza w różnych formach.

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

Polska metoda wydobycia gazu łupkowego opracowana przez zespół naukowy z Wojskowej Akademii Technicznej

Analiza wpływu długości otworu kierunkowego na ekonomiczną opłacalność eksploatacji mioceńskich formacji łupkowo-mułowcowych

Ekonomia wydobycia gazu z łupków

Zleceniodawca: SILESIA Architekci ul. Rolna 43c Katowice. Opracował:

Planowanie i kontrola zabiegów regeneracji i rekonstrukcji studni głębinowych przy użyciu metod geofizycznych

Co samorządy winny wiedzieć o gazie łupkowym

Lewin Brzeski, ul. Kościuszki 1 zagospodarowanie targowiska. GEOWIERT Usługi Geologiczne

Środowiskowe aspekty wydobycia gazu z łupków

Gaz łupkowy w Regionie Lubelskim

DOKUMENTACJA BADAO PODŁOŻA GRUNTOWEGO WRAZ Z OPINIĄ GEOTECHNICZNĄ

PROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE GMINY WOŹNIKI NA LATA

Organizacja Polskiego Przemysłu Poszukiwawczo-Wydobywczego POSZUKIWANIA I WYDOBYCIE GAZU ZIEMNEGO. Podstawowe fakty

GOSPODARKA ZŁÓŻ SUROWCÓW MINERALNYCH i ICH OCHRONA

OPINIA GEOTECHNICZNA PROJEKTANTA:

Kraków, dnia 20 października 2015 r. Poz UCHWAŁA NR VIII/54/2015 RADY GMINY ŻEGOCINA. z dnia 15 września 2015 roku

Transkrypt:

Bardzo poważne luki naukowe w geotechnice stosowanej w przemyśle wydobycia gazów łupkowych dr inż. nauk Ziemi Marc Durand w zakresie geologii stosowanej Tłumaczył : Gérard Lemoine, Kartuzy (PL), 5-01-2012 Konferencja w UQAM (Université du Québec à Montréal ) Rada naukowa GDS (Gaz De Schiste - gaz łupkowy) 23 listopad 2011

Utwór łupkowy z Utica - Kolektor kanałowy d'intercepteur w Longueil

Spękanie i przesiąkanie wody - Utwór łupkowy z Utica

W głównym kolektorze kanalizacyjnym Duży tunel w obrębie utworów Utica. Obecność metanu w rejonie płyty spągowej

Metan emitowany z utworu łupkowego w Utica. Tunel głównego kolektora Intercepteur CUM a photos Marc Durand

Utwór łupkowy z Lotaryngii (Lorraine) Potężny przepływ wody powyżej powierzchni kontaktu z żyłą pokładową

Złoże gazu

Warunki geologiczne z reguły prezentowane przez gazowy przemysł wydobywczy Ryzyko by ciecz z utworu położonego w głębi ziemi wybijała aż do płytkich wód gruntowych położonych powyżej 1850 m jest mniejsze niż ryzyko by fajerwerk wycelowany w księżyc trafił do celu Wiercenie pionowe i horyzontalne ze szczelinowaniem hydraulicznym (lub inną metodą) E.A. Jones, podczas jego prezentacji przed Komisją Konsultacyjną ds. Gazu Ziemnego Amerykańskiej Administracji, dnia 2 czerwca 2010

Rzeczywistość jest dużo bardziej skomplikowana Pokrywa osadowa zalegająca łupki gazonośne nie jest wyłącznie zbudowana z nieprzepuszczalnych łupków, ale również z piaskowców, mikro-piaskowców, i przepuszczalnych skał wapiennych.

Bardziej skomplikowana rzeczywistość... Szczelinowanie warstwy łupków gazonośnych prawie w całości

Bardziej skomplikowana rzeczywistość....jak również cienkie warstwy meta-bentoniczne j Istnieją bardzo liczne szczeliny pochodzenia naturalnego

Bardziej skomplikowana rzeczywistość... Skały intruzywne

Bardziej skomplikowana rzeczywistość... W końcu, podczas migracji cieczy w masywie skalnym prawdopodobieństwo wykorzystania okien hydraulicznych w postaci spękań jest bardzo wysokie.

na krótkim lub długim terminie... Gaz zawsze znajdzie sobie jąkąś drogę migracji poprzez naturalne nieciągłości hydraulicznie związane z wywołanymi szczelinami.

Same otwory wiertnicze nie są wieczne W końcu metan zawsze znajdzie sobie jakąś drogę do atmosfery lub do wód gruntowych Zachowanie się materiałów wykorzystanych przy cheminement du méthane par les vides Sama grubość pokrywy osadowej dans nie ma dużego znaczenia, nawet jeśli ona ma uszczelnieniu les conduits otworów des anciens forages 1000 m grubości lub wiele więcej. W przypadku, kiedy jest ona przewiercona wiertniczych przez 20 000 otworów wiertniczych traci swoją nieprzepuszczalność!!! corrosion de l acier des tubages Ponowny wzrost ciśnienia dégradation des coulis de gazu scellement w pęknięciach gazonośnego utworu łupkowego na czas o wiele dłuższy niż czas technologicznej trwałości odwiertu wiertniczego...

Bardzo liczne pęknięcia i inne nieciągłości

Odwiert wydobywczy gazu Schematyczny przekrój geologiczny konwencjonalnego złoża gazu

Schematyczne zbliżenie migracji gazu poprzez milimetrowe szczeliny

Courbes de production de puits aux USA déclin rapide -courbes montrant une diminution exponentielle du débit de méthane Après quelques années, le débit de production n est plus rentable Production en millions de pi cu/mois - vs - temps en mois (en diagramme semi-log)

Restauration en surface ff Z reguły 80% metanu zawartego pierwotnie w łupkach gazonośnych pozostaje w skale, kiedy pada decyzja zamknięcia produkcji handlowej gazu

Cementacja studni wiertniczej wykonana jest z dołu do góry wpompowaną mieszanką cementową, która wypełnia przestrzenie pomiędzy kolumną stalową i skałą. Obecność wody, a nawet miejscami metanu w otworze wiertniczym, nie pozwala otrzymać mleka cementowego o stałej oczekiwanej gęstości

dr inż. nauk Ziemi Marc Durand w zakresie geologii stosowanej Tłumaczył : Gérard Lemoine, Kartuzy (PL), 5-01-2012