WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE W GIMNAZJUM ROK NAUKI I I. Przedmiotem oceny są: - wiadomości i umiejętności, - zaangażowanie w proces nauczania-uczenia się (aktywność). II. Sposoby oceniania i sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia. Wiedza i umiejętności ucznia mogą zostać ocenione w oparciu o : odpowiedzi ustne, prace pisemne: kartkówki, sprawdziany (testowe i opisowe), badanie wyników nauczania, pracę z tekstem źródłowym, pracę ucznia na lekcji - aktywność w czasie lekcji(np. kilkuzdaniowa wypowiedź, praca w grupie, udział w dyskusji, praca z materiałem źródłowym), pracę ucznia w domu - zadania domowe, wypracowania pisemne na zadany temat, estetykę prowadzenia zeszytu przedmiotowego, zaangażowanie w realizację projektów edukacyjnych, umiejętność pracy samodzielnej i w grupie, wykonanie dodatkowych zadań np.: pomocy dydaktycznych, gazetek, wystaw, projektów, itp. umiejętność pracy z danymi statystycznymi, znajomość i zainteresowanie aktualną sytuacją polityczną, gospodarczą, kulturalną w Polsce i na świecie,
udział i zajmowanie wysokich lokat w konkursach przedmiotowych, aktywną pracę w Klubie Europejskim. prace kontrolne (sprawdziany, testy) III. Informacja nauczyciela o sposobie kontrolowania i oceniania (kontrakt): nauczyciel zapowiada pracę kontrolną co najmniej tydzień wcześniej i omawia jej zakres, praca kontrolna jest poprzedzona co najmniej jedną lekcją powtórzeniową, prace kontrolne są obowiązkowe, jeśli uczeń nie może napisać jej w określonym terminie, ma obowiązek uczynić to nie później niż w ciągu dwóch tygodni, uczeń może poprawić ocenę niedostateczną tylko z pracy kontrolnej, oceny z kartkówek nie podlegają poprawie, kartkówki mogą obejmować tematy z 2-3 ostatnich lekcji, organizowane są bez zapowiedzi i są równoważne z odpowiedzią ustną, uczeń ma prawo do nie oceniania po dłuższej, usprawiedliwionej nieobecności, uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji jeden raz w semestrze bez podania przyczyny (nie dotyczy to wcześniej zapowiadanych sprawdzianów i zajęć, na których wystawiana jest ocena końcowa), zeszyt przedmiotowy jest obowiązkowy; przy jego ocenie (przynajmniej raz w roku) bierze się pod uwagę: kompletność notatek, zadań, estetykę prowadzenia, brak zeszytu, pracy domowej, nieprzygotowanie do lekcji uczeń zgłasza na początku lekcji, obowiązkiem ucznia jest systematyczne odrabianie prac domowych, znak graficzny, tzw. parafka oznacza, że nauczyciel sprawdzał wykonanie pracy, ale nie sprawdzał jej zawartości merytorycznej, ocenianie prac może nastąpić natychmiast po upływie terminu ich realizacji lub podczas kontroli zeszytów, wszystkie oceny, które uzyskuje uczeń są jawne i uzasadnione; przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia, uczeń ma prawo do dodatkowej oceny za wykonane prace nadobowiązkowe, udział w zajęciach pozalekcyjnych oraz sukcesy w konkursach.
IV. Ocenie podlega: stopień opanowania materiału faktograficznego, dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych, stylistyczna poprawna wypowiedź, stopień rozumienia tematu, znajomość pojęć i terminów z zakresu przedmiotu, poziom orientacji w sytuacji społecznej, politycznej i gospodarczej Polski oraz świata umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji (prasa, radio, telewizja, Internet, multimedia) V. Ocenianie prac kontrolnych: Ocena ze sprawdzianu, testu zostaje ustalona według następującej skali: 100% - celujący 88% - 99% - bardzo dobry 75% - 87% - dobry 51% - 74% - dostateczny 36% - 50% - dopuszczający 0% - 35% - niedostateczny VI. Zasady informowania o wymaganiach i postępach w nauce: wszystkie oceny są jawne i podawane na bieżąco, prace kontrolne otrzymuje uczeń do wglądu na lekcji, a rodzice w kontaktach indywidualnych (np. dyżur konsultacyjny) i na zebraniach. prace kontrolne są przechowywane przez nauczyciela do 31 sierpnia danego rok szkolnego, ocena może być wyrażona informacją ustną, stopniem w zależności od klasy i ocenianego obszaru działalności.
System motywacyjny i naprawczy: uczeń mający kłopoty z opanowaniem materiału może zwrócić się o pomoc do nauczyciela i jeżeli jest to pożądane, wspólnie ustalają program wspomagający, np. pomoc nauczyciela przedmiotu, pomoc koleżeńska, uczestnictwo w dodatkowych zajęciach. VII. Szczegółowe wymagania ROZDZIAŁ I. PODSTAWOWE UMIEJĘTNOŚCI OBYWATELSKIE określić, z jakich źródeł informacji w konkretnych sytuacjach należy korzystać; wskazać opinie i fakty w wypowiedziach dotyczących życia publicznego; wysłuchać opinii rozmówcy i streścić jej najważniejsze wątki; sformułować własną opinię w wybranej sprawie i poprzeć ją argumentami; wziąć konstruktywny udział w dyskusji i zebraniu (klasowym, szkolnym); przedstawić zasady wspólnego działania i zastosować je w realizacji projektu uczniowskiego; omówić zasady współpracy w grupie (zilustrować to przykładami); wskazać na przykładach z życia, literatury i filmu, jakie mogą być grupy i role grupowe; przedstawić kilka najważniejszych zasad pozyskiwania sojuszników do realizacji własnych przedsięwzięć; zdystansować się od grupy lub przeciwstawić się jej w sytuacji, w której nie chce zaaprobować konkretnych zachowań czy decyzji; wskazać sytuacje związane z życiem publicznym wymagające podjęcia decyzji; określić różne warianty rozwiązania oraz ocenić ich wady i zalety; opisać i zastosować podstawowe sposoby podejmowania decyzji w sprawach dotyczących grupy (na lekcji lub w realnej sytuacji); rozpoznać stanowiska stron konfliktu i wskazać możliwe sposoby jego rozwiązania; zastosować wybrany sposób rozwiązania konfliktu (na lekcji lub w realnej sytuacji).
ROZDZIAŁ II. CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE wyjaśnić, jaką rolę odgrywają w ludzkim życiu więzi społeczne; podać przykłady zbiorowości, grup, społeczności i wspólnot; wyjaśnić - na przykładach - jak tworzą się podziały na "swoich" i "obcych"; podać możliwe sposoby przeciwstawiania się nietolerancji; rozpoznać role społeczne, w których występuje oraz określić - na wybranych przykładach - związane z nimi oczekiwania; scharakteryzować na przykładach rodzinę i grupę rówieśniczą jako małe grupy; wymienić rodzaje i źródła norm oraz zilustrować je przykładami; rozpoznać sytuacje łamania norm i przewidzieć skutki takiego postępowania; wyjaśnić znaczenie wzajemności i zaufania w relacjach międzyludzkich; wyjaśnić, dlaczego życie społeczne nie mogłoby się toczyć bez poczucia odpowiedzialności i wywiązywania się z obowiązków przez poszczególnych obywateli; wskazać w życiu szkolnym decyzje, które mogą podejmować sami uczniowie, oraz te, które muszą być podejmowane przez dyrektora, radę pedagogiczną czy poszczególnych nauczycieli; scharakteryzować życie szkolnej społeczności oraz wyjaśnić, na czym polega przestrzeganie praw ucznia; przedstawić cele i kompetencje samorządu uczniowskiego i odnieść je do działania samorządu w jego szkole; wyjaśnić, w jaki sposób w jego szkole wybierane są władze samorządu oraz ocenić, na ile wybory te są autentyczne i demokratyczne; scharakteryzować wybrane warstwy społeczne, grupy zawodowe i style życia; samodzielnie wyszukiwać, zbierać i interpretować informacje dotyczące perspektyw życiowych młodych Polaków; rozpoznać i zaprezentować problemy dotyczące młodych ludzi w ich środowisku lokalnym i wskazać możliwe ich rozwiązania.
ROZDZIAŁ III. SAMORZĄD LOKALNY uzasadnić potrzebę samorządności w państwie demokratycznym, podać przykłady działania samorządów zawodowych i samorządów mieszkańców; wyjaśnić, co to jest samorząd terytorialny; wyjaśnić, co to jest zasada pomocniczości i podać przykład jej zastosowania; wyjaśnić - w odniesieniu do przykładu z życia własnego regionu i miejscowości - na czym polega zasada decentralizacji; podać podstawowe informacje o swoim sąsiedztwie (środowisku lokalnym, wsi, osiedlu) i zlokalizować je na mapie; opisać cechy szczególne swego regionu, jego walory i problemy, wymienić najważniejsze wydarzenia i znane postaci z jego dziejów; wymienić kilka przykładów zadań realizowanych przez władze własnej gminy; podać, gdzie mieszczą się urzędy gminy i powiatu oraz przykłady spraw, które można tam załatwić; napisać krótki list w wybranej sprawie publicznej; wypełnić proste formularze urzędowe; podać sposoby wpływania obywateli na decyzje władz samorządowych różnych szczebli; wyjaśnić, co to jest budżet gminy oraz podać przykłady dochodów i wydatków; opisać, jak podejmowane są decyzje w sprawie budżetu. ROZDZIAŁ IV. ZASADY DEMOKRACJI wytłumaczyć, czym jest państwo i jakie są jego główne funkcje; wyjaśnić, czym jest władza państwowa;
wskazać różnice w sytuacji obywatela w ustroju demokratycznym, autorytarnym i totalitarnym; przedstawić najważniejsze sposoby rozumienia pojęcia "demokracja"; wyjaśnić zasady: większości, pluralizmu i poszanowania praw mniejszości w państwie demokratycznym; wyjaśnić znaczenie praw człowieka we współczesnej demokracji; wskazać najważniejsze tradycje demokracji (antyczna, europejska, amerykańska, polska); wyjaśnić, czym się różnią i jaką rolę odgrywają w życiu publicznym kompromis i konsensus; wymienić najważniejsze wartości demokratyczne i wskazać przykłady konfliktów tych wartości; sformułować i zestawić argumenty "za" i "przeciw" ograniczaniu wolności słowa; wskazać i zilustrować przykładami zalety i słabości ustroju demokratycznego; wskazać - na przykładzie Polski - przykłady łamania zasad demokracji. ROZDZIAŁ V. AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA wyjaśnić, jak w sensie formalnym stajemy się obywatelami (prawo ziemi, prawo krwi, nadanie obywatelstwa); podać przykłady uprawnień i obowiązków wynikających z obywatelstwa polskiego; przedstawiać cechy dobrego obywatela oraz wskazać na przykładzie konkretnych postaci (historycznych lub współczesnych) znaczenie postaw i cnót obywatelskich; wymienić podmioty życia publicznego (np. obywatele, zrzeszenia, media, partie i politycy, władza, instytucje publiczne, biznes itp.) oraz wskazać na przykładzie, jak ze sobą współdziałają i konkurują w życiu publicznym; wymienić i scharakteryzować formy uczestniczenia obywateli w życiu publicznym; wyjaśnić na przykładach, jak obywatele mogą wywierać wpływ na decyzje władz (na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim i globalnym); wyjaśnić, co to jest stowarzyszenie oraz kto i po co może je założyć;
podać przykłady organizacji pozarządowych i społecznych (lokalnych i ogólnopolskich) oraz wyjaśnić ich znaczenie dla obywateli; wymienić najważniejsze związki zawodowe działające w Polsce; opracować projekt uczniowski dotyczący rozwiązania jednego z problemów społeczności szkolnej lub lokalnej i w miarę możliwości go zrealizować; scharakteryzować cele i formy działania związków zawodowych; wyjaśnić, dlaczego obywatele powinni uczestniczyć w wyborach lokalnych, krajowych i europejskich; wymienić zasady demokratycznych wyborów i stosować je w głosowaniu w szkole; krytycznie analizować ulotki, hasła i spoty wyborcze; wyjaśnić, co to jest opinia publiczna i określić (na przykładzie), jaką rolę pełni w państwie demokratycznym; odczytać i interpretować wyniki wybranego sondażu opinii publicznej; przedstawić rolę środków masowego przekazu w państwie demokratycznym; wyjaśnić, skąd się bierze selektywność i stronniczość przekazu oraz jak się przed nią bronić; odróżnić komentarz od informacji; wyszukać i porównać konkretne informacje przedstawiane w różnych mediach; scharakteryzować specyfikę przekazu zawartego w reklamie oraz dokonać jego krytycznej analizy. ROZDZIAŁ VI. NARÓD I PATRIOTYZM wyjaśnić, co dla niego znaczy być Polakiem (lub członkiem innej wspólnoty narodowej); wskazać różnice pomiędzy obywatelstwem a narodowością; wskazać na przykładach wielonarodową tradycję Polski; wymienić mniejszości narodowe, grupy etniczne oraz grupy imigrantów, żyjące obecnie w Polsce;
wymienić prawa przysługujące mniejszościom narodowym; na podstawie samodzielnie zebranych informacji scharakteryzować i zaprezentować wybraną grupę etniczną (jej język, kulturę, historię); wyjaśnić, co to jest Polonia oraz wskazać miejsca jej największych skupisk na świecie; wymienić przykłady podtrzymywania przez środowiska polonijne więzi z ojczyzną; porównać - na podstawie więzi odczuwanych przez siebie - znaczenie dla ludzi wielkiej i małej ojczyzny; wyjaśnić na przykładach, czym jest patriotyzm; porównać patriotyzm z nacjonalizmem i szowinizmem; podać przykłady postawy patriotycznej we współczesnym świecie; wskazać - na przykładzie Holocaustu i innych zbrodni przeciw ludzkości - konsekwencje skrajnego nacjonalizmu; wskazać na przykładach (współczesnych i historycznych) i wyjaśnić, w jaki sposób stereotypy i uprzedzenia utrudniają relacje między narodami. VIII. Skala umiejętności i wiadomości, odpowiadających poszczególnym ocenom: ocena celujący bardzo dobry umiejętności i wiadomości pogłębione umiejętności i wiadomości; samodzielne rozumowanie i wnioskowanie; biegłość w stosowaniu wiedzy i umiejętności do analizy, oceny i rozwiązywania problemów związanych z danym obszarem; rozpoznawanie różnorodnych perspektyw i dylematów wiążących się z danym obszarem; doskonała orientacja w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej. umiejętności i wiadomości na bardzo wysokim poziomie; bezbłędne wykonanie zadania (ew. w określonych przypadkach dopuszczalne 1-2 błędy lub niejasności);
dobry dostateczny dopuszczający niedostateczny stosowanie wiedzy i umiejętności do analizy, oceny i rozwiązywania problemów związanych z danym obszarem; orientacja w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej. ugruntowane umiejętności i wiadomości na poziomie podstawowym; pojedyncze błędy i niejasności nie dotyczą najważniejszych pojęć i procesów; dopuszczalne trudności ze stosowaniem wiedzy i umiejętności do analizy i rozwiązywania problemów związanych z danym obszarem; poprawne posługiwanie się prostymi źródłami informacji; samodzielne wykonywanie typowych zadań polegające na ocenianiu, selekcjonowaniu wartościowaniu, uzasadnianiu; formułowanie prostych, typowych wypowiedzi ustnych i pisemnych; dobra orientacja w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej. umiejętności i wiadomości opanowane na poziomie podstawowym; zauważalne braki i błędy, które nie dotyczą jednak najważniejszych pojęć i procesów; wypowiedzi ustne i pisemne formułowane w sposób schematyczny; słaba orientacja w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej. brak pewnych podstawowych umiejętności i wiadomości; liczne błędy i luki; przy pomocy nauczyciela uczeń wykazuje częściowe zrozumienie prostych pojęć i procesów; wykonywanie zadań o niewielkim stopniu trudności; znikoma orientacja w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej. brak odpowiedzi/wykonania zadania lub sposób wykonania świadczący o całkowitym braku umiejętności i wiadomości, nawet mimo pomocy nauczyciela
brak umiejętności korzystania z prostych środków dydaktycznych; brak znajomości i rozumienia podstawowej terminologii stosowanej na lekcjach. IX. Uczniowie z dysfunkcjami orzeczonymi przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne 1. Wobec uczniów, którzy otrzymali orzeczenia z poradni psychologiczno-pedagogicznej, wymagania są niższe i określone indywidualnie, stosownie do wskazówek udzielonych w tych orzeczeniach. 2. W przypadku uczniów posiadających orzeczenie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o dysleksji i dysgrafii przy ocenie zadań i prac pisemnych błędy wynikające z orzeczonych dysfunkcji nie rzutują na ocenę. 3. Uczniom posiadającym opinie o wydłużonym czasie pracy wydłuża się czas prac pisemnych lub przewiduje się mniejszą ilość zadań. 4. Uczniowie mający orzeczenie o trudnościach w pisaniu mogą zaliczać kartkówki i sprawdziany ustnie. 5. Uczniom z upośledzeniem w stopniu lekkim obniża się wymagania programowe, a prace pisemne zalicza się na poziomie 80 % uzyskanych punktów, stosując przeliczanie na oceny wg przyjętej skali.