WYMAGANIA PROGRAMOWE Z WOS-u W UJĘCIU OPERAYJNO CZYNNOŚCIOWYM KL. II

Transkrypt

1 WYMAGANIA PROGRAMOWE Z WOS-u W UJĘCIU OPERAYJNO CZYNNOŚCIOWYM KL. II Dział I: PODSTAWOWE OBYWATELSKIE a) uczeń pamięta: - z jakich źródeł informacji w konkretnych sytuacjach należy korzystać; - zasady współpracy w grupie(zilustrować to przykładami); - wskazać na przykładach z życia, literatury i filmu, jakie mogą być grupy i role grupowe; - przedstawić kilka najważniejszych zasad pozyskiwania sojuszników do realizacji własnych przedsięwzięć; - opisać i zastosować podstawowe sposoby podejmowania decyzji w sprawach dotyczących grupy(na lekcji lub w sytuacji realnej); - terminy i pojęcia: opinia, fakt, perswazja, propaganda, manipulacja, argumentacja, polemika, retoryka, współpraca, grupa formalna grupa nieformalna, lider, konsensus, weto, negocjacje, mediacje, protokół rozbieżności; - zasady wspólnego działania i umie zastosować je w realizacji projektu uczniowskiego; - sytuacje związane z życiem publicznym wymagające podjęcia decyzji; - różne warianty rozwiązania oraz ocenić ich wady i zalety; - stanowiska stron konfliktu i możliwe sposoby jego rozwiązania; - sformułować własną opinię w wybranej sprawie i poprzeć ją rozumnymi argumentami; - wziąć konstruktywny udział w dyskusji i zebraniu(klasowym, szkolnym); - zdystansować się od grupy lub przedstawić się jej w sytuacji, w której nie chce zaaprobować konkretnych zachowań czy decyzji; - zastosować wybrany sposób rozwiązania konfliktu(na lekcji lub w realnej sytuacji); - wskazać opinie i fakty w wypowiedziach dotyczących życia publicznego; - wysłuchać opinii rozmówcy i streścić jej najważniejsze wątki; - określić różne warianty rozwiązania oraz ocenić ich wady i zalety;

2 WYMAGANIA PROGRAMOWE Z WOS-u W UJĘCIU OPERAYJNO CZYNNOŚCIOWYM KL II Dział II: CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE - podać przykłady zbiorowości, grup, społeczności i wspólnot; - podać możliwe sposoby przeciwstawiania się nietolerancji; - wymienić rodzaje i źródła norm oraz zilustrować je przykładami; - wskazać w życiu szkolnym decyzje, które mogą podejmować sami uczniowie oraz te, które musza być podejmowane przez dyrektora, radę pedagogiczną czy poszczególnych nauczycieli; - przedstawić cele i kompetencje samorządu uczniowskiego i odnieść je do działania samorządu w jego szkole; - scharakteryzować wybrane warstwy społeczne, grupy zawodowe i style życia; - znaczenie terminów i pojęć: jednostka, zbiorowość wspólnota, społeczeństwo, więź społeczna, pokrewieństwo, powinowactwo, normy społeczne, obowiązek, odpowiedzialność, tolerancja, rada szkoły, samorząd uczniowski, statut szkoły, prawa i obowiązki ucznia, prestiż, warstwy społeczne, wykluczenie - jaką rolę odgrywają w życiu ludzkim więzi społeczne; - na przykładach- jak tworzą się podziały na swoich i obcych - znaczenie wzajemności i zaufania w relacjach międzyludzkich - dlaczego życie społeczne nie mogłoby się toczyć bez poczucia odpowiedzialności i wywiązywania się z obowiązków przez poszczególnych obywateli - rozpoznać role społeczne w których występuje oraz określić- na wybranych przykładach- związane z nimi oczekiwania; - scharakteryzować na przykładach rodzinę i grupę rówieśniczą jako małe grupy; - rozpoznać sytuacje łamania norm i przewidzieć skutki takiego postępowania; - scharakteryzować życie szkolnej społeczności oraz wyjaśnić, na czym polega przestrzeganie praw ucznia; - wyjaśnić, w jaki sposób w jego szkole wybierane są władze samorządu oraz ocenić, na ile wybory te są autentyczne i demokratyczne - samodzielnie wyszukiwać i interpretować informacje dotyczące perspektyw życiowych młodych Polaków; - rozpoznać i zaprezentować problemy dotyczące młodych ludzi w ich środowisku lokalnym i wskazać możliwe ich rozwiązania;

3 WYMAGANIA PROGRAMOWE Z WOS-u W UJĘCIU OPERAYJNO CZYNNOŚCIOWYM KL II Dział III: SAMORZĄD LOKALNY - wyjaśnić, co to jest samorząd terytorialny; - podać podstawowe informacje o swoim sąsiedztwie(środowisku lokalnym, wsi, osiedlu) i zlokalizować je na mapie; - opisać cechy szczególne swego regionu, jego walory i problemy, wymienić najważniejsze wydarzenia i znane postaci z jego dziejów - podać przykłady z ponadgimnazjalnych władz samorządowych oraz wyjaśnić, jak są wybierane; - wymienić kilka rodzajów zadań jakie są realizowane przez władze własnej gminy; - podać, gdzie mieszczą się urzędy gminy i powiatu, oraz przykłady spraw, które można tam załatwić; - opisać sposób przeprowadzenia wyborów do rad gmin i powiatów oraz sejmiku samorządowego; - podać sposoby wpływania obywateli na decyzje władz samorządowych różnych szczebli; - znaczenie terminów i pojęć: gmina, powiat, województwo, starosta, wojewoda, marszałek województwa samorząd, decentralizacja, rada gminy,powiatu, sejmik wojewódzki, zasada pomocniczości,własność komunalna, budżet gminy,,uchwała budżetowa, urząd gminy, obowiązek meldunkowy, skarga, zażalenie, wybory samorządowe; - potrzebę samorządności w państwie demokratycznym, umie podać przykłady działania samorządów zawodowych i samorządów mieszkańców; - co to jest zasada pomocniczości, i podać przykład jej zastosowania; - co to jest budżet gminy, oraz podać przykłady dochodów i wydatków; - jak podejmowane są decyzje w sprawie budżetu; - wyjaśnić- w odniesieniu do przykładu z życia własnego regionu i miejscowości- na czym polega zasada decentralizacji - przygotować plakat, folder, stronę internetową promującą gminę, okolicę lub region - porównać- na wybranym przykładzie- zakres działania samorządu wojewódzkiego i wojewody - nawiązać kontakt z lokalnymi instytucjami samorządowymi i organizacjami pozarządowymi oraz podjąć współpracę z jedną z nich (w miarę możliwości) - napisać krótki list w sprawie publicznej - wypełnić proste formularze urzędowe

4 Dział IV: ZASADY DEMOKRACJI WYMAGANIA PROGRAMOWE Z WOS-u W UJĘCIU OPERAYJNO CZYNNOŚCIOWYM KL II - wskazać i omówić różnice między demokracją bezpośrednią i przedstawicielską oraz większościową i konstytucyjną (liberalną) - wskazać najważniejsze tradycje demokracji(antyczna, europejska, amerykańska, polska) - znaczenie terminów i pojęć : władza, państwo, ustrój polityczny i ekonomiczny, demokracja, autorytaryzm, dyktatura, totalitaryzm, republika, monarchia, anarchia, prawa mniejszości, prawa człowieka, pluralizm, wolność słowa, podział władzy, rządy prawa, wartości demokratyczne, wolność, cenzura, prawa wyborcze, sufrażystki, równouprawnienie, - czym jest państwo i jakie są jego główne funkcje; - czym jest władza; - znaczenie praw człowieka we współczesnej demokracji; - wskazać różnice w sytuacji obywatela w ustroju demokratycznym, autorytarnym i totalitarnym - przedstawić najważniejsze sposoby rozumienia pojęcia demokracja - wyjaśnić zasady: większości, pluralizmu i poszanowania praw mniejszości w państwie demokratycznym - wyjaśnić, czym się różnią i jaką rolę odgrywają w życiu publicznym kompromis i konsensus - wymienić najważniejsze wartości demokratyczne i wskazać przykłady konfliktów tych wartości - sformułować i zestawić argumenty za i przeciw ograniczaniu wolności słowa - wskazać i zilustrować przykładami zalety i słabości ustroju demokratycznego - wskazać- na przykładzie Polski- przykłady łamania zasad demokracji

5 WYMAGANIA PROGRAMOWE Z WOS-u W UJĘCIU OPERAYJNO CZYNNOŚCIOWYM KL II Dział V: AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA - podać przykłady uprawnień i obowiązków wynikających z obywatelstwa polskiego; - wymienić podmioty życia publicznego oraz wskazać na przykładzie, jak ze sobą współdziałają i konkurują w życiu publicznym; - wymienić i scharakteryzować formy uczestniczenia obywateli w życiu publicznym - wyjaśnić na przykładach, jak obywatele mogą wywierać wpływ na decyzje władz(na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim i światowym ); - wyjaśnić co to jest stowarzyszenie oraz kto i co może je założyć; - podać przykłady organizacji pozarządowych i społecznych (lokalnych i ogólnopolskich) oraz wyjaśnić ich znaczenie dla obywateli; - wymienić najważniejsze związki zawodowe działające w Polsce; - wymienić zasady demokratycznych wyborów i stosować je w głosowaniu w szkole; - wyszukać i porównać konkretne informacje przedstawiane w różnych mediach; - znaczenie terminów i pojęć: obywatel,prawa obywatelskie, obowiązki, umiejętności i cnoty obywatelskie, aktywność obywatelska, życie publiczne, wybory, referendum, zgromadzenie, stowarzyszenie, fundacje, związki zawodowe, strajk, ordynacja wyborcza, kampania wyborcza, opinia publiczna, sondaż, reklama, pluralizm mediów, wiarygodność, selektywność; - jak w sensie formalnym stajemy się obywatelami(prawo ziemi, prawo krwi, nadanie obywatelstwa); - cele i formy działania związków zawodowych; - dlaczego obywatele powinni uczestniczyć w wyborach lokalnych, krajowych i europejskich; - rolę środków masowego przekazu w państwie demokratycznym; - skąd bierze się selektywność i stronniczość przekazu oraz jak się przed nią bronić; - różnice między komentarzem a informacją; - przedstawić cechy dobrego obywatela oraz wskazać na przykładzie konkretnych postaci(historycznych lub współczesnych) znaczenie postaw i cnót obywatelskich; - wyjaśnić na przykładach jak obywatele mogą wywierać wpływ na decyzje władz(na poziomie lokalnym, krajowym europejskim i światowym); - opracować projekt uczniowski dotyczący rozwiązania jednego z problemów społeczności szkolnej lub lokalnej i w miarę możliwości go zrealizować; - krytycznie analizować ulotki, hasła i sploty wyborcze; - odczytać i interpretować wyniki wybranego sondażu opinii publicznej; - scharakteryzować specyfikę przekazu zawartego w reklamie oraz dokonać jego krytycznej analizy;

6 Dział VI: NARÓD I PATRIOTYZM WYMAGANIA PROGRAMOWE Z WOS-u W UJĘCIU OPERAYJNO CZYNNOŚCIOWYM KL II - wskazać różnicę między obywatelstwem a narodowością; - wymienić mniejszości narodowe, grupy etniczne oraz grupy imigrantów żyjące obecnie w Polsce; - wymienić prawa przysługujące mniejszościom narodowym; - wyjaśnić co to jest polonia, oraz wskazać miejsca jej największych skupisk na świecie; - podać przykłady postawy patriotycznej we współczesnym świecie; - znaczenie terminów i pojęć: państwo, naród, tożsamość narodowa, obywatelstwo, państwo wielonarodowe, Polonia, emigracja, stereotyp, mniejszość narodowa, etniczna, obywatelstwo tolerancja, uchodźcy, uprzedzenie, dyskryminacja, nacjonalizm, szowinizm, kosmopolityzm, mała ojczyzna, region, patriotyzm lokalny, dialekt, Holokaust, getto, antysemityzm, Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, ludobójstwo, zbrodnie przeciw ludzkości,; - co dla niego znaczy być Polakiem(lub członkiem innej wspólnoty narodowej); - wielonarodową tradycję Polski; - konsekwencje skrajnego nacjonalizmu(na przykładzie holokaustu i innych zbrodni popełnionych przeciwko ludzkości); : - na podstawie samodzielnie zebranych informacji scharakteryzować i zaprezentować wybraną grupę etniczną(kulturę, język, historię) - porównać- na podstawie więzi odczuwalnych przez siebie- znaczenie dla ludzi wielkiej i małej ojczyzny; - wyjaśnić na przykładach, czym jest patriotyzm; porównać patriotyzm z nacjonalizmem i szowinizmem; - wskazać na przykładach (współczesnych i historycznych) i wyjaśnić, w jaki sposób stereotypy i uprzedzenia utrudniają relacje między narodami świata;