Instrumenty finansowe w programie Kreatywna Europa (i innych programach UE) Michał Gorzelak Szef Obszaru Instrumentów Dłużnych Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich Warszawa, 08.09.2015 r. Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej 2007-2013: Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Programu ramowego na rzecz konkurencyjności innowacji (CIP). Od 2014: KPK ds. Instrumentów Finansowych Programów UE Działa na mocy uchwały Rady Ministrów Działa przy Związku Banków Polskich. Oferuje wsparcie informacyjno-promocyjne i doradcze dotyczące instrumentów finansowych programów UE. Bezpłatnie, na terenie całego kraju. 1
KPK IF PUE oferuje wsparcie dla: przedsiębiorców i innych beneficjentów ostatecznych instrumentów finansowych, rynku finansowego (obsługa pośredników finansowych oraz kandydatów na pośredników), instytucji otoczenia biznesu (uzupełnienie oferty, współpraca), regulatorów (wsparcie w planowaniu i wdrożeniu instrumentów publicznych, w kwestiach pomocy publicznej itp.) MISJA: one-stop-shop w zakresie informacji o instrumentach finansowych we wszystkich programach UE Współpracujemy z: 2
Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów UE POTWIERDZONA JAKOŚĆ 3
Jakie programy obsługuje KPK IF PUE? KPK oferuje wsparcie w zakresie instrumentów finansowych we wszystkich programach UE, w których uwzględniono instrumenty finansowe dla przedsiębiorców. Programy rozpoczęte przed rokiem 2014, ale nadal aktywne: Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP) Siódmy program ramowy Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji Europejski Instrument Mikrofinansowy Progress Programy na lata 2014-2020: COSME - program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz MŚP Horyzont 2020 program ramowy na rzecz badań naukowych i innowacji Program na rzecz przemian i innowacji społecznych ( EaSI ) Program Kreatywna Europa na rzecz sektorów kultury i kreatywnego Jak działają instrumenty finansowe programów UE? Program (ramowy) Unii Europejskiej: zarządzany bezpośrednio przez Komisję Europejską za pośrednictwem wybranej agencji wykonawczej (np. EASME, EFI) dla państw członkowskich UE i krajów stowarzyszonych instrumenty finansowe obsługiwane przez Narodowych Pośredników Finansowych najczęstsze narzędzia: gwarancja, pożyczka, finansowanie kapitałowe 4
Czym jest preferencyjne finansowanie? Dostępne formy wsparcia: kredyty inwestycyjne kredyty obrotowe leasing pożyczki poręczenia kredytowe finansowanie kapitałowe (przez fundusze venture capital) Preferencyjne finansowanie: dla kogo? Na co? Preferencyjne finansowanie jest dostępne dla wszystkich przedsiębiorców, w tym: dla rozpoczynających działalność dla samozatrudnionych i mikroprzedsiębiorców dla małych i średnich przedsiębiorstw ze wszystkich branż dla dużych (do 3000 zatrudnionych, powyżej 3000 zatr.) Na co można przeznaczyć finansowanie? na inwestycje i kapitał obrotowy, w tym m.in.: na działalność badawczo-innowacyjną na zakup środków transportu na finansowanie kontraktów [w części programów] na zakup przedsiębiorstwa 5
Dlaczego warto skorzystać? Główne korzyści dla przedsiębiorców: brak lub niższe wymagane zabezpieczenia brak lub niższy wymagany wkład własny wyższa kwota, wydłużony okres finansowania obniżenie marży Ponadto: brak statusu i obciążeń pomocy publicznej proste procedury: finansowanie ze wsparciem UE jest dostępne bez wniosków unijnych, terminów i kolejek oferta łatwo dostępna (cała Polska, kilka tys. placówek) duży wybór i szeroka gama uruchomionych instrumentów Dostępne finansowanie w programach sprzed 2014 r.: Program CIP, SME Guarantee (gwarancja dla MSP): kredyty inwestycyjne, obrotowe oraz leasing dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw bez wymogów dotyczących innowacyjności itp. 7 Program Ramowy, Risk Sharing Instrument: kredyty inwestycyjne, obrotowe oraz leasing dla przedsiębiorstw poniżej 500 zatrudnionych dla innowacyjnych lub inwestujących w badania i innowacje Europejski Instrument Mikrofinansowy Progress mikropożyczki (do 25 tys. euro) dla mikroprzedsiębiorstw (poniżej 10 zatrudnionych) 6
Polscy Pośrednicy Finansowi programów UE sprzed 2014 r.: Korzyści dla polskich przedsiębiorstw? Polscy pośrednicy finansowi udostępnili ponad 6 mld zł preferencyjnego finansowania. Z oferty skorzystało ponad 10 tys. przedsiębiorców. Wciąż aktywna oferta 8 pośredników i >1,5 mld zł. Środki dostępne do zakończenia umów (2016, 2017 r.) lub do wyczerpania budżetów. 7
Szczegółowe informacje: InstrumentyFinansoweUE.gov.pl/ oferta.php Co od 2014? COSME program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz MŚP Horyzont 2020 program ramowy na rzecz badań naukowych i innowacji Program na rzecz przemian i innowacji społecznych EaSI Program Kreatywna Europa na rzecz sektorów kultury i kreatywnego Wciąż aktywna oferta CIP, 7 PR, Progress: u polskich pośredników czeka > 1,5 mld zł preferencyjnego finansowania 8
Instrumenty finansowe w programach UE na lata 2014-2020 BUDŻET PROGRAMÓW UNII EUROPEJSKIEJ (MLN EURO) Program Budżet w tym instrumenty finansowe COSME 2 298,0 1378,8 HORYZONT 2020 77 028,3 2 842,3 PROGRAM NA RZECZ ZATRUDNIENIA I INNOWACJI SPOŁECZNYCH EASI 919,5 193,1 KREATYWNA EUROPA 1 462,7 120,0 Razem 81 708,5 4 534,2 Działalność wspierana w ramach instrumentów zwrotnych: Zakładanie i rozwój mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Inwestycje w badania, innowacje, transfer technologii itp. Rozwój innowacyjnych przedsiębiorstw. Zakładanie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, samozatrudnienie, rozwój przedsiębiorczości społecznej. Inwestycje i rozwój przedsiębiorstw z sektora kreatywnego i sektora kultury (np. multimedia, produkcja filmowa, muzyka). 4,5 mld EUR w publicznych instrumentach finansowych oznacza ponad 50 mld EUR preferencyjnego finansowania dla przedsiębiorców Program Kreatywna Europa Program UE na lata 2014-2020, ma szanse przynieść potrzebne ożywienie dla sektora kultury i sektora kreatywnego, które są coraz bardziej istotnym źródłem miejsc pracy i wzrostu gospodarczego w Europie. Cele: wzmacnianie konkurencyjności sektora kultury i sektora kreatywnego w celu propagowania inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu wspieranie działań na rzecz ochrony i propagowania europejskiej różnorodności kulturowej i językowej 9
Program Kreatywna Europa System wdrażania w Polsce: Program Kreatywna Europa Cultural and Creative Sectors (CCS): sektory bardzo innowacyjnych podmiotów, w tym przedsiębiorstw, o wysokim potencjale ekonomicznym, generujące ok. 4,5% PKB UE zatrudniające ok. 3,8% (8,5 mln osób) ogółu zatrudnionych Na CCS składają się wszystkie branże oparte na kulturze, ekspresji artystycznej lub kreatywności, bez względu na cel (komercyjny bądź niekomercyjny) oraz formę danej działalności. 10
Program Kreatywna Europa Cultural and Creative Sectors (CCS): Rodzaje działalności: kreacja/projektowanie produkcja rozpowszechnianie oraz ochrona dóbr i usług niosących wartości kulturalne lub artystyczne aktywność pokrewna dla CCS: edukacja, zarządzanie, działalność regulacyjna Przykłady: architektura i projektowanie, rękodzieło, multimedia i usługi audiowizualne, książki i prasa, dziedzictwo kulturowe i archiwistyka, biblioteki, muzyka, sztuki teatralne i filmowe, gry komputerowe i video, malarstwo i inne sztuki wizualne. Kreatywna Europa: specyfika CCS Badanie Access to Finance for Cultural and Creative Sectors (2013, 2800 respondentów): Większość respondentów to przedsiębiorstwa małe lub mikro. 20% respondentów w CCS (aż 40% w sektorze twórczym) to samozatrudnieni. Brak twardych zabezpieczeń kredytów. Trudno ocenić przyszłe przychody. Tylko 25% jednoosobowych przedsiębiorstw posiada business plan. Brak doświadczenia w zarządzaniu utrudnia porozumienie z bankiem. Efekt: trudności w dostępie do finansowania Ponadto: brak definicji sektora / bardzo zróżnicowana działalność Źródło: Komisja Europejska, 2014 11
Kreatywna Europa: instrument finansowy Guarantee facility for Cultural & Creative Sectors: gwarancje dla pośredników oferujących pożyczki dla przedsiębiorców (MSP) i organizacji z sektorów kulturalnego i kreatywnego. Gwarancja: portfelowa, z Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego bezpłatna bezpośrednia lub pośrednia (regwarancja) 70% pożyczki, 25% portfela (nie do 25% ) Gwarancje obejmą pożyczki na: nabycie składników majątku (materialnych i niematerialnych), kapitał obrotowy (gap financing, linie kredytowe itp.), przeniesienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Kreatywna Europa: instrument finansowy Budżet instrument gwarancyjnego to 121 mln euro Cel: uruchomienie do 700 mln preferencyjnego finansowania (mnożnik 5,7) Harmonogram: o Budżet będzie uruchamiany od 2016 r. (w 2015 jedynie środki na przygotowanie instrumentu) o Call of Expression of Interest for Financial Intermediaries w Q4 2015 Q1 2016 Umowy z pośrednikami od 2016 r. Oferta preferencyjnego finansowania od 2016 r. Wartość preferencyjnego finansowania dla MSP z CCS z gwarancją EFI: do 2 mln euro, możliwe współfinansowanie wydatku z innych źródeł. 12
Instrumenty finansowe w programie Kreatywna Europa Cele instrumentu finansowego: zapewnienie finansowania CCS, wsparcie instytucji finansowych w zrozumieniu specyfiki CCS Nie tylko uruchomienie produktu finansowego, ale zachęcenie instytucji finansowych do współpracy z CCS (do 10% budżetu instr. finansowego na capacity building ). Oferta wsparcia doradczego dla instytucji finansowych w zakresie współpracy z CCS planowana do uruchomienia równolegle z instrumentem gwarancyjnym (Q1 2016). Struktura: EFI -> Capacity Building Manager(s) -> CB Providers Wsparcie dwuetapowe: wsparcie wstępne: dla każdego kandydata, wsparcie szczegółowe: dla działających pośredników finansowych. Wsparcie dla beneficjentów -? Kreatywna Europa: gwarancja 13
Kreatywna Europa: regwarancja Kwestie oczekujące na rozstrzygnięcie: Istotne dla przedsiębiorców/organizacji z CCS: Kryteria kwalifikowalności Ostatecznych Odbiorców? Oferowane korzyści? Na pewno będą, ale jakie? o niższe zabezpieczenia, wkład własny, cena; o usługi doradcze? Pomoc publiczna? Przy gwarancjach nie ma, może występować w capacity building. Istotne dla kandydatów na pośredników: Grupy docelowe? Wymogi dotyczące złagodzenia zabezpieczeń? Wymagania dodatkowe? Kryteria wyboru pośredników? 14
Stan wdrożenia instrumentów finansowych 2014-2020: Program COSME: instrumenty dostępne od sierpnia 2014 r. gwarancje i regwarancje dla pośredników fin. instrument kapitałowy Horyzont 2020: uruchamiane od sierpnia 2014 do czerwca 2015 r. gwarancje i regwarancje dla pośredników fin. (2 instrumenty) bezpośrednie pożyczki z EBI (2 instrumenty) instrument kapitałowy wsparcie doradcze dla dużych projektów Program zatrudnienia i innowacji społecznych EaSI: gwarancje: uruchomione w czerwcu 2015 r. pożyczki, finansowanie kapitałowe, dotacje w przygotowaniu oferta pomocy technicznej aktywna Program Kreatywna Europa: w przygotowaniu instrument gwarancyjny i wsparcie doradcze w 2016 r. Preferencyjne finansowanie 2014-2020: COSME Instrument gwarancyjny: Preferencyjne finansowanie dłużne dla wszelkich MSP (kredyt, leasing, poręczenie), w tym odnawialne. Preferencje: obniżenie wymogów dot. zabezpieczenia, wkładu własnego, historii kredytowej itp. Cele finansowania: inwestycje w środki trwałe, kapitał obrotowy. Tylko nowo zawarte transakcje (wykluczone refinansowanie zobowiązań w innej instytucji finansowej). Finansowanie od 1 roku do 10 lat. Wartość finansowania do 150 tys. euro (wyższe kwoty pod pewnymi warunkami) Gwarancja jest bezpłatna. Bez pomocy publicznej Ponadto: inwestycje kapitałowe dla MSP w fazie ekspansji lub wzrostu. 15
Preferencyjne finansowanie 2014-2020: Horyzont 2020 Finansowanie dla innowacyjnych, realizujących projekty badawcze itp. Szereg instrumentów: Finansowanie dłużne dla przedsiębiorstw do 500 zatrudnionych, do 7,5 mln euro Finansowanie dłużne dla większych (do 3000 zatrudnionych), do 50 mln euro Bezpośrednie pożyczki z EBI do 300 mln euro Wsparcie doradcze dla podmiotów realizujących projekty B+I Inwestycje kapitałowe w innowacyjne MSP we wczesnych fazach rozwoju Preferencyjne finansowanie 2014-2020: EaSI Finansowanie dla mikroprzedsiębiorstw i przedsiębiorstw społecznych Dla mikroprzedsiębiorstw: preferencyjne mikropożyczki (do 25 tys. euro) na zakładanie i rozwijanie przeds. (w tym dla samozatrudnionych) preferencje: niższe zabezpieczenie, wkład własny, cena itp. Dla przedsiębiorstw społecznych: preferencyjne finansowanie dłużne do 500 tys. euro w planach: finansowanie kapitałowe w planach: dotacje 16
Pierwsi polscy pośrednicy nowych programów: Program Horyzont 2020: Preferencyjne kredyty dla innowacyjnych MSP w ofercie IDEA Bank (pierwszy polski pośrednik instrumentów finansowych programów UE 2014-2020!) Program COSME: Regwarancja dla Banku Gospodarstwa Krajowego: oferta gwarancji dla banków finansujących MSP W drodze kolejni pośrednicy COSME, H2020 i EaSI Dziękuję za uwagę Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej Związek Banków Polskich ul. Kruczkowskiego 8 00 380 Warszawa tel/fax +48 22 696 64 95 kontakt: programy@zbp.pl więcej na: www.instrumentyfinansoweue.gov.pl 2015 Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej, Związek Banków Polskich. Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie, kopiowanie, wykorzystanie całości bądź fragmentów wyłącznie z powołaniem się na źródło. Prezentacja służy wyłącznie celom informacyjnym. KPK nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie informacji zawartych w niniejszym dokumencie w celach prowadzonej działalności gospodarczej przez osoby trzecie. Ponadto, dokument ten nie może stanowić podstawy do zgłaszania roszczeń wobec KPK. 17