2. Implantacje mikroelektrod do ślimaka przekazywanie odpowiednio dobranych sygnałów elektrycznych do receptorów w sposób sterowany komputerem. Rehabilitacja w uszkodzeniach słuchu: 1. Protezowanie aparatami (przewodnictwo powietrzne i kostne). 2. Ćwiczenia logopedyczne. Wykład nr 3 POWIKŁANIA WEWNĄTRZCZASZKOWE POCHODZENIA USZNEGO I ZATOKOWEGO (2 po 45 minut) Uwaga! Choć obecnie, w związku z większą dostępnością do specjalistów oraz postępem farmakoterapii, powikłania te nie są już tak częste, należy o nich pamiętać! Szkic konspektu: Rodzaje powikłań pochodzenia usznego: ropień zewnątrzoponowy i zapalenie opony twardej; ropień przestrzeni pajęczynówkowej (ropień podtwardówkowy); zapalenie opon miękkich; ropień mózgu i móżdżku; zapalenie zatok żylnych. Powikłania szerzą się wewnątrz czaszki: przez styczność: zmiany martwicze kości; drogą naczyń krwionośnych: osteophlebitis; szczelinami kostnymi; przez błędnik: ciągi komórek powietrznych; przez wodociąg ślimaka. Objawy budzące podejrzenie powikłań: podwyższona temperatura i dreszcze; bóle i zawroty głowy; nudności, wymioty; zaburzenia przytomności; znaczne upośledzenie słuchu, tętniąca wydzielina w uchu. Ropień zewnątrzoponowy: powstaje w: 31
32 z przewlekłym zapaleniu ucha; z ostrym zapaleniu ucha (choroby zakaźne); szerzy się: z przez ciągłość; z przez błędnik. Rodzaje: ropień powierzchowny; ropień głęboki. bóle głowy (stałe, napadowe), jednostronne, nocne (okolica ciemieniowa i potyliczna); tętniący wyciek ropny; afazja (duży ropień); dno oka bez zmian; płyn mózgowo-rdzeniowy: nieznaczna pleocytoza, wzrost ciśnienia; stan chorego ciężki; objawy oponowe nieznaczne. Ropień przestrzeni pajęczynówkowej (jamy podtwardówkowej): Umiejscowienie: okolica płata skroniowego; okolica wierzchołka piramidy; okolica zatoki esowatej. bardzo zmienne; zwiększona liczba leukocytów; płyn mózgowo-rdzeniowy: pleocytoza; objawy ogniskowe (afazja, pobudzenie ruchowe, napady padaczkowe, niedowłady + porażenie kończyn, zaburzenia świadomości, objawy oponowe, tarcza zastoinowa). Ropne zapalenie opon miękkich: zapalenie piorunujące (2 3 dni); zapalenie ostre (do 3 tygodni); zapalenie podostre; zapalenie przerywane. przez ciągłość; przez wodociąg ślimaka; przez przewód słuchowy wewnętrzny; przez kanał nerwu twarzowego;
przez ropne zapalenie błędnika. niepokój; światłowstręt; zaburzenia świadomości; podwyższona temperatura ciała; bóle głowy; nudności, wymioty; objawy oponowe; zmiany na dnie oka (zastoina); płyn mózgowo-rdzeniowy: ciśnienie do 400 mm H 2 O, pleocytoza, wzrost stężenia białka; porażenie nerwów czaszkowych III, VI, VII, VIII. Ropień mózgu pochodzenia usznego (szerokie stosowanie antybiotykoterapii skróciło klasyczne okresy rozwoju choroby): Cztery okresy rozwoju ropnia: przekrwienie; zapalenie tkanki mózgowej; rozlane zapalenie ropne; ograniczone zapalenie ropne. Cztery okresy kliniczne: początkowy; utajony; wyraźnych objawów; końcowy. Okres początkowy (trwa kilka dni): gorączka, dreszcze; nudności, wymioty. Okres utajony (trwa kilka tygodni lub miesięcy): niewielkie bóle głowy; spadek temperatury; chory apatyczny, przygnębiony. Okres wyraźnych objawów: objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego; objawy ogniskowe (afazje: ruchowa, czuciowa, amnestyczna); drgawki padaczkowe; niedowład nerwu III i VI. Okres końcowy: przebicie ropnia do komory lub do przestrzeni podpajęczynówkowej; nagły ból głowy; 33
porażenie kończyn; szerokie źrenice; śpiączka; przerywany oddech. Ropień móżdżku: przez błędnik; zakrzep zatoki bocznej; ciągi komórek powietrznych okołobłędnikowe; okolica worka śródchłonki. ogólne; objawy nadciśnienia w jamie czaszki; zaburzenia równowagi (próba Romberga); oczopląs z przewagą komponentu pionowego; zaburzenia mowy (nosowanie); porażenie nerwu III, IV, VI, VII; dno oka: tarcza zastoinowa; objaw Neumanna (zmiana kierunku oczopląsu); niezgodność przedsionkowa (przy padaniu). Zapalenie zatok żylnych: Czynniki sprzyjające: brak zastawek; powolny przepływ krwi; ujemne ciśnienie. zapalenie kości piramidy; przez vena tympanica do zatoki strzałkowej górnej; przez błędnik. posocznica; temperatura ciała hektyczna (wykres w kształcie igieł); zaburzenia psychiczne (podniecenie lub apatia); bolesność wyrostka; posiewy krwi w czasie gorączki, próba Queckenstedta dodatnia; objaw Crowe a Becka; zespół Verneta (porażenie nerwu IX, X, XI, opuszka żyły szyjnej). 34
Powikłania ostrego i przewlekłego zapalenia zatok przynosowych: przez styczność; naczyniami limfatycznymi; naczyniami krwionośnymi (żyła twarzowa brak zastawek). Podział: powikłania oczodołowe i oczne; przebicie ropnia na zewnątrz; powikłania wewnątrzczaszkowe; zapalenie szpiku kości twarzy. Powikłania oczodołowe i oczne: zapalenie naciekowe okostnej oczodołu; ropień podokostnowy oczodołu; zapalenie tkanki łącznej pozagałkowe; ropowica oczodołu; pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego (z zatok sitowych i klinowej). Przebicie ropnia z zatok przynosowych na zewnątrz: z zatok czołowych; z zatok sitowych; różnicowanie z nowotworem. Powikłania wewnątrzczaszkowe pochodzenia nosowego i zatokowego: zapalenie opon mózgowych (zapalenie opony twardej, ropień jamy podtwardówkowej); ropne zapalenie opon miękkich; ropień mózgu; zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej. Zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej: znacznie podwyższona temperatura ciała; bóle głowy; przekrwienie i obrzęk powiek; upośledzenie ruchomości gałek ocznych; tarcza zastoinowa na dnie oka; niedowłady nerwu II, III, IV, V, VI; objawy oponowe. 35