Bezpieczeństwo Energetyczne w Regionie. Władysław Bobrowicz

Podobne dokumenty
POLSKA ENERGETYKA STAN NA 2015 r. i CO DALEJ?

Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki

Rynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych

Zapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r.

Polska energetyka scenariusze

Zadania regulatora w obszarze utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M

Energia odnawialna w Polsce potencjał rynku na przykładzie PGE. mgr inŝ. Krzysztof Konaszewski

DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU. Prof. dr hab. Maciej Nowicki

Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus

Polska energetyka scenariusze

BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie

Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski. dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r.

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk

RYNEK ENERGII. Jak optymalizować cenę energii elektrycznej?

Sulechów, 18 Listopad 2011 r. Podłączenie do sieci elektroenergetycznych jako główna bariera w rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce

Dlaczego warto liczyć pieniądze

51 Informacja przeznaczona wyłącznie na użytek wewnętrzny PG

ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

Jak oszczędzić na zakupach energii elektrycznej?

Energetyka rozproszona w drodze do niskoemisyjnej Polski. Szanse i bariery. Debata online, Warszawa, 28 maja 2014 r.

Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej?

POLITYKA ENERGETYCZNA W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM

Podsumowanie i wnioski

Edmund Wach. Bałtycka Agencja Poszanowania Energii

Jak rozpocząć transformację energetyczną Polski?

GIPH KATOWICE GÓRNICZA IZBA PRZEMYSŁOWO HANDLOWA MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA WĘGIEL W OKRESIE TRANSFORMACJI ENERGETYCZNEJ KATOWICE 29 SIERPNIA 2017

Komfort Int. Rynek energii odnawialnej w Polsce i jego prespektywy w latach

*Woda biały węgiel. Kazimierz Herlender, Politechnika Wrocławska

PRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

Energetyka XXI w. na Dolnym Śląsku

Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce

PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE

Polityka w zakresie OZE i efektywności energetycznej

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Rozwój energetyki wiatrowej w Unii Europejskiej

Zrównoważony rozwój regionów w oparciu o węgiel brunatny

Niskoemisyjna Polska 2050 Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju

Wykorzystanie potencjału źródeł kogeneracyjnych w bilansie energetycznym i w podniesieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski

Energetyka w Polsce stan obecny i perspektywy Andrzej Kassenberg, Instytut na rzecz Ekorozwoju

Trendy i uwarunkowania rynku energii. tauron.pl

Zasady przygotowania SEAP z przykładami. Andrzej Szajner Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA

Wybrane aspekty bezpieczeństwa energetycznego w projekcie nowej polityki energetycznej państwa. Lublin, 23 maja 2013 r.

MAŁOPOLSKO-PODKARPACKI KLASTER CZYSTEJ ENERGII. Temat seminarium: Skutki wprowadzenia dyrektywy 3x20 dla gospodarki Polski i wybranych krajów UE

Innowacyjne technologie a energetyka rozproszona.

Rozproszone źródła energii: perspektywy, potencjał, korzyści Prosumenckie mikroinstalacje OZE i budownictwo energooszczędne Senat RP, r.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec

PERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM

Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (12) POLITYKA ENERGETYCZNA UE

Bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej w horyzoncie długoterminowym

Efektywność zużycia energii

Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego

Rynek mocy a nowa Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Konferencja Rynek Mocy - Rozwiązanie dla Polski?, 29 października 2014 r.

WPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH

KONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku założenia i perspektywy rozwoju sektora gazowego w Polsce

Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej

Potencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji

Systemy wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii. Warszawa, 9 maja 2019 r.

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Warszawa, sierpień 2014 r.

Bezpieczeństwo dostaw gazu

PERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM

MACIEJ M. SOKOŁOWSKI WPIA UW. Interesariusze polityki klimatycznej UE - przegląd wybranych polityk państwowych

POTRZEBY INWESTYCYJNE SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH

Rozwój kogeneracji wyzwania dla inwestora

Kohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarkiniskoemisyjnej

z uwzględnieniem źródeł odnawialnych Gdańsk maj

INTEGRATOR MIKROINSTALACJI ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ZYGMUNT MACIEJEWSKI. Wiejskie sieci energetyczne i mikrosieci. Warszawa, Olsztyn 2014

Energetyka systemowa konkurencyjna, dochodowa i mniej emisyjna warunkiem rozwoju OZE i energetyki rozproszonej. 6 maja 2013 r. Stanisław Tokarski

Kołobrzeg

Alternatywne podejście do energetyki - wymiar społeczny

Potencjał i ścieżki rozwoju polskiej energetyki wiatrowej

CZY JESTEŚMY WSPARCIEM DLA UNIJNEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ? LEGISLACJA KRAJOWA

Streszczenie PKB per capita względem USA 70% Polska. Irlandia Japonia Korea Płd. Portugalia Polska Węgry. Włochy Hiszpania Grecja

Lokalna Polityka Energetyczna

Efektywność energetyczna znaczenie dla polskich przedsiębiorców.

Polskie ciepłownictwo systemowe ad 2013

Symulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2. Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018

Ekonomiczne i środowiskowe skutki PEP2040

Załącznik 1: Wybrane założenia liczbowe do obliczeń modelowych

Stanowisko w sprawie dyskusji na temat kosztów energii z morskich farm wiatrowych i energetyki jądrowej.

PROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ

Polska energetyka scenariusze

WYZWANIA NA RYNKU ENERGII

Rozwój energetyki wiatrowej w Polsce w kontekście planów przekształcenia polskiej gospodarki z wysokoemisyjnej na niskoemisyjną

Koalicja eko-polska. KONFERENCJA PRASOWA 6 czerwca 2013

ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII

Transformacja energetyczna w Polsce

Regulacje dla rozwoju gospodarczego opartego na nowych źródłach energii (gaz, OZE, inteligentne sieci, przesył)

Henryk Klein OPA-LABOR Sp. Z o.o. Tel h.klein@opalabor.pl

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

Wykorzystanie węgla kamiennego. Warszawa, 18 grudnia 2013

Przyszłość energetyki słonecznej na tle wyzwań energetycznych Polski. Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki

PERSPEKTYWY ROZWOJU INSTALACJI FOTOWOLTAICZNYCH W KRAJU

Rozwój energetyki gazowej w Polsce - szansa czy zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego?

Transkrypt:

Bezpieczeństwo Energetyczne w Regionie Władysław Bobrowicz 25 kwiecień 2014 16 maj 2014 1

Plan prezentacji 1. Bezpieczeństwo energetyczne Regionu 2. System zaopatrzenia w energię elektryczną w Regionie 3. Rynek energii a bezpieczeństwo energetyczne Regionu 3 a. Główni gracze na rynku energii 3 b. Obrót energią elektryczną 3 c. Dystrybucja energii elektrycznej 3 d. Wytwarzanie energii elektrycznej 3 e. Wytwarzanie zielonej energii 4. Klient na rynku energii, bezpieczeństwo zakupu i dostawy energii elektrycznej, racjonalne wykorzystanie energii 5. Bezpieczeństwo energetyczne w aspekcie planów rozwoju energetyki w Regionie, Polsce, Europie do 2050 roku 6. Powiązania energetyki w Regionie z energetyką w obszarach przyległych w Europie 7. Energetyka w Regionie i w Polsce na tle energetyki w Europie 8.Podsumowanie 2

Bezpieczeństwo energetyczne Regionu Dolnego Śląska Dolny Śląsk zajmuje obszar 19 948 km2, co stanowi 6,4% powierzchni Polski i zamieszkały jest przez 2 985 000 mieszkańców, co stanowi 7,6% ludności kraju, (w miastach mieszka około 71% Dolnoślązaków), a średnia gęstość zaludnienia wynosi 145 osób na 1 km2. Udział Dolnego Śląska w wytwarzaniu PKB wynosi około 7,4%. Istota bezpieczeństwa energetycznego Osiągnięcie takiego poziomu niezależności energetycznej, w której nagłe przerwanie dostaw paliw i energii nie stwarza zagrożenia dla funkcjonowania gospodarki danego państwa. Polskie prawo energetyczne definiuje je jako: Stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska. Pojęcie bezpieczeństwa energetycznego obejmuje trzy główne aspekty przedmiotowe: energetyczny, ekonomiczny (rynkowy), ekologiczny. 3

Bezpieczeństwo energetyczne Regionu Wybrane dokumenty Zielona Księga Ku europejskiej strategii bezpieczeństwa energetycznego Celem dokumentu było otwarcie debaty o bezpieczeństwie energetycznym, które zostało uznane za najważniejszy element niezależności polityczno-ekonomicznej UE 29 listopada 2000 roku Zielona Księga Europejska strategia na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii W/g Zielonej Księgi polityka energetyczna powinna mieć trzy główne cele: -Trwałość -rozwój konkurencyjnych źródeł energii odnawialnej, ograniczanie popytu na energię, kierowanie staraniami w celu powstrzymania zmian klimatycznych -Konkurencyjność- zapewnienie, że otwarcie rynku energii będzie korzystne dla konsumentów oraz gospodarki w całości. -Bezpieczeństwo zaopatrzenia w energię 8 marca 2006 4

Prawo energetyczne Bezpieczeństwo energetyczne Regionu wybrane dokumenty Podstawowym aktem prawnym regulującym ogólne zasady gospodarki energetycznej jest uchwalona przez Sejm RP w 1997 roku Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne(dz.u.nr54 poz.348 ze zmianami). Ustawa ta w art.1.1 określa zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, rozwoju konkurencji, przeciwdziałania negatywnym skutkom naturalnych monopoli, uwzględniania wymogów ochrony środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych oraz równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii. Ustawa o zarządzaniu kryzysowym Całość spraw związanych z zarządzaniem ciągłością działania, spowodowaną sytuacją nadzwyczajną, mogącą wystąpić w Kraju reguluje Ustawa z dn. 26 kwietnia 2007r. O zarządzaniu kryzysowym i związane z nią dokumenty. 5

Bezpieczeństwo energetyczne Regionu Inicjatywy na Dolnym Śląsku w zakresie energetyki : -Strategia Energetyczna Dolnego Śląska, -DCZT Energia, Energetyka Regionalna z perspektywy Dolnego Śląska, oraz inne opracowania specjalistyczne stworzyły podstawy wiedzy o energetyce regionu. Zmiany w zakresie energetyki, znaczenie dla Dolnego Śląska sprawiają, że są one na nowo analizowane. 6

Bezpieczeństwo energetyczne Regionu Najprostszym wskaźnikiem bezpieczeństwa energetycznego państwa/ regionu jest samowystarczalność energetyczna, rozumiana jako stosunek ilości energii pozyskiwanej do energii zużywanej. W Polsce wskaźnik ten do połowy lat 90 ubiegłego wieku wynosił 0,98, co zapewniało naszemu krajowi wysoki stopień bezpieczeństwa i suwerenności energetycznej. Od roku 1996 wartość tego wskaźnika maleje. Wynika to z nieustannie wzrastającego udziału importowanej ropy naftowej, gazu ziemnego oraz produktów ropopochodnych przy znacznym spadku ilości zużywanego węgla. Rada Ministrów przyjęła 15 kwietnia 2014 r. dokument strategii "Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko". - Strategia ma zapewnić Polsce konkurencyjną, efektywną energetycznie gospodarkę przy zachowaniu dbałości o środowisko Strategia obejmuje następujące obszary: bezpieczeństwo energetyczne, ochronę środowiska, racjonalną gospodarkę zasobami naturalnymi, tworzenie i doskonalenie profesjonalnych kadr sektora energetyki, ochronę środowiska i gospodarki zasobami naturalnymi, technologie informacyjne i komunikacyjne oraz promowanie odnawialnych źródeł energii i ich dywersyfikacji. 7 7

System zaopatrzenia w energię elektryczną w Regionie Elektrownie/ źródła energii Generacja rozproszona Sieci przesyłowe Sieci dystrybucyjne Sieci rozdzielcze 8

Rynek energii a bezpieczeństwo energetyczne Regionu Bezpieczeństwo dostaw energii jest dobrem publicznym, wolny rynek zawsze będzie dążył do minimalizacji wydatków na jego poprawę. nie ma podstaw, aby kwestionować możliwość osiągnięcia wymaganego poziomu bezpieczeństwa dostaw energii sieciowej w Niezawodność warunkach liberalizacji systemu przesyłowego rynku i dystrybucyjnego jest jednym z czynników determinujących niezawodność dostaw energii elektrycznej, a tym samym bezpieczeństwo energetyczne. Z tego też powodu wzrasta rola inwestycji modernizacyjnych i rozwojowych w zakresie infrastruktury przesyłowej oraz źródeł ich finansowania. W długim okresie mogą one bowiem przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa zasilania. Na zliberalizowanym rynku energii elektrycznej sygnały rynkowe nie zawsze mogą zapewnić dostateczny poziom i strukturę inwestycji sieciowych 9

Rynek energii a bezpieczeństwo energetyczne Regionu Główni gracze na rynku energii Środki na rzecz swobodnego obrotu energią w ramach rynku UE przynoszą obywatelom i przedsiębiorstwom wiele korzyści, takich jak: konkurencyjne i stabilniejsze ceny większy wybór dla konsumentów większe bezpieczeństwo dostaw większa pewność w przypadku inwestycji w odnawialne źródła energii i infrastrukturę. Urząd Regulacji Energetyki Segment rynku regulowany dystrybucja Segment rynkowy- obrót energią Tauron Grupy energetyczne w Polsce Polska Grupa Energetyczna (PGE) Tauron - Polska Energia (Grupa Energetyka Południe) Grupa Energetyczna Centrum Enea Grupa Energetyczna Północ - ENERGA 10

Obrót energią elektryczną Rynek energii a bezpieczeństwo energetyczne Regionu Obrót energią elektryczną /segment rynkowy/ -rynek hurtowy, -rynek detaliczny Zapotrzebowanie na finalną energię elektryczną [TWh] w Polsce/Regionie prognoza 2008 2010 2015 2020 2025 2030 Przemysł i Budownictwo 44,3 43,9 44,7 46,8 51 53,8 Transport 3,6 3,6 4,4 4,7 5 5,2 Rolnictwo 1,6 1,7 1,9 2,1 2,1 2,2 Handel i Usługi 41,1 42,4 47,5 52,2 57,3 65,6 Gospodarstwa domowe 27,1 27,8 30,9 33,6 36,5 40,7 Razem 117,7 119,4 129,4 139,4 151,9 167,5 Prognozuje się wzrost finalnego zapotrzebowania na energię elektryczną z poziomu 117,6 TWh w 2008 r. do ok. 167,6 TWh w 2030 r., tzn. o ok. 43 proc. (średnioroczne tempo 1,6 proc). Jest to wzrost umiarkowany, na który składają się przede wszystkim: relatywnie niskie tempo rozwoju gospodarczego kraju (na poziomie ok. 3,4 proc. średniorocznie), w tym zmniejszający się udział przemysłu energochłonnego, działania proefektywnościowe oraz przewidywane wykorzystanie istniejących jeszcze rezerw transformacji rynkowej. Najwyższy procentowy wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną prognozowany jest w sektorze usług (o 60 proc.), a także w gospodarstwach domowych 11 (o 50 proc.) 11 Zródło ARE

Rynek energii a bezpieczeństwo energetyczne Regionu Dystrybucja energii elektrycznej /segment regulowany/ Region Dolnego Śląska zaopatrywany jest w energię elektryczną praktycznie przez jedno koncesjonowane przedsiębiorstwo energetyczne Tauron Dystrybucja należące do Grupy Energetycznej Tauron SA. Tauron Dystrybucja jest firmą dystrybucyjną, która dostarcza odbiorcom finalnym energię elektryczną poprzez sieci przesyłowe Polskich Sieci Elektroenergetycznych, dysponuje siecią dystrybucyjną, pośredniczy w transporcie energii elektrycznej wytworzonej w dużych elektrowniach zawodowych. Tauron Dystrybucja wprowadza również do swojej sieci dystrybucyjnej energię elektryczną wyprodukowaną w elektrowniach i elektrociepłowniach przemysłowych, farmach wiatrowych, elektrowniach wodnych. 12

Rynek energii a bezpieczeństwo energetyczne Regionu Dystrybucja energii elektrycznej /segment regulowany/ -Przyłączanie do sieci- odbiorców, wytwórców (w tym OZE) taryfa - uwarunkowania techniczne dotyczące sieci WN - uwarunkowania techniczne dotyczące sieci SN i nn - wpływ przyłączanych OZE na jakość energii elektrycznej Farmy wiatrowe (elementy regulacji parametrów sieci), Farmy fotowoltaiczne, Mikroinstalacje, Doświadczenia w krajach europejskich / Niemcy, Hiszpania/ -Dystrybucja energii elektrycznej taryfa -Operator systemu dystrybucyjnego /IRiESD/ -Utrzymanie i rozbudowa sieci dystrybucyjnej 13

Rynek energii a bezpieczeństwo energetyczne Regionu -Przyłączanie do sieci OZE - uwarunkowania formalno- prawne, - grunty/ plany zagospodarowania przestrzennego/, - uwarunkowania środowiskowe, - uwarunkowania ekonomiczne, Farmy wiatrowe Farmy fotowoltaiczne, Mikroinstalacje, 14

Rynek energii a bezpieczeństwo energetyczne Regionu Wytwarzanie energii elektrycznej w Polsce/ Regionie- prognoza Polska energetyka oparta jest przede wszystkim na węglu. Z danych przedstawionych przez Państwowy Instytut Geologiczny wynika, że przy dalszym niezmienionym poziomie szybkości wydobycia, zasoby węgla kamiennego i brunatnego, według optymistycznych danych, mogą wystarczyć na ponad 150 lat. Produkcja energii elektrycznej netto wzrośnie do 2030 r. do 193,3 TWh wobec 141,9 TWh w 2010 r., co oznacza wzrost o 36,3 proc. Udział węgla kamiennego w produkcji energii elektrycznej spadnie do 21 proc. na koniec okresu prognozy. Produkcja energii elektrycznej na bazie węgla brunatnego, wraz z zamykaniem istniejących elektrowni, nie będzie się zmniejszać. Ilość energii elektrycznej wytwarzanej z gazu ziemnego będzie rosła w całym okresie prognozy, przede wszystkim w elektrociepłowniach. Dzięki temu udział tego paliwa w bilansie produkcji energii elektrycznej wzrasta z 3 proc. do 10 proc.. Źródło: www.world-nuclear. org Z raportu wynika, że energia jądrowa pojawi się w strukturze produkcji energii elektrycznej w 2022 r. i osiągnie 17 proc. w 2030 r. Istotnym elementem zaprezentowanej struktury jest produkcja energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, w szczególności z elektrowni wiatrowych, których udział w bilansie rośnie z 1 do 10 proc. 15

Rynek energii a bezpieczeństwo energetyczne Regionu Wytwarzanie zielonej energii Inwestowanie w odnawialne źródła energii łączy się z ustaleniami pakietu klimatyczno-energetycznego.. 9 grudnia 2008 roku uzgodniona została ostateczna wersja dyrektywy dotyczącej odnawialnych źródeł energii. Kraje członkowskie porozumiały się w tej sprawie z Parlamentem Europejskim. Dyrektywa o energii odnawialnej stanowi część unijnego pakietu klimatyczno-energetycznego, który zakłada przede wszystkim redukcję unijnych emisji CO2 o 20 proc. do 2020 roku. Zgodnie z dyrektywą ponad 1/3 energii elektrycznej wytwarzanej w UE musi pochodzić ze źródeł odnawialnych do 2020 roku a energia wiatrowa będzie stanowiła największą część tego udziału. 16

Wytwarzanie zielonej energii Energia z wiatru Jednostkowe koszty wytwarzania energii elektrycznej wynoszą obecnie ok. 7 cent/kwh, podczas gdy w nowoczesnej elektrowni węglowej wynoszą ok. 5 cent/(kwh). 17 15

Wytwarzanie zielonej energii Energia z wody Wykorzystanie elektrowni wodnych w systemie bezpieczeństwa energetycznego możliwe jest jedynie w skali regionalnej i odnosi się wyłącznie do elektrowni wodnych zbiornikowych należących do energetyki zawodowej. Włączenie tych elektrowni w system bezpieczeństwa wiąże się ze znacznymi nakładami związanymi z modernizacją samych elektrowni tj. z wyposażeniem ich w nowoczesne systemy nadzoru i sterowania jak również przebudowę lokalnych sieci rozdzielczych pod kątem pracy wyspowej, tj. wyposażeniem w złożone systemy podziału sieci, systemy sterowania i monitorowania. W szczególnych wypadkach największe elektrownie wodne mogą być wykorzystane do odbudowy systemu elektroenergetycznego. Istnieją też możliwości wykorzystania małych elektrowni wodnych o mocach zainstalowanych do 0,5 MW dla zasilania znajdujących się w pobliżu, wybranych niewielkich odbiorów w układzie : elektrownia wodna- zasilanie podstawowe, sieć energetyczna- zasilanie rezerwowe. Konieczna jest jednak całkowita przebudowa takich elektrowni, tj zainstalowanie generatorów synchronicznych oraz nowoczesnej automatyki sterowania 18 i nadzoru. 16

Wytwarzanie zielonej energii Energia z wody Udział zielonej energii wyprodukowanej w elektrowniach wodnych, w całkowitym wolumenie energii elektrycznej sprzedawanej odbiorcom końcowym na Dolnym Śląsku, stanowi jedynie ułamek procenta. Udział zielonej energii wyprodukowanej w elektrowniach wodnych w wybranych, mniejszych regionach jak np. wskazane poniżej 6 powiatów stanowi aż (w sprzyjającym dla energetyki wodnej roku 2002): 7,04 % dla elektrowni należących do energetyki zawodowej, 1,87 5 dla elektrowni nie należących do energetyki zawodowej. W jeszcze mniejszym wybranym regionie Gmina Miasto Karpacz, łączny udział zielonej energii w całkowitym wolumenie sprzedawanej energii odbiorcom końcowym wynosi ponad 20 %. Źródła energii na Dolnym Śląsku moce zainstalowane Elektrownie zawodowe 2102 MW Wodne (odnawialne) 47,3 MW Elektrociepłownie 382 MW Przemysłowe i małe cieplne 128 MW SUMA 2659,3 MW Dlatego rozwój elektrowni wodnych, szczególnie MEW należy rozpatrywać regionalnie, również w kontekście bezpieczeństwa energetycznego. 19

Wytwarzanie zielonej energii Energia ze słońca Średnioroczna ilość energii słonecznej wynosi: na Saharze 2200 kwh/m2 w Hiszpanii 1500 kwh/m2 w Polsce 1000 kwh/m2 Na terenie Dolnego Śląska występuje szereg instalacji wykorzystujących energie słoneczną zarówno w sektorze energetycznym, publicznym jak i wśród klientów indywidualnych. Instalacje przetwarzające energię słoneczną w energię cieplną kolektory należą do najpopularniejszych Instalacje przetwarzające energię słoneczną w energię elektryczną- fotowoltaiczne - mikro-instalacje - farmy RANKING PRZEDSIĘWZIĘĆ ZE WZGLĘDU NA BEZPIECZEŃSTWO ENERGE- TYCZNE W WYBRANYCH PRZEDZIAŁACH CZASOWYCH NA DOLNYM ŚLĄSKU I - wymiana źródeł światła wzdłuż ciągów komunikacyjnych na terenie poszczególnych gmin oraz na terenie całego regionu. II - zmiana systemu zasilania oświetlenia ciągów komunikacyjnych z tradycyjnego na wykorzystujące energie słoneczną. III - poprawa systemów sterowania komunikacją drogową i monitoringu na instalację opartą o fotowoltaikę. IV - wykorzystanie dużych wolnych powierzchni na jednostkach użyteczności publicznej jako podtrzymanie źródła zasilania i oświetlenia. 18 20

Wytwarzanie zielonej energii Ile mocy zainstalowanej w OZE potrzeba w Polsce/ Regionie, aby spełnić wymagania UE? - szacunek Rok 2007 2010 2020 2020 Oczekiwany udział OZE w finalnym zużyciu energii Wymagana moc zainstalowana w elektrowniach wiatrowych 5,1 % 10,4 % 10,4 % 15 % 1300 MW 4000 MW 4900 MW 7900 MW 6300 MW na północy Polski (80 % całkowitej mocy zainstalowanej) Założono współczynnik wykorzystania mocy zainstalowanej na poziomie 0,2 Źródło PSE 21

Klient na rynku energii, bezpieczeństwo zakupu i dostawy energii elektrycznej, racjonalne wykorzystanie energii -Przyłączanie do sieci -Wybór sprzedawcy/ zmiana sprzedawcy Czy płaciliby Państwo więcej za zieloną energię? Niemcy Wielka Brytania 25% 38% 37% 46% 9% 45% Nie Tak, do 10% Tak, ponad 10% Źródło: Datamonitor - Nie Tak, do 10% Tak, ponad 10% 22

Klient na rynku energii, bezpieczeństwo zakupu i dostawy energii elektrycznej, racjonalne wykorzystanie energii Interaktywny wybór taryf wraz z symulacją kosztów (E.ON) Niemcy Energia z elektrowni wodnych Energia z elektrowni węglowych 23

Klient na rynku energii, bezpieczeństwo zakupu i dostawy energii elektrycznej, racjonalne wykorzystanie energii Komisja europejska zaproponuje plan działania w sprawie racjonalnego wykorzystania energii. W tym celu potrzebne jest konsekwentne wsparcie i determinacja na najwyższym politycznym szczeblu w całej Europie. Wiele narzędzi pozostaje w dyspozycji poszczególnych krajów, są nimi dotacje i ulgi podatkowe. To właśnie na szczeblu krajowym można przekonać społeczeństwo, że racjonalne wykorzystanie energii może mu przynieść wymierne oszczędności. Również UE może oddziaływać w sposób decydujący, a wspomniany plan działania zabezpieczy konkretne środki realizacji tego celu ( 20 % ) do 2020 roku. 24

Bezpieczeństwo energetyczne w aspekcie planów rozwoju energetyki w Regionie i w Polsce do 2050 roku Głównymi celami polityki energetycznej Państwa/ Regionu jest : -poprawa efektywności energetycznej, -ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, -dywersyfikacja wytwarzania, -rozwój energetyki niekonwencjonalnej (tzw. OZE), -wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw. Aby można było te cele osiągnąć, potrzebne są duże inwestycje 100-200 mld zł, nie tylko w wytwarzanie energii, ale także w jej przesyłanie. To nie tylko wysoki koszt dla gospodarki, ale także dla odbiorców indywidualnych. 25

Bezpieczeństwo energetyczne w aspekcie planów rozwoju energetyki w Regionie, Polsce, Europie do 2050 roku Wytwarzanie w źródłach odnawialnych 64 proc. konsumowanej energii w 2050 r.- warunek - zwiększenie efektywności energetycznej, czyli oszczędniejsza gospodarka energią Przyjęcie przez Komisję Europejską planu obniżenia unijnych emisji CO2 o ponad 80 proc. do 2050 roku. / Tego dokumentu nie poparła Polska w obawie, że może on prowadzić do zwiększenia 20-proc. celu redukcji emisji w roku 2020../ W perspektywie do 2050 roku nastąpi duża poprawa efektywności energetycznej, gwałtowny rozwój odnawialnych źródeł energii, powszechnie stosowana będzie energetyka jądrowa, technologia wychwytywania i składowania CO2 (CCS). Ma to prowadzić do mniejszego zużycia energii o 32-41 proc. w 2050 r. w stosunku do poziomu z lat 2005-2006. 26

Bezpieczeństwo energetyczne w aspekcie planów rozwoju energetyki w Regionie, Polsce, Europie do 2050 roku Wszystkie scenariusze przewidują jednak wzrost cen energii elektrycznej do 2030 roku, a dopiero później spadek. Jakkolwiek w scenariuszu, w którym źródła odnawialne stanowią aż 75 proc. całej konsumowanej energii oraz 97 proc. energii elektrycznej, ceny będą rosły nawet po 2030 roku. We wszystkich scenariuszach rozwoju unijnej energetyki do 2050 roku rośnie rola energii elektrycznej, jej udział w zapotrzebowaniu, analitycy KE szacują na 36 proc. w 2050 r. Ma się tak dziać za sprawą bardziej powszechnego użytkowania elektrycznych samochodów. Na inwestycje w unijną energetykę do 2050 roku potrzeba 2,5 bln euro rocznie. Inwestycje te będą łagodzone oszczędnościami wynikającymi z niższych kosztów paliw. Pomimo to UE będzie w 2050 roku importować od 35 do 45 proc. energii, w porównaniu do 58 proc., gdyby kontynuowała obecną politykę. 27

Powiazania energetyki w Regionie z energetyką w obszarach przyległych w Europie Powiązania sieciowe na poziomie Regionu: - Sieci wysokiego napięcia - Sieci średniego napięcia - Sieci niskiego napięcia - Obrót energia elektryczną - Przyłączenia do sieci 28

Energetyka w Regionie i w Polsce na tle energetyki w Europie Wytwarzanie energii elektrycznej- Elektrownie Jądrowe/ perspektywy rozwoju, dyskusja/ Energia elektryczna wytwarzana przez elektrownie jądrowe w 14 krajach wzrosła (o 2,6 proc.), ale jej udział w łącznej produkcji energii w UE nieznacznie spadł w porównaniu do 2009 r. - o 0,1 pkt. procentowy. Energetyka jądrowa ma największy udział w miksie energetycznym we Francji (75 proc.), Słowacji (52,6 proc.), Belgii (51,2 proc.), na Węgrzech (42,4 proc.) i w Szwecji (38,1 proc.). Niemcy, które podjęły decyzję o zamknięciu do końca następnej dekady swoich elektrowni jądrowych, uzyskują z nich obecnie 22,9 proc. energii elektrycznej. Na terenie UE znajduje się 145 reaktorów atomowych w 66 elektrowniach. Największy udział w ogólnej ilości wytwarzanej energii jest w: Francji - 59 reaktorów Hiszpanii -8 reaktorów Belgii - 7 reaktorów Inne państwa europejskie posiadające reaktory to : Wielka Brytania 19, Szwecja 10, Czechy 6, Słowacja 5, Węgry i Finlandia po 4,, Bułgaria 2, Słowacja, Rumunia, Litwa po 1. 29

Energetyka w Regionie i w Polsce na tle energetyki w Europie Sieci przesyłowe i rozdzielcze Aż 23 28 mld euro powinno być przeznaczone na inwestycje w europejskie sieci przesyłowe dane europejskiej sieci ENTSO-E grupującej operatorów przesyłowych z UE i innych krajów. Sieci, które przesyłają energię z elektrowni do domów, mają ponad 100 lat. Europejska sieć energetyczna była budowana pod system zdominowany przez duże elektrownie opalane węglem lub gazem oraz elektrownie jądrowe. Tymczasem w przyszłości więcej energii elektrycznej będzie wytwarzane w odległych miejscach, takich jak farmy wiatrowe na morzach północnych albo panele słoneczne na południu Europy. Do przesyłania energii z tak odległych zakątków potrzebna jest sprawna i zintegrowana sieć przesyłowa. Według ENTSO-E oznacza to, że trzeba będzie zbudować 35 tys. km nowych linii energetycznych, a 7 tys. km linii zmodernizować. Problemem może być finansowanie inwestycji, które mają zapewnić głównie prywatni inwestorzy. Komisja Europejska powinna przedstawić dokładne kwoty, jakie będą potrzebne na nowe sieci i inne duże inwestycje w infrastrukturę 30 energetyczną oraz możliwe źródła finansowania 28 tych inwestycji.

Do wyprodukowania 1 MWh energii elektrycznej niezbędne jest zużycie średnio 500 kg węgla, co powoduje wyemitowanie do atmosfery : 850 kg CO2, 11 kg CO, 10 kg SO2, 4 kg NOx. 31

Dziękuję za uwagę Władysław Bobrowicz 32