Dochody osób 50+ w Polsce z uwzględnieniem szacunków czynszów umownych E. Jarocińska 2, A. Ruzik-Sierdzińska 1,2, I. Topińska 2 1 - SGH, 2 FN CASE Konferencja Naukowa DŁUGOTERMINOWE OSZCZĘDZANIE Warszawa, SGH, 20-21.06.2016
Plan prezentacji Rozkłady dochodów emerytów Czynsze umowne metodologia Wpływ włączenia czynszów umownych na strukturę dochodów oraz rozkład dochodów Podsumowanie
Gini dochodu rozporządzalnego na osobę w gospodarstwie domowym 0,360 0,340 0,320 0,300 0,280 0,260 Polska g.d. emerytów 0,240 0,220 0,200 Źródło: BBGD, GUS
Podstawowe składniki dochodów wynagrodzenie za pracę i z prowadzonej działalności gospodarczej przychody z majątku trwałego (czynsze uzyskiwane z wynajmu lokali, dzierżawy posiadanych gruntów itp.) dochody kapitałowe (odsetki, przychody z operacji finansowych) transfery społeczne (emerytury i renty, świadczenia społeczne, stypendia itp.) i prywatne przychody niepieniężne (konsumpcja naturalna, produkcja na własne potrzeby, pracownicze świadczenia rzeczowe, czynsz umowny/ renta przypisana) Włączenie czynszów umownych ma większy wpływ na dochody osób starszych, zakładając, że mają one większy majątek (własność mieszkań) niż młodsze pokolenia (Topinska, 2007)
Czynsze umowne - metodologia Czynsze umowne, renta przypisana( imputed rent) to dochód niepieniężny mający źródło w oszczędnościach wynikających z posiadania domu lub mieszkania. Od 2007 r. kraje europejskie szacują je w badaniu EU-SILC, ale są problemy z ustaleniem wspólnej metodologii i porównywalnością oraz stabilnością wyników między krajami (zob. Eurostat 2013; Tormalehto i Sauli 2010) W SNE i w szacunkach makroekonomicznych GUS do spożycia indywidualnego w sektorze g.d. włącza wartość szacowanych czynszów umownych
Nasze oszacowania Dane indywidualne BBGD z 2012 r. (liczebność próby większa niż w EU-SILC) Dane dla 1502 g.d., które podawały wysokość płaconego czynszu Model uwzględniał różne zmienne wpływające na cenę mieszkania Powierzchnia mieszkania, liczba pięter w budynku, wodociągi (w tym ciepła woda), kanalizacja, instalacja gazowa, rodzaj ogrzewania, własność budynku, domofon, rok budowy budynku (do 1995 r., lata 1996-2006, po 2006 r.), wielkość miejscowości, zmienne binarne dla województw Wyniki imputowane dla gospodarstw będących właścicielami zajmowanych mieszkań wg wartości oszacowań
Dochód ekwiwalentny i miary nierówności dochodowych g.d. w wieku 50-90, 2012 r. Bez czynszów imputowanych Z czynszami imputowanymi Średnia 2 470 zł 2780 zł p90/p10 3,54 3,17 p90/p50 1,94 1,84 p50/p10 1,83 1,72 Gini 0,309 0,285 Źródło: obliczenia własne, BBGD
Z czynszami Bez czynszów Wpływ włączenia czynszów umownych na strukturę dochodów os. 50-64 lata 6 4 3 1 kw. 2 kw. 3 kw. 4 kw. praca emerytura renta prowadzenie gosp. rolnego przych finansowe transfery 45% 4 35% 3 25% 15% 5% 18% 13% 8% 1 kw. 2 kw. 3 kw. 4 kw. transfery2
Z czynszami Bez czynszów Wpływ włączenia czynszów umownych na strukturę dochodów os. 65-90 lat 7 6 4 3 1 kw. 2 kw. 3 kw. 4 kw. praca emerytura renta prowadzenie gosp. rolnego przych finansowe transfery 6 4 3 15% 13% 9% 1 kw. 2 kw. 3 kw. 4 kw. transfery2
80-84 lata 65-69 lat 6 Wpływ włączenia czynszów umownych na strukturę dochodów mniejsze grupy wieku 4 3 6 19% 15% 12% 9% 1 kw. 2. kw. 3 kw. 4 kw. transfery2 4 3 16% 14% 1 kw. 2. kw. 3 kw. 4 kw. transfery2
Miasto do 500 tys. mieszk. Miasto > 500 tys. mieszk. Wpływ włączenia czynszów umownych na strukturę dochodów os. 65-90 lat 6 4 3 6 4 3 27% 22% 17% 12% 1 kw. 2. kw. 3 kw. 4 kw. 19% 15% 12% 9% 1 kw. 2. kw. 3 kw. 4 kw. transfery2 transfery2
Wpływ włączenia czynszów umownych na strukturę dochodów os. 65-90 lat 6 4 3 7 6 4 3 23% 18% 15% 11% 1 kw. 2. kw. 3 kw. 4 kw. 15% 12% 8% 1 kw. 2. kw. 3 kw. 4 kw. transfery2 transfery2
Podsumowanie Czynsze umowne stanowią od 8% do 18% dochodów g.d., których głowa jest w wieku 50-64 lat i od 9% do w starszych g.d., z wyższym udziałem w niższych decylach rozkładu dochodu Uwzględnienie czynszów umownych jako części dochodu rozporządzalnego zmieniła rozkład dochodów w gospodarstwach domowych osób starszych oraz potencjalnie zmniejsza ryzyko ubóstwa osób, które mieszkają we własnym domu/mieszkaniu (podobne wyniki otrzymano w innych krajach)
Dziękuję za uwagę