INSTYTUT PRACY I SPRAW SOCJALNYCH W WARSZAWIE PROCESY ROZWOJOWE PRZEDSIĘBIORSTW MIGRANTÓW WIETNAMSKICH W POLSCE La Duc Trung Synteza pracy badawczej opracowana pod kierunkiem prof. zw. dr. hab. Zdzisław BOMBELA prof. dr hab. Stefana KOJŁO Warszawa 2012 1
Plan prezentacji Przesłanki podjęcia tematu Cel pracy Teza główna, hipotezy badawcze Struktura pracy Układ pracy i cele cząstkowe Wybrane wyniki z badań Główne wnioski Bibliografia 2
Przesłanki podjęcia tematu Z kraju tradycyjnie emigracyjnego Polska zaczęła być zauważana na szlaku migracji jako kraj docelowy lub przejściowy. Oficjalne dane dotyczące migracji z Wietnamu prezentują ograniczony obraz problemu Bardzo słabo jest zbadany rynek pracy wytworzony przez Wietnamczyków. Śmiałe reformy ekonomiczne w Polsce pozwalają na rozwijanie przedsiębiorstw na rynki Unii Europejskiej Akcesja do UE powiększyła możliwości rozwoju przedsiębiorstw wietnamskich 3
Cel główny Zbadanie wybranych uwarunkowań procesów rozwojowych przedsiębiorstw wietnamskich działających na rynku polskim, jako rynku Unii Europejskiej, w obszarze konkurencyjności, innowacyjności i rozwoju oraz określenie ich wpływu na pozycjonowanie tych firm na rynku. 4
Teza główna Pozycja przedsiębiorstwa wietnamskiego na rynku polskim i europejskim wynika ze specyficznej umiejętności tworzenia i wykorzystywania przewagi konkurencyjnej przez przedsiębiorcę wietnamskiego 5
Hipotezy badawcze Hipotezy (pytania) badawcze wynikające z tezy głównej: Na czym polega fenomen skuteczności wietnamskiego przedsiębiorcy? Czy wejście Polski do UE pomaga w konkurencyjnym rozwoju przedsiębiorstw wietnamskich w Polsce? Czy Wietnamczycy wypierają Polaków z rynku pracy w Polsce, czy raczej wypełniają lukę na tym nowoczesnym rynku? W jakich branżach osiągają najlepsze wyniki? 6
Struktura pracy Praca składa się z części teoretycznej i empirycznej. W części teoretycznej i empirycznej badano: - teorie migracji z punktu widzenia procesów rozwojowych migrantów- przedsiębiorców, - wybrane elementy procesu adaptacyjnego migrantów- przedsiębiorców, - procesy rozwojowe w podejściach do konkurencyjności firm Wietnamczyków w Polsce. 7
Układ pracy i cele cząstkowe Rozdział 1. Teoretyczne problemy migracji a źródła przewag konkurencyjnych Cel. Przeanalizowanie podstawowych podejść teoretycznych do problemów migracji za pracą ze szczególnym uwzględnieniem źródeł przewag konkurencyjnych i przedsiębiorczych migrantów. Przeanalizowanie wybranych przyczyn przewag konkurencyjnych migrantów, genezy, przyczyn napływu emigrantów wietnamskich do Polski, a także uwzględnienie zespołu środowiskowych czynników stowarzyszonych z ekspansją rynkową małych i średnich przedsiębiorstw, w tym na rynki Unii Europejskiej. 8
Rozdział 2. Przedsiębiorstwa wietnamskie w Polsce Cel: analiza wybranych cech małych i średnich przedsiębiorstw prowadzonych przez Wietnamczyków w Polsce Dokonanie próby zweryfikowania hipotezy głównej dysertacji na podstawie analiz: - asymilacji imigrantów, - specyficznych różnic w organizacji i zarządzaniu przedsiębiorstwem, - ewolucja przedsiębiorczości Wietnamczyków, - form samopomocy i samofinansowania działalności. 9
Rozdział 3. Analiza współczesnych koncepcji konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw migrantów wietnamskich Cel: Analiza procesów konkurencyjnych. Wskazanie podobieństw i różnic występujących w MSP prowadzonych przez Wietnamczyków i przez polskich przedsiębiorców na Jednolitym Rynku Unii Europejskiej. 10
Rozdział 4. Procesy rozwojowe przedsiębiorców wietnamskich w Polsce - opis projektu badawczego Cel: Opis metodologii zaprojektowanych badań ankietowych i przeprowadzonych wśród przedsiębiorców wietnamskich przez Autora. 11
Rozdział 5. Wyniki badań kwestionariuszowych i wywiadów z przedsiębiorcami wietnamskimi operującymi na rynkach UE Cel. Omówienie wyników badań kwestionariuszowych i wywiadów z przedsiębiorcami wietnamskimi operującymi na rynkach UE Rozdział 6. Wnioski 12
Ogólna charakterystyka obiektu badań empirycznych Obiektem badań empirycznych jest środowisko przedsiębiorców emigrantów z Wietnamu zamieszkałych w Polsce. Okres objęty badaniem 2005-2008 r. Wielkość populacji środowiska: ok. 1500 firm Reprezentacyjna próba badawcza: 126 znacznie zróżnicowanych firm. Środowisko bardzo trudno poddaje się badaniom. 13
Metoda badań Wywiady kwestionariuszowe Wywiady indywidualne w zakresie kwestionariusza Scenariuszowe wywiady pogłębione 14
Cele badań empirycznych 15
Etapy badania empirycznego 16
Wybrane wyniki badania 17
Lokalizacja badanych firm 18
Rok wyjazdu emigranta przedsiębiorcy z Wietnamu 19
Rok rejestracji badanych firm 20
Forma prawna badanych firm - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, - spółka cywilna, - działalność gospodarcza osoby fizycznej. Spółka akcyjna -1 firma (<1%) 21
Stan ogólny Zatrudnienie Ocena sytuacji finansowej Przeciętna struktura kapitału założycielskiego 22
Ryzyko prowadzenia działalności - zdecydowanie wielkie, - raczej znaczące, - raczej niewielkie, - bez znaczenia. 23
Obawy firm Wietnamczyków przed konkurencją z UE - bardzo się obawiamy, - raczej się obawiamy, - raczej się nie obawiamy, - wcale się nie obawiamy. 24
Priorytety organizacji na najbliższe 24 miesiące - organizacja nie planuje żadnych zmian - otwarcie nowego obszaru działalności - doskonalenie dotychczasowego sposobu działania - pozyskanie wykwalifikowanej kadry - rozwój nowej usługi - opracowanie nowej usługi - zmiany organizacyjne, zmierzające do usprawnienia funkcjonowania organizacji - inwestycje biurowe, organizacyjne, w sprzęt komputerowy itp. o charakterze innowacyjnym - skorzystanie z zewnętrznych źródeł finansowania, jakich? - inne, jakie? 25
Proponowane sposoby zwiększenia poziomu innowacyjności 3. Zatrudnienie wyspecjalizowanych pracowników; 5. Modernizowanie produktów lub usług; 6. Opracowanie nowych produktów lub usług; 7. Wprowadzenie na rynek nowych produktów lub usług; 11. Zmodernizowanie technologiczne metod produkcji zmodernizowanie zaawansowanej technologii wykorzystywanej przy świadczeniu usług; 12. Wykorzystanie Internetu w zarządzaniu przedsiębiorstwem; 26
Sposoby osiągania zmian innowacyjnych - wykorzystanie własnych pomysłów i zasobów przy udoskonaleniu, opracowaniu i wprowadzeniu na rynek nowego produktu lub usługi, - zakup produktów od innych firm, - zakup licencji na produkty, technologie i usługi, - skopiowano pomysł innej firmy, - podpisano umowę o współpracy z innym przedsiębiorstwem, - wykorzystano informacje ogólnie dostępne, - zaangażowano specjalistę, 27
Problemy stowarzyszone ze zmianą - niedobór własnych środków finansowych, - brak wyspecjalizowanej kadry pracowników, - brak specjalistycznego wyposażenia, sprzętu, maszyn i urządzeń, - trudności w dostępie do informacji nt. nowości technicznych, problemy z rozpoznaniem potrzeb firmy. 28
Transfer środków finansowych - system bankowy, - system Hawala, - wyłącznie przez osoby zaufane, - system pocztowy. - system elektroniczny. 29
Czynniki poprawiające pozycję konkurencyjną przedsiębiorstw 30
Co utrudnia rozwój? 1. Wysokie podatki bezpośrednie (PIT i CIT) 3. Wysokie koszty pracy 6. Działania urzędów skarbowych 11. Brak lub trudny dostęp do informacji o odbiorcach, dostawcach oraz potencjalnych partnerach 31
Pożądane obszary wsparcia - outsourcing niektórych funkcji - doradztwo w niektórych kwestiach - badania marketingowe - szkolenia pracowników i menedżerów 32
Główne wnioski z badań empirycznych 1. Najsilniejsze firmy Wietnamczyków nie obawiają się lub raczej nie obawiają się konkurencji ze strony firm z UE na polskim rynku. Nie boją się wyzwań rozwijających się rynków, bowiem w znacznej części sami kształtują azjatycką, silnie konkurencyjną ofertę na tym rynku. Akcesja Polski do UE wsparła rozwój firm Wietnamczyków. 2. W firmach Wietnamczyków liczebność zatrudnienia przeważa na korzyść Polaków. Emigranci z Wietnamu nie zajmują miejsc pracy, a raczej je tworzą. 3. Najbardziej popularną formą działalności gospodarczej firm Wietnamczyków jest handel i w znacznie mniejszym stopniu usługi gastronomiczne. 4. Działająca w Polsce znaczna grupa wietnamskich przedsiębiorców stanowi dla Polski wielki kapitał użytecznej wiedzy, kontaktów personalnych w wielu krajach świata i umiejętności operowania na współczesnych rynkach. Wydaje się, że ten kapitał mógłby być lepiej wykorzystywany w Polsce dla jej pomyślnego rozwoju. 33
Przewagi konkurencyjne Wietnamczyków wg badania organizacyjne, np. praca zespołowa i sieciowa, innowacje, tworzenie i wykorzystywanie wiedzy, pomoc wzajemna, współpraca na rynku wewnętrznym i międzynarodowym, ekonomiczne, np. niższe koszty pracy, wyższa wydajność, kulturowe, np. silna motywacja migranta, odniesienia do tradycji, kulturowości i religii w zarządzaniu i negocjacjach biznesowych, silne wsparcie rodziny, lepsze rozumienie kultury i znajomość języków azjatyckich, polityczne, np. proimportowa polityka ekonomiczna Polski oraz poziom i trendy kursu polskiego złotego. marketingowe, lepszy kontakt z partnerami handlowymi, szybka reakcja, poszukiwanie informacji i śledzenie rynków, wykorzystywanie prognoz i trendów gospodarczych, kursów walut, mody ubiorów i dodatków, i m.in. moda na Azję. 34
Najważniejsze nowości naukowe wnoszone przez rozprawę Dotychczas w Polsce takich badań nie prowadzono. Sformułowanie zespołu przewag konkurencyjnych przedsiębiorców wietnamskich. Udowodnienie tezy, że Wietnamczycy w Polsce tworzą miejsca pracy nie tylko dla siebie a także dla Polaków. Poszerzenie wiedzy o środowisku migrantów wietnamskich w Polsce. 35
Bibliografia Zawiera 141 pozycje wybranych opracowań z literatury międzynarodowej. 36
Dziękuję za uwagę La Duc Trung laductr@ymail.com 37