Seria: Nasza energia ma przyszłość Reaktor EPR Flamanville 3
Jak pogodzić produkcję energii elektrycznej z ochroną środowiska? 25 proc. ludzkości zużywa blisko dwie trzecie zasobów energetycznych. Czy EDF jest konkurencyjny? EFEKTYWNOŚĆ BEZPIECZEŃSTWO POSZANOWANIE ENERGII W dobie ogromnych wyzwań energetycznych EDF wytwarza wystarczającą ilość energii w sposób przyjazny dla środowiska naturalnego oraz zapewnia maksymalny dostęp do elektryczności. Zapotrzebowanie na energię może wzrosnąć o 60 proc. do 2030 roku.
EDF EUROPEJSKIM LIDEREM W WYTWARZANIU ENERGII ELEKTRYCZNEJ Grupa EDF działa na dużych europejskich rynkach energii: w Wielkiej Brytanii z EDF Energy, we Włoszech z Edisonem oraz we Francji, gdzie EDF jest liderem. Eksploatowane przez EDF aktywa wytwórcze, na które składają się elektrownie jądrowe, wodne, konwencjonalne oraz źródła odnawialne, tworzą efektywną, zróżnicowaną i uzupełniającą się całość. MOC ZAINSTALOWANA we Francji na dzień 31 grudnia 2010 r. PRODUKCJA KRAJOWA wyprodukowanych przez EDF w 2010 r. we Francji PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ EDF WE FRANCJI W 2010 ROKU* 407,9 TWh 86,7 % Elektrownie jądrowe 45,4 TWh 9,7% Hydroelektrownie 16,9 TWh 3,6% Elektrownie konwencjonalne energii elektrycznej produkowanej bez emisji gazów cieplarnianych FRANCUSKIE AKTYWA WYTWÓRCZE JEDNOSTKI MIARY Wat (W) jest jednostką pomiaru mocy mechanicznej lub elektrycznej. Megawatogodzina (MWh) odpowiada produkcji instalacji o mocy 1 megawata (MW) w czasie 1 godziny. 1 MW = 1000 kilowatów (kw) = 1 milion watów. 1 terawatogodzina (TWh) to 1 miliard kwh. 22 bloki konwencjonalne oraz 19 439 13 elektrowni jądrowych elektrowni wodnych turbin paliwowych
Budowa reaktora EPR / Flamanville 3, kwiecień 2011 r.
Na okładce: wizualizacja elektrowni jądrowej Flamanville po zakończeniu budowy trzeciego reaktora - Flamanville 3. 04 Reaktor jądrowy dla przyszłości Po przeprowadzeniu debaty publicznej EDF podjął decyzję o budowie reaktora EPR na terenie elektrowni we Flamanville w Normandii. Rozpoczęcie sprzedaży energii z nowego bloku planowane jest na 2016 r. 06 Reaktor trzeciej generacji EPR, reaktor wodny ciśnieniowy trzeciej generacji ma większą moc i jest bardziej konkurencyjny od poprzednich reaktorów. 08 Większe bezpieczeństwo Technologia EPR obniża dziesięciokrotnie prawdopodobieństwo wystąpienia poważnej awarii. Flamanville 3, by przygotować przyszłość Cała ludzkość stoi dziś przed ogromnym wyzwaniem: jak zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na energię w sytuacji ograniczonych zasobów ropy, gazu i węgla, i konieczności zahamowania zmian klimatu? Należy wykorzystywać wszelkie źródła energii, a wśród nich energetykę atomową, która może zapewnić konkurencyjną energię bez emisji gazów cieplarnianych. Dlatego też wiele krajów wznawia programy budowy elektrowni jądrowych, a EDF buduje reaktor trzeciej generacji EPR we Flamanville w Normandii. Bardziej bezpieczny, ekonomiczny i efektywny blok Flamanville 3 jest elektrownią referencyjną i pozwoli zbudować podwaliny przyszłej produkcji energii jądrowej. 10 Troska o środowisko najważniejszym priorytetem EPR daje EDF możliwość kontynuowania procesu stałego postępu w obszarze poszanowania środowiska. www.edf.com www.edf.pl Kreacja: Spécifique Koncepcja realizacja: Zdjęcia : Onoky/Photononstop, Getty Images/DR, EDF-Laurent Vautrin, Alexis Morin, Philippe Dureuil Ilustracja str. 7: Image et Process Druk na papierze ekologicznym
EPR Flamanville 3 REAKTOR JĄDROWY DLA PRZYSZŁOŚCI Po przeprowadzeniu debaty publicznej, EDF podjął w maju 2006 r. decyzję o budowie Flamanville 3, czyli pierwszego reaktora jądrowego w technologii EPR (European Pressurized water Reactor), na terenie istniejącej elektrowni w miejscowości Flamanville we Francji. Zgodnie ze swą strategią rozwoju oraz z polityką energetyczną Francji, EDF zdecydował się na technologię EPR w celu przygotowania się z odpowiednim wyprzedzeniem do odtworzenia aktywów wytwórczych. Poszerzając swój know-how budowniczego elektrowni jądrowych i opierając się na doświadczeniu eksploatacyjnym EDF będzie w stanie kontynuować krajowy i międzynarodowy rozwój, budując w szczególności elektrownie jądrowe w technologii EPR. Nowa generacja reaktorów powinna poza tym umożliwić sprostanie zapotrzebowaniu na energię, które ma się podwoić w ciągu najbliższych trzydziestu lat. Flamanville 3 jest zatem elektrownią referencyjną dla nowej generacji reaktorów, które EDF zamierza budować we Francji i w innych krajach. DEBATA PUBLICZNA Zgodnie z przepisami prawa francuskiego, 4 listopada 2004 r. EDF wystąpił do niezależnego urzędu francuskiego - Krajowej Komisji Debaty Publicznej - z wnioskiem o debatę publiczną w sprawie realizacji projektu Flamanville 3. W okresie czterech miesięcy przeprowadzono w całym kraju 21 publicznych spotkań w celu przedyskutowania projektu. Po debacie, z której przebiegu sporządzono raport, EDF podjął decyzję o realizacji projektu Flamaville 3. REFERENCYJNA ELEKTROWNIA W oparciu o model Flamanville 3 EDF planuje budowę szeregu reaktorów EPR w Wielkiej Brytanii (ze swoją spółką EDF Energy) i w innych krajach (np. w Chinach) we współpracy z lokalnymi operatorami. Nastąpi to również we Francji w elektrowni Penly w Normandii, gdzie projekt budowy jest na etapie przygotowań. 04
Flamanville 3 krok po kroku. Po decyzji o budowie podjętej w maju 2006 r., EDF złożył wniosek o zezwolenie na budowę obiektu jądrowego. Konsultacje społeczne przeprowadzono pod egidą prefekta regionu la Manche w czerwcu i lipcu 2006 r. Po zbadaniu wniosku przez Urząd Dozoru Jądrowego, francuski rząd w kwietniu 2007 r. podpisał dekret zezwalający na budowę reaktora EPR. Strategia przemysłowa EDF Strategia przemysłowa EDF polegająca na modernizacji, odtworzeniu i dywersyfikacji aktywów wytwórczych, zakłada: zagwarantowanie optymalnego okresu w pełni bezpiecznej eksploatacji istniejących urządzeń wytwórczych, budowę reaktorów EPR, zachowanie efektywnych elektrowni cieplnych konwencjonalnych, przeznaczonych do pracy w szczytowych okresach zapotrzebowania na energię, rozwój odnawialnych źródeł energii (wiatrowych, wodnych, słonecznych ), realizację procesów likwidacji elektrowni. ZDJĘCIA 1 Zakończenie płyty fundamentowej budynku reaktora (listopad 2007). 2 Budynek reaktora w grudniu 2010. 3 Układanie linera - metalowej okładziny gwarantującej szczelność budynku reaktora (wrzesień 2008). 4 Wiercenie studni odprowadzającej wodę do morza (maj 2008). 5 Dostawa barkami pierwszych komponentów turbiny (styczeń 2011). 6 Rurociągi wody chłodzącej (marzec 2008). 7 Maszynownia, stawianie konstrukcji dachu (kwiecień 2009). 8 Maszyna drążąca tunel (grudzień 2009). 05
EPR Flamanville 3 REAKTOR TRZECIEJ GENERACJI EPR należy do trzeciej generacji rodziny reaktorów wodnych - ciśnieniowych (PWR), najczęściej eksploatowanych na świecie. Nowy reaktor jest bardziej bezpieczny i ekologiczny, a także sprawniejszy. Jego koncepcja powstała w sposób ewolucyjny na bazie ponad trzydziestoletnich doświadczeń francuskich i niemieckich projektantów i operatorów elektrowni. Nowy reaktor o mocy 1 650 MW (inne nowe reaktory mają moc 1 450 MW) będzie zużywał o 17 proc. mniej paliwa dzięki zestawom paliwowym o lepszych parametrach i dzięki wyższej sprawności turbiny. KONCEPCJA EWOLUCYJNA EPR wywodzi się z najpowszechniejszej na świecie technologii reaktorów wodnych ciśnieniowych (PWR). Jego koncepcja została opracowana przez francuskich i niemieckich konstruktorów i operatorów w oparciu o wytyczne w zakresie bezpieczeństwa ustalone przez urzędy dozoru jądrowego obu krajów. 06
ELEKTROWNIA FLAMANVILLE 3 OD ŚRODKA 1 Budynek paliwowy, gdzie przechowywane jest zużyte paliwo do czasu przetransportowania do zakładów przetwórczych oraz nowe paliwo przed załadowaniem do reaktora. 2 Budynek pomocniczych urządzeń jądrowych z urządzeniami funkcji wsparcia reaktora (rezerwowy układ wody zasilającej, zabezpieczenie obiegów, wentylacja, itp.). 3 Budynek przetwarzania odpadów mieści urządzenia do przerobu radioaktywnych cieczy i kondycjonowania odpadów jądrowych. 4 Budynek generatorów diesla, w którym znajdują się agregaty prądotwórcze (po 3 w każdym budynku), które dostarczają energię elektryczną w przypadku awarii zewnętrznego zasilania elektrowni. 5 Budynek eksploatacyjny wraz z pomieszczeniami dla pracowników zajmujących się eksploatacją i utrzymaniem elektrowni. 6 Stacja pomp do poboru wody morskiej służącej do chłodzenia części obiegów. 7 Budynek reaktora mieści reaktor jądrowy generujący energię niezbędną do wytworzenia pary wodnej, która jest przesyłana do maszynowni. 8 Maszynownia, gdzie znajduje się turbogenerator, który przekształca parę dostarczaną z budynku reaktora w energię elektryczną. Para ta ulega potem skropleniu i jest przesyłana do wytwornicy pary w budynku reaktora. 9 Budynki bezpieczeństwa mieszczące układy bezpieczeństwa i ostatecznej obrony przed poważną awarią, które są w gotowości w czasie normalnej pracy reaktora. Sterownia bloku znajduje się w jednym z tych czterech budynków. 10 Transformatory, które służą do podwyższania napięcia elektrycznego do 400 000 woltów. 11 Rurociąg, którym odprowadza się do morza wodę do chłodzenia obiegów. 07
EPR Flamanville 3 ZWIĘKSZONE BEZPIECZEŃSTWO W istniejących elektrowniach jądrowych prawdopodobieństwo poważnej awarii, łącznie ze stopieniem rdzenia reaktora, jest znikome. W reaktorze EPR jest dziesięciokrotnie mniejsze. Na wypadek takiej awarii, pod zbiornikiem reaktora znajduje się specjalnie zaprojektowany chwytacz, który zatrzyma i wychłodzi stopiony rdzeń. Pozwala on przede wszystkim ograniczyć konsekwencje środowiskowe awarii. Chwytacz to zbiornik z niezwykle odpornego materiału, w którym krąży woda, zapewniająca wychłodzenie stopionego rdzenia. W przypadku awarii, umieszczone w odrębnych pomieszczeniach cztery równoległe układy bezpieczeństwa spełnią potrójną rolę: zapobiegną utracie kontroli nad reakcją jądrową, utrzymają proces chłodzenia reaktora w każdych okolicznościach i ograniczą wzrost ciśnienia i temperatury w budynku reaktora. Z kolei pełne zabezpieczenie przed aktami terrorystycznymi zapewnia betonowa obudowa chroniąca najważniejsze urządzenia elektrowni: budynek reaktora, budynek paliwowy, sterownię i dwa z czterech budynków bezpieczeństwa. 08
Systemy bezpieczeństwa reaktora EPR Koncepcję EPR opracowano z założeniem spełnienia wymogów ustalonych przez Urzędy Dozoru oraz zapewniając większy poziom bezpieczeństwa dla mieszkańców i pracowników. Wymogi te przekładają się na trzy zasady: znaczne zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia poważnej awarii, istotne zredukowanie radiologicznych konsekwencji potencjalnych poważnych awarii oraz uproszczone sterowanie urządzeniami. Istotne dane 1 650 MW mocy zapewnia energię elektryczną dla półtoramilionowej metropolii. Ilość odpadów długożyciowych zostanie zmniejszona o 30 proc. Elektrownia z reaktorem EPR będzie eksploatowana przez 60-lat. Ponad 3 000 osób pracuje na budowie Flamanville 3. Koszty produkcji energii elektrycznej są konkurencyjne i stabilne, gdyż mało zależą od cen surowców. DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ W broszurze Energia jądrowa, wydanej w serii Nasza energia ma przyszłość można zapoznać się z zasadą działania elektrowni jądrowej. 09
EPR Flamanville 3 PRIORYTET: EKOLOGIA Od początku realizacji programu energetyki jądrowej EDF stale doskonali systemy poszanowania środowiska naturalnego. Cele w zakresie ochrony środowiska przyjęte dla reaktora EPR są ambitne i zakładają maksymalne ograniczenie oddziaływania na środowisko. Reaktor EPR umożliwi zmniejszenie generowanych zanieczyszczeń o co najmniej 30 proc. na jedną wyprodukowaną megawatogodzinę, i to zarówno chemicznych jak i radioaktywnych (poza trytem i izotopem węgla 14C, których emisja będzie taka, jak w istniejących elektrowniach). Z drugiej strony, lepsza wydajność procesu spalania oraz odpowiednia koncepcja rdzenia reaktora umożliwią zredukowanie ilości radioaktywnych odpadów dla tej samej wielkości wyprodukowanej energii. Ilość odpadów radioaktywnych zmniejszy się o około 30 proc. w stosunku do reaktorów o mocy 1 300 MW. 10
Ochrona środowiska morskiego Ochronę środowiska morskiego zapewniają zoptymalizowana koncepcja obiegu chłodzenia oraz podmorskie tunele zrzutu wody z obiegu chłodzenia, zapewniające dobre rozprowadzenie odprowadzanej wody o wyższej temperaturze. W celu ograniczenia poboru słodkiej wody zaplanowano zbudowanie na terenie elektrowni instalacji do odsalania wody morskiej. Elektrownia jądrowa we Flamanville od początku była planowana na cztery bloki energetyczne więc budowa nowego bloku Flamanville 3 w pobliżu dwóch już pracujących nie powoduje konieczności zajęcia dodatkowych powierzchni lądowych czy morskich. Produkcja bez emisji CO 2 Podobnie jak wszystkie inne elektrownie jądrowe, blok jądrowy Flamanville 3 będzie produkował energię elektryczną bez emisji CO 2 przyczyniając się tym samym do walki z efektem cieplarnianym i zmianami klimatu. EPR nie różni się zbytnio od istniejących reaktorów Fałsz! EPR to duży postęp w trzech dziedzinach: bezpieczeństwa, dyspozycyjności i oddziaływania na człowieka i środowisko. W zakresie bezpieczeństwa, dziesięciokrotnie zmniejszy się prawdopodobieństwo stopienia rdzenia reaktora, w szczególności dzięki podwojeniu redundantnych układów. Innymi słowy, w miejsce dwóch będzie ich teraz cztery. Zasadniczo wzrośnie dyspozycyjność bloku, z 83 proc. obecnie do 91 proc., gdyż prace konserwacyjne będzie można wykonywać przy pracującym reaktorze. A w kwestii ochrony ludzi i środowiska EPR umożliwi obniżenie o 30 proc. ilości odpadów długożyciowych, głównie dzięki lepszemu wykorzystaniu paliwa. 11
W TEJ SAMEJ SERII WYDANO: Elektrownia jądrowa Zarządzanie odpadami promieniotwórczymi Likwidacja elektrowni jądrowych Dyrekcja Produkcji i Inżynierii Grupa EDF posiada certyfikat ISO 14001 data wydania: wrzesień 2011 EDF Cap Ampère 1, place Pleyel 93 282 Saint-Denis cedex Siedziba główna EDF SA: 22-30, avenue Wagram, 75 008 Paris EDF Polska Sp. z o.o. ul. Nowy Świat 19; 00-029 Warszawa www.edf.com www.edf.pl