Budowa pierwszego reaktora jądrowego EPR

Transkrypt

1 Luty 2009 Materiał informacyjny Budowa pierwszego reaktora jądrowego EPR (European Pressurized water Reactor) we Francji we Flamanville Direction Médias Groupe EDF SA 22-30, avenue de Wagram Paris cedex 08

2 W ciągu niespełna 20 lat i na niespotykaną skalę EDF wybudował elektrownie jądrowe, które w znacznym stopniu przyczyniają się do bezpieczeństwa energetycznego kraju: 58 reaktorów o łącznej mocy zainstalowanej 63,1 GW dostarcza 85% energii elektrycznej wytwarzanej przez EDF. Czyni to z Francji drugą w świecie potęgę jądrową, po Stanach Zjednoczonych. Oprócz energetyki jądrowej EDF dysponuje różnorodnymi źródłami wytwórczymi, które wykorzystują wszystkie rodzaje energii: energię ze źródeł konwencjonalnych (węgiel, mazut, gaz) i ze źródeł odnawialnych (energia wodna, słoneczna, wiatrowa, z biomasy). Po 10 latach bez inwestycji w nowe źródła wytwórcze, w październiku 2005 roku EDF zobowiązał się do ich rozwoju i dywersyfikacji. W latach EDF odda do użytku ponad MW nowych mocy wytwórczych (co odpowiada energii potrzebnej dla 6 milionów osób), z czego ponad 2/3 to produkcja w szczycie. Budowa pierwszego reaktora jądrowego typu EPR o mocy 1650 MW we Flamanville (nad kanałem La Manche), której koszt szacuje się na 4 miliardy euro (w euro 2008), jest ważnym elementem wspomnianego programu inwestycyjnego. Rozruch planowany na 2012 rok umożliwi dysponowanie reaktorem o dużej sprawności i sprawdzoną organizacją przemysłową, które zostaną wykorzystane do budowy serii takich reaktorów na świecie w perspektywie do 2020 roku. W styczniu 2009 roku prezydent Francji potwierdził, iż EDF wybuduje drugi reaktor EPR w miejscowości Penly (departamencie Seine-Maritime). Jest to znakomita wiadomość dla firmy

3 Spis treści Budowa pierwszego reaktora jądrowego EPR (European Pressurized water Reactor) we Francji we Flamanville 1. Energia jądrowa atutem dla Francji s. 5 Zagwarantowanie niezależności energetycznej oraz bezpieczeństwa dostaw energii we Francji i w Europie Skuteczna walka z ocieplaniem klimatu i reagowanie na wyczerpywanie się energetycznych surowców kopalnych 2. Istotny udział aktywów wytwórczych EDF we francuskim miksie energetycznym s. 8 Zróżnicowane i konkurencyjne aktywa wytwórcze Unikalne doświadczenia eksploatacyjne Niezbędne inwestycje 3. Reaktor EPR wielkim wyzwaniem dla przyszłości s. 11 Kluczowy etap w przygotowaniu odtworzenia elektrowni EDF Wiodący przykład know-how w światowym renesansie energetyki jądrowej Większa konkurencyjność Bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa Wzmożona ochrona środowiska Ulepszone parametry 4. Budowa reaktora EPR we Flamanville : 5 lat pracy i rozruch w 2012 r. s. 15 Wiodąca rola EDF w realizacji projektu Flamanville Sierpień 2006 listopad 2007 : 15 miesięcy na przygotowanie terenu budowy Rok 2008: początek budowy Rok 2009: przygotowanie przyszłych etapów 5. Budowa reaktora EPR impulsem do lokalnego rozwoju s. 23 Trafny wybór wymagający zgody na szczeblu lokalnym Pozytywny wpływ na gospodarkę regionu La Manche Uzyskanie tytułu Wielkiej Budowy 6. ZAŁĄCZNIKI s

4 1 Energia jądrowa atutem dla Francji Do 2030 roku światowe zapotrzebowanie na energię ma wzrosnąć o 60% (1), a popyt na energię elektryczną ma ulec podwojeniu. Zasoby ropy naftowej i gazu są ograniczone, a w dłuższej perspektywie dotyczy to także węgla. Energia stała się dobrem rzadkim, a jej ceny będą wykazywały trwałą tendencję wzrostową. U progu XXI wieku głównym wyzwaniem staje się możliwość zaspokojenia nowych potrzeb oraz walka z ociepleniem klimatu. Eksperci zgadzają się, że samo stosowanie źródeł odnawialnych oraz racjonalne wykorzystanie energii nie wystarczą, by w pełni sprostać nowym potrzebom. Energetyka jądrowa, która dostarcza 17% światowej energii elektrycznej i nie emituje gazów cieplarnianych, jest postrzegana coraz częściej jako nieodzowne źródło energii. Na świecie trwają prace nad budową mocy jądrowych rzędu 140 GW do roku 2020, oraz następnych 300 GW do roku Zagwarantowanie niezależności energetycznej oraz bezpieczeństwa dostaw energii we Francji i w Europie W Europie zapotrzebowanie na energię ma rosnąć co roku o 0,5%. Do 2030 roku popyt na energię elektryczną powinien wzrastać o 1,6% rocznie. Po okresie występowania nadwyżek energii elektrycznej, wszystkie kraje odczuwają obecnie skutki stopniowego starzenia się części źródeł wytwórczych i muszą sprostać coraz ostrzejszym normom ochrony środowiska oraz silnemu wzrostowi zapotrzebowania. W tej sytuacji, do 2030 roku powinno dojść do odtworzenia dużej części europejskich źródeł oraz budowy nowych elektrowni ( MW mocy wytwórczych, co odpowiada ponad pięciokrotnej mocy obecnej francuskiej energetyki jądrowej). Finlandia była pierwszym krajem, który rozpoczął budowę reaktora EPR. Potem przyszła kolej na Zjednoczone Królestwo i jego ambitny program budowy nowych jądrowych mocy wytwórczych ogłoszony na początku 2008 r. Również rząd włoski w pierwszym czytaniu przyjął ustawę wyrażającą wolę kraju, który pragnie renesansu energetyki jądrowej. 1 Źródło: MAE (Międzynarodowa Agencja Energii) - 5 -

5 We Francji wskaźnik niezależności energetycznej wzrósł z 24% w 1973 r. do 50% od 2000 r. Francja jest krajem eksportującym energię elektryczną: w 2005 r. francuski eksport na mocy umowy wyniósł 90,9 TWh. Elektrownie jądrowe EDF wytworzyły w 2005 r. 46% energii jądrowej produkowanej w Unii Europejskiej (źródło: Eurostat). Energetyka jądrowa niekwestionowany i uznany sukces Francji - przyczynia się także do niezbędnej dywersyfikacji źródeł energetycznych. Dynamika wskaźnika niezależności energetycznej we Francji od 1973 r. (w %) Rok Francja 23,9 24,6 45,7 49,7 51,8 50,1 50,4 50,1 50,1 50,6 50,4 źródło: francuska administracja rządowa (DGEMP) 1.2. Skuteczna walka z ocieplaniem klimatu i reagowanie na wyczerpywanie się energetycznych surowców kopalnych Zerowa emisja CO 2 Protokół z Kioto obowiązujący od 2005 r. ustala docelową redukcję emisji CO2 dla krajów uprzemysłowionych. Przewaga, jaką daje Francji produkowanie energii w elektrowniach jądrowych i wodnych, umożliwia jej utrzymanie emisji na poziomie z 1990 roku. I tak, na jedną kilowatogodzinę energii elektrycznej wytwarzanej przez EDF we Francji przypada sześciokrotnie mniejsza emisja gazów cieplarnianych w stosunku do średniej wartości z europejskich systemów energetycznych. W 2007 r. szefowie państw i rządów Unii Europejskiej przyjęli plan działań opracowany przez Komisję i sprecyzowali zamierzenia Unii Europejskiej w tej dziedzinie do 2020 r. : - zmniejszenie o co najmniej 20% emisji gazów cieplarnianych, - poprawa efektywności energetycznej o 20%, - osiągnięcie 20% udziału energii ze źródeł odnawialnych

6 Ochrona zasobów naturalnych Energia jądrowa umożliwia ograniczenie zużycia wyczerpujących się zasobów energetycznych surowców kopalnych. Produkcja energii jądrowej charakteryzuje się ponadto bardzo niewielkim zużyciem paliw, mających niski udział w kosztach wytwarzania, związanych głównie z infrastrukturą i technologią. Zasoby uranu występują na świecie w dużych ilościach, szczególnie w krajach stabilnych (Kanada, Australia). Według Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) zidentyfikowane zasoby wynoszą blisko 4 mln ton. Jest to odpowiednik stuletniego zużycia światowego na obecnym poziomie. Zasoby te wystarczają na potrzeby obecnych elektrowni oraz tych, które zostaną zbudowane do 2030 r. MAEA szacuje na 16 mln ton zasoby dotąd nieodkryte. Zdaniem ekspertów przedłużyłyby one okres wykorzystania uranu o około 200 lat. Uruchomienie po 2040 r. nowych reaktorów zwanych reaktorami czwartej generacji mogłoby stopniowo doprowadzić do pięćdziesięciokrotnego zmniejszenia zużycia uranu. Przy obecnym wskaźniku zużycia okres dysponowania zasobami uranu wydłużyłby się wówczas do ponad 10 tysięcy lat. Elektrownie jądrowe realizowane obecnie i planowane do roku 2025 (luty 2009) - 7 -

7 2 Istotny udział aktywów wytwórczych EDF we francuskim miksie energetycznym Źródła wytwórcze EDF są silnym atutem przemysłowym Grupy. EDF jest światowym liderem w produkcji energii jądrowej: Grupa posiada 66 GW mocy jądrowych, stanowiących 17 % potencjału światowego. Energetyka jądrowa i wodna umożliwia EDF produkowanie we Francji 95% energii elektrycznej bez emitowania CO2 oraz w istotnym stopniu przyczynia się do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii w kraju i w Europie. Ma także swój wkład w realizację przez Francję i Unię Europejską celów ochrony środowiska w ramach protokołu z Kioto Zróżnicowane i konkurencyjne aktywa wytwórcze REP reaktor wodny ciśnieniowy - 8 -

8 EDF rozwija we Francji produkcję korzystającą ze wszelkich dostępnych źródeł energii posiada więc elektrownie jądrowe, konwencjonalne (w których spala się węgiel, olej opałowy lub gaz ziemny) oraz źródła odnawialne (wykorzystanie energii wody, słońca, wiatru oraz biomasy). Struktura wytwarzania EDF (2008 r.) 9% elektrownie wodne 4% elektrownie cieplne 87% elektrownie jądrowe Jako że energii elektrycznej nie da się magazynować, a zapotrzebowanie na nią jest zmienne, chociażby ze względu na porę roku, zróżnicowanie źródeł wytwórczych wykorzystywanych przez EDF pozwala na nieustanne dostosowywanie podaży do popytu: elektrownie jądrowe i wodne wykorzystuje się przede wszystkim, ze względu na ich niskie koszty zmienne produkcji, w okresach normalnego zapotrzebowania (tzw. podstawa), elektrownie wodne regulacyjne (ze zbiornikiem) oraz elektrownie konwencjonalne są wykorzystywane w okresach zwiększonego zapotrzebowania (tzw. szczyt). Niskie koszty zmienne produkcji oraz niewielka zależność od wahań cen paliw dzięki posiadaniu elektrowni jądrowych i wodnych, połączone z know-how w zakresie projektowania, budowy i eksploatacji elektrowni jądrowych sprawiają, że majątek wytwórczy EDF jest wyjątkowo konkurencyjny Unikalne doświadczenia eksploatacyjne Doświadczony operator i gwarantowane bezpieczeństwo Osiągnięcie najwyższego poziomu bezpieczeństwa jest stałym wymogiem EDF przy eksploatacji elektrowni jądrowych, będących pod wnikliwą i stałą kontrolą francuskiego Urzędu Dozoru Jądrowego - jedynego organu, który zezwala na uruchomienie lub dalszą eksploatację elektrowni jądrowej. EDF dysponuje doświadczeniem zdobytym przy eksploatacji 58 reaktorów. W ciągu 20-letniej eksploatacji nie odnotowano żadnego zdarzenia, mającego konsekwencje dla ludzi lub środowiska, o poziomie większym niż poziom 2 w skali INES (Międzynarodowa Skala Zdarzeń Jądrowych), która klasyfikuje zdarzenia od 0 do

9 Długoterminowe zobowiązanie Jak każda działalność przemysłowa, wytwarzanie energii elektrycznej w obiektach jądrowych generuje odpady. EDF gospodaruje nimi rygorystycznie i ogranicza ich wolumen, dzięki stosowaniu selekcji zależnie od rodzaju i poziomu radioaktywności oraz właściwego kondycjonowania. Podczas eksploatacji i demontażu elektrowni jądrowych powstają głównie odpady krótkożyciowe, tzn. takie, których poziom radioaktywności zmniejsza się co najmniej o połowę co 30 lat. Chodzi tu o filtry, żywice wykorzystywane do oczyszczania wody w obiegach, narzędzia, zużyte części, plastik i tkaniny, z których korzystano przy konserwacji, gruz i złom z rozbiórki budynków. Wszystkie te odpady są gromadzone w dwóch składowiskach ANDRA (Krajowej agencji ds. zarządzania odpadami radioaktywnymi) w Morvilliers i Soulaines (departament Aube). Będą tam przechowywane w szczególnych warunkach bezpieczeństwa do czasu, aż przestaną być radioaktywne. Stały postęp osiągany w tej dziedzinie umożliwił trzykrotne zmniejszenie ilości odpadów w latach Z przeróbki zużytego paliwa jądrowego pochodzą tzw. odpady długożyciowe, których radioaktywność utrzymuje się ponad 30 lat. Po 4-5 latach wytwarzania energii w reaktorze paliwo jądrowe ulega wypaleniu. 96% paliwa wykorzystuje się do produkcji nowych paliw. 4% to odpady, których nie można odzyskać. Wszystkie odpady tego typu są składowane w warunkach najwyższego bezpieczeństwa w obiekcie Areva NC w miejscowości La Hague. Po 15 latach prac naukowo-badawczych zapoczątkowanych ustawą Bataille (1991), 15 grudnia 2006 r. francuski parlament przyjął ustawę ramową w sprawie zarządzania substancjami i odpadami radioaktywnymi. Ustawa ta przewiduje między innymi zasadę odwracalnego składowania odpadów końcowych w głębokich strukturach geologicznych do roku 2025 (francuski parlament ma obradować nad nią ponownie w 2015 r.) Niezbędne inwestycje W latach EDF planuje przeznaczyć 35 mld euro na inwestycje, z czego 20 mld euro we Francji, w sektorze wytwarzania, przesyłu i rozdziału energii elektrycznej. Po 10 latach bez inwestowania w nowe źródła wytwarzania, EDF uruchomi do 2012 r. ponad 6000 MW (co odpowiada wielkości produkcji 6 elektrowni jądrowych), z czego ponad 2/3 w elektrowniach konwencjonalnych, w celu zwiększenia potencjału produkcji w szczycie. EDF poprawia parametry swoich elektrowni jądrowych wyposażając je w nowe urządzenia. W latach zainwestuje 400 mln euro na jeden reaktor, aby potencjalna żywotność obiektów mogła przekroczyć 40 lat. Ostateczna decyzja w tej sprawie pozostaje w gestii Urzędu Dozoru Jądrowego. Okres eksploatacji amerykańskich elektrowni o identycznej technologii wynosi dziś 60 lat. Zgodnie z francuską ustawą ramową ustalającą kierunki polityki energetycznej, przyjętą 13 lipca 2005 r., EDF musi przygotować się do odtworzenia swych elektrowni jądrowych. W ten właśnie kontekst wpisuje się projekt budowy dwóch reaktorów EPR o mocy 1650 MW każdy, we Flamanville i w Penly

10 3 Reaktor EPR wielkim wyzwaniem dla przyszłości Budowa dwóch reaktorów EPR we Francji jest odpowiedzią na potrzebę inwestycji w nowe moce produkcyjne, mające zapewnić bezpieczeństwo dostaw energii, a także kluczowym etapem prowadzącym do odtworzenia elektrowni jądrowych EDF. Rozruch reaktora we Flamanville (departament Manche w Normandii), planowany na 2012 r., umożliwi dysponowanie reaktorem o dużej sprawności i sprawdzoną organizacją przemysłową, które zostaną wykorzystane przy budowie reaktora w Penly (departament Seine Maritime w Normandii). EPR jest projektem ewolucyjnym w stosunku do istniejących technologii. Uwzględnia wszystkie ostatnie osiągnięcia i pozwala na wytwarzanie energii elektrycznej w sposób bezpieczny, konkurencyjny i bez emisji gazów cieplarnianych. Jego budowa angażuje wszystkie podmioty francuskiego sektora jądrowego, w szczególności firmy Bouygues, Areva, Alstom i Vinci. Technologia EPR jest wiodącym atutem przemysłu francuskiego w międzynarodowych projektach na rzecz wznowienia produkcji jądrowej, zwłaszcza w Zjednoczonym Królestwie, Stanach Zjednoczonych i Chinach. Koszt inwestycji szacuje się na 4 mld euro (w euro 2008) Kluczowy etap w przygotowaniu odtworzenia elektrowni EDF Obecnie eksploatowane francuskie elektrownie jądrowe były uruchamiane od końca lat 70. Z myślą o przyszłości EDF chce przygotować się do ich odtworzenia z zastosowaniem modelu EPR jądrowego reaktora trzeciej generacji. Pierwszy reaktor ma być oddany do eksploatacji w 2012 r. we Flamanville. Równolegle EDF prowadzi działania w zakresie inżynierii i remontów, by zapewnić, pod kontrolą Urzędu Dozoru Jądrowego, optymalny okres eksploatacji elektrowni

11 3.2. Wiodący przykład know-how w światowym renesansie energetyki jądrowej EPR jest reaktorem wodnym ciśnieniowym. EDF i AREVA, we współpracy z energetykami niemieckimi, pracują nad nim od początku lat 90. EPR uwzględnia wszystkie ostatnie osiągnięcia w zakresie bezpieczeństwa, ochrony środowiska, techniki i ekonomiki. Przy jego projektowaniu wykorzystano 20-letnie doświadczenie z eksploatacji francuskich i niemieckich elektrowni jądrowych oraz innowacje naukowe Komisariatu ds. Energii Atomowej i niemieckich instytutów naukowo-badawczych. Budowa reaktora EPR we Flamanville umożliwi uczestniczenie w realizacji ponad 10 EPR w perspektywie do 2020 r. w Zjednoczonym Królestwie, Stanach Zjednoczonych, Chinach i Włoszech. EDF zastosuje model z Flamanville przy budowie reaktora w Penly. Reaktor EPR we Flamanville przyczyni się także do odtworzenia kompetencji w sektorze jądrowym, w którym działa EDF. W ciągu najbliższych 10 lat Grupa EDF zatrudni 5000 inżynierów i techników. Aby osiągnąć ten cel, podjęto trzy istotne inicjatywy pod auspicjami Europejskiej Fundacji na rzecz Energetyki Przyszłości: nasilenie i ukierunkowanie nauczania w zakresie energetyki w ramach programu szkół wyższych i ważniejszych uniwersytetów, utworzenie pierwszego międzynarodowego kursu studiów wyższych (master) w dziedzinie Nuclear Energy, oraz specjalistyczne szkolenia ekspertów Większa konkurencyjność Koszt reaktora EPR budowanego we Flamanville jest szacowany na 4 mld euro (w euro 2008). EPR ma trwałą przewagę konkurencyjną w stosunku do innych źródeł wytwórczych. W Europie realizacja gazowego cyklu kombinowanego jest dziś o 45% droższa niż w 2006 r., a elektrowni węglowej o 54%

12 3.4. Bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa Reaktor EPR dysponuje bardzo wysokim poziomem zabezpieczeń. Ochronę zapewniają cztery współistniejące systemy bezpieczeństwa. Każdy z nich gwarantuje samodzielnie i stuprocentowo jedną z dwóch najistotniejszych funkcji bezpieczeństwa dla ochrony ludzi i środowiska, niezależnie od okoliczności, czyli zatrzymanie reakcji jądrowej i ochłodzenie reaktora. podwójna obudowa bezpieczeństwa strefa retencji na wypadek stopienia rdzenia reaktora system odprowadzania ciepła z obudowy zbiornik wody wewnątrz obudowy cztery niezależne systemy bezpieczeństwa 3.5. Wzmożona ochrona środwiska EPR umożliwi wytwarzanie energii elektrycznej bez emisji gazów cieplarnianych. Cele osiągnięte przy projektowaniu i eksploatacji EPR umożliwiają w szczególności: bardziej efektywne zużycie paliwa: przy analogicznej produkcji energii elektrycznej zużycie paliwa jest o 17% mniejsze niż dla reaktorów o mocy MW. znaczne ograniczenie ciekłych i gazowych odpadów radioaktywnych w porównaniu z najlepszymi francuskimi elektrowniami jądrowymi (-30%, oprócz węgla-14 i trytu, dla których ilości są takie, jak dla obecnie eksploatowanych reaktorów niemieckich), zmniejszenie odpadów radioaktywnych o 30%

13 3.6. Ulepszone parametry EPR, następca francuskich reaktorów N4 (Chooz i Civaux) oraz reaktorów niemieckich KONVOI, wywodzi się z istniejących technologii. Zapewnia większą elastyczność użytkowania i mniejszy koszt eksploatacji. Nowy reaktor umocni francuskie kompetencje w zakresie atomistyki i przygotuje odtworzenie francuskiej i europejskiej energetyki jądrowej. EPR będzie reaktorem o największej mocy na świecie (1650 MW, a dotychczas najbardziej nowoczesne dysponują mocą 1500 MW) i podwyższonej wydajności. Przewidywana żywotność reaktora wynosi 60 lat. Reaktor EPR ma osiągnąć 90% wskaźnik dyspozycyjności (wynosi on 80% dla obecnych obiektów jądrowych), głównie dzięki skróceniu średniego czasu przestoju w celu wymiany paliwa, przy analogicznym bezpieczeństwie. Czas ten zostanie ograniczony do 16 dni, z obecnych dni (zależnie od rodzaju elektrowni). Roczna produkcja energii elektrycznej zwiększy się dzięki temu o 36% w porównaniu z produkcją obecnych reaktorów

14 4 Budowa reaktora EPR we Flamanville: 5 lat prac i rozruch w 2012 r. Zgodnie z zapowiedzianym harmonogramem, w grudniu 2007 r. EDF rozpoczął budowę obiektów przyszłej elektrowni z reaktorem EPR, wymagających najlepszej wiedzy eksperckiej. Budowa weszła obecnie w decydującą fazę. W okresie maksymalnej działalności, pod koniec 2009 r., na placu budowy będzie zatrudnionych ponad pracowników. Przy realizacji projektu przyjęto organizację, która umożliwia EDF całościowe prowadzenie i wykonawstwo. Na sukces pracuje dziś ponad 500 inżynierów i techników zatrudnionych we wszystkich działach firmy. Dekret zezwalający na budowę obiektu jądrowego w Flamanville Pierwsze wylanie betonu na fundament reaktora w obiekcie Flamanville (zgodnie z harmonogramem) Roboty budowlane Prace elektryczne i mechaniczne Rozruch próbny Podłączenie do sieci energetycznej kwiecień 2007 grudzień połowa 2011 połowa

15 4.1. Wiodąca rola EDF w realizacji projektu Flamanville EDF jest w pełni odpowiedzialny za przedsięwzięcie i wszystkie jego aspekty, od projektu po budowę obiektu, poprzez kontakty z Urzędem Dozoru Jądrowego. Jako strona poszczególnych umów (projektowanie, budowa, wyposażenie itp.), EDF współpracuje ze wszystkimi partnerami przemysłowymi projektu. Nadzoruje jakość wykonania każdej usługi, w szczególności budowy poszczególnych urządzeń. Przedsięwzięcie, a zwłaszcza budowa, jest poddawany wnikliwym i regularnym kontrolom Urzędu Dozoru Jądrowego. Ten niezależny organ kontroluje bezpieczeństwo jądrowe i ochronę przed promieniowaniem. Inspektorzy Urzędu Dozoru Jądrowego realizują niezapowiedziane lub planowe kontrole na placu budowy, o każdej porze, przeciętnie dwa razy w miesiącu. Inwestor Poziom 1 EDF Projekty szczegółowe Poziom 2 Reaktor Część jądrowa poza reaktorem AREVA SOFINEL EDF ALSTOM 55% EDF 45% AREVA Budynek obiektu Umowy inżynieryjne Maszynownia Flamanville Dostawcy Poziom 3 Umowy na dostawy i umowy budowlane Bouygues,... Umowy projektowe Umowy na dostawy

16 Zachowanie odpowiedzialności przy uproszczeniu współpracy ze stronami umów Przy realizacji Flamanville podpisano 150 umów pierwszego poziomu. Pozwala to ograniczyć liczbę kontraktów, a tym samym liczbę uczestniczących w nich stron. Na sześć największych umów przypada około 70% budżetu projektu. Najważniejsze zamówienia na budowę reaktora EPR zostały przyznane: grupie Bouygues (sierpień 2006): projektowanie i całość prac budowlanych w obiekcie, w celu realizacji wszystkich budynków przemysłowych (betonowa obudowa bezpieczeństwa w budynku reaktora, konstrukcja główna maszynowni itp.); grupie Alstom (sierpień 2006): projektowanie i dostawy dla maszynowni (zespół turbinowo-prądowy i główne urządzenia pomocnicze); AREVA (styczeń 2007): dostawa reaktora, Endel / Boccard: zespół rurociągów jądrowego układu wytwarzania pary, Spie / Cegelec: instalacje elektryczne, Solétanche / Vinci: instalacja zrzutu (odprowadzenia podgrzanej wody z obiegu chłodzenia elektrowni) do morza. Na koniec 2008 r. ponad 99% umów jest w trakcie realizacji. Trwa produkcja głównych części. W fabryce Areva kontynuowany jest montaż elementów zbiornika reaktora. Produkcja generatorów przebiega zgodnie z harmonogramem. W zakładach firmy Alstom trwa produkcja zespołu turbinowo-prądowego (obróbka i montaż)

17 4.2. Sierpień 2006 listopad 2007: 15 miesięcy na przygotowanie terenu budowy Etap prac przygotowawczych w ramach projektu EPR zakończył się w grudniu 2007 r. W ciągu 15 miesięcy: - wykonano prace przy zagospodarowaniu platformy, - zrealizowano 2 km krytych tuneli technicznych, w których zostaną poprowadzone instalacje i przewody, - przygotowano prace wiertnicze przy tunelu zapewniającym zrzut do morza (odprowadzenie podgrzanej wody z obiegu chłodzenia elektrowni), - zainstalowano większość rurociągów wody chłodzącej (największe z nich mają 3,50 m średnicy) m3 wydobytych skał zostanie w całości wykorzystanych na placu budowy, w charakterze nasypów lub składników niektórych betonów wypełniających. Plac budowy EPR, Flamanvile, grudzień 2007 (EDF Médiatheque Alexis MORIN) Zbrojenie płyty fundamentowej w budynku reaktora

18 4.3. Rok 2008: początek budowy Prace przy budowie reaktora rozpoczęto 3 grudnia 2007 r. Roboty są w toku. EDF stosuje wszelkie niezbędne środki, by realizować poszczególne etapy oraz utrzymać poziom jakości, ściśle nadzorowany przez Urząd Dozoru Jądrowego podczas prowadzonych kontroli mających zapewnić bezpieczne funkcjonowanie przyszłego reaktora EPR. EDF i jego przemysłowi partnerzy dokonali niezbędnych przygotowań, by zapobiegać i zarządzać sytuacjami nieprzewidzianymi mogącymi wystąpić przy podobnym projekcie. EDF podjął działania wewnątrz firmy i wobec swych dostawców, by wzmocnić kontrolę i nadzór nad całym placem budowy. Morze 8 Flamanville bloki 1 i Klif Dostawa pierwszej wersji symulatora w Montrouge i Lyonie, w niespełna rok od wylania pierwszego betonu na fundament reaktora, jest bezprecedensowym wydarzeniem dla bloku nowej generacji. Obydwa symulatory umożliwią szkolenie przyszłych operatorów odpowiedzialnych za prowadzenie reaktora oraz konkretne prace nad dokumentacją dotyczącą bezpieczeństwa, będącą elementem specyfikacji technicznych EPR

19 Część jądrowa Prace są realizowane głównie w 4 obiektach: Budynek reaktora (na planie oznaczony numerem 1) Wykonano płytę fundamentową reaktora (zwaną rusztem). Pozioma część metalowej powłoki gwarantującej szczelność budynku reaktora (zwanej linerem ) została umieszczona na ruszcie. Pierwsze elementy pionowe (rozpora) będące podstawą obudowy bezpieczeństwa budynku są w trakcie montażu. Okrągła korona ma 7 m szerokości i 4 m wysokości. W budynku paliwowym i budynku układów elektrycznych (nr 2 na planie) ukończono ruszty budynków i wybudowano ścianę zewnętrzną wysokości 6 metrów. W budynku pomocniczych układów jądrowych (nr 3 na planie) wylano ruszt (płyta fundamentowa budynku) grubości 3 metrów. Niebawem rozpoczną się prace w budynkach z generatorami Diesla (nr 4 na planie), przeznaczonymi do rezerwowego zasilania w energię, oraz prace w budynku unieszkodliwiania odpadów (nr 5 na planie). Część konwencjonalna Maszynownia (nr 6 na planie) Montaż przebiega zgodnie z harmonogramem. Wykonano wsporniki, na których spocznie pilaster i zespół turbinowo-prądowy. Zbrojenie potrwa 4 miesiące, potem zostanie wylany beton. Zamontowano zewnętrzną osłonę metalowej konstrukcji nośnej. W stacji pomp (nr 8 na planie) rozpoczęły się prace zbrojeniowe w tzw. strefie zasysania wody oraz montaż pierwszych szalowań. W obiekcie zrzutu kończy się zbrojenie górnej części rusztu i zbrojenie ścian. Platforma wyprowadzenia energii elektrycznej (nr 9 na planie) Infrastruktury platformy są bardzo zaawansowane. Ukończono zbiorniki pod głównymi transformatorami, trwają prace przy zbiornikach pod transformatorami rezerwowymi i pomocniczymi. Trwa zbrojenie rusztu

20 Tunele techniczne (oznaczone na planie kolorem żółtym) Tunele techniczne to obiekty łączące poszczególne budynki przyszłej elektrowni. Umożliwiają cyrkulację mediów (elektrycznych i mechanicznych), a szczególnie wody z rezerwowego obiegu chłodzenia. Do chwili obecnej ukończono 75% tuneli. Pozostałe będą realizowane w zależności od stanu zaawansowania prac w budynkach. Obiekt zrzutu do morza Obiekt powinien zostać oddany w 2010 r., co umożliwi realizację prób wodnych. Studnia morska Wiercenie studni morskich i kładzenie metalowej wykładziny (linera) do szalowania przed betonowaniem zakończono we wrześniu 2008 r. Była to pierwsza na świecie operacja tego typu przy tak dużej średnicy (6 m średnicy). Liner został umocowany. Studnia ziemna Z uwagi na trudności techniczne napotkane przy wierceniu studni ziemnej, EDF zdecydował się zastosować nową technikę wiercenia z zastosowaniem kombajnu chodnikowego. Dzięki temu rozwiązaniu możliwe będzie terminowe oddanie obiektu zrzutu do morza przy niewielkich kosztach dodatkowych (około 1% kosztu budowy nowej elektrowni) i pełnym bezpieczeństwie dla wykonawców

21 4.4. Rok 2009: przygotowanie przyszłych etapów W 2009 r. rozpoczyna się montaż urządzeń elektromechanicznych w budynkach części jądrowej (rury, zawory, pompy, zbiorniki itp.) i podstawowych urządzeń maszynowni (w tym suwnicy, która umożliwi następnie montaż pozostałych elementów). Nastąpi podłączenie transformatora pomocniczego - transformatora elektrycznego, który będzie dostarczał na budowę EPR energię elektryczną potrzebną do montażu i uruchomienia urządzeń. W latach będą kontynuowane także prace budowlane. W budynku reaktora powinny rozpocząć się roboty przy posadzce o dużej wytrzymałości, na której zostaną umieszczone główne elementy obiegu pierwotnego. W maszynowni będą kontynuowane roboty mające na celu realizację pilastra, na którym zostanie umieszczony zespół turbinowo-prądowy. Jednocześnie zaczną się prace przy budowie tunelu zrzutu do morza z wykorzystaniem kombajnu chodnikowego

22 5 Budowa reaktora EPR impulsem do lokalnego rozwoju Wybór Flamanville spośród 19 obiektów jądrowych EDF został dokonany na podstawie specyficznych kryteriów technicznych. Budowa reaktora EPR we Flamanville to także wynik porozumienia miejscowych władz i lokalnych podmiotów gospodarczych z uwagi na spodziewane efekty ekonomiczne. 1 sierpnia 2008 r. francuski premier uznał realizację reaktora EPR za tzw. wielką budowę czyli inwestycję o szczególnym znaczeniu dla gospodarki, realizująca cel publiczny Trafny wybór wymagający zgody na szczeblu lokalnym Lokalizacja elektrowni we Flamanville ma wiele zalet istotnych z przemysłowego punktu widzenia: możliwość dysponowania odpowiednimi terenami, usytuowanie nad brzegiem morza gwarantujące dobre chłodzenie obiektu. Obecność w regionie Cotentin dobrze rozwiniętego przemysłu jądrowego umożliwiła miejscowym przedsiębiorstwom zdobycie specjalistycznej wiedzy w zakresie projektowania, budowy, utrzymania i likwidacji złożonych obiektów przemysłowych. W wyborze lokalizacji obiektu determinującą rolę odegrała zgoda miejscowych władz i podmiotów gospodarczych na przyjęcie na tym terenie prototypu reaktora, który zapoczątkuje produkcję seryjną EPR

23 5.2. Pozytywny wpływ na gospodarkę regionu La Manche Budowa EPR we Flamanville, przewidziana na pięć lat, ma istotny i pozytywny wpływ na normandzką gospodarkę. Zapotrzebowanie, szczególnie na siłę roboczą, nie ogranicza się do gminy Flamanville, lecz obejmuje departament Cotentin, a nawet region Dolnej Normandii. Przy realizacji EPR we Flamanville zawarto 150 umów o podwykonawstwo w zakresie budowy i dostawy urządzeń, których większość jest już wykonywana. Z pomocą Izby Przemysłowo - Handlowej podjęto działania mające na celu zidentyfikowanie lokalnych i regionalnych przedsiębiorstw, mogących stawać do przetargów (także w charakterze podwykonawców w ramach największych umów), oraz działania z Krajową Agencją na rzecz Zatrudnienia w celu ożywienia lokalnego rynku pracy (identyfikacja specjalności zawodowych, szkolenia itp.). Przedstawiciele wielu zawodów będą realizować usługi techniczne (roboty budowlane, lokalna produkcja wyposażenia, prace elektryczno -mechaniczne itd.) lub świadczyć usługi powiązane z budową (zakwaterowanie, pomieszczenia przemysłowe, transport, logistyka budowy itp.) przez cały okres budowy. W najbardziej aktywnym okresie przy budowie EPR we Flamanville ma być zatrudnionych ponad pracowników, co jest porównywalne z liczbą osób zaangażowanych w Cotentin przy budowie eksploatowanych już bloków Flamanville 1 i 2. Oznacza to zwiększenie populacji o osób, z uwzględnieniem rodzin, w tym około 700 dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. We współpracy z samorządami lokalnymi i przedsiębiorstwami planuje się w związku z tym zwiększenie bazy mieszkaniowej. Po zakończeniu budowy, eksploatacja nowej jednostki doprowadzi do utworzenia 300 bezpośrednich i stałych miejsc pracy (pracownicy EDF i firmy zewnętrzne) oraz blisko stu pośrednich miejsc pracy (gastronomia, handel, rzemiosło, usługi i drobny przemysł). Nasileniu ulegnie także działalność remontowa, już dziś bardzo rozwinięta w obu blokach Flamanville 1 i 2 (zakupy rzędu 35 mln euro rocznie). Dzięki podatkom i opłatom, eksploatacja nowej elektrowni Flamanville przyniesie samorządom lokalnym dodatkowe możliwości finansowe korzystne dla miejscowego rozwoju

24 5.3. Uzyskanie tytułu Wielkiej Budowy 1 sierpnia 2008 r., na wniosek EDF i przy poparciu wszystkich podmiotów lokalnych, francuski premier nadał projektowi budowy reaktora EPR tytuł Wielkiej Budowy. Jego konsekwencją jest wdrożenie programu o nazwie «Wielka budowa» czyli planu okołoprojektowych działań społeczno-gospodarczych. Plan obejmuje trzy aspekty: - polityka szkoleniowa i pomoc w rekrutacji miejscowych pracowników, - ułatwienia w finansowaniu realizacji infrastruktury, - działania towarzyszące, po zakończeniu budowy, polegające na wykorzystaniu instalacji przez regionalną gospodarkę Przez cały okres wdrażania plan jest przedmiotem uzgodnień na szczeblu lokalnym. Dzięki temu tytułowi samorządy lokalne będą mogły skorzystać z pomocy w finansowaniu niezbędnej infrastruktury na cele budowy (drogi dojazdowe, zagospodarowanie skrzyżowań) lub dla pracowników budowy i ich rodzin. Pierwszy bilans realizacji programu Wielkiej Budowy Na 31 grudnia 2008 r., EDF wydał 5,8 mln euro i przeznaczył 14 mln euro na inwestycje towarzyszące budowie. W porozumieniu z miejscowymi władzami zrealizowano roboty drogowe w celu poprawy organizacji i bezpieczeństwa ruchu pojazdów oraz transportu materiałów do obiektu. Przeprowadzono również inwestycje w celu utworzenia lub powiększenia bazy mieszkaniowej dla osób zatrudnionych przy budowie, realizując 472 miejsca. Rozpoczęto prace przy budowie doku w porcie Dielette, by umożliwić wyładunek ciężkiego sprzętu dla nowego reaktora we Flamanville

25 6 Dane techniczne Załączniki Reaktor EPR w liczbach Moc reaktora Dyspozycyjność (czas funkcjonowania w skali roku) Okres eksploatacji Czas budowy Data rozruchu reaktora MW > 90% (czyli + 10% w stosunku do obecnych bloków jądrowych) 60 lat 5 lat 2012 r. Dane środowiskowe Ograniczenie ilości odpadów radioaktywnych (w stosunku do jednostek MW) Emisje promieniotwórcze ciekłe na 1 MW (oprócz trytu i węgla -14) (w stosunku do jednostek MW) Emisje promieniotwórcze gazowe na 1 MW (oprócz trytu i węgla -14) - 30 % - 30 % - 30 % do - 40 % Dane ekonomiczne Koszt inwestycji Liczba miejsc pracy niezbędnych do realizacji budowy w latach Planowana liczba godzin pracy Nowe miejsca pracy Udział pracowników miejscowych w realizacji głównej umowy budowlanej Udział osób w trudnej sytuacji życiowej 4 miliardy euro (2008) Ponad 2500 (czyli wzrost populacji o 3000 osób łącznie z rodzinami) godzin 300 bezpośrednich stałych miejsc pracy 40 % 5 %

26 Bezpieczeństwo bezwzględnym priorytetem Mając świadomość zagrożeń, jakie niesie budowa tego typu, szczególnie nasilonych w obiekcie o dużej koncentracji różnych, prowadzonych równolegle czynności technicznych, EDF już w pierwszych miesiącach robót wdrożył ambitny plan działań w zakresie bezpieczeństwa. W obiekcie systematycznie organizuje się szkolenia i spotkania informacyjne dla wszystkich uczestników inwestycji. Rozpoczynając pracę na budowie, pracownicy EDF oraz wszystkie firmy świadczące usługi otrzymują wielojęzyczną dokumentację na temat podstawowych środków bezpieczeństwa. Prowadzone są także pojedyncze akcje poświęcone różnym aspektom związanym z bezpieczeństwem, takim jak ruch pojazdów na placu budowy, równoległa realizacja różnych prac, wysadzanie skał itp. W całym obiekcie używa się materiałów informacyjnych (filmy, plakaty) stale przypominających pracownikom o ich odpowiedzialności i konieczności reagowania na ewentualne zagrożenia związane z inwestycją. 18 września 2008 r. zorganizowano forum bezpieczeństwa dla wszystkich przedsiębiorstw i personelu zatrudnionego w obiekcie. Poświęcone sprawom bezpieczeństwa forum trwało cały dzień, umożliwiając szeroką wymianę doświadczeń i informacji. Systematycznie analizuje się wszystkie wypadki w obiekcie, z udziałem osób zainteresowanych, kierownictwa przedsiębiorstw i osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo z ramienia EDF. Odnotowuje się także i analizuje sytuacje potencjalnie wypadkowe, by wyciągnąć wnioski pozwalające na uniknięcie nowych zagrożeń

27 Budowa będąca wzorem poszanowania środowiska Dowodząc woli poszanowania środowiska EDF podjął działania zmierzające do stałej poprawy swych osiągnięć w zakresie ochrony środowiska i postawił sobie za cel uzyskanie certyfikatu ISO , również przy realizacji nowych obiektów. Cel został osiągnięty: wydaną w 2006 r. certyfikację ISO przyznano także w 2007 r. budowie nowego bloku we Flamanville. Wspomniana certyfikacja, przyznawana przez organ niezależny od EDF, gwarantuje, że organizacja Flamanville umożliwia prowadzenie działań trwale zapewniających ochronę środowiska. Niezależnie od certyfikacji ISO , w 2007 r.: - utworzono dodatkowe stanowisko ds. ochrony środowiska we Flamanville w celu wzmocnienia nadzoru środowiskowego i poszanowania stosownych umów, - wdrożono program nadzoru i analiz odprowadzanych wód deszczowych, ścieków uzdatnianych w oczyszczalni północnej oraz ścieków z kolektora wód głębinowych z wykopów, - zorganizowano gospodarkę odpadami wytwarzanymi przez EDF i przedsiębiorstwa pracujące w ramach umów, jednocześnie rozpoczynając studia projektowe i prace w celu zwymiarowania selektywnego składowiska odpadów, by od 2008 r. zarządzać odpadami pochodzącymi z działań towarzyszących, - opracowano moduł szkolenia w zakresie ochrony środowiska dla pracowników EDF i usługodawców odpowiedzialnych za nadzór robót, - kontynuowano zebrania organizowane dwa razy w miesiącu, poświęcone specyficznym aspektom ochrony środowiska. Na 2008 r. założono wiele ambitnych celów, takich jak: - utrzymanie certyfikacji ISO i stała poprawa osiągnięć w zakresie ochrony środowiska, - budowa i oddanie do eksploatacji tymczasowego składowiska odpadów. Składowisko mające poprawić składowanie odpadów pochodzących ze stref działań towarzyszących, które następnie są kierowane do właściwych miejsc składowania i uzdatniania, zostało już oddane do użytku. Niezależnie od wymogów ustawowych EDF podejmuje wysiłki, by doskonalić profesjonalizm i codzienne zachowania uczestników inwestycji, zarówno pracowników EDF jak i wykonawców zewnętrznych, dążąc do tego, by każdy gest i działanie świadczyło o silnej świadomości środowiskowej

28 Zobowiązanie do transparentności i informowania Lokalna Komisja Informacyjna (LKI) we Flamanville objęła inwestycję swym nadzorem, podobnie jak wcześniej zrobiła to w przypadku dwóch reaktorów, które pracują w elektrowni od 20 lat. Komisja zbiera się kilka razy w roku. Na każdym zebraniu podsumowuje się dokładnie stan prac budowlanych prowadzonych we Flamanville. Niektóre zebrania uzupełniają szczegółowe wizyty na placu budowy. W listopadzie 2006 r. przewodniczący rady departamentu La Manche, prezes krajowego stowarzyszenia Lokalnych Komisji Informacyjnych, przewodniczący LKI z Flamanville i EDF podpisali umowę mającą ułatwiać dostęp do informacji na temat projektu Flamanville, również w zakresie pogłębionych ekspertyz technicznych. W zebraniach LKI i wizytach w obiekcie systematycznie uczestniczy prasa lokalna, która następnie zdaje czytelnikom relację z prowadzonych dyskusji. EDF wydaje ponadto co dwa tygodnie biuletyn informacyjny poświęcony bieżącym działaniom, przeznaczony dla miejscowych władz, stowarzyszeń i lokalnych dziennikarzy. Budowie Flamanville poświęcona jest specjalna witryna internetowa. Prezentuje informacje techniczne, udostępniane biuletyny informacyjne, zdjęcia i filmy wideo z placu budowy, umożliwiając śledzenie prowadzonych robót. Otwarto także Centrum Informacji Publicznej, w którym specjaliści odpowiadają na pytania odwiedzających, gdyż wizyty na placu budowy zostały ograniczone z powodu podwyższenia stopnia planu ochrony fizycznej obiektu

29 Międzyzakładowe Stowarzyszenie zapewniające obsługę pracowników budowy Zadaniem Międzyzakładowego Stowarzyszenia, utworzonego w ramach programu Wielkiej Budowy, jest zapewnienie wspólnego zaplecza dla przedsiębiorstw pracujących na budowie i obsługa pracowników w zakresie wyżywienia, zakwaterowania i dowozu na plac budowy. Każdy nowo przybyły pracownik na budowę Flamanville otrzymuje od Stowarzyszenia ofertę mieszkaniową (mieszkania, domy, domy umeblowane, pokoje do wynajęcia, domki kempingowe, mieszkania socjalne, hotele, przyczepy kempingowe) i informację na temat usług w zakresie wyżywienia i transportu. Stowarzyszenie zbiera z rynku nieruchomości informacje o wolnych mieszkaniach w pobliżu placu budowy EPR. Zarządza także 4 miejscami zakwaterowania, dysponującymi łącznie 236 przyczepami kempingowymi (mobilhome) (w ramach porozumień zawartych z EDF i gminami). Łącznie możliwe jest zakwaterowanie 522 pracowników. Na dzień 31 stycznia 2009 r. zakwaterowanych było 417 pracowników, co zaspokoiło wszystkie obecne potrzeby związane z zakwaterowaniem pracowników zatrudnionych przy budowie EPR. Usługi przewozowe dla pracowników świadczone są nieodpłatnie i obejmują transport między miejscem zakwaterowania a placem budowy EPR

30