KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 16.10.2015 r. COM(2015) 502 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Fundusz Solidarności Unii Europejskiej Sprawozdanie roczne za 2014 r. PL PL
SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie... 3 2. Nowe wnioski otrzymane w 2014 r.... 4 3. Finansowanie... 9 4. Monitorowanie... 10 5. Zamknięcie pomocy... 10 6. Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej... 11 2
1. WPROWADZENIE W rozporządzeniu Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiającym Fundusz Solidarności UE 1 (zwanym dalej rozporządzeniem ) przewidziano przedstawienie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdania dotyczącego działalności funduszu w poprzednim roku. W niniejszym sprawozdaniu przedstawiono działania Funduszu Solidarności Unii Europejskiej (zwanego dalej FSUE ) w 2014 r.: rozpatrywanie nowych wniosków oraz ocenę sprawozdań z realizacji w związku z ich przygotowaniem do zamknięcia. W sprawozdaniu uwzględniono również kwestię rozporządzenia zmieniającego FSUE, które zostało przyjęte w czerwcu 2014 r 2. W 2014 r. do Komisji wpłynęło trzynaście nowych wniosków o przyznanie pomocy finansowej z FSUE, co pod względem liczby złożonych wniosków było powyżej średniego rocznego wyniku. Wnioski te dotyczyły poważnych powodzi na Sardynii (Włochy), cyklonu Bejisa we Francji, trzęsienia ziemi na wyspie Kefalonia (Grecja), burzy śnieżnych w Słowenii, marznących opadów i powodzi, a także wiosennych powodzi w Chorwacji, ostrej zimy w Rumunii, powodzi w Serbii, wiosennych i letnich powodzi w Rumunii, wiosennych i letnich powodzi w Bułgarii oraz jesiennych powodzi we Włoszech. Siedem z tych wniosków zostało przyjętych przez Komisję, dwa zostały odrzucone, a w przypadku czterech wniosków ocenę można było zakończyć dopiero w 2015 r. 3. Jeżeli chodzi o aspekt finansowy, to w 2014 r. Komisja wyraziła zgodę na przyznanie pomocy z FSUE o łącznej kwocie 126,725 mln EUR; szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w rozdziale 3 Finansowanie Ogółem wypłacono 400,806 mln EUR, głównie na pomoc związaną z powodziami w Niemczech, Austrii i Czechach w 2013 r., z suszami i pożarami w Rumunii oraz powodzią w Chorwacji z 2012 r. W załącznikach 1 4 znajdują się progi mające zastosowanie do uruchamiania funduszu w 2014 r., podsumowanie otrzymanych wniosków oraz kompletny wykaz wniosków rozpatrywanych od 2002 r. 1 2 3 Rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej, Dz.U. L 311 z 14.11.2002, s. 3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 661/2014 z dnia 15 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (Dz.U. L 189 z 27.6.2014, s. 143). Wnioski te zostały przyjęte wiosną 2015 r. i zostaną omówione bardziej szczegółowo w sprawozdaniu rocznym za rok 2015. 3
2. NOWE WNIOSKI OTRZYMANE W 2014 R. W 2014 r. do Komisji wpłynęło trzynaście nowych wniosków. Od czasu wejścia w życie zmienionego rozporządzenia w sprawie FSUE w czerwcu 2014 r. oceny sześciu wniosków otrzymanych przed tą datą zostały przeprowadzone w ramach poprzedniego rozporządzenia w sprawie FSUE. Wnioski, które wpłynęły po czerwcu 2014 r. zostały ocenione zgodnie z postanowieniami zmienionego rozporządzenia w sprawie FSUE. Najważniejsze informacje na temat tych nowych wniosków przedstawiono w skrócie poniżej. Wnioski otrzymane przed czerwcem 2014 r. (poprzednie rozporządzenie w sprawie FSUE): WŁOCHY powodzie na Sardynii W dniach 18 i 19 listopada 2013 r. znaczne części Sardynii ucierpiały w wyniku gwałtownych opadów deszczu. W związku z bardzo intensywnymi opadami deszczu w krótkim czasie wiele rzek wystąpiło z brzegów, powodując powodzie i osuwiska. Katastrofa ta spowodowała poważne zniszczenia budynków mieszkalnych i przedsiębiorstw, szkody w rolnictwie, a także przerwanie głównych i lokalnych połączeń transportowych oraz zakłócenia funkcjonowania podstawowych sieci infrastruktury publicznej. Włochy zgłosiły 16 ofiar śmiertelnych, ponad 1 700 osób ewakuowanych i jedną osobę zaginioną. Aktywowana została usługa zarządzania kryzysowego programu Copernicus. W dniu 24 stycznia 2014 r. Komisja otrzymała wniosek o pomoc finansową z FSUE w obowiązującym terminie 10 tygodni. Władze włoskie oszacowały łączną wartość szkód bezpośrednich na kwotę 652,419 mln EUR. Kwota ta stanowiła 17,4 % progu dla poważnych klęsk żywiołowych wynoszącego 3,752 mld EUR i mającego zastosowanie do Włoch w 2014 r. przy uruchamianiu FSUE (tj. 3 mld EUR w cenach z 2002 r.). Włochy przekazały szczegółowe zestawienie szkód, przy czym największy odsetek szkód przypadał na infrastrukturę transportu drogowego (156,522 mln EUR), sieci hydrauliczne i wodne (224,621 mln EUR) oraz budynki publiczne (40,567 mln EUR). Całkowita kwota szkód prywatnych wyniosła 38,328 mln EUR. Ponieważ łączna wartość szkód była niższa niż próg dla poważnych klęsk żywiołowych, klęska nie kwalifikowała się jako poważna klęska żywiołowa. Kwalifikowała się natomiast jako nadzwyczajna klęska o zasięgu regionalnym i została przyjęta przez Komisję w dniu 27 sierpnia 2014 r. Długie negocjacje z Radą i Parlamentem Europejskim w sprawie odpowiedniego budżetu korygującego zostały ukończone dopiero w dniu 17 grudnia 2014 r., co spowodowało konieczność przeniesienia środków budżetowych w wysokości 16 310 467 EUR na rok 2015 (patrz rozdział 3). W dniu 7 kwietnia 2015 r. wypłacono wkład finansowy z FSUE. FRANCJA cyklon Bejisa (Reunion) Na początku stycznia 2014 r. cyklon tropikalny Bejisa dotknął wyspę Reunion, powodując szkody dla podstawowej infrastruktury oraz różnych sektorów gospodarki. 4
Francja przedłożyła Komisji swój wniosek o wkład finansowy z FSUE w dniu 11 marca 2014 r. w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 2 stycznia 2014 r. Władze francuskie oszacowały łączną wartość szkód bezpośrednich na kwotę 114,800 mln EUR. Kwota ta stanowiła 3,1 % progu dla poważnych klęsk żywiołowych wynoszącego 3,752 mld EUR i mającego zastosowanie do Francji w 2014 r. przy uruchamianiu FSUE (tj. 3 mld EUR w cenach z 2002 r.). Największa część szkód przypadła na sektor rolniczy (49 mln EUR), gospodarstwa domowe (35 mln EUR) oraz mienie publiczne (19 mln EUR). Jako że łączna kwota szkody bezpośredniej pozostaje poniżej progu wymaganego do uruchomienia środków z FSUE, wniosek został rozpatrzony na podstawie kryteriów stosowanych przy tak zwanych klęskach nadzwyczajnych o zasięgu regionalnym, ustalonych w rozporządzeniu ustanawiającym warunki uruchomienia FSUE w wyjątkowych okolicznościach. Jednak według oceny Komisji wniosek Francji nie spełniał kryteriów nadzwyczajnych ustanowionych dla klęski żywiołowej o zasięgu regionalnym, które zostały określone w rozporządzeniu, gdyż nie przedstawiono w nim dowodów na poważne i trwałe skutki dla warunków życia i stabilizacji gospodarczej regionu dotkniętego klęską żywiołową. W dniu 27 sierpnia 2014 r. Komisja odrzuciła wniosek, ponieważ uznała, że klęski żywiołowej nie można uznać za nadzwyczajną w rozumieniu rozporządzenia. Władze Francji zostały o tym odpowiednio poinformowane. GRECJA trzęsienia ziemi na wyspie Kefalonia W dniu 26 stycznia 2014 r. silne trzęsienie ziemi o sile 5,8 stopni w skali Richtera wystąpiło 6,7 km na północny wschód od miasta Argostolion na wyspie Kefalonia i było odczuwalne na sąsiednich obszarach Wysp Jońskich oraz na całym terytorium Grecji. Następnie wystąpiło kilkadziesiąt silnych wstrząsów wtórnych. Trzęsienia te miały znaczne konsekwencje dla struktury społecznej i gospodarczej obszarów dotkniętych klęską, zwłaszcza na wyspie Kefalonia, a także dla środowiska naturalnego i infrastruktury. Wniosek Grecji wpłynął do Komisji w dniu 28 marca 2014 r. w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 26 stycznia 2014 r. Władze greckie oszacowały łączną wartość szkód bezpośrednich na kwotę 147,333 mln EUR. Kwota ta stanowiła 12,61 % progu dla poważnych klęsk żywiołowych wynoszącego 1,168 mld EUR i mającego zastosowanie do Grecji w 2014 r. przy uruchamianiu FSUE (tj. 0,6 % DNB na podstawie danych z 2012 r.). Największe koszty wiązały się ze szkodami w infrastrukturze drogowej, które oszacowano na 50 mln EUR. Grecja złożyła wniosek na podstawie kryteriów stosowanych przy tak zwanych klęskach nadzwyczajnych o zasięgu regionalnym ustalonych w rozporządzeniu ustanawiającym warunki uruchomienia FSUE w wyjątkowych okolicznościach. W dniu 27 sierpnia 2014 r. Komisja doszła do wniosku, że ta klęska spełniała kryteria i kwalifikowała się jako nadzwyczajna klęska o zasięgu regionalnym, w związku z czym zaproponowała uruchomienie Funduszu. W dniu 8 kwietnia 2015 r. wypłacono wkład finansowy wynoszący 3 683 320 EUR. 5
SŁOWENIA burza śnieżna Pod koniec stycznia 2014 r., jedne z najcięższych od kilkudziesięciu lat zamieci śnieżnych dotknęły różne części Europy i spowodowały problemy w kilku krajach, w tym w Słowenii, Chorwacji, Serbii, Rumunii i Bułgarii. W przypadku Słowenii, prawie połowa lasów tego alpejskiego państwa została zniszczona przez zamarzający deszcz, a jedna czwarta domostw została pozbawiona dostaw prądu z powodu gwałtownych opadów śniegu, które przewróciły liczne linie energetyczne i drzewa. Niedługo po tej burzy śnieżnej część Słowenii walczyła z rosnącą falą powodziową. Wniosek Słowenii Komisja otrzymała dnia 4 kwietnia 2014 r., w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 30 stycznia 2014 r. Władze Słowenii oszacowały łączne szkody bezpośrednie wywołane tą burzą śnieżną na 428,734 mln EUR. Kwota ta stanowiła 1,23 % DNB Słowenii i znacznie przekraczała próg wymagany do uruchomienia środków z FSUE wynoszący w odniesieniu do Słowenii w 2014 r. 209,587 mln EUR (tj. 0,6 % DNB na podstawie danych z 2012 r.). Klęskę uznano za poważną klęskę żywiołową i w dniu 27 sierpnia 2014 r. Komisja przyjęła wniosek Słowenii. W dniu 8 kwietnia 2015 r. wypłacono wkład finansowy wynoszący 18 388 478 EUR. CHORWACJA marznące opady i powodzie Te same zjawiska pogodowe, które spowodowały, że Słowenia zwróciła się o pomoc z FSUE, miały również wpływ na Chorwację na początku lutego 2014 r. Najbardziej ucierpiały regiony północno-zachodnie i część północnego regionu Morza Adriatyckiego. Ponadto od 12 lutego topniejący lód i śnieg spowodował powódź, która doprowadziła do powstania dodatkowych szkód w ważnej podstawowej infrastrukturze publicznej, a także mieniu prywatnym i publicznym. W następstwie powyższych wydarzeń Chorwacja zdecydowała o przedłożeniu wniosku o wkład finansowy z FSUE. Dokumentacja wniosku wpłynęła do Komisji w dniu 9 kwietnia 2014 r. w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 31 stycznia 2014 r. Władze Chorwacji oszacowały łączne szkody bezpośrednie wywołane klęską żywiołową na 291,905 mln EUR. Kwota ta stanowiła 0,69 % DNB Chorwacji i przekroczyła w ten sposób próg dla poważnych klęsk wymagany do uruchomienia środków z FSUE wynoszący w odniesieniu do Chorwacji w 2014 r. 254,229 mln EUR (tj. 0,6 % DNB na podstawie danych z 2012 r.). Ponieważ szacowana łączna wartość szkód bezpośrednich przekroczyła próg dla poważnych klęsk, klęskę uznano za poważną klęskę żywiołową, a Komisja przyjęła wniosek w dniu 27 sierpnia 2014 r. W dniu 8 kwietnia 2015 r. wypłacono wkład finansowy wynoszący 8 616 263 EUR. RUMUNIA ekstremalne warunki zimowe Pod koniec stycznia i na początku lutego 2014 r. Rumunia, zwłaszcza jej południowo-wschodnie części, zmagała się z trudnymi warunkami zimowymi, tj. opadami śniegu, marznącymi opadami i niskimi temperaturami, które doprowadziły do powstania szkód w sieci drogowej, w rolnictwie oraz innej własności publicznej i prywatnej. 6
Rumunia zdecydowała się przedłożyć wniosek o pomoc z FSUE i złożyła go w dniu 4 kwietnia 2014 r. w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 24 stycznia 2014 r. Władze rumuńskie oszacowały łączną wartość szkód bezpośrednich na kwotę 327,897 mln EUR. Wartość szkód obejmowała jednak w dużym stopniu szkody pośrednie, które wyłączono z szacunkowej łącznej wartości szkód bezpośrednich. Skorygowana łączna wartość szkód bezpośrednich wyniosła w ten sposób 27,897 mln EUR, co stanowi 3,6 % progu poważnej klęski żywiołowej mającego zastosowanie w przypadku Rumunii do celów uruchomienia FSUE, który w 2014 r. wynosił 783,738 mln EUR (tj. 0,6 % DNB na podstawie danych z 2012 r.). Jako że przyjęta łączna wartość szkód bezpośrednich pozostawała poniżej progu wymaganego w przypadku poważnych klęsk stosowanego przy uruchamianiu Funduszu Solidarności UE, wniosek został rozpatrzony na podstawie kryteriów stosowanych przy tak zwanych klęskach nadzwyczajnych o zasięgu regionalnym, ustalonych w rozporządzeniu. Niemniej jednak Komisja doszła do wniosku, że wniosku Rumunii nie można uznać za nadzwyczajny w rozumieniu rozporządzenia i odrzuciła wniosek w dniu 27 sierpnia 2014 r. Władze Rumunii zostały o tym odpowiednio poinformowane. 7
Wnioski otrzymane po czerwcu 2014 r. (aktualne rozporządzenie w sprawie FSUE): SERBIA powodzie W maju 2014 r. na większości obszaru Serbii wystąpiły gwałtowne zjawiska pogodowe, które doprowadziły do jednych z najgorszych powodzi w czasach współczesnych i spowodowały ogromne zniszczenia infrastruktury publicznej i prywatnej, a także uszkodziły setki tysięcy gospodarstw domowych. Ponieważ negocjacje akcesyjne z Serbią oficjalnie rozpoczęto przed powodziami, Serbię uznano za kwalifikujące się państwo w rozumieniu art. 2 ust. 1 rozporządzenia. Serbia przedłożyła Komisji swój wniosek o wkład finansowy z FSUE w dniu 30 lipca 2014 r. w obowiązującym terminie dwunastu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 14 maja 2014 r. Zaktualizowane informacje przekazano w dniu 18 sierpnia 2014 r. Władze serbskie oszacowały łączną wartość szkód bezpośrednich spowodowanych klęską na kwotę 1 106 mln EUR, opierając się na wynikach oceny potrzeb w zakresie odbudowy, przeprowadzonej z udziałem UE oraz organizacji międzynarodowych bezpośrednio po klęsce. Kwota ta stanowiła 3,80 % dochodu narodowego brutto (DNB) Serbii. Kwota ta przekraczała ponad sześciokrotnie próg wymagany do uruchomienia środków z FSUE wynoszący w odniesieniu do Serbii w 2014 r. 174,649 mln EUR (tj. 0,6 % DNB na podstawie danych z 2012 r.). Ponieważ szacowana łączna wartość szkód bezpośrednich przekroczyła próg, klęskę uznano za poważną klęskę żywiołową, a Komisja przyjęła wniosek Serbii w dniu 10 października 2014 r. W dniu 14 kwietnia 2015 r. wypłacono wkład finansowy wynoszący 60 224 605 EUR. CHORWACJA powodzie Ta sama klęska powodzi, w wyniku której Serbia złożyła wniosek o pomoc z FSUE, poważnie chociaż w mniejszym stopniu dotknęła również Chorwację. Aktywowano usługę zarządzania kryzysowego programu Copernicus. Chorwacja przedłożyła swój wniosek w dniu 31 lipca 2014 r., z dużym wyprzedzeniem w stosunku do obowiązującego terminu dwunastu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 17 maja 2014 r. Władze chorwackie oszacowały łączną wartość szkód bezpośrednich spowodowanych klęską na 297,629 mln EUR, przy czym kwota ta stanowiła 0,70 % DNB Chorwacji i 117 % progu wymaganego do uruchomienia środków z FSUE wynoszącego w odniesieniu do Chorwacji w 2014 r. 254,229 mln EUR (tj. 0,6 % DNB na podstawie danych z 2012 r.). Podobnie jak w przypadku klęski w Serbii, sytuację w Chorwacji uznano za poważną klęskę żywiołową. W dniu 10 października 2014 r. Komisja przyjęła wniosek Chorwacji i zaproponowała uruchomienie funduszu. W dniu 8 kwietnia 2015 r. wypłacono wkład finansowy wynoszący 8 959 725 EUR. BUŁGARIA Powodzie wiosenne Kilka tygodni później, w połowie czerwca 2014 r., a szczególnie w dniach 17-20 czerwca, intensywne i obfite opady przekraczające nawet czterokrotność miesięcznej 8
normy klimatycznej dotknęły część Bułgarii, co doprowadziło do poważnych powodzi i zakłóceń w funkcjonowaniu infrastruktury. Wniosek Bułgarii wpłynął do Komisji w dniu 25 sierpnia 2014 r. w obowiązującym terminie dwunastu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 19 czerwca 2014 r. W dniu 12 września 2014 r. władze bułgarskie przedstawiły uaktualnione informacje. Przyjęta szacowana łączna wartość bezpośrednich szkód spowodowanych przez klęskę wyniosła 311,328 mln EUR. Kwota ta stanowiła 0,80 % DNB Bułgarii i 134 % progu wymaganego do uruchomienia środków z FSUE wynoszącego w odniesieniu do Bułgarii w 2014 r. 232,502 mln EUR (tj. 0,6 % DNB na podstawie danych z 2012 r.). Klęskę uznano za poważną klęskę żywiołową, a Komisja w dniu 10 października 2014 r. zdecydowała o uruchomieniu funduszu. W dniu 8 kwietnia 2015 r. wypłacono wkład finansowy wynoszący 10 542 110 EUR. Oceny czterech wniosków otrzymanych w 2014 r. z Rumunii (wiosenne i letnie powodzie), Bułgarii (powodzie letnie) i Włoch (powodzie jesienne) mogły zostać zakończone dopiero w 2015 r. i zostaną one przedstawione bardziej szczegółowo w sprawozdaniu rocznym za rok 2015. 3. FINANSOWANIE W 2014 r. władza budżetowa zatwierdziła wkłady finansowe z Funduszu w odniesieniu do siedmiu przypadków dotyczących wniosków otrzymanych w 2014 r. Odpowiedni wstępny projekt budżetu korygującego nr 4 na rok 2014 obejmował cztery wnioski o przyznanie pomocy finansowej z FSUE i został zakończony w dniu 17 grudnia 2014 r. 4. Odpowiedni wstępny projekt budżetu korygującego nr 6 na rok 2014 obejmował trzy wnioski o przyznanie pomocy finansowej z FSUE i został zakończony również w dniu 17 grudnia 2014 r. 5. Ponadto w dniu 17 grudnia 2014 r. fundusz został uruchomiony w celu udostępnienia kwoty 50 000 000 EUR w środkach na zobowiązania i płatności na wypłatę zaliczek (tylko dla państw członkowskich i od 2015 r.). W następstwie procedury przeniesienia środków budżetowych z 2014 r. na 2015 r. i przyjęcia decyzji o przyznaniu pomocy w odniesieniu do państwa beneficjentów, płatności we wszystkich siedmiu przypadkach wykonano w marcu i kwietniu 2015 r. 4 5 Budżet korygujący (BK) nr 4 na 2014 r. dotyczy uruchomienia z Funduszu Solidarności UE kwot w wysokości 47,0 mln EUR w formie środków na zobowiązania. Uruchomienie środków ma związek z powodziami we Włoszech (na Sardynii) w listopadzie 2013 r., trzęsieniem ziemi w Grecji (na wyspie Kefalonia), burzami śnieżnymi w Słowenii oraz tymi samymi burzami, po których wystąpiły marznące opady i powodzie w Chorwacji, na przełomie stycznia i lutego 2014 r. Dz.U. L 73 z 17.3.2015. Budżet korygujący (BK) nr 6 na 2014 r. dotyczy uruchomienia z Funduszu Solidarności UE kwot w wysokości 79,7 mln EUR w formie środków na zobowiązania. Uruchomienie środków dotyczy powodzi w Serbii i Chorwacji w maju 2014 r. oraz powodzi w Bułgarii w czerwcu 2014 r. Dz.U. L 73 z 17.3.2015. 9
Wkład z Funduszu Solidarności budżet zatwierdzony w 2014 r. Państwo beneficjent Klęska Kategoria Kwota (w EUR) Włochy Powodzie na Sardynii regionalna 16 310 467 Grecja Trzęsienie ziemi w Grecji (Kefalonia) regionalna 3 683 320 Słowenia Burze śnieżne poważna 18 388 478 Chorwacja Marznące opady i powodzie poważna 8 616 263 Serbia Powodzie poważna 60 224 605 Chorwacja Powodzie wiosenne poważna 8 959 725 Bułgaria Powodzie wiosenne poważna 10 542 110 OGÓŁEM 126 724 968 4. MONITOROWANIE W 2014 r. Komisja przeprowadziła wizyty monitorujące w trzech państwach będących beneficjentami w celu omówienia zastosowanych systemów realizacji i udzielenia odpowiedzi na konkretne pytania postawione przez organy wykonawcze: w Wiedniu (Austria) w dniu 12 czerwca 2014 r., aby omówić dwa przypadki dotyczące wkładu finansowego w wysokości 240 000 EUR otrzymanego po powodziach w Lavamünd w listopadzie 2012 r. i wkładu finansowego w wysokości 21,662 mln EUR otrzymanego z tytułu powodzi z maja 2013 r. (obydwie klęski dotknęły również państwa sąsiadujące). w Berlinie (Niemcy) w dniu 23 czerwca 2014 r. w odniesieniu do wkładu finansowego w wysokości 360,454 mln EUR otrzymanego w związku z powodziami, do których doszło w maju w 2013 r. w Pradze (Republika Czeska) w dniu 9 października 2014 r. w związku z wkładem finansowym w wysokości 15,928 mln EUR otrzymanym w związku z powodziami, do których doszło w czerwcu w 2013 r. Wszystkie trzy wizyty pozwoliły na uzyskanie wystarczającej pewności, że odpowiednie organy przeprowadziły realizację i kontrole w sposób przejrzysty i prawidłowy oraz przestrzegając zasad ustanowionych w rozporządzeniu w sprawie FSUE, w odpowiednich decyzjach o przyznaniu dotacji oraz w porozumieniach wykonawczych. Po otrzymaniu sprawozdań końcowych Komisja przeprowadzi dalsze analizy, a w stosownym przypadku podejmie odpowiednie kroki. 5. ZAMKNIĘCIE POMOCY Przed przeglądem rozporządzenia w sprawie FSUE jego art. 8 ust. 2 stanowił, że nie później niż sześć miesięcy po wygaśnięciu jednorocznego okresu od dnia wypłacenia wkładu finansowego państwo beneficjent przedstawia sprawozdanie dotyczące finansowej realizacji wkładu finansowego (zwane dalej sprawozdaniem z realizacji ) wraz z uzasadnieniem wydatków (zwanym dalej oświadczeniem uzasadniającym ). Po zakończeniu tej procedury Komisja zamyka pomoc z Funduszu. 10
W związku z tym, w 2014 r. zamknięto akta dotyczące pomocy w czterech przypadkach: (1) Rumunia, powódź wiosną 2005 r.: wkład finansowy z Funduszu wyniósł 52 408 mln EUR. W dniu 4 marca 2008 r. Rumunia przedstawiła swoje sprawozdanie z realizacji. Interwencja ta mogła jednak zostać zakończona dopiero po zakończeniu dochodzenia kontrolnego prowadzonego przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) we współpracy z rumuńskim Urzędem ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych. W związku z tym niekwalifikowalne wydatki w wysokości 634 697 EUR zostały odzyskane od Rumunii. Sprawa została zamknięta w dniu 31 stycznia 2014 r. (2) Grecja, pożary lasów w 2007 r.: wkład finansowy z Funduszu wyniósł 89 769 mln EUR. Sprawozdanie z realizacji Grecja przedłożyła w kwietniu 2010 r. W następstwie wewnętrznego audytu przeprowadzonego przez władze greckie, kwota zadeklarowanych niekwalifikowalnych wydatków wyniosła 9 247 866 EUR. Ponadto z oceny Komisji wynika, że należy zwrócić się do Grecji w celu uzyskania dalszych informacji dotyczących oświadczenia uzasadniającego. W związku z tym Komisja wszczęła procedurę odzyskiwania środków, a Grecja zwróciła kwotę 9 250 528 EUR (wraz z odsetkami). Sprawa została zamknięta. (3) Portugalia, lawiny błotne i osunięcia się ziemi w 2010 r.: wkład finansowy z Funduszu wyniósł 31 256 mln EUR. Sprawozdanie z realizacji Portugalia przedłożyła do Komisji w październiku 2012 r. Konieczne było zwrócenie się do Portugalii o dodatkowe informacje. Państwo to przesłało swoje odpowiedzi we wrześniu 2013 r., co pozwoliło na rozwiązanie wszystkich nierozstrzygniętych kwestii odnoszących się do oświadczenia uzasadniającego. Sprawa została zamknięta w maju 2014 r. (4) Chorwacja, powodzie wiosenne w 2010 r.: wkład finansowy wyniósł 3 826 mln EUR. Komisja otrzymała sprawozdanie z realizacji w marcu 2013 r. Po przeprowadzeniu przez Komisję kontroli, której wyniki były pozytywne, Komisja zakończyła interwencję w grudniu 2014 r. W 2014 r. Komisja otrzymała także trzy nowe sprawozdania z realizacji w sprawach odnoszących się do wydarzeń z 2011 i 2012 r.: z Hiszpanii, w sprawie trzęsienia ziemi w Lorce w 2011 r.; dwa z Włoch w związku z powodzią w Ligurii i Toskanii w 2011 r. oraz trzęsieniem ziemi w Emilii-Romanii w 2012 r. Pod koniec okresu objętego niniejszym sprawozdaniem rocznym ocena wspomnianych sprawozdań z realizacji była nadal w toku. 6. ROZPORZĄDZENIE ZMIENIAJĄCE ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 2012/2002 USTANAWIAJĄCE FUNDUSZ SOLIDARNOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ W połowie 2013 r. Komisja przedstawiła wniosek legislacyjny dotyczący zmiany rozporządzenia w sprawie FSUE 6. Wniosek ten obejmował w szczególności elementy mające na celu poprawę zdolności reagowania Funduszu oraz uproszczenie korzystania z niego przez zastosowanie jaśniejszych kryteriów dla potencjalnych beneficjentów, uproszczenie obowiązujących obecnie zasad, tak aby pomoc mogła być wypłacana szybciej niż do tej pory, wprowadzenie możliwości dokonywania wypłaty zaliczek, ustalenie w sposób bardziej wyraźny jakie sytuacje i podmioty kwalifikują się do otrzymania pomocy, w szczególności w odniesieniu do klęsk 6 COM(2013) 522 z dnia 25 lipca 2013 r. 11
żywiołowych o zasięgu regionalnym oraz skoncentrowanie się na zapobieganiu klęskom żywiołowym oraz strategiach zarządzania ryzykiem dla państw członkowskich, co obejmuje pełne wdrożenie stosownych przepisów Unii w zakresie zapobiegania ryzyku klęsk i zarządzania nim oraz wykorzystania dostępnych środków unijnych na rzecz odpowiednich inwestycji. Obrady nad wnioskiem w Parlamencie Europejskim rozpoczęły się pod koniec listopada 2013 r., a w Radzie w grudniu podczas prezydencji Litwy. Negocjacje zakończono podczas prezydencji greckiej w 2014 r. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 661/2014 z dnia 15 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej 7 weszło w życie 28 czerwca 2014 r. Najważniejsze wyniki są następujące: jasne określenie obszaru interwencji ograniczające go tylko do klęsk żywiołowych i dodanie jedynie nowego przepisu dotyczącego suszy; przedłużenie terminu składania wniosków z 10 do 12 tygodni; przedłużenie okresu realizacji z 12 do 18 miesięcy, jasne zasady dotyczące klęsk regionalnych, które doprowadziły do powstania szkody bezpośredniej o wartości przekraczającej 1,5 % PKB tego regionu (na poziomie NUTS 2). Dla regionów najbardziej oddalonych próg wynosi 1 % regionalnego PKB. Począwszy od 2015 r. państwa członkowskie mają już możliwość zwrócenia się o wypłatę zaliczki wynoszącej 10 % przewidywanej wysokości pomocy (ograniczonej do 30 mln EUR). Dzięki skróceniu procedur administracyjnych poprzez połączenie decyzji o przyznaniu dotacji i porozumienia wykonawczego w jednym akcie wkłady finansowe z funduszu będą mogły być wypłacane szybciej. Wprowadzono nowe przepisy dotyczące wdrożenia prawodawstwa UE w zakresie zapobiegania ryzyku i zarządzania, aby zachęcić państwa członkowskie do dołożenia starań w celu zapobiegania występowaniu klęsk żywiołowych i łagodzenia ich skutków. 7 Dz.U. 189 z 27.6.2014, s.143. 12