SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. Fundusz Solidarności Unii Europejskiej - Sprawozdanie roczne za 2013 r.

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2015) 118 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Fundusz Solidarności Unii Europejskiej - Sprawozdanie roczne za 2013 r. PL PL

2 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie Wnioski będące w trakcie rozpatrywania od 2012 r Nowe wnioski otrzymane w 2013 r Finansowanie Monitorowanie Zamknięcie pomocy Wniosek dotyczący zmiany rozporządzenia Rady (WE) nr 2012/2002 ustanawiającego Fundusz Solidarności Unii Europejskiej oraz podsumowanie

3 1. WPROWADZENIE W rozporządzeniu Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiającym Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (zwanym dalej rozporządzeniem ) przewidziano przedstawienie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdania dotyczącego działalności Funduszu w poprzednim roku. W niniejszym sprawozdaniu przedstawiono działania Funduszu Solidarności Unii Europejskiej (zwanego dalej FSUE ) w 2013 r. obejmujące rozpatrywanie nierozpatrzonych i nowych wniosków oraz ocenę sprawozdań z realizacji w związku z ich przygotowaniem do zamknięcia. Sprawozdanie stanowi również odpowiedź na wniosek w sprawie zmiany rozporządzenia przedstawiony w ciągu roku 1. W 2013 r. do Komisji wpłynęło osiem nowych wniosków o przyznanie pomocy finansowej z FSUE, co pod względem liczby złożonych wniosków stanowi średni roczny wynik. Cztery wnioski złożono w styczniu, a kolejne cztery wpłynęły w lipcu i sierpniu. Trzy z tych wniosków dotyczyły powodzi w Słowenii, Austrii i Chorwacji, które miały miejsce na przełomie października i listopada 2012 r. Wnioski złożone przez Niemcy, Austrię, Republikę Czeską i Węgry dotyczyły poważnych powodzi, które miały miejsce na przełomie maja i czerwca 2013 r. Wniosek otrzymany od Portugalii dotyczył lawin błotnych i osuwisk na Maderze w styczniu 2013 r. Z wyjątkiem wniosków z Portugalii i Węgier, Komisja przyjęła wszystkie pozostałe wnioski i przedstawiła wniosek o uruchomienie środków z FSUE. Poza tym Komisja zakończyła ocenę wniosku złożonego przez Rumunię, który oczekiwał na rozpatrzenie od 2012 r., dotyczącego suszy i pożarów i również w odniesieniu do tego wniosku zaproponowała uruchomienie środków z Funduszu. Jeżeli chodzi o aspekt finansowy, to w 2013 r. Komisja wyraziła zgodę na przyznanie pomocy z FSUE o łącznej kwocie mln EUR; szczegółowe wyjaśnienia na ten temat znajdują się w rozdziale 4 Finansowanie. Ogółem na pomoc związaną z powodziami w Słowenii i Austrii w 2012 r. wypłacono mln EUR. W załącznikach 1-3 znajdują się progi mające zastosowanie do uruchamiania funduszu w 2013 r., podsumowanie otrzymanych wniosków oraz kompletny wykaz wniosków rozpatrywanych od 2002 r. 1 Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej, COM(2013) 522 final z 25 lipca 2013 r. 3

4 2. WNIOSKI BĘDĄCE W TRAKCIE ROZPATRYWANIA OD 2012 R. Rumunia (susze i pożary) Latem 2012 r. na znacznych obszarach Rumunii odnotowano bardzo niski poziom opadów i wielokrotne fale bardzo wysokich temperatur, co doprowadziło do suszy oraz nieudanych zbiorów, licznych pożarów lasów i roślinności, niedoboru wody dla mieszkańców i związanych z tym problemów w funkcjonowaniu systemów zaopatrzenia w wodę i produkcji energii wodnej. W związku z tym w dniu 2 listopada 2012 r. Rumunia przedłożyła wniosek o pomoc finansową z FSUE. W przypadku suszy nie można w uzasadniony sposób zastosować przepisu rozporządzenia, zgodnie z którym wnioski muszą zostać przedłożone w terminie 10 tygodni po powstaniu pierwszych szkód. Komisja zastosowała w związku z tym takie same zasady, jakie ustalono w trakcie oceny pierwszego porównywalnego wniosku o pomoc finansową z FSUE, czyli wniosku dotyczącego suszy na Cyprze w 2008 r. Zgodnie z tymi zasadami za początek trwającego 10 tygodni okresu składania wniosków należy przyjąć dzień, w którym uznano, że susza osiągnęła swój punkt kulminacyjny. W Rumunii przedłużający się okres charakteryzujący się niskim poziomem opadów, wysokimi temperaturami powietrza oraz licznymi pożarami w ciągu kilku miesięcy doprowadził do wystąpienia dotkliwej suszy, która dotknęła mln hektarów gruntów w 35 z 41 powiatów w tym kraju. Punktem kulminacyjnym tej klęski był wybuch groźnych pożarów lasów i roślinności dnia 25 sierpnia 2012 r. Komisja stwierdziła zatem, że za datę rozpoczęcia poważnej klęski powinno się przyjąć dzień 25 sierpnia 2012 r. Wniosek przedłożony Komisji w dniu 2 listopada 2012 r. został zatem złożony w terminie. We wstępnym wniosku władze Rumunii oszacowały łączną wartość bezpośrednich szkód na kwotę ponad 1,9 mld EUR, co stanowi 263 % progu poważnej klęski żywiołowej mającego zastosowanie w przypadku Rumunii do celów uruchomienia FSUE, który w 2012 r. wynosił 735,487 mln EUR (tj. 0,6 % DNB na podstawie danych z 2010 r.). Kwota ta obejmowała jednak szkody rolne, które wystąpiły przed określoną datą rozpoczęcia i które nie mogą zostać ujęte w ogólnej kwocie szkód. Komisja zwróciła się do Rumunii o dokonanie ponownej oceny szkód. Skorygowana łączna wartość szkód podana przez Rumunię po odjęciu pozostałych niekwalifikowalnych szkód pośrednich wyniosła 806,7 mln EUR. Ponad 99 % szkód dotyczy prywatnego sektora rolnictwa i leśnictwa, które nie kwalifikują się do pomocy z FSUE, ponieważ nie są objęte rodzajami kwalifikowalnych działań nadzwyczajnych zgodnie z art. 3 ust. 2 rozporządzenia. Koszty działań kwalifikujących się do przyznania pomocy na mocy art. 3 ust. 2 wyniosły zatem 2,476 mln EUR (tzn. koszty działań nadzwyczajnych podejmowanych przez służby ratownicze, w szczególności gaszenia pożarów i transportu wodnego oraz działań w zakresie odbudowy infrastruktury zaopatrzenia w wodę). Ze względu na fakt, że pomoc z FSUE nie może przekroczyć łącznych kosztów kwalifikowalnych działań, w dniu 3 października 2013 r. Komisja postanowiła wystąpić z wnioskiem o uruchomienie funduszu w wysokości 2,476 mln EUR, pokrywając koszty kwalifikujących się działań. Po zakończeniu procedury budżetowej w Radzie i Parlamencie Europejskim oraz po zawarciu porozumienia wykonawczego między Komisją a Rumunią w dniu 10 marca 2014 r. wypłacono wkład z FSUE. 4

5 3. NOWE WNIOSKI OTRZYMANE W 2013 R. Powodzie w Słowenii, Austrii i Chorwacji (trzy przypadki) Pod koniec października i na początku listopada 2012 r. intensywne opady deszczu w Europie Południowo-Wschodniej spowodowały wystąpienie z brzegów rzek Sawa, Kupa, Mura i Drawa na większej części ich odcinków w Słowenii oraz w dorzeczach rzek Mura, Drawa i Lavant w Austrii, jak również na terytorium Chorwacji. W rezultacie wszystkie trzy kraje złożyły wnioski o pomoc finansową z FSUE: Słowenia złożyła wniosek dotyczący poważnej klęski żywiołowej, natomiast wnioski Chorwacji i Austrii zostały oparte na tzw. przepisie kraju ościennego, zgodnie z którym państwo dotknięte tą samą klęską co kraj z nim graniczący może w drodze wyjątku skorzystać z pomocy finansowej FSUE w przypadku poważnej klęski żywiołowej. (1) Słowenia: Wniosek otrzymano dnia 2 stycznia 2013 r. w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni po tym jak odnotowano pierwsze szkody w dniu 28 października 2012 r. Łączną wartość szkód bezpośrednich oszacowano na 359,535 mln EUR. Szkody wynikały w szczególności ze znacznych szkód w rolnictwie, leśnictwie, lokalnej infrastrukturze drogowej i ciekach wodnych. Zniszczenia dotknęły ponad budynków mieszkalnych, obiektów administracji i przedsiębiorstw, a także 10 szkół. Kwota ta stanowiła 1,008 % DNB Słowenii i znacznie przekraczała próg dla poważnych klęsk wymagany do uruchomienia środków z FSUE wynoszący w odniesieniu do Słowenii w 2013 r. 214,021 mln EUR (tj. 0,6 % DNB na podstawie danych z 2011 r.). W dniu 30 kwietnia 2013 r. Komisja złożyła wniosek o uruchomienie pomocy finansowej w wysokości 14,081 mln EUR. Po zakończeniu procedury budżetowej w Radzie i Parlamencie Europejskim i po zawarciu porozumienia wykonawczego między Komisją a Słowenią w dniu 19 listopada 2013 r. został wypłacony wkład finansowy. (2) Austria: Klęska żywiołowa w Słowenii miała również negatywny wpływ na Austrię, jednak w bardzo ograniczonym zakresie. Miejscowość Lavamünd, położona bezpośrednio przy zbiegu rzek Drawy (Drau) i Lavant na granicy austriacko-słoweńskiej została zalana przez falę powodziową osiągającą do dwóch metrów wysokości, w wyniku czego zniszczeniu uległy budynki publiczne, domy prywatne, przedsiębiorstwa oraz infrastruktura lokalna. Wniosek przedstawiono dnia 11 stycznia 2013 r. w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 5 listopada 2012 r. Zaktualizowane informacje otrzymano w dniu 28 lutego 2013 r. Łączna wartość bezpośrednich szkód spowodowanych przez klęskę wyniosła 9,6 mln EUR. Kwota ta stanowi jedynie niewielki ułamek progu poważnej klęski żywiołowej wymaganego do uruchomienia FSUE wynoszącego 1,798 mld EUR (tj. 0,6 % DNB Austrii z 2011 r.). Jednak, mając na uwadze, że powódź w Lavamünd ma to samo źródło co poważna klęska żywiołowa w Słowenii, władze Austrii przedstawiły swój wniosek na podstawie tzw. przepisu państwa ościennego. Mimo że szkody są niewielkie i stanowią zaledwie 0,53 % kwoty progowej, istniała możliwość uruchomienia środków z FSUE. W 5

6 dniu 19 listopada 2013 r. wypłacono wkład finansowy z Funduszu wynoszący EUR. (3) Chorwacja: Chorwacja, która w momencie klęski żywiołowej była objęta zakresem FSUE jako kraj negocjujący przystąpienie do UE, złożyła wniosek w dniu 3 stycznia 2013 r., w terminie 10 tygodni po odnotowaniu pierwszej szkody w dniu 26 października 2012 r. Chorwacja zgłosiła, że istotne elementy infrastruktury, jak również majątek prywatny i publiczny uległy zniszczeniu w 9 żupaniach, a w 4 z nich powódź wywarła również negatywne skutki na gospodarkę lokalną i warunki życia około mieszkańców. W szczególności zniszczenia dotknęły rolnictwo i leśnictwo, obiekty przemysłowe i handlowe, budynki mieszkalne, wały przeciwpowodziowe, mosty i nabrzeża na wybrzeżu chorwackim. Zalanych zostało kilkaset domów prywatnych, których mieszkańcy musieli zostali ewakuowani. W pozostałych 5 żupaniach dzięki środkom przeciwpowodziowym podjętym przez chorwackie przedsiębiorstwo zarządzające infrastrukturą wodną Hrvatske vode uniknięto zniszczeń majątku prywatnego. Władze Chorwacji oszacowały łączne szkody bezpośrednie na ponad 11,463 mln EUR. Ponieważ kwota ta była wyraźnie poniżej progu 259,805 mln EUR wymaganego do uruchomienia środków z FSUE dla poważnej klęski żywiołowej (tj. 0,6% DNB Chorwacji w oparciu o dane z 2011 r.), klęski nie można było zakwalifikować do kategorii poważnej klęski żywiołowej. Jednakże, podobnie jak Austria, Chorwacja powołała się na przepis kraju ościennego, co Komisja zaakceptowała. W dniu 15 stycznia 2014 r. wypłacono wkład finansowy z Funduszu wynoszący 286,587 mln EUR. Powodzie w Europie Środkowej (4 przypadki) W maju i czerwcu 2013 r. Europa Środkowa ucierpiała na skutek sytuacji meteorologicznej bardzo podobnej do tej, która w 2002 r. doprowadziła do powodzi stulecia, a następnie do utworzenia FSUE. Ekstremalne powodzie ponownie nawiedziły Niemcy, Austrię i Republikę Czeską. Powodzie dotknęły również Węgry, jednak w bardziej ograniczonym stopniu. Pomimo częściowo wyższych poziomów powodzi ogólna wartość szkód, choć nadal bardzo wysoka, była niższa niż wartość szkód w 2002 r., w szczególności w Austrii i Republice Czeskiej, zwłaszcza ze względu na skuteczność ochrony przeciwpowodziowej i środków kontroli ryzyka wprowadzanych od 2002 r. W rezultacie Niemcy złożyły wniosek o udzielenie pomocy finansowej z FSUE na podstawie kryteriów przyjętych dla poważnej klęski żywiołowej, podczas gdy Austria i Republika Czeska przedstawiły swój wniosek na podstawie tzw. przepisu państwa ościennego. Węgry złożyły wniosek na podstawie kryterium przyjętego dla nadzwyczajnej klęski o zasięgu regionalnym. (1) Niemcy: Wniosek otrzymano dnia 24 lipca 2013 r. w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni, po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 18 maja 2013 r. Niemcy odnotowały wyjątkowo intensywne opady deszczu na rozległych obszarach, a wiele rzek osiągnęło niespotykany dotąd rekordowy poziom. Powodzie były bardziej rozległe i dotkliwe niż te w sierpniu 2002 r. czy poprzednie rekordowe powodzie w lipcu 1954 r. W sumie dwanaście krajów związkowych Niemiec zostało bezpośrednio dotkniętych powodzią, osiem osób straciło życie, a co najmniej 128 osób zostało rannych. Ponad

7 osób zostało ewakuowanych z obszarów dotkniętych powodzią, a łączna liczba osób dotkniętych klęską wyniosła blisko Uszkodzonych lub całkowicie zniszczonych zostało domów, poza tym zgłoszono poważne szkody w infrastrukturze publicznej. Władze Niemiec oszacowały łączną wartość szkód bezpośrednich na ponad 8,153 mld EUR. Ponieważ kwota ta znacznie przekraczała próg wymagany do uruchomienia środków z FSUE w odniesieniu do Niemiec, który w 2013 r. wynosił 3,679 mld EUR (3 mld EUR w cenach z 2002 r.), klęskę uznano za poważną klęskę żywiołową. W dniu 3 października 2013 r. Komisja złożyła wniosek o uruchomienie pomocy finansowej w wysokości 360,454 mln EUR. Odpowiedni budżet korygujący (obejmujące również opisane poniżej przypadki Austrii i Czech) został przyjęty przez Radę i Parlament Europejski w dniu 20 listopada 2013 r., jednak zawierał on zastrzeżenie, że znaczna część niezbędnych środków będzie dostępna dopiero w roku W związku z tym wkład z FSUE wypłacono dnia 19 marca 2014 r. po zawarciu porozumienia wykonawczego między Komisją a Niemcami. (2) Austria: Wniosek wpłynął do Komisji w dniu 6 sierpnia 2013 r. w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 30 maja 2013 r. Powódź dotknęła siedem spośród dziewięciu austriackich krajów związkowych, w szczególności Vorarlberg, Tyrol, Salzburg, Dolną Austrię i Górną Austrię, zamieszkanych łącznie przez około 4,6 mln osób. W dorzeczach niektórych rzek (Saalach, Salzach, Inn i górny Dunaj) powódź osiągnęła najwyższy poziom od pięciuset lat. Spowodowało to rozległe szkody w infrastrukturze, w szczególności infrastrukturze ochronnej wzdłuż rzek, w sektorze transportu i gospodarki wodnej/ściekowej. Liczne domy prywatne i inne nieruchomości zostały uszkodzone lub zniszczone, a zalanie ponad ha gruntów rolnych spowodowało utratę plonów. Ponad 300 przedsiębiorstw odniosło szkody bezpośrednie, w tym niektóre w niezwykle ważnym sektorze turystyki. Łączną wartość szkód bezpośrednich oszacowano na 866,462 mln EUR, co stanowi 48 % progu dla poważnych klęsk żywiołowych wynoszącego 1,798 mld EUR (tj. 0,6 % DNB Austrii), w związku z tym klęska nie kwalifikuje się jako poważna klęska żywiołowa. Ponieważ te same zjawiska pogodowe były przyczyną klęski żywiołowej w Niemczech, wniosek Austrii został uwzględniony na podstawie przepisu rozporządzenia dotyczącego państwa ościennego. W dniu 3 października 2013 r. Komisja postanowiła zaproponować pomoc finansową dla Austrii w wysokości 21,662 mln EUR. W dniu 14 lutego 2014 r. wypłacono wkład finansowy z Funduszu. (3) Republika Czeska: Wniosek wpłynął do Komisji w dniu 8 sierpnia 2013 r. w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 2 czerwca 2013 r. Ulewne deszcze spowodowały powodzie o skali zdarzającej się raz na 50 lat, zwłaszcza w obszarze zlewisk Berounki, Wełtawy i Łaby, wyrządzając szkody w szczególności w kraju południowoczeskim, Pilznie, kraju środkowoczeskim, Hradec Králové, Libercu, Uście i w Pradze, które łącznie stanowią ok. 54% terytorium Republiki Czeskiej; w efekcie powodzie bezpośrednio dotknęły ponad jedną trzecią ludności tego kraju. 15 osób poniosło śmierć, a zostało ewakuowanych. Powodzie uszkodziły lub zniszczyły w szczególności infrastrukturę transportową (koleje, drogi, mosty itd.), sieci telekomunikacyjne, systemy zaopatrywania w wodę i systemy 7

8 kanalizacyjne, jak również sieci energii elektrycznej i gazu. Uszkodzonych zostało ponad domów prywatnych. Rozległe szkody odnotowano również w sektorze opieki zdrowotnej i usług socjalnych, w przedsiębiorstwach oraz rolnictwie i leśnictwie. Łączną wartość bezpośrednich szkód oszacowano na 637,131 mln EUR. Jako że kwota ta stanowiła 73 % progu wynoszącego 871,618 mln EUR (tj. 0,6 % DNB Republiki Czeskiej), klęska nie kwalifikuje się jako poważna klęska żywiołowa. Jednakże, tak jak w przypadku Austrii, powódź w Czechach była spowodowana tymi samymi zjawiskami meteorologicznymi, co poważna klęska żywiołowa w Niemczech. Wniosek został zatem oparty na tzw. przepisie dotyczącym państwa ościennego. W dniu 3 października 2013 r. Komisja postanowiła zaproponować pomoc finansową dla Republiki Czeskiej w wysokości 15,928 mln EUR. Po przyjęciu odpowiedniego budżetu korygującego przez Radę i Parlament Europejski oraz po zawarciu porozumienia wykonawczego między Komisją a Republiką Czeską wkład z FSUE wypłacono w dniu 19 marca 2014 r. (4) Węgry: Ekstremalna fala powodziowa na Dunaju i jego górnych dopływach znajdujących się na terenie Niemiec i Austrii dotarła na Węgry w dniu 4 czerwca, a opuściła kraj w dniu 14 czerwca 2013 r. Największe straty odnotowano na obszarze regionu Közép Magyarország - w Budapeszcie i jego okolicach, gdzie uszkodzona została infrastruktura, w szczególności w sektorze transportu, zaopatrzenia w wodę i systemu kanalizacyjnego, zdrowia, edukacji, telekomunikacji, a także w domach prywatnych i przedsiębiorstwach. Zalanych zostało około ha gruntów rolnych powodując utratę plonów. Dzięki przeprowadzeniu bardzo intensywnych działań nadzwyczajnych udało się jednak uniknąć bardziej rozległych szkód. Wniosek Węgier wpłynął do Komisji w dniu 13 sierpnia 2013 r. w obowiązującym terminie dziesięciu tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 4 czerwca 2013 r. Węgry oszacowały łączną wartość szkód bezpośrednich na 27,951 mln EUR. Kwota ta stanowiła mniej niż 5 % progu dla poważnych klęsk wymaganego do uruchomienia FSUE wynoszącego 569,258 mln EUR (tj. 0,6 % DNB Węgier), klęski nie można zatem zakwalifikować do kategorii poważnej klęski żywiołowej. Nie można było też zastosować kryterium kraju ościennego, gdyż żadnego z państw graniczących z Węgrami nie dotknęła poważna klęska żywiołowa spowodowana powodziami. Wniosek przedstawiono zatem w oparciu o kryteria ustanowione dla tzw. nadzwyczajnej klęski żywiołowej o zasięgu regionalnym. Jednak według oceny Komisji wniosek Węgier nie spełniał kryteriów nadzwyczajnych ustanowionych dla klęski żywiołowej o zasięgu regionalnym, które zostały określone w rozporządzeniu, gdyż nie przedstawiono w nim dowodów na poważne i trwałe skutki dla warunków życia i stabilizacji gospodarczej regionu dotkniętego klęską żywiołową. W dniu 3 października 2013 r. Komisja odrzuciła wniosek, ponieważ uznała, że klęski żywiołowej nie można uznać za nadzwyczajną w rozumieniu rozporządzenia. Władze Węgier zostały o tym odpowiednio poinformowane. Powodzie i osuwiska na Maderze (Portugalia) W dniach 4 i 5 listopada 2012 r., nadzwyczajnie intensywne opady deszczu w częściach portugalskiego Regionu Autonomicznego Madera wywołały osuwiska i powódź wyrządzając szkody w infrastrukturze publicznej, własności prywatnej i 8

9 rolnictwie. W związku z tym Portugalia przedłożyła wniosek o pomoc finansową z FSUE, który wpłynął do Komisji w dniu 14 stycznia 2013 r. w obowiązującym terminie 10 tygodni. Portugalia zgłosiła łączną wartość bezpośrednich szkód na kwotę 25,7 mln EUR, co stanowiło jedynie 2,5 % progu dla poważnych klęsk żywiołowych wynoszącego 987,376 mln EUR (tj. 0,6 % DNB). Wniosek przedstawiono zatem w oparciu o kryteria ustanowione dla tzw. nadzwyczajnej klęski żywiołowej o zasięgu regionalnym. Biorąc pod uwagę ograniczony wpływ klęski żywiołowej na ludność Madery i pomimo statusu Madery jako regionu najbardziej oddalonego, Komisja uznała, że wniosek nie spełniał kryteriów nadzwyczajnych ustanowionych dla klęski żywiołowej o zasięgu regionalnym, które zostały określone w rozporządzeniu. W dniu 22 kwietnia 2013 r. Komisja postanowiła odrzucić wniosek, gdyż uznała, że klęski żywiołowej w rozumieniu rozporządzenia nie można uznać za nadzwyczajną. Władze Portugalii zostały o tym odpowiednio poinformowane. W przypadku uruchomienia wkładu finansowego z Funduszu, pełna kwota musi zostać wykorzystana w terminie 12 miesięcy od dnia przekazania jej przez Komisję. Wkład ten można wykorzystać jedynie do przeprowadzenia niezbędnych działań nadzwyczajnych i działań służących odbudowie zgodnie z definicją zawartą w art. 3 rozporządzenia. 4. FINANSOWANIE W 2013 r. władza budżetowa zatwierdziła wkłady finansowe z Funduszu w odniesieniu do siedmiu przypadków dotyczących wniosków otrzymanych w latach 2012 i Odpowiedni wstępny projekt budżetu korygującego nr 5 na rok 2013 dla wniosków otrzymanych od Słowenii, Austrii i Chorwacji w 2013 r. (powódź na przełomie października i listopada 2012 r.) został ukończony w dniu 11 września 2013 r 2. Po przyjęciu decyzji o przyznaniu dotacji i podpisaniu porozumień wykonawczych wypłata środków dla Słowenii i Austrii nastąpiła w dniu 19 listopada 2013 r. W przypadku Chorwacji, wypłata środków nastąpiła w dniu 15 stycznia 2014 r. Wstępny projekt budżetu korygującego nr 9 na rok 2013 dotyczył powodzi w Niemczech, Austrii i Republice Czeskiej na przełomie maja i czerwca 2013 r. oraz wniosku złożonego przez Rumunię w związku z suszą i pożarami w 2012 r 3. Dopiero w 2014 r. udostępniono 150 mln EUR w środkach na płatności (z łącznej kwoty 400,5 mln EUR). Płatności dla wszystkich czterech przypadków zostały przeprowadzone w następstwie przeniesienia środków budżetowych na rok Wkład z Funduszu Solidarności budżet zatwierdzony w 2013 r. Państwo beneficjent Klęska Kategoria Kwota (w EUR) 2 3 Budżet korygujący (BK) nr 5 na 2013 r. dotyczy uruchomienia z Funduszu Solidarności UE kwoty EUR w formie środków na zobowiązania i na płatności w związku z powodzią w Słowenii, Chorwacji i Austrii, która miała miejsce jesienią 2012 r. Dz.U. L 327 z Budżet korygujący (BK) nr 9 na 2013 r. dotyczy uruchomienia z Funduszu Solidarności UE kwot w wysokości 400,5 mln EUR w formie środków na zobowiązania i 250 mln EUR w formie środków na płatności. Zaproponowany przez Komisję w dniu 3 października 2013 r. (COM(2013) 691), zmieniony przez Radę w dniu 30 października 2013 r. i zatwierdzony przez Parlament Europejski w dniu 20 listopada 2013 r. Dz.U. L 49 z

10 Słowenia Powódź w 2012 r. Poważna Austria Powódź w 2012 r. Państwo ościenne Chorwacja Powódź w 2012 r. Państwo ościenne Niemcy Powódź w 2013 r. Poważna Austria Powódź w 2013 r. Państwo ościenne Republika Czeska Powódź w 2013 r. Państwo ościenne Rumunia Susze i pożary w 2012 r. Poważna OGÓŁEM MONITOROWANIE W 2013 r. Komisja przeprowadziła wizyty monitorujące w trzech krajach będących beneficjentami w celu omówienia zastosowanych systemów realizacji i udzielenia odpowiedzi na konkretne pytania postawione przez organy wykonawcze: w Lorce (Hiszpania) w dniu 5 lutego 2013 r. w odniesieniu do wkładu finansowego w wysokości 21,071 mln EUR otrzymanego w związku z trzęsieniem ziemi, do którego doszło w mieście Lorca dnia 11 maja 2011 r. 10

11 w Genui (Włochy) w dniu 23 kwietnia 2013 r. w odniesieniu do wkładu finansowego w wysokości 18,062 mln EUR otrzymanego w związku z powodziami, do których doszło w Ligurii i Toskanii w 2011 r. w Bolonii (Włochy) w dniu 5 czerwca 2013 r. w odniesieniu do wkładu finansowego w wysokości 670,192 mln EUR otrzymanego w związku z niszczycielskimi trzęsieniami ziemi, do których doszło w Emilii-Romanii, Lombardii i Wenecji Euganejskiej dnia 20 maja 2012 r. Wszystkie trzy wizyty pozwoliły na uzyskanie wystarczającej pewności, że odpowiednie organy przeprowadziły realizację i kontrole w sposób przejrzysty i prawidłowy oraz przestrzegając zasad ustanowionych w rozporządzeniu, w odpowiedniej decyzji o przyznaniu dotacji oraz w porozumieniu wykonawczym. Po otrzymaniu sprawozdań końcowych Komisja przeprowadzi dalsze analizy, a w stosownym przypadku podejmie odpowiednie kroki. 6. ZAMKNIĘCIE POMOCY Artykuł 8 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że nie później niż sześć miesięcy po wygaśnięciu jednorocznego okresu od dnia wypłacenia wkładu finansowego państwo beneficjent przedstawia sprawozdanie dotyczące finansowej realizacji wkładu finansowego (zwane dalej sprawozdaniem z realizacji ) wraz z uzasadnieniem wydatków (zwanym dalej oświadczeniem uzasadniającym ). Po zakończeniu tej procedury Komisja zamyka pomoc z Funduszu. W związku z tym, w 2013 r. zamknięto akta dotyczące pomocy w czterech przypadkach: (1) Niemcy, huragan Cyryl z 2007 r.: wkład finansowy z Funduszu wyniósł 166,91 mln EUR. W dniu 9 lipca 2009 r. Niemcy przedstawiły sprawozdanie z realizacji zawierające 15 oświadczeń uzasadniających sporządzonych przez niemieckie kraje związkowe dotknięte huraganem. Podczas przeprowadzania kontroli Komisja zwróciła się do władz Niemiec o dodatkowe informacje, które uzyskano w maju 2012 r. Niemcy oświadczyły, że kwota 9 778,59 EUR została później pokryta przez stronę trzecią. Rozporządzenie przewiduje, że kwoty pokryte przez stronę trzecią muszą zostać zwrócone Komisji. Kwota ta została odzyskana przez Komisję w kwietniu 2013 r., a sprawa została zamknięta w maju 2013 r. (2) Francja, huragan Klaus z 2009 r.: wkład finansowy z Funduszu wyniósł 109,38 mln EUR. Sprawozdanie z realizacji Francja przedłożyła w dniu 31 sierpnia 2011 r. W następstwie wewnętrznego audytu przeprowadzonego przez władze francuskie, kwota zadeklarowanych niekwalifikowalnych wydatków wyniosła 1,105 mln EUR. Kwota ta została następnie skorygowana do 1,066 mln EUR. Ponadto z oceny Komisji wynika, że należy zwrócić się do Francji w celu uzyskania dalszych informacji dotyczących oświadczenia uzasadniającego. W sierpniu 2013 r. Dyrekcja Generalna ds. budżetu Komisji Europejskiej zainicjowała procedurę wyrównawczą w odniesieniu do kwoty 1,066 mln EUR w stosunku do płatności na rzecz Francusko-Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Francja nie wyraziła sprzeciwu i w dniu 21 sierpnia 2013 r. dokonano wyrównania. Sprawa została zamknięta. (3) Grecja, powódź na rzece Evros z 2006 r.: wkład finansowy z Funduszu wyniósł 9,31 mln EUR. Sprawozdanie z realizacji Grecja przedłożyła do 11

12 Komisji w lipcu 2009 r. W kwietniu 2010 r. i czerwcu 2012 r. zaistniała konieczność zwrócenia się do Grecji o dodatkowe informacje. Grecja przesłała ostateczne odpowiedzi w kwietniu 2013 r., co pozwoliło na rozwiązanie wszystkich nierozstrzygniętych kwestii odnoszących się do oświadczenia uzasadniającego. Sprawa została zamknięta w listopadzie 2013 r. 12

13 (4) Włochy, trzęsienie ziemi w Abruzji z 2009 r.: wkład finansowy wyniósł 493,77 mln EUR. Komisja otrzymała sprawozdanie z realizacji w styczniu 2011 r. Włochy zgłosiły wydatki kwalifikowalne w wysokości 919,98 mln EUR, przekraczając wkład FSUE o 426,12 mln EUR. Biorąc pod uwagę wysokość wkładu finansowego, sprawa ta była przedmiotem audytu przeprowadzonego przez Komisję, a także przedmiotem kontroli wykonania zadań przeprowadzonej przez Europejski Trybunał Obrachunkowy. Końcowe sprawozdanie z kontroli wykonania zadań przeprowadzonej przez Europejski Trybunał Obrachunkowy zostało opublikowane w lutym 2013 r. (sprawozdanie specjalne nr 24/2012). Końcowe sprawozdanie z audytu Komisji zostało przesłane do władz Włoch w maju 2013 r. W następstwie audytu Komisji wykryto wydatki niekwalifikowalne. Włochy mogły w sposób legalny z wydatków zadeklarowanych odliczyć wydatki nieprawidłowe i w dalszym ciągu były w stanie uzasadnić wystarczającą kwotę wydatków prawidłowych do pokrycia całości wkładu finansowego z FSUE. W rezultacie, poczynione ustalenia nie miały żadnego wpływu finansowego na budżet UE i nie zaistniała potrzeba odzyskiwania funduszy UE. Sprawa została zamknięta w dniu 27 listopada 2013 r. W 2013 r. Komisja otrzymała również dziewięć nowych sprawozdań z realizacji od Słowacji, Polski, Republiki Czeskiej, Węgier, Chorwacji, Rumunii i Słowenii dotyczących spraw związanych z powodziami w 2010 r. Chorwacja i Republika Czeska złożyły sprawozdania dotyczące klęsk żywiołowych, które miały miejsce wiosną i jesienią 2010 r. Ponadto Komisja otrzymała sprawozdanie Włoch dotyczące powodzi w Wenecji Euganejskiej w 2011 r. Pod koniec okresu objętego niniejszym sprawozdaniem rocznym ocena wspomnianych sprawozdań z realizacji była nadal w toku. 7. WNIOSEK DOTYCZĄCY ZMIANY ROZPORZĄDZENIA RADY (WE) NR 2012/2002 USTANAWIAJĄCEGO FUNDUSZ SOLIDARNOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ PODSUMOWANIE Tak jak w latach ubiegłych tylko niewielka część wniosków o pomoc dotyczyła poważnych klęsk żywiołowych (dwa ze wszystkich ośmiu spraw), podczas gdy pozostałe sześć wniosków dotyczyły albo nadzwyczajnej klęski żywiołowej o zasięgu regionalnym albo były oparte na mającym zastosowanie w drodze wyjątku przepisie dotyczącym państwa ościennego. Podobnie jak w latach poprzednich ocena czy wnioski dotyczące klęski żywiołowej o zasięgu regionalnym spełniają nadzwyczajne kryteria ustanowione w rozporządzeniu okazała się skomplikowana i czasochłonna. Ogólnie rzecz biorąc wdrożenie Funduszu Solidarności UE w 2013 r., podobnie jak doświadczenia z lat ubiegłych, utwierdziły Komisję w przekonaniu, że możliwa jest znaczna poprawa funkcjonowania funduszu, a zwłaszcza zwiększenie zdolności reagowania, poprzez dostosowanie ograniczonej ilości przepisów rozporządzenia, przy jednoczesnym utrzymaniu charakteru i celu Funduszu oraz bez ingerowania w finanse oraz dozwoloną wysokość wydatków. 13

14 Dlatego też w oparciu o swój komunikat z 2011 r. zatytułowany Przyszłość Funduszu Solidarności Unii Europejskiej 4, w połowie 2013 r. Komisja przedstawiła wniosek legislacyjny w celu zmiany rozporządzenia 5. Wniosek ten obejmował w szczególności elementy mające na celu poprawę zdolności reagowania Funduszu oraz uproszczenie korzystania z niego przez zastosowanie jaśniejszych kryteriów dla potencjalnych beneficjentów, uproszczenie obowiązujących obecnie zasad, tak aby pomoc mogła być wypłacana szybciej niż do tej pory, wprowadzenie możliwości dokonywania wypłaty zaliczek, ustalenie w sposób bardziej wyraźny jakie sytuacje i podmioty kwalifikują się do otrzymania pomocy, w szczególności w odniesieniu do klęsk żywiołowych o zasięgu regionalnym oraz skoncentrowanie się na zapobieganiu klęskom żywiołowym oraz strategiach zarządzania ryzykiem dla państw członkowskich, co obejmuje pełne wdrożenie stosownych przepisów Unii w zakresie zapobiegania ryzyku klęsk i zarządzania nim oraz wykorzystania dostępnych środków unijnych na rzecz odpowiednich inwestycji. Obrady nad wnioskiem w Parlamencie Europejskim rozpoczęły się pod koniec listopada, a w Radzie w grudniu za prezydencji Litwy. Negocjacje zakończono podczas prezydencji greckiej w 2014 r. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 661/2014 z dnia 15 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej weszło w życie 28 czerwca 2014 r. Wyniki zostaną przedstawione w sprawozdaniu rocznym za 2014 r. 4 5 COM(2011)613 final COM(2013)