PRYWATNOŚĆ I WŁASNY WIZERUNEK W PRZESTRZENI SOCIAL MEDIA

PRYWATNOŚĆ I WŁASNY WIZERUNEK W PRZESTRZENI SOCIAL MEDIA

Spis treści Wprowadzenie...3 Notka metodologiczna...4 Popularność serwisów social media...5 Prywatność... 13 Własny wizerunek... 18 O firmie PBI... 23

Wprowadzenie Z serwisów społecznościowych korzysta obecnie ponad 18 mln internautów. Większość z nich udostępniła na swoich profilach przynajmniej podstawowe dane na swój temat, takie jak imię i nazwisko lub miejsce zamieszkania. Wiele osób decyduje się na publikację swojego zdjęcia. Nie wszyscy użytkownicy serwisów mogą sobie zdawać jednak jeszcze sprawę, że wraz z wysłaniem danych na serwery serwisów stają się one własnością serwisów. W połowie zeszłego roku poruszenie wśród internautów wywołała zmiana regulaminu Nk.pl umożliwiająca serwisowi zwiększenie zakresu przetwarzania danych osobowych użytkowników oraz potwierdzenie prawa Nk do wykorzystywania zamieszczanych przez internautów zdjęć i innych materiałów. Zmiany nie odbiegały jednak od standardów stosowanych przez inne portale społecznościowe. Zapisy stosowane przez Facebook umożliwiają serwisowi zarządzanie zdjęciami profilowymi użytkowników np. poprzez dodawanie ich do widgetów widocznych na zewnętrznych stronach. Po kliknięciu lubię to w profilu jakiejś witryny nasze zdjęcie profilowe może pojawić się w widgecie (jeśli dana witryna zamieściła u siebie odpowiedni skrypt), a tym samym zostać udostępnione przypadkowym internautom. Co więcej, w przypadku korzystania z zewnętrznych aplikacji np. gier lub quizów nasze dane udostępniane są także zewnętrznym firmom zarządzającym danymi aplikacjami. Co jakiś czas można usłyszeć komunikat o dziurze w Facebooku przez którą niepowołane podmioty wchodzą w posiadanie danych osobowych. To jednak sami internauci korzystając z aplikacji udostępniają swoje dane, nie zastanawiając się nad konsekwencjami. Wiele kontrowersji wzbudza również coraz popularniejsza opcja Facebook Connect umożliwiająca logowanie się do serwisów za pomocą konta z Facebooka. W przypadku przejęcia przez niepowołaną osobę hasła do naszego konta na Facebooku przejęte mogą zostać również podpięte wcześniej pod facebookowe konto profile na innych serwisach. Zapraszamy do zapoznania się z krótkim raportem przedstawiającym popularność serwisów społecznościowych oraz stosunek internautów do prywatności i własnego wizerunku w przestrzeni social media. Zaprezentowane w raporcie dane pochodzą z badania Megapanel PBI/Gemius oraz sondażu, który zrealizowały Polskie Badania Internetu w marcu 2011 roku. Hanna Świerczewska Sławomir Pliszka Polskie Badania Internetu

Notka metodologiczna W raporcie wykorzystano dwa poniższe źródła danych Megapanel PBI/Gemius Badanie jest standardem pomiaru oglądalności witryn internetowych w Polsce. Jego celem jest dostarczenie aktualnej wiedzy o liczbie i profilu demograficznym użytkowników witryn internetowych w Polsce oraz sposobie, w jaki internauci z nich korzystają. Wyniki badania umożliwiają porównywanie popularności witryn i aplikacji internetowych oraz oszacowanie ich potencjału reklamowego przy pomocy precyzyjnie zdefiniowanych wskaźników. Badaniem objętych jest obecnie okołu pięciu tysięcy witryn, zarówno polskich jak i zagranicznych. Sondaż PBI Prywatność i własny wizerunek Sondaż zrealizowała firma Polskie Badania Internetu (PBI) na próbie 510 internautów w wieku 18-54 lata. Pytania zadano w ramach badania Omnibus Online w marcu 2011. Omnibus Online realizowany jest wśród zarejestrowanych uczestników panelu IMAS OnLine (www.imasonline.pl). Badanie prowadzone jest każdorazowo na reprezentatywnej dla użytkowników internetu w Polsce próbie. Dobór kwotowy z panelu internautów ustalany jest na podstawie informacji o strukturze użytkowników Internetu, uzyskanych podczas reprezentatywnych badań face-to-face prowadzonych przez IMAS.

Popularność serwisów social media

SOCIAL MEDIA = APLIKACJE ONLINE, PLATFORMY I MEDIA GŁÓWNY CEL TO UMOŻLIWIENIE UŻYTKOWNIKOM INTERAKCJI, WSPÓŁPRACY ORAZ DZIELENIA SIĘ KONTENTEM

POPULARNOŚĆ SERWISÓW SOCIAL MEDIA Megapanel PBI/Gemius Najpopularniejsze kategorie tematyczne nazwa użytkownicy (real users) zasięg wśród internautów Internet 18 142 736 100% Społeczności (social media) to druga, pod względem zasięgu, kategoria tematyczna w polskim internecie. Kultura i rozrywka 18 113 782 99,4% Społeczności 18 091 251 99,3% Wyszukiwarki i katalogi 17 497 492 96,1% Firmowe 17 005 946 93,4% Styl życia 16 590 960 91,1% Informacje i publicystyka 16 304 907 89,5% 99% internautów odwiedza w miesiącu choć jeden serwis typu społeczności Nowe technologie 15 994 382 87,8% E-commerce 15 896 760 87,3% Edukacja 13 862 797 76,1% Biznes, finanse, prawo 12 706 225 69,8% Źródło danych: PBI, Megapanel PBI/Gemius, internauci w wieku 7+, I 2011

POPULARNOŚĆ SERWISÓW SOCIAL MEDIA W ciągu ostatnich kilku latach wyraźnie wzrosło zainteresowanie internautów serwisami społecznościowymi. W styczniu 2006 roku odwiedzało je niewiele ponad połowa internautów (57,5 proc.). W styczniu 2011 chociaż jeden serwis z tej kategorii odwiedził prawie każdy internauta (99,3 proc.). Liczba użytkowników i zasięg serwisów z kategorii Społeczności Liczba użytkowników Zasięg 18 091 251 99,3% 6 051 893 57,5% I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Źródło danych: PBI, Megapanel PBI/Gemius, internauci w wieku 7+, I 2011

POPULARNOŚĆ SERWISÓW SOCIAL MEDIA Top 10 witryn media społeczne i user generated content (ranking domenowy) nazwa użytkownicy (real users) zasięg wśród internautów nk.pl 12 318 243 67,62% youtube.com 11 797 075 64,76% facebook.com 9 886 197 54,27% wikipedia.org 9 333 537 51,24% chomikuj.pl 5 547 550 30,45% wrzuta.pl 4 942 598 27,13% Na najpopularniejszą witrynę społecznościową nk.pl w ciągu miesiąca zagląda 68 proc. internautów czyli ponad 12 mln osób. Podobny wynik odnotowuje witryna youtube.com na którą w ciągu miesiąca zagląda 65 proc. internautów. Na trzecim miejscu uplasował się Facebook którego zasięg w ciągu roku wzrósł o 36 punktów procentowych z 18 proc. w styczniu 2010 do 54 proc. w styczniu 2011. blogspot.com 4 540 048 24,92% blox.pl 4 299 331 23,60% blog.onet.pl 4 145 688 22,76% bloog.pl 3 767 338 20,68% Źródło danych: PBI, Megapanel PBI/Gemius, internauci w wieku 7+, I 2011; kolor czerwony: witryny audytowane

POPULARNOŚĆ SERWISÓW SOCIAL MEDIA KORZYSTANIE Z SERWISU SPOŁECZNOŚCIOWEGO PRZEGLĄDANIE PROFILI INNYCH OSÓB OGLĄDANIE FILMU WIDEO OPUBLIKOWANEGO PRZEZ INNĄ OSOBĘ OPUBLIKOWANIE W INTERNECIE KOMENTARZA 72% 70% 63% 58% Czy w ciągu ostatniego miesiąca wykorzystywałeś(aś) internet do WYSŁANIE INNEJ OSOBIE LINKU DO STRONY WWW UDZIAŁ W DYSKUSJI ONLINE (NA FORUM, GRUPIE) WGRYWANIE DO INTERNETU ZDJĘĆ OCENIANIE, ZAMIESZCZANIE OPINII O PRODUKCIE/USŁUDZE AKTUALIZOWANIE SWOJEGO PROFILU W SERWISIE WWW ODWIEDZANIE BLOGA/PRYWATNEJ STRONY INNEJ OSOBY POZNANIE NOWEJ OSOBY PRZEZ INTERNET OPUBLIKOWANIE W INTERNECIE WŁASNEGO TEKSTU (ARTYKUŁ, WPIS NA BLOGU) ŻADNA Z WYMIENIONYCH 52% 49% 47% 39% 36% 33% 25% 18% 2% Z przeprowadzanego przez Polskie Badania Internetu sondażu wynika, że respondenci intensywnie korzystają z internetu w celu podtrzymania relacji z innymi osobami. 72 proc. osób deklaruje korzystanie z serwisu społecznościowego w ciągu ostatniego miesiąca, a 70 proc. deklaruje przeglądanie profili innych osób na tychże serwisach. Aktywności w social media nie ograniczają się jednak tylko do biernego przeglądania zastanych treści 58 proc. respondentów komentuje aktywności innych osób, 52 proc. wysyła linki, a 49 proc. bierze udział w dyskusjach on-line. Podstawa procentowania: sondaż PBI, wszyscy badani (n=510). Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić więcej ni ż jednej odpowiedzi.

POPULARNOŚĆ SERWISÓW SOCIAL MEDIA DARMOWE KONTO POCZTOWE SERWIS SPOŁECZNOŚCIOWY KOMUNIKATOR (NP. GADU-GADU, SKYPE) SERWIS AUKCYJNY/ SKLEP INTERNETOWY 94% 93% 89% 75% Czy posiadasz swoje konto (profil) w poniższych typach serwisów/usług? SERWIS DO GROMADZENIA PLIKÓW WIDEO (NP. YOUTUBE, WRZUTA) PORTAL, SERWIS WIELOTEMATYCZNY SERWIS SPECJALISTYCZNY SERWIS DO GROMADZENIA ZDJĘĆ (NP. FLICKR, PICASA) SERWIS RANDKOWY PLATFORMA BLOGOWA (NP. BLOX, BLOGGER, BLOG ONET) SERWIS MIKROBLOGOWY (NP. BLIP, TWITTER, PINGER) INNE NA ŻADNYM 45% 38% 31% 28% 14% 11% 8% 1% 1% 94 proc. internautów deklaruje posiadanie konta pocztowego. Niewiele mniej 93 proc. ma profil w serwisie społecznościowym, a 89 proc. konto w co najmniej jednym z komunikatorów. Dużą popularnością cieszą się również serwisy e-commercowe ¾ respondentów zadeklarowało posiadanie konta na takim serwisie. Najmniejszą popularnością, spośród wymienionych w pytaniu rodzajów serwisów, cieszą się serwisy mikroblogowe jedynie 8 proc. respondentów deklaruje posiadanie profilu na mikroblogu. Podstawa procentowania: sondaż PBI, wszyscy badani (n=510) Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić więcej niż jednej odpowiedzi.

POPULARNOŚĆ SERWISÓW SOCIAL MEDIA Czy posiadasz konto/profil na którymś z poniższych serwisów społecznościowych? NASZA-KLASA FACEBOOK GRONO FOTKA GOLDENLINE MOJA GENERACJA MYSPACE TWITTER LINKEDIN BLIP EPULS INNE NIE MAM PROFILUNA ŻADNYM SERWISIE SPOŁECZNOŚCIOWYM 13% 11% 11% 9% 8% 6% 3% 2% 2% 3% 7% 68% 78% Respondenci najczęściej deklarują posiadanie konta na nk.pl (78 proc.) i na facebook.com (68 proc.) pozostałe portale społecznościowe znacznie odbiegają poziomem popularności od liderów. Biorąc pod uwagę ilość dopowiedzi udzielanych przez respondentów można stwierdzić, że średnio badani mają konta na co najmniej dwóch serwisach społecznościowych. Podstawa procentowania: sondaż PBI, wszyscy badani (n=510) Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić więcej niż jednej odpowiedzi.

PRYWATNOŚĆ PRYWATNOŚĆ WŁASNY WIZERUNEK KONTAKTY RODZINNE

PRYWATNOŚĆ Wraz ze wzrostem popularności serwisów społecznościowych, coraz częściej podnoszona jest kwestia prywatności danych przesyłanych przez użytkowników na serwery serwisów oraz konieczności zwiększenia zakresu ochrony danych przez serwisy. Rejestracja w portalu często wymaga podania podstawowych danych takich jak imię, nazwisko, e-mail, czasem także daty urodzenia, w celu zapewnienia dostępu do materiałów odpowiednich do wieku użytkownika. Często jednak internauci decydują się na podanie dodatkowych danych takich jak informacje o przebiegu edukacji, zainteresowania czy też decydują się na zamieszczenie zdjęcia. Podanie większej ilości informacji zwiększa prawdopodobieństwo znalezienia nas w sieci przez naszych znajomych. Specyfika niektórych portali nastawionych na kontakty biznesowe zachęca do podawania informacji na temat przebiegu kariery zawodowej (np. Goldenline czy Linkedin). ZAREJESTRUJ SIĘ To jest (i zawsze będzie) darmowe! Imię: Nazwisko: Twój adres e-mail: Wprowadź ponownie adres e-mail: Nowe hasło: Moja płeć: Data urodzenia: Wybierz płeć: Dzień: Miesiąc: Rok: Dlaczego ta informacja jest wymagana? Zarejestruj się

prywatność IMIĘ I NAZWISKO MIEJSCOWOŚĆ ZAMIESZKANIA DATA URODZENIA ZDJĘCIE NA KTÓRYM JESTEŚ 86% 83% 75% 68% Jakie informacje o Tobie są dostępne w internecie? INFORMACJE O PRZEBIEGU EDUKACJI 49% PRYWATNY NUMER TELEFONU NAZWA MIEJSCA PRACY INFORMACJE O PRZEBIEGU KARIERY ZAWODOWEJ ARTYKUŁY, TEKSTY, WYPOWIEDZI PODPISANE TWOIM NAZWISKIEM ZDJĘCIE TWOJEGO MIESZKANIA/DOMU INNE NIE WIEM/ TRUDNO POWIEDZIEĆ ŻADNE 27% 17% 16% 15% 5% 2% 2% 3% Zdecydowana większość respondentów udostępniła w sieci swoje imię i nazwisko (86 proc.), oraz miejsce zamieszkania (83 proc.). Niewiele mniej bo 75 proc. udostępniła w internecie także datę urodzenia. Udostępnianie informacji na temat przebiegu kariery zawodowej jest znacznie mniej popularne, może to świadczyć o tym, że respondenci wykorzystują głównie social media do podtrzymywania znajomości prywatnych, nie zaś nawiązywania kontaktów biznesowych. Podstawa procentowania: sondaż PBI, wszyscy badani (n=510)

PRYWATNOŚĆ Czy korzystając z serwisu społecznościowego stosujesz jakieś ograniczenia w dostępie do informacji z Twojego profilu przez inne osoby (ustawienia prywatności)? ZAWSZE, GDY TO MOŻLIWE CZĘSTO 5 CZASAMI NIGDY 23 31 % 41 Większość serwisów pozwala na zmianę ustawień prywatności. Użytkownik może wybrać, które informacje są widoczne publicznie, a które są udostępniane wyłącznie znajomym. Ustawienia te mogą nie być jednak wystarczające w przypadku przyjmowania do znajomych wszystkich osób, które wysłały nam zaproszenia. 72 proc. respondentów zadeklarowało, że stosuje ograniczenia w dostępie do informacji zawsze lub przynajmniej często. Do niestosowania żadnych ograniczeń przyznaje się jedynie 5 proc. ankietowanych. Podstawa procentowania: sondaż PBI, osoby posiadające profil na serwisie społecznościowym (n=473).

PRYWATNOŚĆ Jakie ograniczenia w dostępie do danych w Twoim profilu stosujesz? NIE PODAJĘ DANYCH, KTÓRE NIE SĄ OBOWIĄZKOWE 69% MÓJ PROFIL JEST DOSTĘPNY TYLKO DLA MOICH ZNAJOMYCH 68% NIE DODAJĘ DO LISTY ZNAJOMYCH OSÓB, KTÓRYCH NIE ZNAM OSOBIŚCIE 61% MÓJ PROFIL JEST WIDOCZNY TYLKO DLA ZAREJESTROWANYCH W SERWISIE 43% ZANIM DODAM KOGOŚ DO ZNAJOMYCH, SPRAWDZAM INFORMACJE NA JEGO TEMAT 31% NIE WSZYSTKIE DANE PODAJĘ PRAWDZIWE 9% Najczęściej stosowanymi ograniczeniami w dostępie do danych przez respondentów są: niepodawanie danych, które nie są obowiązkowe (69 proc.), udostępnianie profilu tylko znajomym osobom (68 proc.) oraz nieprzyjmowanie do znajomych osób nieznanych osobiście (61 proc.). Źródło danych: PBI, 17-20 III 2011r., internauci w wieku 18-54 stosujący ograniczenia, n=451 Jakie ograniczenia w dostępie do danych w Twoim profilu stosujesz?

Własny Wizerunek PRYWATNOŚĆ WŁASNY WIZERUNEK KONTAKTY RODZINNE

WŁASNY WIZERUNEK Czy korzystając z serwisu społecznościowego stosujesz jakieś ograniczenia w dostępie do informacji z Twojego profilu przez inne osoby (ustawienia prywatności)? 20 16 TAK, CZĘSTO TAK, CZASAMI TAK, RZADKO NIE, NIGDY 29 % 34 80 proc. respondentów sprawdza, co na ich temat można znaleźć w internecie. 16 proc. deklaruje, że czyni to często a 35 proc. czasami. Można więc stwierdzić, że większość internautów interesuje ich wizerunek w sieci. Podstawa procentowania: wszyscy badani (n=510).

WŁASNY WIZERUNEK W jakich miejscach w internecie sprawdzasz/szukasz informacji o swojej osobie? WYSZUKIWARKA GOOGLE 95% FORA DYSKUSYJNE INNE, NIŻ GOOGLE, WYSZUKIWARKI 16% 16% GRUPY I MIEJSCA DYSKUSJI W SERWISACH SPOŁECZNOŚCIOWYCH 15% SERWISY BRANŻOWE, ZWIĄZANE Z MOJĄ PROFESJĄ SERWISY INFORMACYJNE, OGÓLNOTEMATYCZNE BLOGI, PRYWATNE WITRYNY WWW SERWISY MIKROBLOGOWE (NP. TWITTER, BLIP, PINGER, FLAKER) 11% 11% 6% 4% Zdecydowana większość respondentów poszukująca informacji w sieci na swój temat korzysta z wyszukiwarki Google (95 proc.). Szukanie poprzez inne wyszukiwarki lub szukanie bezpośrednio na odpowiednich forach, portalach cieszy się zdecydowanie mniejszą popularnością. Podstawa procentowania: sondaż PBI, osoby wyszukujące informacje na swój temat (n=407). Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić więcej ni ż jednej odpowiedzi.

WŁASNY WIZERUNEK Jak uważasz, na ile łatwo jest kontrolować/śledzić to, w jaki sposób inni piszą o nas w internecie? 11 13 BARDZO ŁATWO ŁATWO 11 TRUDNO BARDZO TRUDNO NIE MAM ZDANIA % 26 39 Większość respondentów (52 proc.) uważa, kontrolowanie swojego wizerunku w internecie za łatwe lub bardzo łatwe. Niestety 37 proc. respondentów uważa śledzenie informacji na swój temat za trudne a 11 proc. nie ma na ten temat zdania. Podstawa procentowania: wszyscy badani (n=506). Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić więcej niż jednej odpowiedzi.

WŁASNY WIZERUNEK Co Twoim zdaniem utrudnia kontrolowanie swojego wizerunku w internecie? OGROMNA ILOŚĆ WITRYN, STRON 63% NADMIAR INFORMACJI, CHAOS 52% OGROMNA ILOŚĆ FOR, GRUP DYSKUSYJNYCH 47% CZASOCHŁONNOŚĆ TAKIEGO POSTĘPOWANIA 40% NIEKTÓRE SERWISY SĄ TYLKO DLA ZAREJESTROWANYCH OSÓB NIEDOSKONAŁE NARZĘDZIA DO WYSZUKIWANIA NIEKTÓRE SERWISY NIE SĄ INDEKSOWANE PRZEZ WYSZUKIWARKI INNE 1% 12% 24% 28% Według respondentów kontrolowanie wizerunku w internecie utrudnia przede wszystkim ogromna ilość witryn, for, które należałoby przejrzeć (kolejno 63 proc. i 47 proc.) oraz nadmiar informacji (52 proc.). Respondenci jako utrudnienia wskazywali głównie czynniki wymagające zaangażowania czasu i energii, nie zaś te związane z ograniczeniami technicznymi uniemożliwiającymi przeprowadzenie takiej operacji. Podstawa procentowania: osoby, którym kontrolowanie informacji na swój temat sprawia trudność (n=189). Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić więcej niż jednej odpowiedzi.

O firmie PBI Polskie Badania Internetu (PBI) - organizacja powołana w celu stworzenia standardu badań Internetu w Polsce przez czołowych wydawców internetowych w Polsce, właścicieli największych krajowych witryn: Gazeta.pl, INTERIA.PL, Onet.pl, Wirtualna Polska i Rzeczpospolita OnLine. Polskie Badania Internetu jest firmą badawczą, prowadzącą badania internetu w Polsce oraz promującą wiarygodne i rzetelne badania, jako nieodzowne narzędzia dla podmiotów korzystających z reklamy on-line. PBI prowadzi badanie Megapanel PBI/Gemius, stanowiące standard pomiaru oglądalności witryn internetowych w Polsce. Badanie jest prowadzone na zlecenie PBI przez firmę Gemius SA. PBI prowadzi również badania marketingowe typu: ad-hoc, syndykatowe oraz badania niekomercyjne, promujące wiedzę na temat rynku i medium, jakim jest Internet. Misją PBI jest przyczynienie się do rozwoju polskiego internetu, jako medium zbadanego i tym samym wiarygodnego dla reklamodawców, agencji reklamowych inwestorów oraz firm, których działalność jest związana z internetem.

Realizuje na zlecenie PBI badanie Megapanel PBI/Gemius. Współpraca przy edukowaniu rynku i popularyzowaniu medium internetowego. Współpraca przy konferencjach promujących internet. Transmisje konferencji w trybie online. Dostawca monitoringu newsów oraz agregator wpisów na blogach. NORBERT DOMINICZAK ANNA SITARSKA Opracowanie graficzne prezentacji, raportów i infografik. Współpraca przy edukowaniu rynku i popularyzowaniu medium internetowego. Dostawca profesjonalnych narzędzi do prowadzenia badań online.

Megapanel Polskie Badania Internetu Sp. z o.o. al. Jerozolimskie 65/79, lok. 3. 272 Polskie Badania Internetu 00 697 Sp. z Warszawa o.o. al. Jerozolimskie 65/79, tel. (022) lok. 3.175 630 72 68, 00-697 Warszawa fax (022) 630 72 67 tel. (022) 630 72 68, fax (022) 630 72 67 e-mail: biuro@pbi.org.pl e-mail: biuro@pbi.org.pl w w w. p b i. o r g. p l / w w w. p b i. o r g. p l Infografika/DTP: Anna Sitarska, Norbert Dominiczak