Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Polityki Społecznej WP.III.0934-6-10 Protokół z kontroli sprawdzającej w Domu Pomocy Społecznej (DPS) w Krakowie przy ul. Krakowskiej 55 przeprowadzonej przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie: Stanisława Bociana starszego inspektora, Elżbietę Nowak starszego inspektora wojewódzkiego i Przemysława Raczkowskiego - inspektora wojewódzkiego. Kontrolę przeprowadzono w dniu 23 marca 2010 roku, na podstawie art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 roku w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 217, poz. 1837), rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 roku w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz.543) oraz na podstawie upoważnienia nr PS.III.0939-29-10 z dnia 5 marca 2010 roku wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Protokół zawiera dane ustalone na podstawie wyjaśnień i informacji uzyskanych od mieszkańców, Pani Krystyny Figi kierownika działu techniczno - gospodarczego i pracowników Domu, wizji lokalnej oraz analizy wybranych dokumentów. W dniu kontroli Pani Dyrektor była nieobecna w placówce. Kontrola miała na celu m.in. zbadanie, czy i w jakim zakresie są zrealizowane zalecenia pokontrolne wydane w wyniku kontroli doraźnej przeprowadzonej 29 czerwca 2009 r. Zalecenia dotyczyły: 1. Zwrotu prywatnych odbiorników telewizyjnych mieszkańcom. 2. Wprowadzenia rozwiązań organizacyjnych, zapobiegających ewentualnym konfliktom w pokojach wyposażonych w odbiorniki telewizyjne, 3. Dostosowania czasu wydawania posiłków do obowiązujących norm w tym zakresie, 4. Rozważenia możliwości zmiany organizacji posiłków, tak aby osoby oczekujące mogły być obsługiwane na bieżąco, w miarę wolnych miejsc w jadalni, 5. Umożliwienia spożywania posiłków w pokoju mieszkalnym, 6. Rozważenia możliwości odwiedzin z rodziną we wszystkie dni tygodnia, 7. Zapewnienia przestrzegania praw mieszkańców domu, 8. Wprowadzenia ewidencji rzeczy prywatnych mieszkańców, 9. Umożliwienia sprawnego załatwiania skarg i wniosków mieszkańców. Ad 1 i 2 zalecenia zostały zrealizowane. Zdeponowany sprzęt został zwrócony mieszkańcom. Wprowadzono rozwiązania pozwalające uniknąć konfliktów między mieszkańcami. Mieszkaniec dysponujący odbiornikiem telewizyjnym może go użytkować pod warunkiem wyrażenia zgody współmieszkańców. Od opinii współlokatorów zależy czy oglądający winien używać słuchawek czy też nie. Wątpliwość budzi natomiast treść zapisu 6 tiret czternasty Regulaminu Mieszkańców Domu Pomocy Społecznej w Krakowie, ul. Krakowska 55 wprowadzonego Zarządzeniem Nr 14/2009 z dnia 16 listopada 2009 roku (cyt. Mieszkańcom Domu bezwzględnie nie wolno: - wnosić do wspólnych sypialni i korzystać z prywatnych odbiorników TV, DvD i innych bez wyrażonej na piśmie zgody współmieszkańców oraz Dyrektora DPS ). Z literalnego brzmienia przywołanego 1
wyżej zapisu wynika, iż mimo wyrażenia zgody przez współmieszkańców, przy braku wyrażenia zgody przez Dyrektora DPS mieszkaniec nie może korzystać z prywatnego odbiornika TV. O ile można zgodzić się z tym, iż w przypadku pomieszczeń, z których korzysta kilka osób wyrażenie zgody współmieszkańców na korzystanie z odbiornika TV znajduje uzasadnienie merytoryczne, to konieczność uzyskania dodatkowej akceptacji Dyrektora o charakterze wyłącznie uznaniowym nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa regulujących działalność domów pomocy społecznej. Nadto należy stwierdzić, iż zapis o bezwzględnym zakazie wnoszenia i korzystania i innych jest bardzo ogólnikowy, właściwie nie określając, czy dotyczy jakichś innych odbiorników czy też innych przedmiotów, których nie wolno do wspólnych sypialni wnosić. Może dezorientować mieszkańców oraz umożliwiać dokonywanie zbyt szerokiej jego interpretacji przez Dyrektora DPS-u. Wymóg uzyskania zgody Dyrektora można uznać za zgodny z przepisami, jeżeli ma ona charakter porządkowy, to jest zgoda jest udzielana automatycznie, chyba że zachodzą szczególne okoliczności, które uzasadniają odmowę. Wśród mieszkańców oddziału II, posiadających własne odbiorniki telewizyjne skontrolowano sytuację: 1. Pana Wiesława Cz., który zajmuje pokój 3 osobowy i posiada zgodę współmieszkańców na oglądanie telewizji bez użycia słuchawek, 2. Pani Bogumiła G., zgodnie z informacją uzyskaną w toku kontroli posiada ustną zgodę Pani Dyrektor, lecz nie zdobyła zgody współmieszkanek na używanie odbiornika tv w pokoju, 3. Anna L., Izabela M., Tadeusz M., Barbara S., Teodozja W. posiadają zgodę na używanie radioodbiorników w pokojach, 4. Ludwik Ś. posiada zgodę na oglądanie tv pod warunkiem używania słuchawek. Podczas kontroli przeprowadzono rozmowę z Przewodniczącą Rady Mieszkańców Panią Marią Węgrzyn, która uznała że decyzja o zwrocie prywatnych odbiorników właścicielom i umożliwienie użytkowania ich w pokojach jest właściwa. Uważa, że dla części mieszkańców możliwość oglądania telewizji w pokoju stanowi dużą wartość i aktualnie nie słyszała o powstałych na tym tle konfliktach między współmieszkańcami. Dyrektor Domu złożył pismem z dnia 24 marca 2010 roku następujące wyjaśnienia: ad 1) Wszystkie prywatne odbiorniki TV oraz laptop, zdeponowane w dniu 18.06.2009 r. w magazynach podręcznych DPS, zostały wydane ich właścicielom (mieszkańcom) w dniu 12.08.2009 r. Kopie potwierdzeń odbioru z wyszczególnieniem numerów fabrycznych, marki, przesłane zostały w dniu 24.09.2009 r. do Wydziału Polityki Społecznej MUW. ad 2) Dom Pomocy cały czas podejmuje i stosuje rozwiązania pozwalające uniknąć konfliktów pomiędzy mieszkańcami jednej sypialni, związanych z korzystaniem z odbiorników radiowych i telewizyjnych. W szczególności Kierownicy poszczególnych Zespołów Opiekuńczo- Terapeutycznych starają się dobierać mieszkańców o podobnych upodobaniach, proponują też korzystanie ze słuchawek itp. Aktualnie nie ma żadnych konfliktów związanych ze swobodnym korzystaniem z TV.. Ad 3 Godziny wydawania posiłków zostały dostosowane do obowiązujących w tym zakresie norm w dniu 1.07.2009 r. Śniadania, obiady i kolacje ekspediowane są przez 2 godziny. Posiłki wydawane są: śniadanie: 7 15-9 15 obiad: 11 30 13 30 kolacja: 18 00-20 00 Tak więc, zalecenie zrealizowano. 2
Ad 4 Wewnętrzne uwarunkowania lokalowe (ilość miejsc w jadalni) nie pozwalają na wprowadzenie innych niż obowiązujące rozwiązań organizacyjnych w zakresie wydawania posiłków. Mieszkańcy DPS pod opieką personelu spożywają posiłki w grupach (zespołach). Pozwala to na dopilnowanie prawidłowej dystrybucji posiłków dietetycznych (około 100 osób ma indywidualnie dobrane diety) oraz karmienie mieszkańców mniej samodzielnych.. W trakcie kontroli inspektorzy obserwowali wydawanie posiłku, które przebiegało sprawnie. Nie miało miejsca gromadzenie się mieszkańców oczekujących na zezwolenie na wejście do jadalni. Nie negując utrudnień organizacyjnych, w świetle brzmienia rozporządzenia w ocenie kontrolujących mieszkańcy mają prawo do spożywania posiłków w terminie 2 godzin. Jest dopuszczalne prowadzenie grupowego przychodzenia do jadalni pod nadzorem pracowników, ale nie jest dopuszczalne generalne zakazywanie spożywania posiłku poza grupą. W przedstawionym harmonogramie stosuje się określenie proponowane godziny wydawania posiłków w stołówce, co wydaje się rozwiązaniem wystarczającym. Nie jest możliwe jednoznaczne stwierdzenie realizacji zalecenia. Ad 5 Ci z mieszkańców DPS, którzy ze względów zdrowotnych nie mogą korzystać z jadalni, zawsze mogli i mogą nadal spożywać posiłki w sypialni. Stwierdzić należy, iż przepisy rozporządzenia 6 ust. 1 pkt 6 lit. e nie wprowadzają zasady, że tylko osoby, które nie mogą korzystać z jadalni z powodów zdrowotnych, mogą spożywać posiłki w pokojach. Nie jest możliwe jednoznaczne stwierdzenie realizacji zalecenia. Ad 6 Godziny odwiedzin nie zostały zmienione i pozostały wg stanu sprzed wydania zaleceń. Pani Dyrektor złożyła wyjaśnienia, że dla wszystkich zainteresowanych zwiększeniem częstotliwości odwiedzin wydawane są bez ograniczeń i zbędnych formalności tzw. przepustki stałe. Zgodnie z wyjaśnieniami pani Dyrektor wskazane godziny odwiedzin dotyczą rodzin i znajomych ok. 60 mieszkańców. Ale grupa tych osób nie ma bliskich mogących składać wizyty bądź bliscy ci mieszkają poza Krakowem. Dodatkowo podczas rozmowy telefonicznej przeprowadzonej 24 marca 2010 roku pani Dyrektor wyjaśniła, że nieograniczony przepływ odwiedzających przez placówkę krępuje współmieszkańców pokoju i zaburza ich poczucie prywatności. Dom Pomocy Społecznej przez lata umożliwiał wszystkim chętnym swobodne odwiedzanie mieszkańców przez cały dzień. Z uwagi na liczne sygnały, a nawet protesty płynące ze strony całej społeczności mieszkańców DPS, dot. konieczności uregulowania swobodnego przepływu odwiedzających, głównie w kontekście zachowania poczucia intymności, Dom Pomocy wprowadził odwiedziny 3 razy w tygodniu. Dla wszystkich zainteresowanych zwiększeniem częstotliwości odwiedzin wydawane są bez ograniczeń i bez zbędnych formalności (od ręki) tzw. przepustki stałe. Aktualnie korzysta z nich kilkadziesiąt rodzin. W uzupełnieniu należy dodać, że 1/3 mieszkańców (71) to osoby ubezwłasnowolnione. Ich opiekunowie prawni, mogą, z mocy prawa, kontaktować się ze swoimi podopiecznymi, bez jakichkolwiek ograniczeń, o każdej porze dnia i nocy. w odniesieniu do pozostałej grupy podopiecznych (ok. 60 osób) to albo nie mają oni nikogo bliskiego, albo rodzina czy znajomi kontaktują się z nimi sporadycznie, z uwagi na pobyt za granicą lub zamieszkanie w innym mieście. W związku z powyższym Dom Pomocy Społecznej nie ma poczucia, że kogokolwiek ogranicza lub dyskryminuje w zakresie swobód kontaktowania się z mieszkańcami.. W ocenie kontrolujących o ile ograniczenia godzinowe są uzasadnione przyczynami wzmiankowanymi przez Dyrektora, to ograniczenie wizyt do 3 dni 3
w tygodniu jest całkowicie nieuzasadnione (nadmienić można, iż w innych DPS o tym profilu działających na terenie województwa małopolskiego tak daleko idące ograniczenia nie są wprowadzanie, a trudno przypuszczać, aby przekrój ich mieszkańców był znacząco inny niż w DPS przy ul. Krakowskiej). Ad 7 Prawa mieszkańców określone w Regulaminie Mieszkańców zawsze były i są przestrzegane.. Inspektorom prowadzącym kontrolę przekazano potwierdzoną za zgodność kopię Zarządzenia Nr 11/2009 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej w Krakowie ul. Krakowska 55 w sprawie przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych stanowiących własność mieszkańców Domu, z dnia 25 września 2009 r. Stwierdzono, że Regulamin jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawa i zapewnia właściwą realizację obowiązków zapewnienia bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych oraz zapewnienia przestrzegania praw mieszkańców domu, wynikających z 5 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 roku w sprawie domów pomocy społecznej (Dz.U. Nr 217, poz. 1837). Ad 8 Na poszczególnych oddziałach zaprowadzono ewidencję przedmiotów będących w posiadaniu mieszkańców wśród, ewidencjonowanych przedmiotów były: sprzęt rtv, biżuteria, zegarki itp. Dom Pomocy prowadzi ewidencję przedmiotów wartościowych oraz ewidencję odzieży prywatnej podopiecznych. Stwierdzono, iż ww. ewidencja jest uregulowana w zarządzeniu Nr 11/2009 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej w Krakowie ul. Krakowska 55 w sprawie przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych stanowiących własność mieszkańców Domu, z dnia 25 września 2009 r. Ad. 9 Skargi i wnioski mieszkańców są sprawnie załatwiane. (...) w roku 2009 wpłynęła skarga dot. korzystania z prywatnych odbiorników TV do Wydziału Polityki Społecznej MUW, skutkiem czego była kontrola pracowników Wydziału Polityki w dniu 26.06.2009 r., ale DPS nie został zapoznany z treścią przedm. skargi. W dniu 2010 r. rozpatrywana była 1 skarga, która wpłynęła do Prezydenta M. Krakowa w dniu 13.01.2010 r. Podczas kontroli rozpatrywania skargi stwierdzono, iż Dom Pomocy Społecznej otrzymał kopię skargi złożonej do Prezydenta Miasta celem sporządzenia wyjaśnień, które przekazał do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w dniu 25.01.2010 r. Obowiązki placówki w zakresie rozpatrywania skarg, wynikające z kodeksu postępowania administracyjnego, zostały wykonane prawidłowo. Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli na temat zakresu i terminu przeprowadzonej inspekcji. Protokół zawiera 5 ponumerowanych stron. Na tym protokół zakończono. 4
Załącznik: Nr 1 - Wyjaśnienia z 24 marca 2010 r., złożone przez Dyrektora Domu, dot. wykonania zaleceń pokontrolnych. Załącznik znajduje się przy egzemplarzu protokołu włączonym do akt kontroli Pouczenie Zgodnie z 15 ust. 2 pkt 7 w związku z 16 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543) kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ponadto zgodnie z 16 ust. 1 ww. rozporządzenia kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo do odmowy podpisania protokołu z podaniem w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemnych wyjaśnień przyczyn tej odmowy. Do protokołu nie wniesiono zastrzeżeń / (wniesiono) zastrzeżenia. Po przeczytaniu, niniejszy protokół podpisano na każdej stronie. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden otrzymuje kierownik jednostki podlegającej kontroli, drugi włącza się do akt kontroli. Data otrzymania protokołu: 16 września 2010r Data i miejsce podpisania protokołu: 20 września 2010 r KRAKÓW Podpis przedstawiciela placówki kontrolowanej: DYREKTOR Podpisy osób kontrolujących: Inspektor Wojewódzki (-) mgr Maria Gdula - Argasińska (-) mgr Przemysław Raczkowski DOM POMOCY SPOŁECZNEJ 31-066 KRAKÓW Starszy inspektor wojewódzki ul. Krakowska 55 (-) mgr Elżbieta Nowak sekret. 012 430-63-17 fax: 012 430-62-12 centrala tel. 012 430-52-74 Starszy Inspektor (-) mgr Stanisław Bocian 5