Temat: Czym jest dojrzałość? na marginesie filmu Pierwsza miłość w reż. Krzysztofa Kieślowskiego Opracowała: Joanna Zabłocka-Skorek, Doktorantka Uniwersytetu Jagiellońskiego Etap edukacyjny: szkoła ponadgimnazjalna (ewentualnie 3 klasa gimnazjum) Czas: 2 jednostki lekcyjne Cele zajęć uczeń: tworzy kategorie pojęć związanych z dojrzałością analizuje i interpretuje teksty kultury współczesnej analizuje postawy bohaterów, dokonuje ich ocen argumentuje swoje tezy współpracuje z grupą pracuje z tekstem źródłowym Metody pracy mapa mentalna praca w grupach heureza dyskusja i debata Materiały dydaktyczne 1. KARTA PRACY UCZNIA nr 1 (załącznik nr 1) Co będzie mi wolno po osiągnięciu pełnoletniości? 2. Kategorie pojęciowe związane z hasłem DOROSŁOŚĆ (załącznik nr 2); taśma klejąca lub pinezki magnetyczne; Przed zajęciami Projekcja filmu Pierwsza miłość, reż. Krzysztof Kieślowski, Polska 1974, 52 min. Przebieg zajęć Etap wstępny określenie zakresu pojęciowego
1. Nauczyciel wręcza uczniom KARTĘ PRACY UCZNIA nr 1 Co będzie mi wolno po osiągnięciu pełnoletniości?. Uczniowie mają kilka minut na odpowiedź to na pytanie. Nauczyciel przypomina, iż zgodnie z polskim prawem, osoba pełnoletnia, mająca skończone 18 lat, staje się osobą DOROSŁĄ. Następnie uczniowie odczytują swoje odpowiedzi, a nauczyciel zapisuje je na tablicy, obok hasła DOROSŁOŚĆ. 2. Nauczyciel przyczepia na odpowiedziach uczniów karteczki z kategoriami pojęciowymi związanymi z dorosłością (załącznik nr 2). Karteczki z hasłami, których nie wymienili uczniowie przykleja w pustych miejscach na tablicy. Każde z haseł jest w odpowiedni sposób komentowane. Może się zdarzyć, że któryś z uczniów na pytanie: Co będzie mi wolno po osiągnięciu pełnoletniości? odpowie WSZYSTKO. Jeśli taka sytuacja nie nastąpi, nauczyciel podaje ją jako odpowiedź hipotetyczną, zadając równocześnie uczniom pytanie Czy rzeczywiście wszystko wolno człowiekowi dorosłemu? Nauczyciel, chcąc rozwinąć tę część dyskusji, może zadać pytania zmuszające uczniów do refleksji: Czy, stając się dorosłym, będziesz mógł zabijać ludzi? Czy będziesz mógł podpalać domy? Czy będziesz mógł kraść? itp. Nauczyciel kieruje odpowiedzi w stronę pojęcia DOJRZAŁOŚĆ. Praca w grupach 3. Prowadzący dzieli uczniów na siedem grup. Każda z grup ma za zadanie określić przydzielony jej rodzaj dojrzałości: dojrzałość emocjonalna dojrzałość fizyczna dojrzałość moralna dojrzałość psychiczna dojrzałość płciowa dojrzałość społeczna dojrzałość rozrodcza 4. Po wskazanym przez nauczyciela czasie, uczniowie odczytują efekty swojej pracy. Razem z resztą klasy nauczyciel dookreśla każdą z odpowiedzi.
Ważne jest, aby uczniowie zapamiętali jak najwięcej informacji związanych z typologią pojęcia dojrzałość. Wiedza ta będzie niezbędna w dalszej części zajęć. Dyskusja 5. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat: Dlaczego BYĆ DOROSŁYM nie oznacza BYĆ DOJRZAŁYM? Praca z filmem 6. Prowadzący prosi uczniów o przypomnienie treści filmu Pierwsza miłość Krzysztofa Kieślowskiego. Konieczne jest podkreślenie, iż film ten jest dokumentem, czyli rejestracją życia faktycznych osób. 7. Analiza wybranych scen: 1) Scena początkowa (u lekarza) 00:00 02:00 Bohaterkę poznajemy w momencie, w którym nie jest osobą pełnoletnią (dorosłą). Czy na podstawie pierwszej sceny filmu jesteście w stanie ocenić jej dojrzałość emocjonalną i moralną? Jakie argumenty przemawiają za stwierdzeniem, że jest ona osobą dojrzałą, a jakie że jest osobą niedojrzałą? Jak, w kategoriach moralnych, oceniacie pytanie lekarza: Co ma Pani zamiar zrobić z tą ciążą? Czy zdarzają się sytuacje medyczne, w których człowiek musi podjąć ważną decyzję moralną? Czy możecie podać przykłady? 2) Scena rozmowy Romana z kolegami 13:22 14:46 Podajcie wypowiedzi kolegów Romana, które świadczą o ich dojrzałości bądź niedojrzałości (psychicznej i emocjonalnej). Jakie widzą problemy w związku z wpadką Romana? W jaki sposób Roman odpowiada na zaczepki kolegów? Jakimi słowami opisuje swoje uczucia? Jak oni na nie reagują? 3) Scena rozmowy Jadzi z koleżankami 30:38 33:28 W scenie tej przedstawione są dwie przeciwstawne reakcje koleżanek Jadzi na jej sytuację. Przedstawcie argumenty jednej i drugiej strony.
Wymieńcie wypowiedzi, postawy bohaterek występujących w tej scenie, które świadczą o ich dojrzałości psychicznej i emocjonalnej. 8. Podsumowanie Nauczyciel inicjuje podsumowującą zajęcia dyskusję czy film Pierwsza miłość Krzysztofa Kieślowskiego z 1974 roku się zestarzał? Czy, gdyby Kieślowski dzisiaj żył, mógłby zrobić podobny film, obsadzając w głównych rolach współczesną parę młodych ludzi? Spróbujcie sobie wyobrazić taki film. Zadanie domowe: Nauczyciel zadaje zadanie domowe (dla chętnych uczniów, dowolna forma wypowiedzi pisemnej): Nawiązując do wypowiedzi jednego z bohaterów (kolegów Romana) filmu Pierwsza miłość : Czy Ty sobie zdajesz sprawę jakie obowiązki teraz na Ciebie spadną?, napisz, z jakimi problemami muszą zmierzyć się współcześni nastolatkowie, którzy spodziewają się dziecka. Załącznik nr 1. KARTA PRACY UCZNIA nr 1 Co będzie mi wolno po osiągnięciu pełnoletniości? Załącznik nr 2. Kategorie związane z pojęciem DOROSŁOŚĆ UKOŃCZONY 18 ROK ŻYCIA
PRAWO WYBORCZE MOŻLIWOŚĆ ZATRUDNIENIA NA UMOWĘ O PRACĘ MOŻLIWOŚĆ ZAWARCIA ZWIĄZKU MAŁŻEŃSKIEGO MOŻLIWOŚĆ UZYSKANIA PRAWA JAZDY ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA MOŻLIWOŚĆ SAMODZIELNEGO MIESZKANIA STATUS OSOBY FIZYCZNEJ ZAKOŃCZENIE OBOWIĄZKU SZKOLNEGO LEGALNE STOSOWANIE UŻYWEK (PAPIEROSY, ALKOHOL) WYGAŚNIĘCIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ