Autorzy: mgr Donata Andrzejczak mgr Monika Knap mgr Małgorzata Sienna mgr inż. Andrzej Zając Recenzenci: mgr Mirosława Gastoł mgr Krystyna Kielan Opracowanie redakcyjne: dr inż. Zbigniew Kramek Korekta merytoryczna: dr Grzegorz Rycharski Korekta techniczna: mgr Anna Jaworska
Spis treści: Wprowadzenie... 3 I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie... 5 1. Opis pracy w zawodzie... 5 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego.... 7 II. Plany nauczania... 13 III. Moduły kształcenia w zawodzie.... 15 1. Podstawy technik informacyjnych... 15 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska... 19 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii w działalności informacyjnej... 23 Organizowanie procesu pracy... 26 Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych... 30 Stosowanie technik graficznych i multimedialnych... 35 2. Historyczno- artystyczne podstawy reklamy... 40 Ocenianie wartości i skuteczności reklamy.... 43 Projektowanie reklamy... 47 3. Organizacja działalności reklamowej... 51 Podejmowanie działalności gospodarczej... 55 Planowanie i organizacja pracy... 60 Kształtowanie postaw odbiorców reklamy... 65 Opracowanie reklamy... 69 Przygotowanie reklamy do publikacji... 74 Przygotowanie kampanii reklamowej... 77 4. Język obcy zawodowy... 81 Porozumiewanie się z wykorzystaniem słownictwa ogólnego i ogólnotechnicznego... 85 Posługiwanie się językiem obcym w działalności reklamowej... 91 5. Praktyka zawodowa... 94 Prowadzenie działalności reklamowej... 96 Projektowanie i opracowanie reklamy... 98 Przygotowanie i prowadzenie kampanii reklamowej... 100 6. Grafika reklamowa... 102 Stosowanie grafiki artystycznej, użytkowej i komputerowej... 104 Opracowanie reklam prasowych i wydawniczych... 107 2
Wprowadzenie Celem kształcenia w zawodzie technik organizacji reklamy jest przygotowanie aktywnego, mobilnego i skutecznie działającego pracownika. Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga przygotowania ogólnego, opanowania podstawowych umiejętności zawodowych oraz kształcenia ustawicznego. Absolwent szkoły powinien charakteryzować się otwartością, komunikatywnością, wyobraźnią, zdolnością do doskonalenia umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że: preferowane są aktywizujące metody nauczania, proces nauczania-uczenia się jest ukierunkowany na opanowanie przez uczniów umiejętności intelektualnych i praktycznych, wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy i umiejętności, poszczególne jednostki modułowe można modyfikować, aktualizować, uzupełniać, wymieniać oraz dostosowywać do potrzeb gospodarki i rynku pracy. Wprowadzenie do praktyki szkolnej modułowego programu nauczania umożliwia: opanowanie podstawowych umiejętności zawodowych, przygotowanie do pracy w zawodzie, głównie przez realizację zadań zbliżonych do tych, które są wykonywane na rzeczywistych stanowiskach pracy, korelację i integrację treści kształcenia z różnych zakresów wiedzy. Układ treści kształcenia w programie umożliwia kształtowanie umiejętności zawodowych różnymi drogami w zależności od potrzeb, możliwości i zainteresowań uczniów. W strukturze programu wyróżnia się: założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, plany nauczania, programy modułów i jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych, literaturę. Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał nauczania, 3
ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia. Dydaktyczna mapa programu zamieszczona w założeniach programowo-organizacyjnych kształcenia w zawodzie, przedstawia schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Ma ona ułatwić planowanie i organizację procesu dydaktycznego. W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek modułowych zawierający następujące elementy: symbol cyfrowy zawodu zgodnie z obowiązującą klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, symbol literowy oznaczający grupę modułów: O dla modułu ogólnozawodowego, Z dla modułów zawodowych, S dla modułu specjalizacyjnego. cyfra arabska dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnej wyodrębnionej w module jednostki modułowej. Przykładowy zapis kodowania modułu: 342[01].O1 342[01] symbol cyfrowy zawodu: technik organizacji reklamy, O1 pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy technik informacyjnych. Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 342[01]. O1.01 342[01] symbol cyfrowy zawodu: technik organizacji reklamy, O1 pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy technik informacyjnych. 01 pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module O1: Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 4
I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 1. Opis pracy w zawodzie Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik organizacji reklamy może podejmować pracę w: agencjach i studiach reklamowych, przedsiębiorstwach produkcyjnych i handlowych w działach marketingu i reklamy, biurach ogłoszeń, środkach masowego przekazu w działach promocji, agencjach scenariuszowych i studiach graficznych, agencjach do kontaktów z prasą, agencjach do kształtowania opinii publicznej. Zadania zawodowe: pozyskiwanie klientów do współpracy z agencjami reklamowymi i mediami, określanie celów reklamowych oraz sposobów ich realizacji, gromadzenie informacji niezbędnych do realizacji zadań reklamowych, projektowanie oraz produkcja przekazu reklamowego odpowiednio do strategii marketingowej i rodzaju mediów, publikacje przekazu reklamowego w różnych typach mediów, prowadzenie badań o charakterze reklamowym, organizacja działalności promocyjnej i wystawienniczej, zarządzanie budżetem reklamodawcy. Umiejętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć: określać cele działalności reklamowej, wykorzystywać wiedzę z zakresu ekonomii, psychologii i socjologii pracy, komunikacji i środków przekazu w procesie organizacji reklamy, opracowywać oferty handlowe dotyczące sprzedaży usług reklamowych, stosować metody badań rynku reklamy, dobierać środki i nośniki reklamy, wykorzystywać technologię informacyjną, stosować różne techniki reklamy, 5
prowadzić negocjacje i rozmowy handlowe w ramach współpracy z klientami i firmami, opracowywać werbalne, dźwiękowe i wizualne koncepcje reklamy, w tym scenariusze, teksty i slogany reklamowe, stosować różne rodzaje kompozycji plastycznej, dźwięku i obrazu oraz liternictwa w pracach projektowych, opracowywać graficzne projekty reklamy wizualnej, opracowywać scenariusze reklamy radiowej i telewizyjnej, nadzorować prace przygotowalni poligraficznej i drukarni, organizować sesje fotograficzne i filmowe na potrzeby reklamy, przygotowywać produkcję filmów reklamowych i reklam radiowych, organizować produkcję dźwiękowych nagrań reklamowych, planować, rezerwować i dokonywać zakupu powierzchni i czasu reklamowego w różnych rodzajach mediów, testować projekty i przekazy reklamowe przed ich publikacją, oceniać skuteczność i efektywność kampanii reklamowej, organizować działalność wystawienniczą oraz sprzedaż reklamy, organizować działalność informacyjną, organizować promocję sprzedaży towarów i usług reklamowych, współpracować z klientami, firmami polskimi i zagranicznymi, oceniać komunikacyjną, artystyczną i estetyczną wartość przygotowywanych reklam, sporządzać budżet kampanii reklamowej, pozyskiwać informacje o aktualnych trendach w reklamie, porozumiewać się w języku obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, przestrzegać przepisów prawa dotyczących działalności gospodarczej, przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych, udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, kierować zespołem pracowników, korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego, prowadzić działalność gospodarczą. 6
2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego Proces kształcenia zawodowego według modułowego programu nauczania dla zawodu technik organizacji reklamy może być realizowany w szkole policealnej dwuletniej i rocznej. Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe, zawodowe i specjalizacyjne. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientację w zawodzie i ułatwia ewentualną zmianę zawodu. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwentów szkoły do realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Kształcenie specjalizacyjne ma na celu ukierunkowanie oraz pogłębianie wiedzy i umiejętności dotyczących określonego zakresu pracy w zawodzie. Treści programowe modułów i jednostek modułowych wyodrębnionych w poszczególnych modułach opracowano zgodnie z obowiązującą metodologią konstruowania modułowych programów nauczania. Program zawiera jeden moduł ogólnozawodowy, cztery moduły zawodowe, jeden moduł specjalizacyjny. Moduł 342[01].O1: Podstawy technik informacyjnych zawiera ogólnozawodowe treści programowe stanowiące podstawę do prowadzenia procesu kształcenia zawodowego. Moduł składa się z pięciu jednostek modułowych obejmujących treści programowe wspólne dla zawodów przyporządkowanych do profilu licealnego Zarządzanie informacją. Programy jednostek modułowych wyodrębnionych w module obejmują tematykę dotyczącą bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów prawa i podstaw ekonomii, organizacji procesu pracy, informacyjnych technik biurowych, technik graficznych i multimedialnych. Moduł 342[01].Z1: Historyczno-artystyczne podstawy reklamy składa się z dwóch jednostek modułowych zawierających treści programowe dotyczące oceny wartości i skuteczności reklamy oraz projektowania reklamy. Moduł 342[01].Z2: Organizacja działalności reklamowej składa się z sześciu jednostek modułowych obejmujących treści programowe dotyczące podejmowania działalności gospodarczej, planowania i organizacji pracy, kształtowania postaw odbiorców reklamy, opracowania reklamy, przygotowania reklamy do publikacji, przygotowania kampanii reklamowej. Moduł 342[01].Z3: Język obcy zawodowy składa się z dwóch jednostek modułowych obejmujących treści kształcenia dotyczące porozumiewania się z wykorzystaniem słownictwa ogólnego 7
i ogólnotechnicznego, posługiwania się językiem obcym w działalności reklamowej. Moduł 342[01].Z4: Praktyka zawodowa składa się z trzech jednostek modułowych obejmujących treści programowe dotyczące prowadzenia działalności reklamowej, projektowania i opracowywania reklamy, przygotowywania i prowadzenia kampanii reklamowej. Moduł 342[01].S1: Grafika reklamowa składa się z dwóch jednostek modułowych zawierających specjalizacyjne treści programowe dotyczące grafiki artystycznej, użytkowej i komputerowej oraz reklamy prasowej i wydawniczej. Wykaz modułów i jednostek modułowych Symbol modułu i jednostki modułowej Nazwa modułu i jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na realizację 342[01].O1 Podstawy technik informacyjnych 468 342[01].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony 24 przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 342[01].O1.02 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii w działalności 45 informacyjnej 342[01].O1.03 Organizowanie procesu pracy 70 342[01].O1.04 Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych 170 342[01].O1.05 Stosowanie technik graficznych i multimedialnych 159 342[01].Z1 Historyczno- artystyczne podstawy reklamy 324 342[01].Z1.01 Ocenianie wartości i skuteczności reklamy 132 342[01].Z1.02 Projektowanie reklamy 192 342[01].Z2 Organizacja działalności reklamowej 492 342[01].Z2.01 Podejmowanie działalności gospodarczej 48 342[01].Z2.02 Planowanie i organizacja pracy 74 342[01].Z2.03 Kształtowanie postaw odbiorców reklamy 72 342[01].Z2.04 Opracowanie reklamy 106 342[01].Z2.05 Przygotowanie reklamy do publikacji 96 342[01].Z2.06 Przygotowanie kampanii reklamowej 96 8
342[01].Z3 Język obcy zawodowy 256 342[01].Z3.01 342[01].Z3.02 Porozumiewanie się z wykorzystaniem słownictwa ogólnego i ogólnotechnicznego Posługiwanie się językiem obcym w działalności reklamowej 96 160 342[01].Z4 Praktyka zawodowa 160 342[01].Z4.01 Prowadzenie działalności reklamowej 40 342[01].Z4.02 Projektowanie i opracowanie reklamy 50 342[01].Z4.03 Przygotowanie i prowadzenie kampanii reklamowej 70 342[01].S1 Grafika reklamowa 160 342[01].S1.01 342[01].S1.02 Stosowanie grafiki artystycznej, użytkowej i komputerowej 80 Opracowanie reklam prasowych i wydawniczych 80 Razem 1860 Orientacyjna liczba godzin na realizację programu dotyczy procesu kształcenia w dwuletniej szkole policealnej dla młodzieży. Na podstawie zamieszczonego wykazu oraz schematów układu jednostek modułowych w poszczególnych modułach sporządzono dydaktyczną mapę programu. 9
Dydaktyczna mapa programu 342[01].O1 342[01].O1.01 342[01].O1.02 342[01].O1.03 342[01].O1.04 342[01].O1.05 342[01].Z1 342[01].Z2 342[01].Z1.01 342[01].Z1.02 342[01].Z2.01 342[01].Z2.02 342[01].Z2.03 342[01].Z2.04 342[01].Z2.05 342[01].Z2.06 342[01].Z3 342[01].Z4 342[01].Z3.01 342[01].Z3.02 342[01].Z4.01 342[01].Z4.02 342[01].Z4.03 342[01].S1 342[01].S1.01 342[01].S1.02 10
Dydaktyczna mapa programu stanowi schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Należy korzystać z niej podczas planowania zajęć dydaktycznych. Zmiana kolejności realizacji modułów i programów jednostek modułowych powinna być poprzedzona szczegółową analizą dydaktycznej mapy programu oraz tematyki jednostek modułowych. Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinni posiadać umiejętności dotyczące kształcenia modułowego, prowadzenia zajęć z zastosowaniem aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego. Powinni również posiadać umiejętność projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych stanowiących dydaktyczną obudowę programów jednostek modułowych. Podana w tabeli orientacyjna liczba godzin na realizację programów jednostek modułowych może ulegać zmianie w zależności od stosowanych metod nauczania, środków dydaktycznych oraz aktualnych potrzeb edukacyjnych. Nauczyciele powinni kształtować zainteresowania uczniów zawodem, wskazywać możliwości dalszego kształcenia oraz nabywania nowych umiejętności zawodowych. Powinni również kształtować pożądane postawy uczniów, jak: odpowiedzialność, kreatywność oraz dbałość o jakość pracy, poszanowanie dla pracy innych osób, dbałość o racjonalne stosowanie materiałów, poszanowanie prawa, dbałość o kształtowanie wizerunku zakładu pracy. Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinni uwzględniać zmiany, jakie zachodzą na rynku reklamy. Realizacja celów kształcenia powinna odbywać się z zastosowaniem aktywizujących metod nauczania. Do takich metod pracy zalicza się: metodę przypadków, inscenizacji, dyskusji dydaktycznej, projektów, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych. Wskazane jest stosowanie filmów dydaktycznych, nagrań audio i wideo, organizowanie wycieczek do muzeów, galerii, agencji reklamowych, studiów nagrań, na targi i wystawy. Uczniowie powinni pracować zarówno indywidualnie, jak i w grupach. Należy zwracać uwagę na samodzielną pracę uczniów pod kierunkiem nauczyciela, korzystanie z różnych źródeł informacji, jak: podręczniki, poradniki, literatura, Internet, katalogi, foldery, instrukcje i pozatekstowe źródła informacji. Treści kształcenia należy aktualizować, uwzględniać współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt. Istotnym elementem procesu dydaktycznego jest sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów. Wskazane jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych. 11
Celem badań diagnostycznych prowadzonych na początku procesu kształcenia jest określenie poziomu oraz zakresu wiedzy i umiejętności uczniów. Wyniki badań należy wykorzystywać w trakcie realizacji programu nauczania. Celem badań kształtujących prowadzonych w trakcie realizacji programu jest dostarczanie bieżących informacji dotyczących efektywności procesu nauczania-uczenia się. Uzyskiwane informacje pozwalają na dokonywanie korekty organizacji i realizacji procesu kształcenia. Celem badań sumatywnych prowadzonych na zakończenie realizacji programów jednostek modułowych jest ocena stopnia realizacji celów kształcenia. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie w trakcie realizacji programu. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana z zastosowaniem: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań, sprawdzianów praktycznych, testów typu próba pracy. Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga od nauczyciela opracowania kryteriów oceniania, testów osiągnięć, arkuszy obserwacji oraz arkuszy oceny postępów. Przez proces oceniania uświadamia się uczniom poziom ich osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdraża się do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny. Szkoła realizująca modułowy program nauczania powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe, wyposażenie techniczne i dydaktyczne. Szkoła kształcąca w zawodzie technik organizacji reklamy powinna posiadać: pracownię plastyczną, pracownię komputerową, pracownię technik reklamy, pracownię fotograficzną, pracownię multimedialną. 12
II. Plany nauczania PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik organizacji reklamy 342[01] Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie. Dla młodzieży Dla dorosłych Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania Liczba godzin w dwuletnim okresie nauczania Semestry I IV Semestry Forma Forma I IV stacjonarna zaoczna 1. Podstawy technik informacyjnych 13 10 177 2. Historyczno-artystyczne podstawy reklamy 9 7 123 3. Organizacja działalności reklamowej 15 11 205 4. Język obcy zawodowy 8 5 109 5. Grafika reklamowa 5 4 68 Razem 50 37 682 Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 13
PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik organizacji reklamy 342[01] Podbudowa programowa: liceum profilowane o profilu: zarządzanie informacją Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Semestry I II Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Forma stacjonarna Dla dorosłych Semestry I II Liczba godzin w rocznym okresie nauczania Forma zaoczna 1. Historyczno-artystyczne podstawy reklamy 8 6 108 2. Organizacja działalności reklamowej 12 9 162 3. Język obcy zawodowy 7 5 94 4. Grafika reklamowa 5 4 68 Razem 32 24 432 Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 14
III. Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 342[01].O1 Podstawy technik informacyjnych 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, posługiwać się narzędziami pracy i dokonywać ich konserwacji, dbać o estetykę stanowiska pracy, przewidywać zagrożenia dla środowiska związane z procesem pracy, posługiwać się podstawową terminologią dotyczącą prawa pracy, identyfikować przepisy prawa dotyczące ochrony własności intelektualnej, interpretować informacje ekonomiczne dotyczące pracy w zawodzie, stosować narzędzia informatyczne w trakcie prac biurowych, wykorzystywać techniki graficzne i multimedialne podczas realizacji zadań, przygotowywać plan rozwoju zawodowego, stosować aktywne metody poszukiwania pracy, stosować racjonalne zasady postępowania w trakcie realizacji zadań, posługiwać się i zarządzać informacją, posługiwać się językiem angielskim. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 342[01].O1.01 342[01].O1.02 Nazwa jednostki modułowej Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii w działalności informacyjnej Orientacyjna liczba godzin na realizację 342[01].O1.03 Organizowanie procesu pracy 70 342[01].O1.04 Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych 170 342[01].O1.05 Stosowanie technik graficznych i multimedialnych 159 Razem 24 45 468 15
3. Schemat układu jednostek modułowych 342[01].O1 Podstawy technik informacyjnych 342[01].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 342[01].O1.02 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii w działalności informacyjnej 342[01].O1.03 Organizowanie procesu pracy 342[01].O1.04 Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych 342[01].O1.05 Stosowanie technik graficznych i multimedialnych 16
4. Literatura Aaland M.: Photoshop 5.5. Zastosowanie w Internecie. Helion, Gliwice 2002 Bain S.: CoreIDRAW 10. Vademecum profesjonalisty. Helion, Gliwice 2002 Białecki K.: Podstawy marketingu. Wyższa Szkoła Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego. Warszawa 2002 Brown T., Scrimger R., Miller R.: Windows 2000 Server. Helion, Gliwice 2001 Danowski B.: FrontPage 2000. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2001 Danowski B.: Nero Burining ROM. Nagrywanie płyt CD. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2002 Dołęgowski B.: Bezpieczeństwo pracy przy obsłudze komputerów. ODDK, Gdańsk1999 Fedderna H.: Microsoft Access wersja 2002 dla ekspertów. Wydawnictwo RM, Warszawa 2003 Florek L., Zieliński T.: Prawo pracy. C. H. Beck, Warszawa 2003 Flynn D.: Tworzenie cyfrowego wideo. Helion, Gliwice 2002 Forte S.: Access 2000. Helion, Gliwice 2001 France S.C.: Ekonomia: angielsko-polski słownik tematyczny. Wydawnictwo Naukowe PWM, Warszawa 2002 Georges G.: Techniki obróbki zdjęć cyfrowych. Praktyczne projekty. Helion, Gliwice 2001 Ivens K., Carlberg, C.: Excel 2002 PL. Helion, Gliwice 2002 Jaślan H., Jaślan J.: Słownik terminologii prawniczej i ekonomicznej angielsko-polski. WP, Warszawa 2001 Kaczmarczyk S.: Badania marketingowe: metody i techniki. PWE, Warszawa 2002 Kalina-Prasznic U.: Encyklopedia prawa, (red.). C. H. Beck, Warszawa 2000 Korbecki M.: Komputerowe przetwarzanie dźwięku: MIKOM, Warszawa 1999 Kowalczyk G.: Excel 2000 PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2000 Kowalczyk G.: MS Word 2002/XP. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2001 Kowalczyk G.: Word 2002/XP. Ćwiczenia zaawansowane. Helion, Gliwice 2003 Kwaśny A.: Od skanera do drukarki. Helion, Gliwice 2002 London S., London D.: Flash 5. MIKOM, Warszawa 2001 Margulis D.: Photoshop 6. Korekcja i separacja. Vademecum profesjonalisty. Helion, Gliwice 2003 17
Miller D.: CorelDRAW 9. Zaawansowane techniki. Biblia. Helion, Gliwice 2001 Minasi M., Christiansen E., Shapar K,: Windows 98 PL. Helion, Gliwice 1999 Nałęcz M., Porzecka B.: Kodeks pracy wraz z indeksem rzeczowym. (red.). C. H. Beck. Warszawa 2003 Oberlan Ł.: Fotografia cyfrowa. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2002 Oberlan Ł.: Photoshop 6. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2002 Ogletree T.W.: Windows XP PL. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002 Ogórek B.: Corel PHOTO-PAINT 10. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2002 Ożga E.: Słownik terminologii prawniczej. Cz. 1-2. Branta, Bydgoszcz 1997-1998 Pasek J.: Flash 5. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2000 Pociecha J.: Metody statystyczne w badaniach marketingowych. PWN, Warszawa 1996 Prawo autorskie. Praca zbiorowa Barta J. (red.) C.H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2003 Rószkiewicz M.: Narzędzia statystyczne w analizach marketingowych. C.H. Beck, Warszawa 2002 Rybicki Z. (red.): Mała encyklopedia prawa. PWN, Warszawa 1980 Steinbrink B.: Multimedia u progu technologii XXI wieku. Robornatic, Wrocław 1993 Stinson C., Dodge M.: Microsoft Excel wersja 2002 dla ekspertów. Wydawnictwo RM, Warszawa 2003 Szeliga M.: MS Office 2002/XP. Ćwiczenia zaawansowane. Helion, Gliwice 2002 Szeliga M.: Windows XP Professional PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2002 Ulrich K.: Po prostu Flesh MX.. Helion, Gliwice 2003 Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji: komentarz. Praca zbiorowa. Szwaja J. (red.). C.H. Beck, Warszawa 2000 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 18
Jednostka modułowa 342[01].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, określić podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, określić konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zadań zawodowych, posłużyć się wewnętrznymi zaleceniami i regulaminami dotyczącymi pracy na określonych stanowiskach, zidentyfikować czynniki niebezpieczne i szkodliwe występujące w pracy oraz określić sposoby ograniczania ich i eliminacji, ocenić zagrożenia wynikające z niewłaściwego użytkowania urządzeń elektrycznych, zareagować w przypadku zaistnienia pożaru zgodnie z instrukcją przeciwpożarową, poinformować służby ratownicze zgodnie z przyjętymi procedurami postępowania, udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, zastosować zasady ochrony środowiska, określić rodzaj materiałów przeznaczonych do ponownego przetwarzania. 2. Materiał nauczania Prawna ochrona pracy. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy. Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej. Zasady wykorzystywania środków gaśniczych. Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy. Organizacja pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy. Selekcja i utylizacja odpadów. 19
3. Ćwiczenia Określanie praw i obowiązków pracownika i pracodawcy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie kodeksu pracy. Rozpoznawanie znaków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Rozpoznawanie zagrożeń wypadkowych związanych z procesem pracy. Udzielanie pierwszej pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym (w warunkach symulacyjnych). Udzielanie pierwszej pomocy osobie ze złamaną kończyną. Informowanie służb ratowniczych o zaistniałym zdarzeniu (w warunkach symulacyjnych). Dobieranie środków gaśniczych odpowiednio do źródła pożaru. Wykonywanie sztucznego oddychania z zastosowaniem fantomu. Segregowanie odpadów oraz określanie ich przydatności do ponownego przetwarzania. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie. Kodeks pracy. Polskie Normy dotyczące bhp i zasad ergonomii. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi urządzeń stwarzających zagrożenia. Sprzęt gaśniczy. Filmy dydaktyczne. Programy komputerowe. Foliogramy. Dokumentacja dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy. Fantom do nauki udzielania pierwszej pomocy. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje podstawową terminologię dotyczącą bezpieczeństwa i higieny pracy, zasady kształtowania bezpiecznych warunków pracy oraz ogólne zasady dotyczące bezpieczeństwa pracy. Podczas realizacji programu należy zwracać uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ochronę zdrowia w procesie pracy, 20
skutki nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Ważne jest kształtowanie przekonań uczniów, że ochrona zdrowia i życia człowieka w środowisku pracy jest wartością nadrzędną. W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni umieć dostrzegać zagrożenia dla zdrowia lub życia, a także je ograniczać lub eliminować. Dotyczy to w szczególności pracy z urządzeniami elektrycznymi. Wskazane jest, aby w procesie kształcenia stosować aktywizujące metody nauczania: inscenizacji, przypadków, dyskusji dydaktycznej, przewodniego tekstu, ćwiczeń praktycznych, gier symulacyjnych. Program jednostki modułowej należy realizować w pracowni wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne. Zajęcia powinny odbywać się w grupie liczącej 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. Podczas realizacji ćwiczeń uczniowie powinni opanować umiejętności rozpoznawania i stosowania sprzętu gaśniczego, wykonywania czynności związanych z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się w sposób systematyczny na podstawie określonych kryteriów. Sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów może odbywać się za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką), zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Umiejętności praktyczne mogą być sprawdzane przez obserwację czynności wykonywanych przez uczniów podczas realizacji ćwiczeń w warunkach symulacyjnych. W procesie sprawdzania i oceniania pracy uczniów należy zwracać uwagę na wykonywanie pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, dobieranie i stosowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz środków gaśniczych. Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest między innymi poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń oraz rozwiązanie testu osiągnięć. 21
Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusję kierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów, ustne i pisemne sprawdziany wiedzy. W trakcie sprawdzianów ustnych należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, stosowanie właściwej terminologii oraz poprawność wnioskowania. Umiejętności praktyczne można sprawdzać podczas wykonywania ćwiczeń i zadań zleconych przez nauczyciela. Należy zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy, sposób wykonania ćwiczeń, dokładność, sprawność wykonania, przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy. Po zakończeniu realizacji programu jednostki wskazane jest zastosowanie testu osiągnięć. Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów uczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz form organizacyjnych pracy uczniów. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane z uwzględnieniem obowiązującej skali ocen. 22
Jednostka modułowa 342[01].O1.02 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii w działalności informacyjnej 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: posłużyć się podstawową terminologią ekonomiczną, zdefiniować pojęcia: marketing, strategia marketingowa, zastosować metody marketingowe w działalności informacyjnej, podjąć współpracę ze środkami masowego przekazu w trakcie organizowania działalności informacyjnej, określić podstawy prawne oraz źródła finansowania działalności informacyjnej, sporządzić kalkulację usług informacyjnych, zastosować metody badań rynkowych podczas działalności informacyjnej, posłużyć się materiałami statystycznymi, zinterpretować wpływ błędu danych na wynik działań informacyjnych, zastosować podstawową terminologię dotyczącą prawa i etyki, zastosować przepisy prawa w procesie organizacji i prowadzenia działalności informacyjnej, posłużyć się kodeksem pracy w realizacji zadań zawodowych, zastosować przepisy prawa dotyczące ochrony własności intelektualnej. 2. Materiał nauczania Podstawowe pojęcia ekonomiczne i prawne. Marketing i reklama. Badania rynkowe. Elementy statystyki opisowej. Przepisy prawa pracy. Prawo o ochronie własności intelektualnej. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 3. Ćwiczenia Określanie zasad promocji ośrodka informacji i usług informacyjnych. Opracowanie projektu promocji ośrodka informacji. Dobieranie metod badań rynkowych i potrzeb użytkowników informacji. 23
Przygotowanie kwestionariusza wywiadu i ankiety. Wyszukiwanie i interpretowanie określonych informacji w roczniku statystycznym. Wyszukiwanie aktów prawnych w Dzienniku Ustaw w wersji papierowej i elektronicznej. Sporządzanie kalkulacji kopiowania dokumentów w ośrodku informacji. 4. Środki dydaktyczne Katalogi i materiały reklamowe dotyczące działalności informacyjnej. Kwestionariusze badań rynkowych. Roczniki statystyczne. Kodeks pracy. Ustawa o ochronie własności intelektualnej. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dziennik Ustaw w formie elektronicznej. Encyklopedie i słowniki specjalistyczne. Foliogramy. Komputerowe bazy danych. Internet. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki dotyczy wybranych zagadnień prawnych i ekonomicznych oraz zagadnień związanych z działalnością informacyjną. Podczas realizacji programu jednostki wskazane jest zwracanie uwagi na zapoznanie uczniów z podstawowymi przepisami regulującymi działalność informacyjną. Należy również zwracać uwagę na zastosowanie metod marketingowych i zasad prowadzenia reklamy podczas działalności informacyjnej. Do osiągnięcia celów kształcenia wskazane jest zastosowanie wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej i metod problemowych. W trakcie realizacji treści programowych wskazane jest prezentowanie foliogramów, przeglądanie witryn internetowych ośrodków informacji, organizowanie wycieczek do ośrodków informacji. Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni komputerowej. Wskazane jest organizowanie wycieczek do ośrodków informacji, bibliotek, agencji reklamowych, instytucji zajmujących się badaniami rynku. 24
Podczas realizacji programu jednostki wskazane jest stosowanie indywidualnej i grupowej formy pracy uczniów. Praca w grupach, głównie podczas wykonywania ćwiczeń powinna prowadzić do nabywania przez uczniów umiejętności niezbędnych do prowadzenia działalności zawodowej, jak: komunikowanie się, prezentowanie wyników, współpraca z zespołem. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie podczas realizacji programu jednostki na podstawie określonych kryteriów. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwracać uwagę na poprawne posługiwanie się terminologią prawno-ekonomiczną, określanie przepisów regulujących działalność informacyjną, dobór metod marketingowych do działalności informacyjnej. Oceny osiągnięć uczniów można dokonywać na podstawie: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych. Na zakończenie realizacji programu jednostki wskazane jest przeprowadzenie testu osiągnięć z zadaniami otwartymi i zamkniętymi. Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest między innymi poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń. Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusję kierowaną oraz indywidualne wypowiedzi uczniów. Podczas oceny dokonywanej w formie ustnej należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, posługiwanie się właściwą terminologią, poprawność wnioskowania. Umiejętności praktyczne można sprawdzać podczas wykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy, sposób wykonania zadań, dokładność i sprawność wykonania, przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy. Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów uczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz organizacyjnych form pracy uczniów. Proces oceniania powinien być realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 25
Jednostka modułowa 342[01].O1.03 Organizowanie procesu pracy 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, zastosować normy społeczne: prawne, etyczne, estetyczne, językowe i zwyczajowe, określić wpływ organizacji pracy na efektywność działalności, zastosować zasady racjonalnego działania, ocenić merytoryczną i estetyczną wartość przygotowanych informacji, wykorzystać różne źródła informacji dotyczące organizacji procesu pracy, określić czynniki optymalizujące współdziałanie jednostki z grupą, wykorzystać aktualne informacje techniczne i technologiczne w działalności informacyjnej, określić działania niezbędne do organizacji wystaw, targów i konferencji, zastosować aktywne metody poszukiwania pracy, określić mechanizmy rządzące zachowaniami ludzi, rozwiązać problemy dotyczące zatrudnienia. 2. Materiał nauczania Organizacja stanowiska pracy. Normy społeczne. Organizacja procesu pracy. Organizacja i efektywność pracy. Wartość i źródła informacji. Konferencje, warsztaty, sympozja. Elektroniczne czasopisma zawodowe jako forma komunikowania się pracowników informacji. Aktywne poszukiwanie pracy. Zasady komunikowania się. Umiejętności komunikacyjne. Rozwiązywanie problemów związanych z zatrudnieniem. Zarządzanie zasobami ludzkimi. Etyka zawodowa, rodzaje zachowań, współpraca z zespołem. 26
3. Ćwiczenia Prezentowanie własnych umiejętności podczas rozmowy kwalifikacyjnej (w warunkach symulacyjnych). Określanie sposobów aktywnego poszukiwania pracy. Rozwiązywanie określonych problemów (w warunkach symulacyjnych). Sporządzanie listu motywacyjnego i CV. Określanie zasad współpracy z zespołem. 4. Środki dydaktyczne Foliogramy. Wzory listów motywacyjnych i CV. Artykuły z czasopism drukowanych i elektronicznych dotyczących komunikowania się w środowisku pracowników informacji. Oprogramowanie systemowe. Filmy dydaktyczne. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki obejmuje tematykę dotyczącą aktywnego poszukiwania pracy, organizacji procesu pracy oraz komunikowania się w środowisku pracowników informacji. Program jednostki powinien być realizowany z wykorzystaniem aktywizujących metod nauczania. Wskazane jest, aby ćwiczenia praktyczne były wykonywane przez uczniów indywidualnie lub w małych grupach. Intensywny rozwój nauki i techniki oraz napływ różnorodnych informacji wymagają ciągłego podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub przekwalifikowywania się. Zajęcia dotyczące aktywnego poszukiwania pracy, planowania rozwoju zawodowego, komunikacji interpersonalnej mają duże znaczenie w procesie kształcenia. Zajęcia tego typu mogą być realizowane w warunkach symulacyjnych z zastosowaniem metody dramy oraz studium przypadku. Umiejętności interpersonalne należy kształtować poprzez prezentację filmów dydaktycznych. Wskazane jest stosownie metody ćwiczeń praktycznych dotyczących autoprezentacji podczas rozmowy kwalifikacyjnej w warunkach symulacyjnych, rozwiązywania określonych problemów, planowania rozwoju zawodowego, sporządzania listu motywacyjnego i CV. Podstawowa tematyka programu jednostki dotyczy organizacji procesu pracy. W trakcie zajęć należy zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy, elementy etyki zawodowej, współpracę 27
z zespołem, zarządzanie zasobami ludzkimi, zarządzanie jakością, umiejętności komunikacyjne, metody badań usług informacyjnych, podejmowanie decyzji dotyczących organizacji procesu pracy, rozwiązywanie problemów. Tematyka programowa może być realizowana z zastosowaniem wykładu informacyjnego i problemowego, studium przypadków oraz ćwiczeń praktycznych z wykorzystaniem oprogramowania komputerowego. Tematyka dotycząca sporządzania dokumentów związanych z poszukiwaniem pracy powinna być realizowana w pracowni komputerowej. Uczniowie powinni mieć zapewniony dostęp do komputerów z odpowiednim oprogramowaniem. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane w trakcie realizacji programu jednostki modułowej zgodnie z określonymi kryteriami. Ocena osiągnięć powinna dostarczać informacji dotyczących zakresu i poziomu opanowania przez uczniów umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia. Wskazane jest stosowanie sprawdzianów ustnych i pisemnych, sprawdzianów praktycznych, testów osiągnięć szkolnych oraz obserwacji pracy uczniów. Do podstawowych kryteriów oceniania należy zaliczyć: posługiwanie się poprawną terminologią, dokładność wykonania zadań, dobór języków informacyjnych do realizacji określonych zadań, organizację stanowiska pracy, poprawność porozumiewania się, umiejętność korzystania z literatury zawodowej, poprawność organizowania działalności informacyjnej. Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest między innymi poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń. Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusję kierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów i ustne sprawdziany wiedzy. Należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, stosowanie właściwej terminologii, poprawność wnioskowania. Umiejętność komunikowania się można sprawdzać poprzez obserwację czynności uczniów. Umiejętności praktyczne mogą być sprawdzane podczas wykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy, sposób wykonania ćwiczeń, dokładność, sprawność wykonania, przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy. 28
Testy osiągnięć powinny być stosowane w trakcie i po zakończeniu realizacji programu jednostki. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką, rozszerzonej odpowiedzi) i zamknięte (wielokrotnego wyboru, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów uczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz organizacyjnych form pracy uczniów. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane z uwzględnieniem obowiązującej skali ocen. 29
Jednostka modułowa 342[01].O1.04 Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: rozróżnić urządzenia i części zestawu komputerowego, zdefiniować pojęcia: pamięć masowa, pamięć operacyjna, wyjaśnić funkcje urządzeń wejścia-wyjścia, określić wpływ typu procesora, jego szybkości, rodzaju płyty głównej i pojemności pamięci operacyjnej na pracę komputera, określić podstawowe zadania systemu operacyjnego, posłużyć się systemem Windows do wykonania określonych zadań, dokonać konfiguracji środowiska pracy w systemie Windows, zastosować wybrane urządzenia peryferyjne, zainstalować i skonfigurować określony sprzęt i oprogramowanie w systemie Windows, scharakteryzować typowe usługi sieciowe, zastosować sieć komputerową do wykonania określonych zadań, posłużyć się drukarką lokalną i sieciową, wykorzystać Internet do wyszukiwania informacji, posłużyć się pocztą elektroniczną do przesyłania listów i załączników, przetworzyć i sformatować zadane dokumenty, skomponować tekst z grafiką i tabelami z zastosowaniem techniki OLE, posłużyć się technikami pracy grupowej w czasie pracy z dokumentami, zastosować korespondencję seryjną do tworzenia etykiet adresowych, posłużyć się wybranymi programami do korekty błędów, zaplanować prezentacje, posłużyć się arkuszem kalkulacyjnym, zastosować wybrane funkcje arkusza kalkulacyjnego, zaprojektować wykresy do prezentacji danych z arkusza, zastosować sortowanie, filtrowanie oraz podsumować dane na listach w arkuszu kalkulacyjnym, skonstruować tabelę i wykres, zaproponować makropolecenia do automatyzacji pracy z arkuszem kalkulacyjnym, zaprojektować relacyjną bazę danych, 30
skonstruować tabele z danymi, zaprojektować klucze i określić relacje między tabelami, zastosować podstawowe operacje na danych w tabelach, zaprojektować zapytania i transakcje, zastosować instrukcje języka SQL, dobrać formularze do filtrowania danych, zaplanować i wydrukować raporty z baz danych, utworzyć makropolecenia do automatyzacji pracy z bazą, posłużyć się terminologią zawodową w języku angielskim. 2. Materiał nauczania Płyty główne mikrokomputerów. Pamięci operacyjne. Procesory. Gniazda rozszerzeń standardy: ISA, EISA, PCI, AGP, SCSI. Pamięci masowe. Karty graficzne, wideo, akceleratory. Urządzenia peryferyjne. Zasilacze awaryjne. Obiekty w systemie Windows. Aplikacje i programy dla środowiska Windows. Sieci: Microsoft Network, Internet. Usługi: WWW, FTP, poczta elektroniczna, współdzielenie zasobów. Organizer osobisty. Wprowadzanie, edycja i formatowanie treści dokumentu. Tabele, wykresy i grafika w dokumentach. Dokumenty korespondencji seryjnej. Korekta pisowni, gramatyki i stylu dokumentu. Drukowanie dokumentu. Planowanie prezentacji. Projektowanie prezentacji z tekstem, tabelami, wykresami i grafiką. Praca z szablonami prezentacji. Drukowanie treści prezentacji. Arkusz kalkulacyjny wprowadzanie danych, formuł i funkcji. Zasady pracy z danymi w arkuszu kalkulacyjnym. Listy danych w arkuszu kalkulacyjnym. Wykresy w arkuszach. Makropolecenia w automatyzacji pracy z arkuszem. Drukowanie arkusza kalkulacyjnego. Wymiana danych między programami, technika ODBC. Projektowanie relacyjnych baz danych. Struktury rekordów i tabel. Zasady operowania na danych w bazie. 31
Klucze i relacje w bazach danych. Wymiana danych z bazami innych dostawców. Zapytania i transakcje. Wybrane instrukcje języka SQL. Formularze i raporty w bazach danych. Makropolecenia w pracy z bazą danych. 3. Ćwiczenia Rozpoznawanie i określanie funkcji poszczególnych części i urządzeń zestawu komputerowego. Instalowanie wybranych urządzeń zestawu komputerowego. Konfigurowanie zestawu komputerowego. Instalowanie oprogramowania w środowisku Windows. Zastosowanie oprogramowania narzędziowego i systemowego. Formatowanie dokumentów według określonego wzorca. Osadzanie grafiki w dokumencie. Tworzenie dokumentów zawierających tabele i wykresy. Tworzenie list adresowych korespondencji seryjnej. Wykonanie prezentacji według zadanego wzoru. Wykorzystanie szablonów do tworzenia prezentacji. Projektowanie arkusza zawierającego kwartalny bilans wydatków. Projektowanie arkusza kalkulacyjnego do obliczania odsetek od lokat bankowych. Projektowanie arkusza kalkulacyjnego do obliczania rat kredytu. Przeprowadzanie analizy statystycznej danych z list i tabel w arkuszu. Opracowanie i prezentacja danych w formie graficznej. Projektowanie makropoleceń w automatyzacji działania arkusza. Tworzenie bazy danych z wykorzystaniem kreatora. Analizowanie wydajności bazy danych. Eksportowanie i importowanie danych do i z arkuszy kalkulacyjnych, plików tekstowych i baz danych innych producentów. Określanie relacji między tabelami w różnych bazach. 4. Środki dydaktyczne Elementy zestawów komputerowych. Płyty główne, procesory, karty rozszerzeń. Urządzenia peryferyjne. System operacyjny Windows. 32
Pakiet oprogramowania biurowego: edytor tekstów, program do tworzenia prezentacji, arkusz kalkulacyjny, baza danych. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki zawiera podstawowe treści związane z użytkowaniem i wykorzystaniem komputerów, stanowiące punkt wyjścia do dalszego kształcenia. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej wyposażonej w odpowiednie środki techniczne. Na jednego ucznia powinien przypadać jeden komputer z niezbędnym oprogramowaniem umożliwiającym realizację programu jednostki. Grupa powinna liczyć 15 uczniów. Podczas realizacji programu jednostki wskazane jest korzystanie z oprogramowania Microsoft Windows i Office oraz pakietu OPEN OFFICE. Można zamiennie stosować system LlNUX. Nauczyciel powinien prowadzić zajęcia głównie w formie ćwiczeń, co pozwoli na kształtowanie umiejętności związanych z posługiwaniem się nowym oprogramowaniem. Na początku realizacji nowej tematyki nauczyciel powinien dokonać przeglądu oprogramowania danego typu oraz przedstawić możliwości jego zastosowania. Zajęcia z poszczególnych grup tematycznych powinny kończyć się wykonaniem przez każdego z uczniów złożonego ćwiczenia o wysokim stopniu zaawansowania. W trakcie realizacji treści kształcenia należy zwracać uwagę na praktyczne zastosowanie ćwiczeń, ograniczać zajęcia teoretyczne do zaprezentowania podstawowej terminologii. W procesie kształcenia szczególną uwagę należy zwracać na: posługiwanie się terminologią dotyczącą budowy urządzeń komputerowych, korzystanie z literatury specjalistycznej, posługiwanie się systemem operacyjnym i siecią komputerową, w szczególności Internetem, uruchamianie i korzystanie z oprogramowania systemowego i narzędziowego, korzystanie z wybranych urządzeń peryferyjnych, planowanie i organizację pracy, dokładne wykonywanie ćwiczeń, korzystanie z narzędzi do kontroli pisowni i gramatyki, korzystanie z szablonów, rozmieszczanie informacji w sposób czytelny dla odbiorcy, korzystanie z formuł w arkuszach kalkulacyjnych, dokonywanie analizy danych, 33
relacyjność i normalizację baz danych podczas ich projektowania. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały okres realizacji programu jednostki modułowej. Wiedza niezbędna do realizacji ćwiczeń praktycznych może być sprawdzana za pomocą testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) i zamknięte (wielokrotnego wyboru, na dobieranie, typu prawda-fałsz), Kontrolę poprawności wykonania zadań należy przeprowadzać w trakcie i po realizacji ćwiczeń. Uczeń powinien sprawdzać wyniki swojej pracy na podstawie przygotowanego przez nauczyciela arkusza ocen. Następnie, według tego samego arkusza, kontroli osiągnięć dokonuje nauczyciel. Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest między innymi samodzielne i poprawne wykonanie ćwiczeń. W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów można zastosować sprawdziany ustne i pisemne, testy osiągnięć oraz obserwację pracy uczniów podczas wykonywania zadań. Umiejętności intelektualne uczniów można sprawdzać poprzez dyskusję kierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów oraz ustne sprawdziany wiedzy. Należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, poprawność wnioskowania. Umiejętność komunikowania się i prezentacji można sprawdzać poprzez obserwację czynności wykonywanych przez uczniów. Umiejętności praktyczne można sprawdzać podczas wykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy, sposób wykonania ćwiczeń, dokładność, sprawność wykonania, przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy. Po zakończeniu realizacji programu wskazane jest zastosowanie testów osiągnięć. Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów uczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz form organizacyjnych pracy uczniów. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane z uwzględnieniem obowiązującej skali ocen. 34