Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Międzynarodowe studia polskie II stopnia Sylabus modułu: Język polski na tle języków europejskich Kod modułu: 02-MSP2OS-13-KJPJE 1. Informacje ogólne koordynator modułu/wariantu prof. dr hab. Jolanta Tambor: jolantatambor@yahoo.ca; jolanta.tambor@us.edu.pl rok akademicki 2014/2015 semestr Letni (II) forma studiów Stacjonarne II stopnia sposób ustalania oceny końcowej modułu Ocena końcowa modułu to średnia z ocen z zaliczenia konwersatorium i egzaminu 5 ECTS 2 a Opis dydaktycznych i pracy wykład KJPJE _fs_1 prowadzący prof. dr hab. Jolanta Tambor treści Język jako system znaków poziomy, podsystemy języka: fonologiczny, morfologiczny, leksykalny, semantyczny. Podziały języków świata: typologiczne, historyczne. Rodziny języków, ligi językowe. Języki pozycyjne, fleksyjne, aglutynacyjne. Języki występujące współcześnie w Europie podstawowe. Rodziny języków indoeuropejskich, europejskie języki ugrofińskie. Historyczne korzenie języków indoeuropejskich. Język praindoeuropejski i prajęzyki rodzin językowych (ze szczególnym uwzględnieniem prasłowiańskiego) opis podstawowych metod i zjawisk rekonstrukcji historycznych. Rodzina języków słowiańskich wewnętrzny podział na języki zachodnio-, wschodnioi południowosłowiańskie. Podobieństwa i różnice gramatyczne i leksykalne. Języki żywe i martwe. Języki narodowe, etniczne, regionalne oficjalne państwowe i nieposiadające takiego statusu. Systemy fonologiczne języków europejskich podobieństwa i różnice. Systemy morfologiczne i składniowe języków europejskich podobieństwa i różnice. Uczenie się i certyfikacja języków europejskich podstawowe o wymaganiach i opisach poziomów językowych (ESOKJ). Transfer pozytywny i negatywny. Status języków europejskich unijnych i pozaunijnych. metody Jak w opisie modułu
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 2 prowadzenia dydaktycznych (kontaktowych) pracy własnej opis pracy własnej organizacja obowiązkowa uzupełniająca adres strony www 15 45 Student powinien zapoznać się z tekstami (podręcznikami, artykułami) oraz stronami internetowymi wskazanymi przez wykładowcę zarówno na początku semestru, jak i w trakcie konkretnych wykładów. Zgodnie z harmonogramem. Dalewska-Greń H., Języki słowiańskie, Warszawa 1997. Majewicz A.T., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989. Milewski T., Językoznawstwo, Warszawa 1976. Damm K., Mikusińska A., red., Ludy i języki świata, Warszawa 2000. Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa (wydanie dowolne). Meiser G., Indoueropejska wspólnota językowa praindoeuropejskie korzenie, Postscriptum 1996, z. 17. Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN, Warszawa 2007. 3a Opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia modułu Egzamin testowy (-y) KJPJE _fs_1 osoba(-y) prof. dr hab. Jolanta Tambor przeprowadzająca(- e) weryfikację -------------------------------- wymagania merytoryczne kryteria oceny KJPJE _w_3 1) Znajomość rodzin języków europejskich ich skład, udział języków żywych i martwych, podobieństwa i różnice między językami z tej samej rodziny oraz między rodzinami. 2) Historia i rozwój języków słowiańskich. Język prasłowiański. Rozwój języka polskiego i jego miejsce wśród języków słowiańskich. Podstawowe wspólne i różniące cechy fonetyczne i fleksyjne języków słowiańskich. 3) Języki europejskie ich status i podstawowe różnice między nimi w ramach Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego. Test egzaminacyjny zawiera pytania zamknięte dotyczące podziału rodzin językowych
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 3 proces weryfikacji i podstawowych cech języków z tych rodzin. Uzupełnieniem testu jest prezentacja wybranego języka. Warunkiem zaliczenia jest wykonanie prezentacji i poprawna odpowiedź na minimum 50% pytań. Pisemny test z pytaniami zamkniętymi i krótka pisemna prezentacja. 2 b Opis dydaktycznych i pracy konwersatorium prowadzący dr Marcin Maciołek marcin.maciolek@wp.pl treści KJPJE _fs_2 Cechy definicyjne języka naturalnego. Hierarchiczna budowa systemu językowego: podsystemy języka (fonologiczny, morfologiczny, składniowy oraz semantyczny) i ich jednostki (fonem/głoska, morfem/morf, człon/składnik syntaktyczny, sem). Klasyfikacja typologiczna języków. Ogólne założenia typologii. Rodzaje uniwersaliów językowych. Typologia fonologiczna (języki samogłoskowe i spółgłoskowe; prozodyczne i nieprozodyczne), morfologiczna i syntaktyczna (syntetyczność a analityczność; języki izolujące, fleksyjne i pozycyjne, alternacyjne i aglutynacyjne). Podział języków ze względu na szyk składników zdania. Ograniczenia szyku wyrazów w języku polskim. Historyczna klasyfikacja języków: pojęcie pokrewieństwa języków i rodziny językowej. Klasyfikacja geograficzna: podstawy podziału grup języków na ligi i cykle językowe; liga bałkańska. Rodzina języków indoeuropejskich: języki italskie, romańskie, celtyckie w starożytności i obecnie, germańskie, bałtyckie, słowiańskie, języki indyjskie, starożytne i współczesne języki irańskie. Języki ugrofińskie w Europie. Palatalizacja praindoeuropejska i jej rezultaty podział języków na satemowe i kentumowe. Współczesne języki indoeuropejskie i ich zasięg. Języki międzynarodowe (funkcje języków: angielskiego, hiszpańskiego, francuskiego, rosyjskiego). Genetyczne i typologiczne podziały obszaru słowiańskiego. Język polski wśród języków słowiańskich cechy swoiste polszczyzny (przegłosy, paroksytoneza, tzw. nosówki). Język prasłowiański praprzodek języków słowiańskich. Podobieństwa i różnice gramatyczno-leksykalne pomiędzy językami słowiańskimi. Języki narodowe, etniczne, regionalne oficjalne państwowe i nieposiadające takiego statusu. Casus języka kaszubskiego. Wewnętrzne zróżnicowanie języka polskiego. Etnolekt śląski język regionalny czy dialekt? Mniejszości narodowe w Polsce i ich języki. Języki żywe i martwe (język staro-cerkiewno-słowiański, połabski, łemkowski, gocki, łacina język martwy, a wciąż żywy). Europejski System Opisu Kształcenia Językowego. Certyfikacja językowa. metody prowadzenia dydaktycznych (kontaktowych) Jak w opisie modułu 30
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 4 pracy własnej opis pracy własnej organizacja obowiązkowa uzupełniająca adres strony www 60 Wnikliwa lektura tekstów naukowych wskazanych przez prowadzącego; sporządzanie notatek z lektury przeczytanych artykułów i książek; odrabianie prac domowych. Zgodnie z harmonogramem Bednarczuk L., red., Języki indoeuropejskie, t. 1 2, Warszawa 1986 (fragmenty). Krygier Łączkowska A., Europejczycy, Słowianie, Polacy. Na czym polega pokrewieństwo językowe? (propozycja rozdziału podręcznika do nauczania treści historycznojęzykowych na studiach I stopnia), Kwartalnik Językoznawczy 2011, nr 1. Meiser G., Indoueropejska wspólnota językowa praindoeuropejskie korzenie, Postscriptum 1996, z. 17. Majewicz A.T., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989. Milewski T., Językoznawstwo, Warszawa 1976. Dalewska-Greń H., Języki słowiańskie, Warszawa 1997. Stefański W., Wprowadzenie do językoznawstwa historyczno-porównawczego, Toruń 2001. Weinsberg A., Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983. Austin P.K., red., Tysiąc języków: żywe, zagrożone, wymarłe, Olszanica 2009. Damm K., Mikusińska A., red., Ludy i języki świata, Warszawa 2000. Grzegorczykowa R., Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007. Krążyńska Z., Słoboda A., Jak można sobie wyobrazić (czy można sobie wyobrazić) wykształcanie się fleksji w językach indoeuropejskich, Kwartalnik Językoznawczy 2009, nr 1. Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa (wydanie dowolne). Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN, Warszawa 2007. Strazny P., red., Encyclopedia of linguistics, t. 1 2, New York 2005. Weinsberg A., Gramatyka porównawcza języków indoeuropejskich, Warszawa 1986. 3. Opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia modułu prace domowe sprawdziany (-y) osoba(-y) przeprowadzająca(- e) weryfikację wymagania merytoryczne KJPJE _fs_2 dr Marcin Maciołek KJPJE_w_1 KJPJE_w_2 Znajomość: 1) podziału języków wynikającego z typologii fonologicznej, morfosyntaktycznej i semantycznej; 2) miejsca, jakie zajmuje polszczyzna wśród innych
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 5 kryteria oceny proces weryfikacji języków słowiańskich i indoeuropejskich; 3) genezy języków indoeuropejskich (jęz. praindoeuropejski i prasłowiański); 4) cech strukturalnych i swoistych polszczyzny; 5) podstawowych pojęć z zakresu językoznawstwa typologicznego aktywność na zajęciach, odrabianie prac domowych, lektura zadanych artykułów, ocena z kolokwiów dyskusja lekcyjna na zadany temat, dwa sprawdziany (cząstkowy i końcowy) weryfikujące wiedzę i umiejętności nabyte podczas _