Dlaczego system HSR się opłaca? strona 26

67 (1/2011) ISSN 1507-3890 Dlaczego system HSR się opłaca? strona 26 Bezprzewodowa komunikacja ethernetowa Satellar Digital System strona 28 ASTOR Moc technologii dla automatyzacji przemysłu strona 4

Biuletyn Automatyki 67 (1/2011)

Aktualności Szanowni Państwo, kończy się zima, która była długa i nieprzyjemna (narciarze pewnie mają tu inne zdanie), a do tego była ostatnią zimą w karierze Adama Małysza. Zawsze go podziwiałem za jego skromność i pokorę, oraz niebywały profesjonalizm. Małysz uczył wszystkich, że w pracy nie chodzi o popisywanie się, cwaniactwo i bufonadę, a po prostu o to, żeby oddać dwa dobre skoki. Słowem: robić swoje najlepiej, najuczciwiej i najsolidniej, jak się potrafi. Nie potrzebował do tego niczego wielkiego, nie oczekiwał przywilejów i specjalnego traktowania. Do tego, aby przez 10 lat być na szczycie rzecz bez precedensu w tej dyscyplinie wystarczyła przysłowiowa bułka z bananem, ciężka praca i wielka ambicja. Wielu profesjonalistów, z różnych branż, mogłoby się tego od pana Adama uczyć. Tymczasem oddajemy do Państwa rąk pierwszy tegoroczny numer Biuletynu Automatyki, w którym można przeczytać o ważnej zmianie w firmie ASTOR: nowym logo i identyfikacji wizualnej (strona 4). Polecam również relację z pierwszej edycji ASTOR Winter Cup narciarskich zawodów dla automatyków i robotyków (strona 10). Na stronie 16 znajdą Państwo przegląd najciekawszych zastosowań robotów Kawasaki, natomiast na stronie 22 piszemy o nowoczesnych układach zabezpieczeń ESD. Warto przeczytać tekst na stronie 26, w którym pokazujemy, dlaczego opłaca się stosowanie systemów sterowania o podwyższonej dostępności. Na stronie 28 opisujemy najnowszy produkt firmy Satel cyfrowy radiomodem Satellar, który jest przełomowym, modułowym rozwiązaniem umożliwiającym bezprzewodowe połączenia w ramach sieci Ethernet. Jak zwykle publikujemy również opisy ciekawych wdrożeń systemów automatyki. Natomiast na Ostatnich stronach poruszamy modny ostatnio temat cloud computing i końca epoki komputerów PC. Zapraszam do lektury. Mateusz Pierzchała Redaktor Naczelny mateusz.pierzchala@astor.com.pl Spis treści Wielka narciarska przygoda automatyków i robotyków...10 Cykl życia oprogramowania Wonderware...12 Uaktualnienia Wonderware: InTouch i Platforma Systemowa...13 Kawasaki biorą się do ROBOTY...14 Seria XL bestseller od Hornera...18 Proficy HMI/SCADA CIMPLICITY 8.1...20 Układy zabezpieczeń ESD...22 Proficy Machine Edition 6.5 co warto wiedzieć i stosować...24 Dlaczego system HSR się opłaca?...26 Satellar Digital System...28 Roboty stosowane w aplikacjach typu Pick & Place...30 Diagnostyka i monitoring jednostek mechanicznych i kontrolerów...32 Oprogramowanie Wonderware dla systemów BMS...34 Linia technologiczna sortowni odpadów komunalnych z rozwiązaniami z oferty ASTOR...36 Kopalnia Wapienia Czatkowice produkcja pod kontrolą...38 Sterowanie i monitoring systemu dystrybucji chłodnego medium...40 Inwestycje w wiedzę zwracają się najszybciej...42 Redaktor naczelny: Mateusz Pierzchała DTP: Looz Design tomek@looz-design.pl Prenumerata: Iwona Nepelska iwona.nepelska@astor.com.pl Strona WWW: biuletyn.astor.com.pl Adresy email do pracowników firmy ASTOR mają postać: imie.nazwisko@astor.com.pl Wydawca: ASTOR Sp. z o.o. ul. Smoleńsk 29, 31-112 Kraków tel. 012 428 63 70 fax 012 428 63 79 biuletyn@astor.com.pl; www.astor.com.pl Druk: Drukarnia Know-How, Kraków, tel. 012 622 85 70 Nakład: 8100 egz. Numer zamknięto: 14.03.2011 Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji i skracania tekstów, oraz do zmiany tytułów. Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Przedruk tekstów oraz udostępnianie ich w mediach elektronicznych wymaga zgody redakcji. Pierwszy kontakt z firmą ASTOR ASTOR Gdańsk ul. Polanki 12 80-308 Gdańsk tel. 058 554 09 00; fax 058 554 09 09 e-mail: gdansk@astor.com.pl ASTOR Kraków ul. Smoleńsk 29 31-112 Kraków tel. 012 428 63 60; fax 012 428 63 69 e-mail: krakow@astor.com.pl ASTOR Poznań ul. Żniwna 4 61-663 Poznań tel. 061 871 88 00; fax 061 871 88 09 e-mail: poznan@astor.com.pl ASTOR Wrocław Al. Karkonoska 59 53-015 Wrocław tel. 071 332 94 80; fax 071 332 94 89 e-mail: wroclaw@astor.com.pl ASTOR Katowice ul. Ks. Bpa. Bednorza 2a-6 40-384 Katowice tel. 032 355 95 90; fax 032 355 95 99 e-mail: katowice@astor.com.pl ASTOR Olsztyn ul. Stalowa 4 10-420 Olsztyn tel. 089 526 79 29; fax 089 526 79 29 e-mail: olsztyn@astor.com.pl ASTOR Warszawa ul. Stępińska 22/30 00-739 Warszawa tel. 022 569 56 50; fax 022 569-56-59 e-mail: warszawa@astor.com.pl ASTOR Infel ul. Pierwszej Brygady 35 73-110 Stargard Szczeciński tel. 091 578 82 80; fax 091 578 82 89 e-mail: stargard@astor.com.pl Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 3

Aktualności ASTOR moc technologii dla automatyzacji przemysłu Firma ASTOR wchodzi w nowy obszar działalności. Wraz z poszerzeniem swojej oferty, po prawie 24 latach zmienia się również istotnie identyfikacja wizualna firmy. Zgodnie z hasłem jedyną pewną rzeczą jest ciągła zmiana..., firma zdecydowała się zmienić istotnie swoje logo. Firma wchodzi na rynek z nowym portfelem produktów i usług. Wykorzystując swoją wiedzę i doświadczenie, dotyczące zarządzania projektami, proponuje konsultacje, usługi wsparcia technicznego, koordynację i zarządzanie projektami oraz pomoc inwestorom. Rozpoczyna również sprzedaż internetową swoich produktów. Wzbogacenie oferty o szereg profesjonalnych usług ma ułatwić przedsiębiorcy wybór, wdrażanie i eksploatację kompletnych systemów automatyzacji procesów produkcyjnych i przemysłowych. Przekaz, towarzyszący nowej identyfikacji ma podkreślać ważne dla firmy wartości a są nimi niezmiennie przejrzystość biznesowa, determinacja, przyjacielskość, bezpośredniość i nowoczesność. Że nie są to puste slogany potwierdzą klienci, integratorzy i partnerzy, którzy zetknęli się z firmą ASTOR. W przygotowanej przez firmę kampanii informacyjnej hasłem przewodnim będzie Moc technologii. Firma wprowadziła również logo marki produktowej Astraada. W tym przypadku nowe logo komunikuje techniczność, funkcjonalność oraz przystępną cenę rodziny produktów. Od wielu lat wprowadzamy w firmie zmiany metodą ewolucji. Ostatnio jednak dynamika i skala tych zmian spowodowała, iż chcemy je wszystkie pokazać naszym Klientom i Partnerom w uporządkowanej postaci. Planujemy także dalszy dynamiczny rozwój, również w zakresie poszerzania oferty. Stąd też ważna decyzja o wzmocnieniu tego przekazu, poprzez wprowadzenie nowego logo, które jednak w pewnym stopniu nawiązuje do poprzedniego logotypu, pokazując tym samym, że nie zrywamy z naszymi korzeniami. Zaplanowaliśmy kampanię informacyjną, z którą chcemy dotrzeć do szerokiego grona odbiorców. Szczególnie zależy nam na zbudowaniu świadomości naszej marki wśród zarządów i kadry kierowniczej firm produkcyjnych, zakładów przemysłowych i spółek infrastrukturalnych. Stefan Życzkowski, Prezes Zarządu ASTOR Sp. z o.o Wojciech Kmiecik, Członek Zarządu Operacyjnego ds. Marketingu i PR, ASTOR Sp. z o.o. 4 Biuletyn Automatyki 67 (1/2011)

Aktualności Klienci i Partnerzy firmy ASTOR mają dostęp do kompleksowej oferty usług i produktów zapewniających sukces wdrożeń nowoczesnych technologii z zakresu automatyzacji, informatyzacji i robotyzacji w przemyśle. Na bazie bogatej oferty produktów obejmujących renomowane marki produktów z zakresu systemów sterowania, transmisji danych, oprogramowania przemysłowego HMI, SCADA, MES, a także robotów przemysłowych, budowane są rozwiązania dopasowane do potrzeb wdrożeń aplikacji przemysłowych. Nowa identyfikacja wizualna oraz nowe loga ASTORA miały swoją premierę na konferencji prasowej, która odbyła się 9 marca 2011 roku w hotelu Intercontinental w Warszawie. W ramach opracowanej księgi identyfikacji wizualnej opracowane zostały także znaki dla submarek usług szkoleniowych (Akademia ASTOR) oraz konsultacji (ASTOR Consulting). Zmiany będą wprowadzane stopniowo we wszystkich materiałach firmy i na stronach WWW. Zapraszamy na targi AUTOMATICON 2011 Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska podczas targów AUTOMATICON 2011. Targi odbędą się w dniach 5-8 kwietnia 2011 r. w Centrum Targowym EXPO XXI w Warszawie. Będzie nas można znaleźć w Hali I, na stoisku B10/C7. Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 5

Aktualności Pora na automatyzację procesów biznesowych ArchestrA Workflow Firma Invensys Wonderware lider na rynku przemysłowych rozwiązań IT ogłosiła wprowadzenie na rynek systemu wspomagającego optymalizację procesów biznesowych w obszarze produkcji. Produkt o nazwie ArchestrA Workflow jest uzupełnieniem szerokiej oferty Wonderware w obszarze rozwiązań informatycznych dla przemysłu. Poprzez natywną integrację z Platformą Systemową Wonderware (SCADA), Wonderware MES, Wonderware Intelligence, systemami ERP/CMMS i narzędziami biurowymi pozwala na wprowadzenie w przedsiębiorstwie kultury ewolucyjnej optymalizacji procesów biznesowych w obszarze produkcji. ArchestrA Workflow umożliwia skrócenie czasu dokumentowania zdarzeń produkcyjnych W ci y system dzięki automatyzacji procesów powtarzalnych i czasochłonnych oraz pozwala na szybszą reakcję na awarie i sytuacje alarmowe w obszarze produkcji. W ci y cz ArchestrA W W c i ludzie W ci info j ASTOR umacnia pozycję lidera na rynku systemów MES w Polsce Firma ASTOR będąca wyłącznym dystrybutorem rozwiązań Wonderware MES na terenie Polski zanotowała w segmencie systemów zarządzania produkcją klasy MES (Manufacturing Execution Systems) w 2010 roku 130% wzrost sprzedaży w stosunku do roku 2009. Szczególnie cieszy liczba nowych klientów decydujących się na wdrożenie technologii Wonderware MES od ASTOR a a ta liczba w 2010 wyniosła 27 firm. Do najczęściej wybieranych funkcjonalności należą:» zarządzanie wydajnością i analiza efektywności produkcji OEE (60% inwestycji),» zarządzanie i śledzenie produkcji w toku (40% inwestycji)» traceability (30% inwestycji). Większość z firm dostrzega też potrzebę integracji systemu klasy MES z systemem ERP. To co przekonuje zarządy firm do inwestycji w te rozwiązania to przede wszystkich bardzo dobra rentowność takich projektów. Średni okres zwrotu z inwestycji w rozwiązanie klasy MES od firmy ASTOR a liczony na bazie analizy ok. 50 inwestycji wynosi 10 miesięcy. W połączeniu z otwartą dla użytkowników technologią, polskim interfejsem użytkownika, dostępnością szkoleń technicznych oraz biznesowych oraz siecią partnerów wdrożeniowych daje to inwestorowi pełne bezpieczeństwo i pewność, że założone cele biznesowe zostaną osiągnięte. Co więcej, stabilność dostawcy i rozwój oprogramowania zgodnie z najnowszymi trendami rynkowymi, daje gwarancję, że system będzie mógł być ciągle rozwijany. komentuje Jarosław Gracel, product manager systemów MES w firmie ASTOR. 6 Biuletyn Automatyki 67 (1/2011)

Aktualności 18 lat GE Intelligent Platforms na rynku polskim Właśnie minęło 18 lat od czasu, kiedy firma ASTOR wprowadziła na polski rynek pierwsze rozwiązania GE Intelligent Platforms. Przez ten okres ponad 1000 klientów sięgnęło po produkty GE, które stanowią ważny element systemów automatyki w zakładach produkcyjnych. Jak przedstawia się bilans pełnoletniej współpracy z amerykańskim producentem rozwiązań dla przemysłu? W ofercie ASTORa są rozwiązania z zakresu systemów sterowania, oprogramowania przemysłowego SCADA, HMI, MES, systemy monitoringu i transmisji bezprzewodowej, a także systemy zrobotyzowane. Jednym z dostawców firmy jest GE Intelligent Platforms, należąca do koncernu General Electric. Marka znana jest na naszym rynku między innymi z serii uniwersalnych kontrolerów PACSystems, służących do sterowania maszynami, procesami technologicznymi i produkcyjnymi. GE Intelligent Platforms specjalizuje się w produkcji sterowników oraz systemów klasy DCS (Distributed Control System). Jak podsumowuje ASTOR, w ciągu 18 lat, w Polsce sprzedano 15287 systemów sterowania. Istotną grupą produktów są również stosowane w przemyśle pakiety oprogramowania z rodziny Proficy, służące do nadzoru i zarządzania produkcją. Firma jest także producentem komputerów przemysłowych. Ofertę uzupełniają panele przemysłowe z linii Quickpanel CE, których w analizowanym okresie sprzedano 1500 sztuk. Jak podkreśla polski dystrybutor, na wybór oferty duży wpływ ma zaufanie do dostawcy oraz marka producenta urządzeń sterujących, która jest w ścisłej czołówce systemów sterowania w Polsce i Europie. Obecna pozycja GE Intelligent Platforms wynika ze sposobu podejścia firmy ASTOR do klienta i wsparcia technicznego, jakie jest dostarczane wraz z produktem. Kilkanaście lat temu Internet nie był tak powszechny jak teraz, przez co dostęp do wiedzy był znacznie utrudniony. Dla integratorów duże znaczenie miał sposób obsługi przed i po sprzedaży. komentuje Piotr Adamczyk, Specjalista ds. Marketingu i Sprzedaży firmy ASTOR. Dostęp do dokumentacji technicznej, instrukcje obsługi w języku polskim oraz system szkoleń, stworzony przez ASTOR, wpłynęły na budowanie relacji pomiędzy marką GE Intelligent Platforms, integratorem i użytkownikiem końcowym. Kluczowym czynnikiem wpływającym na sukces GE Intelligent Platforms jest niezawodność produktów. Do dzisiaj bezawaryjnie działają systemy sprzedane prawie 20 lat temu. Produkty GE Intelligent Platforms, sprzedane kilkanaście lat temu, do dziś są wspierane przez producenta i dostawcę. Każde rozwiązanie ma możliwość aktualizacji, co powoduje, że całkowite koszty posiadania systemów są bardzo niskie. dodaje Stefan Życzkowski, Prezes firmy ASTOR. Dalej prognozuje: W ostatnim okresie zaczęliśmy sprzedawać systemy klasy DCS. Oferowana nowa wersja rozwijanego od kilku lat systemu PPS (układów sterowania procesami ciągłymi), stanowi ciekawą alternatywę cenową o dużych możliwościach funkcjonalnych i analitycznych oprogramowania. W tym widzę nowe możliwości zarówno dla firmy ASTOR, jak i naszych klientów. W Polsce oferta GE Intelligent Platforms kierowana jest między innymi do branż: hutniczej, energetyki cieplnej, wod-kan, chemicznej, rafinerii, przetwórstwa tworzyw sztucznych, spożywczej oraz OEM. Więcej informacji na temat rozwiązań GE Intelligent Platforms można znaleźć na stronie www.astor.com.pl/ge/ Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 7

Aktualności Historian 10.0 Demo Systemy przemysłowe nieczęsto mają szansę wykazania swych zalet w wersji demonstracyjnej czyli takiej, która pozwala na instalację i bezpieczne przetestowanie swych możliwości bez ponoszenia kosztów. Wonderware Historian 10.0 jest systemem prostym i skomplikowanym zarazem prostym w instalacji i użytkowaniu ale wyposażonym w wyjątkowo złożone procedury i funkcje o czym możemy przekonać się zamawiając w Astorze bezpłatną płytę z wersją demonstracyjną tego systemu. W praktyce wersja ta daje możliwość składowania wartości pochodzących z 32 zmiennych, które możemy podłączyć z działającej wizualizacji lub sterownika a także tworzenie raportów z okresu do 7 dni wstecz. Z serwera Wonderware Historian możemy pobrać nie tylko dane surowe, ale także wartościowe informacje, pomagające w optymalizacji procesu na co dzień. To dobry sposób na sprawdzenie jak intuicyjny dostęp do wiarygodnych danych może usprawnić codzienne działania i pokazać znane procesy w zupełnie nowym świetle. Zainteresowanych zapraszamy do zamówienia wersji demonstracyjnej Historian 10.0 pod adresem: http://www.astor.com.pl/aktualno- sci/1872-wonderware-historian-100- dziala-w-trybie-demo-w-srodowiskuprodukcyjnym.html Astraada HMI panel nowe modele nowe możliwości Oferta firmy ASTOR zostaje rozszerzona o kolejne modele paneli operatorskich Astraada HMI Panel. Nowe rozwiązania mają jeszcze większe możliwości komunikacyjne za sprawą dodatkowych portów (3 niezależne porty szeregowe) dzięki którym stają się rozwiązaniem jeszcze bardziej otwartym na potrzeby wymiany danych z innymi urządzeniami. Standardowo wyposażone są również w port MicroSD co pozwoli na obsługę wymiennych nośników danych w celu składowania a danych procesowych, historycznych, informacji alarmowych i przechowywanie receptur. W każdym nowym panelu zintegrowany będzie dodatkowo port USB Host. Do oferty trafią 4 nowe modele z dotykowymi matrycami TFT T o dużej rozdzielczości i przekątnymi ekranu 4.3, 7 oraz 10.4. Modele e z ekranem 7 i większym będzie można zamówić z frontem wykonanym z aluminium lub stali nierdzewnej dzięki czemu z powodzeniem można je będzie stosować w aplikacjach spożywczych i chemicznych gdzie od pracującego tam sprzętu wymaga się dużej odporności na detergenty. Wszystkie modele będą obsługiwać 65 000 kolorów i będą posiadały podświetlanie LED co znacząco zwiększa czytelność ekranów. Nowe panele wypełniają lukę pomię- dzy najtańszymi rozwiązaniami z ograniczoną ilością portów oraz najbardziej rozbudowanymi modelami z najbogatszymi możliwościami. Programowane będą tak jak poprzednie seria przy pomocy darmowego oprogramowania narzędziowego Astraada HMI CFG a ceny nowych rozwiązań zaczną się od 1500 PLN za panel 4.3 z wbudowanym portem Ethernet. 8 Biuletyn Automatyki 67 (1/2011)

Aktualności Biuletyn Automatyki patronem medialnym Krajowej Konferencji Automatyki Biuletyn Automatyki został patronem medialnym XVII Krajowej Konferencji Automatyki, która odbędzie się w dniach 19-22 czerwca 2011 roku w Kielcach Cedzynie. Krajowa Konferencja Automatyki organizowana jest od 1958 roku co trzy lata przez różne ośrodki naukowe prowadzące działalność naukowo badawczą w zakresie automatyka i robotyka oraz technika i teoria sterowania. Konferencja KKA 2011 stanowi tradycyjne krajowe forum prezentacji wyników oryginalnych prac naukowo badawczych i aplikacyjnych w dziedzinie automatyki i robotyki, a także stanowi platformę integracji pracowników instytucji akademickich, ośrodków badawczych i przemysłu. Tematyka Konferencji obejmuje szeroki zakres zagadnień związanych z automatyką, systemami sterowania, elastycznymi systemami produkcji, projektowaniem i eksploatacją robotów oraz robotyzacją procesów przemysłowych. Tegoroczna Konferencja organizowana jest przez Polską Akademię Nauk oraz Politechnikę Świętokrzyską w Kielcach. Nagroda Frost & Sullivan dla firrmy ASTOR Firma ASTOR otrzymała nagrodę 2010 Poland Vertical Market Penetration Leadership Award in Manufacturing Execution System (MES) od międzynarodowej firmy badawczej Frost & Sullivan, za osiągnięcie pozycji lidera polskiego rynku systemów MES w roku 2010. Tytuł jest wynikiem profesjonalnego studium badawczego przeprowadzonego metodą 360 stopni (oceniającą wszystkich liczących się na rynku dostawców systemów MES z wielu różnych perspektyw). Badanie uwzględnia m.in. pozycję konkurencyjną, strukturę klientów, stosowane technologie, jakość zarządzania i wiele innych. W efekcie powstaje raport z analizy każdej z firm pod kątem najlepszych praktyk stosowanych w danej branży. Nagroda za przywództwo we wzroście udziałów w rynku jest przyznawana corocznie w poszczególnych kategoriach tym firmom, które w swojej branży uzyskały najszybszy wzrost udziałów w rynku. Firma ASTOR w ciągu ostatnich lat dynamicznie rozwijała sprzedaż systemów MES uzyskując udział w polskim rynku MES na poziomie 35%. Do głównych czynników sukcesu analitycy Frost & Sullivan zaliczyli:» spełnienie zróżnicowanych potrzeb wielu branż przemysłu,» wysoce konkurencyjną strategię sprzedaży i marketingu,» zaawansowane wsparcie techniczne udzielane klientom,» sieć certyfikowanych partnerów. ASTOR w Polsce promuje systemy MES marki Wonderware, zapewniające integrację z działającymi w zakładach systemami automatyki, pochodzącymi od różnych dostawców. Architektura systemu oparta jest na technologii ArchestrA, dając dzięki temu możliwości integracyjne z warstwą systemów biznesowych (ERP, MRP, SCM, itp.). Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 9

Magazyn ASTOR Winter Cup 2011 Wielka narciarska przygoda automatyków i robotyków W niedzielę 27 lutego w Kluszkowcach koło Czorsztyna odbyły się rodzinne zawody narciarsko-snowboardowe ASTOR Winter Cup 2011. W zawodach wzięli udział Klienci, Partnerzy i dostawcy firmy ASTOR oraz pracownicy firm z branży automatyki i robotyki wraz z rodzinami. Warunki do zjazdów, opalania i spacerów były jak na zamówienie słoneczna pogoda i lekki mróz sprzyjały zawodnikom. Poza konkursowym slalomem narciarze i snowboardziści mieli do dyspozycji jeszcze dwie inne trasy zjazdowe. Zawody były bardzo udane. Ani szalejąca grypa, ani kontuzje nabyte podczas przygotowań do zawodów, nie zakłóciły ich przebiegu, mimo iż kilku miłych gości zatrzymały w domach. Wręczono puchary w 9 kategoriach wiekowych, najmłodszy zawodnik miał 7 lat, najstarszy 61. Łącznie, w zawodach wzięło udział prawie 60 zawodników z całej Polski komentuje prezes ASTOR, Stefan Życzkowski pomysłodawca zawodów. Wójt gminy Czorsztyn Tadeusz Wach, który objął patronat honorowy nad zawodami, wręczył puchar dla najlepiej jeżdżącej rodziny. Otrzymali go Agnieszka i Marek Politańscy, wraz z synem Maćkiem. Główny sponsor zawodów firma Revor ufundowała narty wraz z wiązaniami za najlepsze 10 Biuletyn Automatyki 67 (1/2011)

Magazyn akrobacje zjazdowe. Na uczestników czekały również dodatkowe atrakcje zabawy dla dzieci, smakowitości z grilla oraz napoje energetyzujące R20, ufundowane przez drugiego sponsora imprezy firmę Hoop. Po wjeździe wyciągiem na górę Wdżar (766 m n.p.m.) uczestników cieszył przepiękny widok, rozpościerający się na całą okolicę, m.in. cztery parki narodowe (Pieniński, Gorczański, Tatrzański, Babiogórski), Jezioro Czorsztyńskie, Tatry oraz całą Kotlinę Nowotarską. Jednak największą atrakcją okazało się słońce zawodnicy wrócili do domów nie tylko z pucharami i nagrodami, ale również z opalenizną. Niezwykle cieszy mnie, że udało nam się połączyć ducha sportowej rywalizacji z rodzinną atmosferą zawodów. Staraliśmy się przygotować atrakcje dla wszystkich uczestników zarówno zawodników, jak i kibiców oraz dzieci. Wielkim naszym sprzymierzeńcem okazała się piękna pogoda dodaje prezes firmy ASTOR. Organizator już teraz zapowiada kolejną edycję zawodów w przyszłym roku. Lista nagrodzonych i galeria zdjęć dostępne są na oficjalnej stronie zawodów. Milena Chudobska Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 11

Magazyn Cykl życia oprogramowania Wonderware Jak każdy znany światowy dostawca oprogramowania, firma Invensys właściciel marki Wonderware dostarcza dla każdego produktu przez określony czas wsparcie techniczne i aktualizacyjne. Czas ten jest ściśle określony, a wsparcie podzielone jest na kilka faz, które określają cykl życia produktu. Podobne regulacje są także regułą w świecie dostawców zaawansowanych technologii z dziedziny automatyki. Andrzej Garbacki Cykl życia oprogramowania Wonderware Cykl życia produktu (ang. product support lifecycle) w przypadku oprogramowania Wonderware składa się z 3 etapów: 1. Standardowe wsparcie techniczne (Mainstream Support) Ten etap trwa przez pierwsze 3 lata od momentu wypuszczenia produktu na rynek. W trakcie jego trwania klienci otrzymują wsparcie techniczne na kilku poziomach, w zależności od wykupionych kontraktów serwisowych w trzech głównych aspektach:» pomoc techniczna inżynierów wsparcia technicznego,» aktualizacje oprogramowania patche i Service Packs,» możliwość ubiegania się o indywidualne aktualizacje (hotfix). 2. Przedłużone wsparcie techniczne (Extended Support) Ten etap trwa przez kolejne 2 lata od momentu zakończenia fazy Mainstream Support (czyli przez czwarty i piąty rok od wejścia produktu na rynek). W trakcie tego okresu klienci posiadający kontrakty serwisowe mogą liczyć na następujące wsparcie techniczne:» pomoc techniczna inżynierów wsparcia technicznego,» aktualizacje oprogramowania patche i Service Packs,» możliwość ubiegania się o indywidualne aktualizacje (hotfix) także w przypadku zmian wersji systemów operacyjnych. 3. Limitowane wsparcie techniczne (Mature Support) Ten etap rozpoczyna się po pięciu latach od momentu wypuszczenia produktu na rynek. Jest to ostatni etap cyklu życia produktu. W jego trakcie zapewniony jest dostęp do inżynierów Nazwa i wersja produktu Od kiedy w sprzedaży Rozpoczęcie fazy Mature Support InSQL 9.0 Sierpień 2005 Sierpień 2010 SuiteVoyager 2.6 Maj 2006 Maj 2011 MEM 1.0 Czerwiec 2006 Czerwiec 2011 Formula Management Module 1.0 Sierpień 2006 Sierpień 2011 ActiveFactory 9.2 Grudzień 2006 Grudzień 2011 Production Events Module Grudzień 2006 Grudzień 2011 PEM 2.0 Manufacturing Performance Services 1.0 Lata 0 1 2 3 4 5 6 7 8...n Standardowe wsparcie techniczne (3 lata) Przedłużone wsparcie techniczne (3 lata) Limitowane wsparcie techniczne Grudzień 2006 Grudzień 2011 12 Biuletyn Automatyki 67 (1/2011)

Magazyn Dostępność wsparcia technicznego dla InTouch Czas dostępności: 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 20 InTouch 7.1 (~7/1/99) Standardowe wsparcie Przedłużone wsparcie InTouch 7.11 (9/7/01) Standardowe wsparcie InTouch 8.0 (12/10/02) Standardowe wsparcie Przedłużone wsparcie Przedłużone wsparcie InTouch 9.5 (10/1/05) Standardowe wsparcie Uaktualnienia Wonderware: InTouch i Platforma Systemowa Limitowane wsparcie InTouch 9.0 (6/7/04) Standardowe wsparcie Przedłużone wsparcie Limitowane wsparcie InTouch Jupiter Standardowe wsparcie Limitowane wsparcie Przedłużone wsparcie Limitowane wsparcie Limitowane wsp Przedłużone wsparcie Przyszły nowe komputery wreszcie zapomnę o przeładowanym windowsie, mielącym dane dysku i oczekiwaniu na działanie po kliknięciu myszką ale no właśnie jest ale. Nowy komputer to także nowy system teraz mam już Windows 7, który działa trochę inaczej, ale szybko się przyzwyczaję Ja tak, ale czy moje programy też się przyzwyczają? Taka niekoniecznie wymyślona sytuacja użytkownika systemu może stać się początkiem przykrych niespodzianek kompatybilnościowych ale nie w przypadku Wonderware, które oferuje nowe, pracujące także w nowych systemach operacyjnych oprogramowanie przemysłowe. InTouch 10.1 oraz Platforma Systemowa Wonderware 4.0 w pełni wspierają Windows 7 oraz dla potrzeb serwerowych Windows Server 2008. Jeśli korzystamy z Kontraktu Serwisowego ASTOR w zakresie Wonderware, nowe wersje są już na naszych półkach i czekają na wybrany przez nas moment, by zastąpić poprzednie. Jeśli uaktualnienie wersji będzie efektem nagłego odnowienia posiadanych komputerów, to i wówczas możemy zamówić uaktualnienie posiadanego programu i w kilka dni (czasem nawet szybciej) uruchomić system na zupełnie nowych komputerach, z nowym oprogramowaniem przy zachowaniu aplikacji, która służy nam już od dawna. Oczywiście powody, dla których zmieniamy wersję oprogramowania, nie zawsze muszą być związane wyłącznie z nowym sprzętem i co najczęściej za tym idzie nowym systemem operacyjnym. Przecież nowe wersje to także nowe, większe możliwości techniczne i wykorzystanie nowych lub też znacznie ulepszonych technologii. Dlatego też nawet przy zakupie nowej licencji oprogramowania warto pomyśleć o jej bezpiecznym, długim używaniu i wybrać Kontrakt Serwisowy ASTOR w zakresie Wonderware, bo w przypadku zmiany technologicznej będziemy na nią przygotowani. A nowe notebooki, desktopy i serwery prędzej czy później, ale zawsze przychodzą... wsparcia technicznego (dla firm posiadających kontrakty serwisowe). Asysta techniczna obejmuje podstawową diagnostykę problemów technicznych na bazie dostępnej i udokumentowanej wiedzy technicznej. W tej fazie nie są wykonywane reprodukcje problemu i głębsze analizy techniczne zaleca się stosowanie nowszych wersji produktu. Przykład cyklu życia produktu można dobrze przeanalizować na bazie historii oprogramowania InTouch. Na rysunku 2 widać momenty wypuszczenia na rynek każdej z wersji oraz odpowiednio trzy i dwu-letnie okresy standardowego i przedłużonego wsparcia technicznego Tabela na stronie 12 przedstawia produkty, które aktualnie weszły lub wkrótce wejdę w fazę Mature, czyli limitowanego wsparcia technicznego (upłynęło 5 lat od daty wypuszczenia tych wersji na rynek oraz istnieją nowsze wersje). Częste zmiany wersji oprogramowania spowodowane rozwojem na bazie oczekiwań rozwoju funkcjonalności oraz zmiany systemów operacyjnych powodują, że ważnym aspektem dla życia i rozwoju aplikacji przemysłowej jest utrzymywanie jej na bieżących wersjach oprogramowania. Warto wtedy pomyśleć o kontrakcie serwisowym, zapewniającym dostęp do najnowszych wersji oraz wsparcia technicznego. Dzięki niemu aplikacja się nie starzeje i można raz zakupione oprogramowanie używać bez straty wartości przez wiele lat, szczególnie jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że produkty Wonderware zawsze umożliwiają techniczną aktualizację aplikacji do nowej wersji oprogramowania. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej dostawcy www.wonderware.com w sekcji Wonderware Developer Network. Wojciech Pawełczyk Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 13

Magazyn Kawasaki biorą się do ROBOTY Roboty Kawasaki są obecne na europejskim rynku już od wielu dziesięcioleci. Od samego początku marka Kawasaki była rozpoznawalna na całym świecie, a roboty Kawasaki były obecne w firmach azjatyckich, europejskich oraz w Stanach Zjednoczonych. Odkąd ASTOR jest autoryzowanym dystrybutorem robotów przemysłowych Kawasaki marka, zyskała na popularności w Polsce, a dostęp do wsparcia technicznego i szkoleń jest dużo łatwiejszy. Paweł Handzlik Dokumentacja oraz interfejs w języku polskim, serwis 24 godziny na dobę, magazyn części zamiennych w Krakowie to wszystko wpływa na ciągły wzrost popularności tej marki robotów. Poniżej prezentujemy kilka ciekawych wdrożeń, które przyniosły wymierne profity dla inwestorów z Polski oraz Europy. Zrobotyzowane stanowisko do spawania elementów osprzętu sieciowego w BELOS-PLP Do realizacji zadania zastosowano robota sześcioosiowego Kawasaki FA006E z oprogramowaniem spawalniczym. Wszystkie parametry spawania wprowadza się za pomocą panelu programowania. Manipulowanie przedmiotami spawanymi odbywa się w przyrządach, które zamocowane są w pozycjonerach. Przyrządy mocujące spawane detale są tak skonstruowane, aby dostęp robota do spoin był jak najbardziej korzystny i można było mocować kilka spawanych zespołów. W stanowisku zastosowano dwa pozycjonery o napędzie elektrycznym: jednoosiowy o pionowej osi obrotu, jednoosiowy z możliwością przechyłu tarczy obrotowej o 0o; 45o; 90o. Pozycjonery sterowane są przez układ sterowania robota jako zewnętrzne osie ciągłe 7 i 8 oś. Robot wyposażony jest w spawarkę FRONIUS typ TPS-4000, umożliwiającą wykorzystanie stanowiska zarówno do spawania elementów stalowych, jak i aluminiowych. Detale przeznaczone do spawania mocowane są przez operatora w przyrządzie na pierwszym pozycjonerze. Po zamocowaniu detali, operator uruchamia proces spawania w cyklu automatycznym. W cyklu automatycznym realizowany jest także proces czyszczenia końcówki uchwytu spawalniczego, którego częstotliwość wynikająca z technologii wprowadzana jest w czasie tworzenia programu użytkowego. W czasie pracy robota na pierwszym pozycjonerze, operator przechodzi do drugiego pozycjonera i mocuje inne detale, przeznaczone do spawania. 14 Biuletyn Automatyki 67 (1/2011)

Magazyn Robot Kawasaki do obsługi prasy w Hucie Szkła w Jaśle S.A. Huta Szkła w Jaśle S.A. jest polską firmą specjalizującą się w produkcji szkła prasowanego technicznego i gospodarczego, założoną w 1924 roku. Z powodzeniem łączy tradycję z nowoczesnością, o czym świadczy kontrastowy obraz zakładu, gdzie ręcznie wytwarza się szkło płaskie barwione i produkuje duże serie produktów z wykorzystaniem najnowocześniejszych maszyn. Jedną z takich maszyn jest robot Kawasaki, obsługujący 6-stanowiskową prasę Putsch-Meniconi. Uruchomienie zrobotyzowanej produkcji nastąpiło w październiku 2008 roku i spowodowało znaczący wzrost wydajności. Technologia produkcji polega na odwzorowaniu z płynnego szkła kształtu wewnętrznego od wytłocznika, oraz zewnętrznego od formy metodą prasowania. W zależności od rodzaju wyrobu robot Kawasaki nabiera porcję szkła z otworu agregatu szklarskiego. Czas cyklu robota jest uzależniony od ilości form zamontowanych na prasie. Po podaniu odpowiedniej porcji szkła do formy następuje proces formowania wyrobu poprzez prasowanie. YF003N w fabryce Allos Kawasaki Robotics wspólnie ze swoimi partnerami opracowało zautomatyzowany system do konfekcjonowania i pakowania ekologicznych batoników, oparty na robocie Kawasaki YF003N, systemie wizyjnym CLK oraz wyspecjalizowanym chwytaku zaprojektowanym przez firmę LMD. YF003N uzyskuje ekstremalnie krótkie cykle: przy obsługiwanej wadze 1kg 0,27 sekundy, a przy 3 kg 0,45 sekundy, a maksymalny obszar pracy ma średnicę 1300 mm. To odpowiada maksymalnie 175 cyklom na minutę. Czteroosiowy robot z opcjonalną piątą osią do odbierania dwóch produktów w jednym cyklu znajduje zastosowanie przede wszystkim w przemyśle spożywczym. Robot YF003N jest świetnie przystosowany do takiej pracy. Może on być myty wodą oraz przemysłowymi środkami czystości, posiada dodatkowe uszczelnienia oraz specjalne smary. Jest przy tym szybki i precyzyjny. Czyni to z niego idealnego robota do aplikacji typu pick&place. Aplikacje przedstawione w artykule są wybranymi przykładami zastosowania robotów. Pokazują one, jak szerokie zastosowanie znajdują roboty przemysłowe Kawasaki, gwarantujące najwyższą jakość oraz pewność realizacji projektu i uzyskania najlepszych efektów. Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 15

Magazyn Roboty Kawasaki w Fabryce Farb i Lakierów Śnieżka S.A. Fabryka Farb i Lakierów Śnieżka S.A. jest jednym z czołowych producentów farb i lakierów w Polsce. To nowoczesny zakład, zatrudniający ponad 500 osób i wytwarzający rocznie około 70 mln litrów rożnego rodzaju wyrobów chemii budowlanej na rynek krajowy oraz rynki zagraniczne. Jedną z ważnych inwestycji była modernizacja linii technologicznej do produkcji białej farby emulsyjnej i fasadowej. Projekt zakładał m.in. uruchomienie wydajnego, zrobotyzowanego stanowiska do paletyzacji wiaderek o pojemnościach 3, 5, 10 i 15 litrów z dwóch linii rozlewniczych. Uzyskanie zakładanej wydajności wymagało zastosowania dwóch robotów Kawasaki ZD250. Zwiększenie wydajności i niezawodności całego ciągu produkcyjnego to tylko jeden z efektów modernizacji. Zapewnienie wysokiej jakości i powtarzalności ułożenia produktu na paletach to kolejne, wymierne korzyści. Podstawowym atutem tej instalacji jest również odciążenie pracowników od ręcznego układania wiaderek (wiaderko 15 l waży 22 kg), co wpływa na poprawienie warunków pracy. Godnym zauważenia jest, że poziom zatrudnienia nie uległ zmianie. osoby, które do tej pory układały wiaderka, wykonują inne prace, które są mniej obciążające dla organizmu człowieka. Zarówno klient, jak i integrator dostrzegli zalety współpracy z firmą ASTOR, która poza dystrybucją systemów automatyki i robotyki zapewnia pakiet usług dodatkowych. Są to m.in. konsultacje techniczne i biznesowe doradztwo przedwdrożeniowe, profesjonalne wsparcie techniczne (w tym Kontrakt Serwisowy ASTOR w zakresie robotów Kawasaki, zapewniający opiekę serwisową 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu) raz przeglądy okresowe. ASTOR dysponuje także magazynem robotów i części zamiennych w Polsce, co znacząco skraca czas dostawy. System podawania i odbierania detali z maszyn skrawających w firmie IBP Instalfittings Sp. z o.o. Celem zastosowanie robota było skrócenie czasu przezbrojenia oraz czasu serii produkcyjnej. Wyzwaniem było również podniesienie współczynnika OEE (Overall Equipment Effectiveness) oraz podniesienie jakości wytwarzanych produktów poprzez zapewnienie pełnej powtarzalności procesu przy zwiększeniu produkowanego asortymentu. Stanowisko zostało oparte na robocie przemysłowym Kawasaki FS006 z kontrolerem FD71 oraz na systemie wizyjnym Vision POWER- BOX z dedykowanym oprogramowaniem do obróbki obrazu oraz komunikacji z robotem. Praca aplikacji polega na automatycznym podaniu detalu przez transporter z zasobnika pod system wizyjny. Po wykonaniu zdjęcia obraz jest obrabiany w celu uzyskania współrzędnych orientacji chwytaka robota względem detalu i orientacji jego położenia. Następnie dane są przesyłane do robota po sieci Ethernet. Po spełnieniu warunków brzegowych podania detalu do maszyny, robot wykonuje pobranie i umiejscowienie go w gnieździe obróbczym po wcześniejszym odebraniu z maszyny detalu obrobionego. 16 Biuletyn Automatyki 67 (1/2011)

Magazyn System podawanie stalowych kolanek do obrabiarki w firmie Rohrbogen Sp. z o.o. W celu wzrost wydajności i jakości wytwarzanych produktów oraz podniesienie niezawodności funkcjonowania systemu zdecydowano się na wykorzystanie robotów przemysłowych. Stanowisko zostało wyposażone w robota przemysłowego Kawasaki FS006 z kontrolerem FD40. Robot ten zapewnia funkcjonalność ludzkiej ręki. Zastosowanie robotów znacznie usprawniło proces produkcji: obecnie pracownik programuje robota, wprowadzając parametry przekładanych produktów i układa kolanka na taśmociągu, z którego robot pobiera je pojedynczo specjalnie do tego celu skonstruowanym chwytakiem i umieszcza w matrycach centrum skrawającego. Dzięki temu rozwiązaniu poprawiono efektywność produkcji o ok 15 20% przed robotyzacją stanowisk na zmianie skrawano średnio ok. 1500 sztuk kolanek obecnie ilość ta zwiększyła się aż do 1850. Wiąże się to ze skróceniem do minimum czasu załadunku oraz przezbrajania sprzętu. REKLAMA Biuletyn Automatyki 67 (1/2011) 17

Technologie, produkty, zastosowania Seria XL bestseller od Hornera Kilka lata temu firma Horner, znana jako producent rozwiązań do sterowania małymi i średnimi obiektami, stanęła przed decyzją o wprowadzeniu na rynek nowego produktu. Miał on zastąpić znane i sprawdzone sterowniki serii miniocs. Bazując na informacjach od użytkowników oraz własnych doświadczeniach Horner zbudował zupełnie nową linię urządzeń o możliwościach znacznie wyprzedzających oczekiwania klientów. Piotr Adamczyk Premiera platformy XL, której pierwszym przedstawicielem był sterownik XLe, miała miejsce 4 lata temu. Dzisiaj można śmiało powiedzieć, że wizja rozwoju, jaką przyjął Horner, były słuszna. Co jest na to najlepszym dowodem? Liczby! 20 000 sprzedanych jednostek W ciągu 4 lat Horner dostarczył do odbiorców na całym świecie 20 000 systemów sterowania. Logistyka oraz dostępność przez cały czas życia produktu były na najwyższym poziomie, przez co Horner zjednał sobie sporą grupę zagorzałych zwolenników tego właśnie rozwiązania. Plany sprzedażowe określone na najbliższy rok zakładają wzrost sprzedaży podobny, jak w poprzednich latach. Sukces wieku dziecięcego Co zadecydowało o tak dużym sukcesie tego rozwiązania i dlaczego akurat to spośród wszystkich innych dostępnych na rynku znalazło tak szerokie grono zwolenników? Niewątpliwie największy wpływ na to miała bardzo przemyślana i odpowiednio dobrana platforma sprzętowa oraz sama konstrukcja rozwiązania. Najważniejsze czynniki to: integracja sterownika z panelem operatorskim, wbudowana obsługa sygnałów I/O oraz rozbudowane możliwości komunikacyjne. Dla użytkownika końcowego jest to istotne o tyle, że w kompaktowej obudowie o rozmiarach 96 x 96 mm otrzymuje kompletne urządzenie o dużych możliwościach i z szerokim spektrum zastosowań. Horner postawił na integrację z ekranem graficznym, dzięki czemu możliwości sterownika stały się jeszcze większe. Obsługuje on wykresy i elementy graficzne, lepiej obrazujące sterowany proces, a także czcionki o dowolnym kroju. Port MicroSD (pozwalający na rejestrowanie danych procesowych), oraz bogate możliwości komunikacyjne czynią z XLe tani koncentrator danych. Ta właśnie funkcjonalność została doceniona w aplikacjach bezobsługowych, składujących parametry pracy sterownika i dane produkcyjne w postaci plików CSV na kartach MicroSD w chwili utraty komunikacji z systemem nadrzędnym. Seria XL została tak zaprojektowana, by możliwe było budowanie na jej podstawie nowych jednostek wykorzystując pewną i sprawdzoną bazę. Problem wieku dziecięcego w przypadku nowych modeli nie istniał platforma została dopracowana do tego stopnia przy pierwszym rozwiązaniu, że błędy przy kolejnych produktach już się nie pojawiały, co znacznie przyspieszyło wprowadzanie nowych serii do oferty. W rok po wprowadzeniu na Polski rynek XLe został wybrany Produktem Roku przez czytelników czasopisma Inżynieria i Utrzymanie Zakładów Przemysłowych w kategorii automatyka i diagnostyka. Zainteresowanie serią XLe wśród odbiorców było tak duże, że zachęciło firmę Horner do rozszerzenia rodziny XL o kolejne urządzenia. Rodzina się powiększa Następny był XLt bliźniaczy model XLe, wyposażony w większy, graficzny, dotykowy ekran operatorski. Dokładnie te same małe wymiary spowodowały, że XLt był jednym z pierwszych dostępnych na rynku sterownikiem kompaktowym zintegrowanym z dotykowym interfejsem operatorskim. Bardzo szybko zainteresowali się nim producenci maszyn i urządzeń, którzy dostrzegli w nim idealne rozwiązanie do małych i prostych systemów sterowania. Z myślą o tej grupie odbiorców Horner w serii XL przewidział możliwość pełnej personalizacji frontu, dzięki czemu dostarczana maszyna na przedniej części mogła mieć logo jej producenta, a klawisze funkcyjne mogły mieć unikalne opisy w zależności od funkcji, jaka była do nich przypisana. 18 Biuletyn Automatyki 67 (1/2010)

Technologie, produkty, zastosowania XLt standardowo został również wyposażony w port sieci CAN, dzięki któremu sterownik w prosty i nie wymagający dodatkowych nakładów finansowych sposób może zostać rozbudowany o obsługę dodatkowych układów I/O lub pracować w sieci wymieniając dane z innymi sterownikami Horner. Serwisowanie maszyny jest bardzo łatwe począwszy od możliwości aktualizacji programu sterującego zapisanego na karcie MicroSD, po możliwość rozbudowy sterowników o moduł do komunikacji Ethernet lub GSM, co pozwalało na w pełni zdalny serwis maszyny wraz z możliwością programowania i debugowania oraz obsługi systemu przy pomocy zdalnych terminali. Kolejnym etapem ekspansji firmy Horner na rynku automatyki był sterownik XL6, integrujący kolorowy panel o przekątnej 5.7 obsługujący 32000 kolorów. Gabaryty nowego urządzenia zwiększyły się nieznacznie, natomiast znacząco wzrosły jego możliwości. XL6 był szybszy, miał więcej pamięci, dodatkowe porty USB (obsługujące wymienne nośniki danych oraz umożliwiające programowanie urządzenia), a także w przypadku modelu XL6e port Ethernet. Szczególnie ten ostatni element otworzył przed rodziną XL nowe możliwości zastosowania w systemach do monitorowania wydajności maszyn oraz odpowiedzialnych za planowanie produkcji oraz podnoszenie jej wydajności. Urządzenie do monitorowania i planowania produkcji Do takich aplikacji potrzebne jest urządzenie łatwe i proste w obsłudze, posiadające wbudowaną obsługę kilku sygnałów i możliwość komunikacji z systemami nadrzędnymi w celu pobierania zleceń produkcyjnych. Horner XL6e do tego celu nadaje się idealnie. Port Ethernet pozwala na wykorzystanie posiadanej na obiekcie infrastruktury telekomunikacyjnej i podłączenie do systemów odpowiedzialnych za planowanie produkcji, natomiast duży, kolorowy ekran operatorski gwarantuje prostą i intuicyjną obsługę panelu przez personel. Wbudowane w sterownik funkcje pozwalają w bardzo prosty sposób zrealizować pobieranie i obsługę zleceń oraz jednoczesny monitoring wydajności maszyny wraz z automatycznym informowaniem o wystąpieniu awarii, potrzebie przezbrojenia lub braku komponentów do produkcji. Sterowniki XL6 znajdują również zastosowanie w zaawansowanych maszynach budowlanych, węzłach cieplnych w budynkach głównie dzięki możliwości obsługi sygnałów pochodzących z czujników temperatury, a także funkcjom serwera WWW i FTP. Właściwości tego rozwiązania zostały docenione w 2009 roku przez Control Engennering, które przyznało mu wyróżnienie w kategorii Sterowanie dyskretne i sygnalizatory stanu. Sukces XL6e spowodował, że na jego bazie zaprojektowano dwa kolejne rozwiązania: QX351 z możliwością dowolnej konfiguracji obsługiwanych modułów rozszerzeń, a także RX371 z aluminiową obudową, wzmocnioną matrycą dotykową odporną na uszkodzenia mechaniczne, które przeznaczone jest od aplikacji pracujących w bardzo ciężkich warunkach atmosferycznych. Kolejnym elementem rodziny XL będzie wprowadzony do oferty w pierwszym kwartale roku 2011 sterownik o nazwie XL10e. Ekran operatorski 10, bardzo rozbudowane możliwości komunikacyjne oraz wbudowana obsługa pewnej ilości sygnałów I/O pozwoli na stosowanie tego rozwiązania w miejscach, gdzie rozmiar ekranu operatorskiego oraz jego prosta obsługa mają największe znaczenie dla użytkownika końcowego. Niska cena i szybkie wdrożenie Ogromna uniwersalność rozwiązań serii XL oraz bardzo rozbudowane możliwości programistyczne spopularyzowały te sterowniki właściwie w każdej branży. W zależności od potrzeb każdy może znaleźć rozwiązanie dla siebie. O sukcesie serii XL zadecydowała również atrakcyjna cena, a także doskonałe oprogramowanie narzędziowe: bezpłatne narzędzie Cscape oraz specjalizowane pakiety Envision, znacząco przyspieszające i usprawniające proces wdrożenia i serwisowania aplikacji. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) 19

Technologie, produkty, zastosowania Proficy HMI/SCADA CIMPLICITY 8.1 Proficy CIMPLICITY to pakiet znany na rynku od wielu lat. Jego pierwsze wersje sięgają połowy lat 80. Obecnie w drugiej dekadzie XXI wieku produkt jest nadal obecny na rynku i zdobywa wciąż nowych użytkowników. O jego stabilności świadczy m.in. lista ponad 200 tysięcy sprzedanych na świecie licencji oraz łatwość aktualizacji starych, tworzonych przed kilku lub kilkunastoma laty aplikacji do najnowszej wersji środowiska. Michał Januszek CIMPLICITY to pakiet o bardzo rozbudowanych możliwościach, w każdej wersji wzbogacany o dodatkowe elementy, bardzo przydatne dla użytkownika. Najnowsza wersja to między innymi możliwość pracy w systemie Windows 7, a także moduł GlobalView, umożliwiający zaawansowany zdalny dostęp do aplikacji poprzez przeglądarkę internetową. W ofercie dostępnych wariantów pakietu CIMPLICITY pojawiły się nowe licencje obsługujące 5 000 i 10 000 zmiennych. Należy zaznaczyć, że podczas obliczania zmiennych aplikacja bierze pod uwagę jedynie zmienne pobierane przez programy komunikacyjne (dostarczane z pakietem lub wymieniające dane poprzez OPC). Cecha ta pozwala na definiowanie zmiennych wewnętrznych aplikacji SCADA, służących do obliczeń wartości pośrednich, które nie wpływają na wielkość licencji. Umożliwia to łatwiejsze oszacowanie wielkości wymaganej licencji i tym samym oszczędność kosztów przy zakupie oprogramowania. Wśród licencji możemy wyróżnić: Development / Runtime przeznaczone do tworzenia i uruchamiania aplikacji oraz licencje Runtime pozwalające na uruchomienie wcześniej przygotowanej aplikacji. W ofercie licencji służących do tworzenia aplikacji dla firm integratorskich oferowany jest również pakiet dzierżawy, który oprócz narzędzia do tworzenia aplikacji SCADA na bazie CIMPLICITY, oferuje także narzędzia z rodziny środowiska Proficy, jak Machine Edition, Historian, Portal i inne. Licencja dzierżawy obejmuje dwa klucze licencyjne, pozwalające na równoczesne rozwijanie różnych typów aplikacji na dwóch stanowiskach. Wśród nowych cech CIMPLICI- TY 8.1 warto wymienić mechanizm zatwierdzania zmian w zmiennych. Właściwość ta jest wymagana szczególnie w aplikacjach związanych z przemysłem farmaceutycznym, gdzie modyfikacje parametrów muszą być odnotowane i zatwierdzone przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia. Zastosowanie znajduje jednak w wielu innych segmentach przemysłu, gdzie dokładna kontrola procesu pozwala na uzyskanie lepszej jakości, a w przypadku wykrycia problemów pozwala na łatwą identyfikację i eliminację wadliwej partii produkcyjnej. 20 Biuletyn Automatyki 67 (1/2010)

Technologie, produkty, zastosowania Konfigurowanie stylów przycisków Zaawansowane mechanizmy alarmowania zmiennych zostały rozbudowane o mechanizm krosowego wyświetlania wartości innych zmiennych w ramach komunikatu alarmu, pozwalający na definicję np. alarmu zmiennej dyskretnej, reprezentującej pracę zaworu, gdzie w treści prezentowanego komunikatu alarmu można wyświetlić wartość temperatury zbiornika reprezentowana przez inną zmienną W części graficznej pakietu wprowadzono nowe style graficzne obiektów. Jedną z najważniejszych cech CIMPLICITY 8.1 jest możliwość integracji z przemysłową bazą danych Proficy Historian. Jak ważną częścią systemu informatycznego jest baza danych, gromadząca dane historyczne, można się przekonać przy okazji analizy przebiegu produkcji, tworzenia raportów itd. Jak istotna jest baza w wykonaniu przemysłowym, wie każdy, kto zmierzył się z zagadnieniem gromadzenie historii wielu zmiennych, często ulegających zmianom, których czas przechowywania liczony jest w miesiącach lub latach. Wraz z licencją CIMPLICITY dostarczana jest licencja przemysłowej bazy danych Proficy Historian pozwalająca na gromadzenie historii do 100 zmiennych. Moduł GlobalView to rozszerzona funkcjonalność WebServera, za pomocą którego można ze zdalnego stanowiska, wyposażonego jedynie w przeglądarkę internetowa, śledzić proces, a w razie potrzeby zmodyfikować nastawy urządzeń. Rozwiązanie bazuje na ekranach synoptycznych CIMPLICITY to pakiet o bardzo rozbudowanych możliwościach, w każdej wersji wzbogacany o dodatkowe elementy, bardzo przydatne dla użytkownika. Najnowsza wersja to między innymi możliwość pracy w systemie Windows 7, a także moduł GlobalView, umożliwiający zdalny dostęp do aplikacji przez Internet opracowanych w trakcie tworzenia systemu SCADA i nie wymaga umiejętności tworzenia stron internetowych, gdyż wszystkie mechanizmy konfigurowane są automatyczne przez moduł. Rozszerzenie GlobalView pozwala ponadto na obsługę obiektów ActiveX osadzonych na ekranach również z poziomu zdalnego stanowiska, w takiej formie jak na lokalnej stacji operatorskiej Skalowalna architektura Proficy HMI/SCADA CIMPLICITY pozwala na budowanie systemów dowolnej wielkości: małych, gdzie cały proces wizualizowany jest przy użyciu jednej stacji, jak również systemów średnich (wielostanowiskowych) i dużych z obsługą układu redundancji w celu minimalizacji przerw w pracy sytemu. Biuletyn Automatyki 67 (1/2010) 21

Technologie, produkty, zastosowania Kontrolery serii PAC8000 Układy zabezpieczeń ESD W aplikacjach takich, jak sterowanie kotłem, lub tam, gdzie występuje zagrożenie gazami wybuchowymi, istnieje szczególna troska o należyte bezpieczeństwo, jakie winien zapewniać system sterowania. Zadaniem tego typu systemu jest wykrycie niebezpiecznego stanu instalacji i wprowadzenie go w stan bezpieczny. Od tego rodzaju układów wymaga się wysokiej niezawodności działania, popartej odpowiednimi certyfikatami. Grzegorz Faracik Zadziałanie układu zabezpieczeń powoduje zarejestrowanie odpowiednich komunikatów, ułatwiających późniejszą analizę przyczyn wystąpienia stanu niebezpiecznego. Dla tego typu aplikacji, firma GE Inteligent Platforms proponuje rozwiązanie oparte o kontrolery serii PAC8000, znane pod nazwą SafetyNet. Kontroler taki składa się z jednostek centralnych, zainstalowanych na specjalizowanej podstawce oraz modułów wejść/ wyjść, instalowanych na kolejnych podstawkach. Moduły SafetyNet oczywiście wykonane są w specjalizowanej, certyfikowanej wersji. Sygnały obiektowe wprowadza się do kontrolera przy pomocy odpowiednich listw przyłączeniowych. Celem stosowania kontrolera SafetyNet jest kontrolowane zamknięcie Budowa kontrolera SafetyNet procesu technologicznego w przypadku wykrycia niebezpiecznego stanu. Jedną z cech charakterystycznych takiego kontrolera jest redundancja w postaci dwóch jednostek centralnych CPU oraz podwójne porty komunikacyjne Ethernet w każdej z jednostek centralnych. Dzięki temu, oprócz redundancji CPU uzyskuje się redundancję łącza komunikacyjnego. Ze względu na wygodę przy podłączaniu do systemu SCADA, w kontrolerze wprowadzono dodatkowy adres IP, który jest wspólny dla obu jednostek; są on więc widziane przez system SCADA jako pojedyncze urządzenie. W kontrolerze instalowane są specjalizowane, konfigurowalne moduły wejść/wyjść dwustanowych. Konfigurowalność modułów polega m.in. na możliwości uaktywnienia ich pracy jako wejść lub jako wyjść. Moduł przeprowadza kontrolę ciągłości obwodów wejść/wyjść i wykrywa ewentualne zwarcia i rozwarcia. W modułach wejść analogowych, oprócz standardowych mechanizmów diagnostyki, wprowadzono drugi przetwornik pomiarowy; którego zadaniem jest weryfikowanie pomiaru dostarczanego przez główny przetwornik. W przypadku wykrycia różnic większych niż 2% pomiar taki raportowany jest jako błędny. Moduł analogowy obsługuje protokół HART. W kontrolerze można zastosować taką podstawkę (8751-CA-NS) pod jednostki centralne, która jest dedykowana do systemów z pływającym punktem neutralnym. Umożliwia to, przy użyciu modułów wejść dwustanowych 8811-IO-DC, wykrywanie w układzie sterowania ewentualnych upływności do ziemi. Występujący w kontrolerze moduł Power Supply Monitor służy do monitorowania i raportowania stanu napięcia dostarczanego z zasilaczy do kontrolera. System może być rozbudowywany o kolejne kasety z modułami wejść/wyjść przy użyciu modułów rozszerzających i odpowiednich kabli połączeniowych. Dzięki temu może być instalowany 22 Biuletyn Automatyki 67 (1/2010)