Zakres wykładu Zagadnienia prawa cywilnego Czynności prawne i przesłanki ważności umowy. Stosunek cywilnoprawny powstający na podstawie czynności prawnej. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych, osobowość prawna. Wprowadzenie do prawa cywilnego i handlowego Tomasz Szczurowski Wrocław, 12.03.2011 r. Przedstawicielstwo. Zobowiązanie i jego prawidłowa realizacja. Skutki niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań. Najważniejsze typy zobowiązań umownych (umowy o przeniesienie własności rzeczy, o używanie cudzej rzeczy, o świadczenie usług w ramach zobowiązań rezultatu i starannego działania). Obrót wierzytelnościami Działalność gospodarcza i zagadnienia prawa handlowego Prowadzenie działalności gospodarczej. Rejestr przedsiębiorców. Spółki prawa handlowego zagadnienia ogólne. Spółka jawna, Spółka partnerska, Spółka komandytowa, Spółka komandytowo-akcyjna, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Spółka akcyjna. Czynności prawne Czynność prawna - świadome zachowanie się człowieka, zmierzające do wywołania skutków prawnych. Jest to stan faktyczny zawierający co najmniej jedno oświadczenie woli, a niekiedy składający się i z innych elementów. Wywołuje skutki prawne objęte oświadczeniem woli oraz skutki w nim nie zawarte, ale wynikające z przepisów prawa, zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów. Oświadczenie woli zachowanie się człowieka, z którego wynika wola wywołania skutków cywilnoprawnych, wola doprowadzenia do powstania, ustania lub zmiany treści stosunku prawnego. Interpretacja oświadczenia woli bierze pod uwagę okoliczności, w których dane zachowanie się zostało podjęte, zwyczaje, zasady współżycia społecznego, dążąc do nadania mu takiego znaczenia, jakie przypisałby mu typowy rzetelny adresat (obserwator). Skuteczne złożenie oświadczenia woli oznaczonemu adresatowi wymaga doręczenia mu tego oświadczenia tak, aby mógł on zapoznać się z jego treścią (nie jest więc istotne samo zapoznanie się, ale możliwość zapoznania się z nim). Aby dokonywać czynności prawnych trzeba mieć zdolność do czynności prawnych. Czynności prawne Ze względu liczbę stron czynności prawnej: czynności prawne jednostronne oraz dwu- i wielostronne. Ze względu na status stron: między żyjącymi (inter vivos) i na wypadek śmierci (mortis causa) czyli skuteczne z chwilą śmierci osoby, która dokonała czynności (testament) Ze względu na występowanie dodatkowego elementu obok oświadczenia woli w postaci tzw. elementu realnego, którym może być wydanie rzeczy, lub wpis do księgi wieczystej: czynności prawne konsensualne - element realny nie jest konieczny do skuteczności czynności prawnej, wystarczy samo oświadczenie woli; czynności prawne realne - element realny jest konieczny dla skuteczności czynności prawnej, np. zastaw, zadatek, użyczenie. Ze względu na skutek prawny, jaki czynność wywołuje w sferze majątkowej osoby składającej oświadczenie woli: czynności prawne zobowiązujące - pociągają za sobą powstanie zobowiązania, czyli zwiększenie pasywów; czynności prawne rozporządzające - pociągają za sobą zniesienie, obciążenie lub przeniesienie prawa, czyli zmniejszenie aktywów. Ze względu na skutek prawny jaki czynność prawna wywołuje w sferze majątkowej kontrahenta: czynności prawne przysparzające - pociągają za sobą zwiększenie aktywów np.: uzyskanie prawa własności rzeczy lub zmniejszenie pasywów, np.: zwolnienie z długu; Ze względu na to, czy przysporzenie następuje po obu stronach czynności prawnej, czy tylko po jednej, (podział ten dotyczy wyłącznie czynności prawnych dwustronnych): czynności prawne odpłatne (obciążające) - przysporzenie następuje po obu stronach czynności; czynności prawne nieodpłatne (pod tytułem darmym)- przysporzenie następuje tylko po jednej stronie czynności. Ze względu na wymóg istnienia causa(podział ten odnosi się tylko i wyłącznie do czynności prawnych przysparzających): czynności prawne przyczynowe, kauzalne - dla skuteczności czynności konieczne jest istnienie causa, czyli przyczyny prawnej tej czynności. czynności prawne oderwane, abstrakcyjne - istnienie causa nie jest konieczne dla skuteczności czynności prawnej. 4
Stosunek cywilnoprawny Na stosunek prawny (w tym i cywilnoprawny) składają się następujące elementy: 1. Strony stosunku prawnego 2. Treść stosunku prawnego 3. Przedmiot stosunku prawnego Strony to podmioty (co najmniej dwa) połączone daną relacją prawną (np. stosunkiem spółki czy najmu); Zazwyczaj stosunki cywilnoprawne są dwustronne. Nie stoi to na przeszkodzie temu, aby były wielopodmiotowe aby po jednej czy po obu stronach wystąpił nie jeden, a więcej podmiotów (np. wspólny zakup samochodu przez dwie osoby, które wspólnie występują jako kupujący). Treść to uprawnienia i obowiązki stron. W wypadku stosunków prawnych tworzonych przez dokonanie czynności prawnej składają się na nią te uprawnienia, które strona (strony) przewidziały w swoich oświadczeniach woli, ale także te które z daną czynnością prawną wiążą przepisy prawa, zasady współżycia społecznego czy ustalone zwyczaje. Przedmiot zachowanie się podmiotu zobowiązanego zgodne z treścią ciążących na nim w ramach danego stosunku prawnego obowiązków, które czyni zadość godnym ochrony interesom podmiotu uprawnionego. Osobowość prawna, zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych Zdolność prawna Zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych. Zdolność prawna jest atrybutem podmiotów prawa: - osób fizycznych, którym służy od urodzenia; - jednostek organizacyjnych, którym ustawa przyznaje tę zdolność, w tym osób prawnych. Zdolność prawna jest na gruncie polskiego prawa niestopniowalna. Można ją mieć lub nie. Zakres, w jakim można z niej korzystać, definiuje osobny atrybut podmiotu prawa - zdolność do czynności prawnych. Nabycie zdolności prawnej Osoba fizyczna nabywa zdolność prawną z chwilą urodzenia; osoba prawna, co do zasady, z chwilą uzyskania osobowości prawnej; jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, uzyskują ją z mocy samego prawa w chwili powstania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Utrata zdolności prawnej Utrata zdolności prawnej przez osobę fizyczną następuje z chwilą śmierci lub w następstwie uznania za zmarłego. Jednostki organizacyjne tracą zdolność prawną z chwilą likwidacji. Prowadzący: Tomasz Szczurowski Osobowość prawna, zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych Zdolność do czynności prawnych Zdolność do czynności prawnych - zdolność do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych, czyli do przyjmowania i składania oświadczeń woli mających na celu powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego, czyli - innymi słowy - zdolność do tego, aby samodzielnie kształtować swoją sytuację prawną (nabywać prawa i zaciągać obowiązki). Zdolność do czynności prawnych jest szczegółowo uregulowana przez przepisy części ogólnej Kodeksu cywilnego. Zdolność do czynności prawnych może być pełna albo ograniczona, można jej również nie mieć w ogóle. Pełną zdolność do czynności prawnych mają pełnoletnie nieubezwłasnowolnione osoby fizyczne (a więc nie wszystkie osoby fizyczne ją mają - odmiennie, niż zdolność prawną, którą ma każda osoba fizyczna) oraz wszystkie osoby prawne. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby małoletnie, które ukończyły 13 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo, a także osoby, w stosunku do których obowiązuje postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego, wydane przez sąd w trakcie postępowania o ubezwłasnowolnienie. Osobowość prawna, zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych Zgodnie z polskim prawem zdolności do czynności prawnych nie mają osoby fizyczne, które nie ukończyły 13 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest (co do zasady) nieważna. Natomiast do ważności umowy, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Wyjątkami są: -umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, -czynności prawne dotyczące przedmiotów majątkowych oddanych osobie o ograniczonej zdolności do czynności prawnych przez przedstawiciela ustawowego do swobodnego używania (wyjątek stanowią czynności prawne do których dokonania według ustawy nie wystarcza zgoda przedstawiciela ustawowego), -czynności prawne przez które osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych rozporządza swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów postanowi inaczej, - czynności, z których dla ograniczonego w zdolności do czynności prawnych wynika jedynie przysporzenie
Osobowość prawna, zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych Przedstawicielstwo Osobowość prawna Osobowość prawna to pojęcie określające zdolność jednostek organizacyjnych do bycia podmiotem praw i obowiązków oraz do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych. Jest cechą wyłącznie normatywną tzn. to czy dana jednostka organizacyjna ma zdolność prawną zależy nie od jej cech własnych, ale od tego, czy istnieje przepis prawny nadający jej osobowość prawną. Zgodnie z treścią art. 37 k.c. osoby prawne zyskują osobowość prawną z chwilą wpisania ich do właściwego rejestru. Osoba prawna jako jednostka organizacyjna nie może sama dokonywać żadnych czynności. Dokonuje ich więc przez swoje organy tj. osoby fizyczne pełniące określone funkcje w ramach danej osoby prawnej (np. zarządu). Przedstawicielstwo polega na tym, tym że czynności prawnej w zastępstwie danego podmiotu (reprezentowanego) może dokonać inna osoba (przedstawiciel). Przedstawiciel musi ujawnić, że działa w imieniu reprezentowanego, a skutki prawne zdziałanych przez niego czynności powstają wówczas (co do zasady o ile działa w granicach umocowania) bezpośrednio dla reprezentowanego. Przedstawicielstwo może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) lub na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo). Przykład: przedstawicielem ustawowym małoletnich dzieci są ich rodzice, natomiast prokurent jest pełnomocnikiem przedsiębiorcy podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców. 10 Przesłanki ważności umowy Brak wad oświadczeń woli Forma (formy szczególne: zwykła pisemna, z datą pewną, z podpisem notarialnie poświadczonym, aktu notarialnego). Skutki niedochowania form szczególnych: ograniczenia dowodowe, nieważność, niewywołanie określonych skutków prawnych. Poprawna reprezentacja stron Zgodność z przepisami bezwzględnie obowiązującymi i zasadami współżycia społecznego (wykorzystanie klauzul salwatoryjnych w umowach). Zobowiązania umowne treść i prawidłowe wykonanie. Treść (zawsze co najmniej jedno roszczenie; także uprawnienia o innym charakterze) Swoboda umów i jej ograniczenia; niedozwolone klauzule umowne (art. 385 i nn. KC) Strony (rozpad zobowiązań wielopodmiotowych lub solidarność dłużników czy wierzycieli) Należyta staranność przy wykonywaniu zobowiązania (art. 355 KC) Miejsce i termin spełnienia świadczenia Wygaśnięcie zobowiązania. 11
Skutki niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań Odpowiedzialność odszkodowawcza: Elementy kluczowe dla jej ustalenia: istnienie niewykonanego zobowiązania, szkoda, adekwatny związek przyczynowy, okoliczności za które dłużnik ponosi odpowiedzialność Kara umowna (zobowiązania niepieniężne) - ograniczenie obowiązku dowodzenia po stronie wierzyciela - kara wyłączna, zaliczalna, alternatywna, kumulatywna Odsetki (zobowiązania pieniężne) Należą się już za opóźnienie. Za każdy jego dzień. Ustawa ogranicza maksymalną wysokość odsetek umownych. Odsetki od zaległych odsetek można żądać dopiero po wniesieniu powództwa. Typy zobowiązań umownych Umowy o przeniesienie własności (np. sprzedaż, zamiana, darowizna) - chwila przejścia własności uzależniona od charakteru rzeczy - znaczenie przeniesienia posiadania przy przenoszeniu własności rzeczy Umowy o używanie cudzej rzeczy (np. najem, dzierżawa, leasing) - zróżnicowanie i charakter uprawnień biorącego rzecz do używania Umowy o świadczenie usług (np. umowa zlecenia, umowa o dzieło) - treść zobowiązań z powyższych umów - zakres uprawnienia do otrzymania wynagrodzenia i odpowiedzialność kontraktowa przy zobowiązaniach rezultatu i starannego działania Obrót wierzytelnościami - umowa przelewu wierzytelności (cesji) - zasadniczo brak konieczności uzyskania zgody dłużnika Prowadzenie działalności gospodarczej Osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą lub indywidualny przedsiębiorca lub przedsiębiorstwo prywatne osoby fizycznej - jedna z form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Osoba fizyczna może rozpocząć prowadzenie działalności po uzyskaniu wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej właściwego wójta/burmistrza/prezydenta miasta. Ponadto w niektórych przypadkach przedsiębiorca musi uzyskać zezwolenie, koncesję lub wpis do rejestru działalności regulowanej oraz przedstawić dokumenty potwierdzające posiadanie wymaganych prawem kwalifikacji lub uprawnień do prowadzenia danej działalności. Ogólne zasady działania przedsiębiorstw osób fizycznych określone są w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Pozostałe podmioty podlegają rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Kluczowe dla tego rejestru jest to, że jest jawny: - odpisy, wyciągi, zaświadczenia o mocy dokumentów urzędowych wydawane na żądani - publikacje w Monitorze Sądowym i Gospodarczym - akta rejestrowe A odnośnie do treści rejestru obowiązuje co do zasady domniemanie prawdziwości (zabezpieczone odpowiedzialnością podmiotów których wpisy dotyczą) oraz domniemanie wiedzy o wpisach. Spółka jawna Spółka jawna osobowa spółka handlowa prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie będąca inną spółką handlową. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej. Może jednak zawierać umowy, może pozywać i być pozywana. Posiada swój majątek, który stanowią wkłady wniesione do spółki oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. Powstanie spółki jawnej Powstanie spółki jawnej obejmuje 3 tryby: 1. w drodze umowy pomiędzy wspólnikami 2. w drodze przekształcenia spółki cywilnej w jawną na podstawie art. 26 par.4 Kodeksu Spółek Handlowych 3. w drodze przekształcenia każdej spółki handlowej w jawną na podstawie art. 551 i następne KSH. Umowa spółki jawnej powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Umowa spółki powinna zawierać: firmę i siedzibę spółki, określenie wkładów wnoszonych przez każdego ze wspólników i ich wartość, przedmiot działalności spółki, czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony. Odpowiedzialność za zobowiązania W spółce jawnej odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie z pozostałymi wspólnikami bez ograniczeń, całym swoim majątkiem zarówno obecnym, jak i przyszłym. Obowiązuje jednak zasada subsydiarnej odpowiedzialności wspólników. Oznacza ona, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, co nie oznacza jednak, że wierzyciel nie może wcześniej wystąpić z pozwem przeciwko wspólnikom.
Spółka jawna Dla powstania spółki jawnej wymagane jest wpisanie spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłosić spółkę do rejestru. Spółka jawna wpisywana jest do KRS jako przedsiębiorca. Prowadzenie spraw spółki jawnej Każdy ze wspólników ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki jawnej bez dodatkowego wynagrodzenia. Umową spółki albo późniejszą uchwałą wspólników można powierzyć prowadzenia spraw spółki jednemu lub kilku wspólnikom. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Prowadzenie spraw spółki może zostać również powierzone osobie trzeciej, ale nie z wyłączeniem wszystkich wspólników. Każdy wspólnik bez uprzedniej uchwały wspólników może prowadzić sprawy spółki nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed dokonaniem tej czynności sprzeciwi się jej przeprowadzeniu choćby jeden z pozostałych wspólników, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników. W tym przypadku uchwała podejmowana jest jednomyślnie przez wspólników mających prawo do powadzenia spraw spółki. W przypadku czynności przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest jednomyślna uchwała wspólników podejmowana przez wszystkich wspólników, także tych, którzy są wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Wyjątek dotyczy czynności nagłych, których zaniechanie naraziłoby spółkę na poważną szkodę. Wówczas każdy ze wspólników mających prawo do prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać taką czynność. Reprezentacja Każdy ze wspólników może reprezentować spółkę we wszystkich czynnościach sądowych i pozasądowych. Wyłączenia od reprezentacji jednego czy kilku wspólników na podstawie umowy czy uchwały nie ma skutku wobec osób trzecich. Spółka partnerska Spółka partnerska typ handlowej spółki osobowej wprowadzonym do systemu prawa z dniem 1 stycznia 2001 r. przez ustawę Kodeks spółek handlowych. Spółkę partnerską tworzą wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu (wolnych zawodów) w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Wobec czego niedopuszczalne jest tworzenie spółek partnerskich w innym celu niż wykonywanie wolnego zawodu, a także w celu wykonywania jakiejś działalności gospodarczej - np. produkcyjnej czy handlowej - obok wykonywania wolnego zawodu. Wspólnicy Wspólnikami w spółce partnerskiej zwanymi partnerami mogą być tylko osoby fizyczne. Utworzyć takiej spółki nie mogą zatem osoby prawne, spółki cywilne czy inne handlowe spółki osobowe, choćby tworzyli je reprezentanci wolnych zawodów. Dodatkowym elementem charakteryzującym osoby wspólników, jest wykonywanie przez nich określonych wolnych zawodów wymienionych w art. 88 k.s.h. Ukształtowana w ten sposób forma organizacyjno-prawna spółki partnerskiej uwzględnia specyfikę wykonywania działalności gospodarczej w ramach wolnych zawodów oraz ryzyko związane z prowadzeniem tej działalności wspólnie, tzn. z innymi osobami wykonującymi wolny zawód. Cechy charakterystyczne spółki partnerskiej umowa wymaga formy aktu notarialnego, powstaje z chwilą wpisu do krajowego rejestru sądowego, celem spółki jest wykonywanie wolnego zawodu, odpowiedzialność wspólników jest ograniczona tzn. partner nie odpowiada za zobowiązania spółki wynikające z działalności innych partnerów, działa pod własną firmą, pierwotnie musi się składać z co najmniej dwóch wspólników. Spółka komandytowa Spółka komandytowa spółka osobowa mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada bez ograniczeń co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz). Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Firma spółki powinna zawierać nazwisko (firmę) jednego lub kilku komplementariuszy. Komplementariusz odpowiadający za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem tak jak wspólnik spółki jawnej Komandytariusz odpowiadający za zobowiązania tylko do określonej w umowie kwoty (sumy komandytowej). Nie należy mylić jej z wkładem. Wkład komandytariusza może być mniejszy, równy lub większy od sumy komandytowej. Wysokość rzeczywiście wniesionego przez komandytariusza wkładu ma dla jego odpowiedzialności takie znaczenie, że majątkiem osobistym odpowiada za zobowiązania spółki tylko do wysokości różnicy pomiędzy sumą komandytową, a wysokością wniesionego wkładu. Komandytariusz zasadniczo nie prowadzi spraw spółki, nie może jej reprezentować (chyba że jako pełnomocnik), może działać w innych podmiotach gospodarczych (nie obowiązuje go zakaz konkurencji). Spółka komandytowo-akcyjna Spółka komandytowo-akcyjna spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Statut spółki wymaga formy aktu notarialnego (osoby podpisujące statut są założycielami spółki). Jej firma powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz uzupełnienie "spółka komandytowo-akcyjna (w obrocie dopuszczalne jest używanie skrótu "S.K.A ). Powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 50.000 zł. Prowadzą sprawy spółki i reprezentują spółkę komplementariusze. Akcjonariusze mają wpływ na działanie spółki przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, z którym współdziałać w niektórych sprawach muszą komplementariusze (podobnie jak zarząd w wypadku spółki akcyjnej). Oprócz WZA w spółce komandytowo-akcyjnej może wystąpić Rada Nadzorcza (musi jeśli akcjonariuszy jest więcej niż 25).
Spółka komandytowo-akcyjna Statut organizuje funkcjonowanie spółki i powinien zawierać: firmę, siedzibę spółki, przedmiot działalności, czas trwania spółki jeżeli jest on oznaczony, oznaczenia wkładów i wartość wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza, wysokość kapitału zakładowego oraz sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji, ich liczbę ze wskazaniem czy są akcjami imiennymi, czy na okaziciela, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnego rodzaju liczba akcji poszczególnych rodzajów i związane z nim uprawnienia, nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy wraz z siedzibami, adresami lub adresami do doręczeń. Jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej lub walnego zgromadzenia, statut powinien określać również sposób ich organizacji. Walne zgromadzenie spółki komandytowo-akcyjnej obejmuje akcjonariuszy i komplementariuszy. Komplementariusze mają prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, a jeśli posiadają akcje (czyli są zarówno komplementariuszami jak i akcjonariuszami) to mają również prawo do głosu. Rozwiązanie spółki: z przyczyn przewidzianych w statucie; uchwałą Walnego Zgromadzenia; przez ogłoszenie upadłości spółki; z innych przyczyn przewidzianych prawem lub statutem Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Jest to określony umową związek kilku podmiotów (wspólników), w którym odpowiadają oni wobec wierzycieli spółki tylko do wysokości imiennych udziałów w spółce, zapisanych w umowie spółki (wyjątkiem jest zadłużenie podatkowe). Prawo nie ogranicza liczby wspólników, oznacza to, że udziałowcem może być zarówno jedna jak i np. 100 osób. Wspólnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna czy jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej (np. spółka jawna), z tym zastrzeżeniem tylko, że założycielem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być inna jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Najważniejsze cechy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością: umowa spółki w formie aktu notarialnego; wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki jedynie do wysokości wkładów wniesionych do spółki; spółka posiada osobowość prawną; każdy wspólnik ma prawo kontroli, tj. wglądu do ksiąg i dokumentów spółki, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku ustanowienia w spółce Rady Nadzorczej, albo Komisji Rewizyjnej prawo do indywidualnej kontroli przez wspólnika może być wyłączone; Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powstaje z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego; kapitał zakładowy to minimum 5000 zł; wkłady na pokrycie kapitału zakładowego mogą być wniesione w formie gotówki lub aportów, minimalna wartość udziału to 50 zł (wyłączenie wkładu w postaci świadczenia usług na rzecz spółki); do zarejestrowania spółki konieczna jest całkowita wpłata kapitału zakładowego. Udziały muszą zostać pokryte w całości przed złożeniem wniosku do Krajowego Rejestru Sądowego; Z chwilą zawarcia umowy powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, która jest podmiotem praw i obowiązków; można więc spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji założyć konto bankowe, uzyskać REGON oraz NIP; organy spółki: Zgromadzenie wspólników najwyższa władza spółki, podejmuje uchwały większością zwykłą lub (w ważnych dla spółki sprawach kwalifikowaną) w głosowaniu jawnym, lub niekiedy (np. wybory, lub gdy zażąda tego przynajmniej jeden wspólnik) tajnym; Zarząd powoływany przez Zgromadzenie Wspólników, lub przez Radę Nadzorczą jeżeli została ustanowiona, minimalny skład to 1 osoba; Rada Nadzorcza lub Komisja Rewizyjna (nie są one konieczne, chyba że wspólników jest więcej niż 25, a kapitał zakładowy przekracza 500.000 zł. Mogą być też obydwa te organy) sprawujące nadzór nad działalnością Zarządu; wyłączenie wspólnika jest możliwe, ale wymaga szczególnych okoliczności i decyzji sądu; rozwiązanie spółki (z przyczyn zawartych w umowie, uchwałą wspólników lub z innych przyczyn wymienionych w kodeksie spółek handlowych; może to być m.in. upadłość (potocznie bankructwo ) lub likwidacja, następuje dopiero w chwili wykreślenia z rejestru; Spółka akcyjna Spółka akcyjna - rodzaj spółki kapitałowej. W Polsce spółki akcyjne działają obecnie na podstawie kodeksu spółek handlowych. Kapitał akcyjny spółek akcyjnych podzielony jest na akcje. Akcje te mogą być notowane (kupowane i sprzedawane) na giełdzie. Spółki akcyjne zamiast podania pełnej nazwy mogą używać skrótu S.A. Kapitał zakładowy składa się z wkładów założycieli, którzy otrzymują akcje, z chwilą zawiązania spółki tj. objęcia akcji przez akcjonariuszy, powstaje spółka akcyjna w organizacji, która nabywa osobowość prawną w chwili wpisania do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ryzyko ponoszą jedynie do wysokości wniesionego kapitału oraz czerpią zyski (np.: w postaci dywidendy), Minimalny kapitał zakładowy wynosi 100.000 zł, a wartość nominalna akcji to minimum 0,01 zł. Nie musi być on w całości opłacony przed zarejestrowaniem spółki. 24
Spółka akcyjna Pozostałe cechy: akcje: imienne i na okaziciela, aportowe i gotówkowe, zwykłe i uprzywilejowane; są niepodzielne, cena emisyjna nie może być niższa od nominalnej, zysk dzielony proporcjonalnie do wysokości posiadanych udziałów, organy spółki: zarząd (powołany max. na 5 lat, reprezentuje spółkę na zewnątrz); rada nadzorcza (min. 3 członków, w sp. publicznych min. 5, powoływanych i odwoływanych przez zgromadzenie akcjonariuszy, wykonuje stały nadzór); walne zgromadzenie, na członkach zarządu ciąży tzw. "zakaz konkurencji", rozwiązanie spółki może nastąpić: z przyczyn przewidzianych w statucie; w wyniku uchwały Walnego Zgromadzenia; upadłości (bankructwo); inne przyczyny wymienione w Kodeksie spółek handlowych; rozwiązanie następuje w drodze postępowania likwidacyjnego; likwidatorami są ostatni członkowie zarządu, likwidatorów może ustanowić sąd, Dziękuję za uwagę!