Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Polityki Społecznej PS.IV.0931-1-7-09 Protokół z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Domu Dziecka im. Bł. Edmunda w Libiążu (DD), ul. Oświęcimska 80, przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej MUW w Krakowie inspektora Monikę Sacha oraz starszego operatora przygotowania danych Annę Jędrzejczyk, na podstawie art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) i upoważnienia do kontroli z 12 lutego 2009 r. (znak: PS.IV.0939-9-09), wydanego z up. Wojewody przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej MUW w Krakowie. Kontrolę przeprowadzono w dniu 5 marca 2009 roku. Funkcję Dyrektora jednostki w okresie objętym kontrolą pełniła siostra Teresa Żerdka. Kontrolę przeprowadzono w oparciu o zastaną dokumentację oraz wyjaśnienia Siostry Teresy Żerdki. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2008 roku do 5 marca 2009 roku. Przed rozpoczęciem czynności kontrolnych zespół inspektorów, zgodnie z art. 127 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej wylegitymował się oraz przedstawił imienne upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. Do protokołu załącza się: 1. Kserokopię indywidualnego planu pracy, 2. Kserokopię karty pobytu dziecka, 3. Kserokopię protokołu z posiedzenia Stałego Zespołu ds. Okresowej Oceny Sytuacji Dziecka, 4. Ankietę wypełnioną przez Dyrektora DD. Zakres kontroli: Zakres kontroli obejmował ocenę standardu wychowania i opieki. Ustalenia z kontroli: Dom Dziecka im. Bł. Edmunda w Libiążu, ul. Oświęcimska 80 jest niepubliczną placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego. Placówka została wpisana do Rejestru Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych prowadzonego przez Wojewodę Małopolskiego pod nr 0001. Decyzją Wojewody Małopolskiego Nr 1/2008 z dnia 24 stycznia 2008 roku zezwolono Zgromadzeniu Sióstr Służebniczek N.M.P. N.P. Prowincja Krakowska
na prowadzenie Rodzinnego Domu Dziecka w Libiążu. Następnie Decyzją Wojewody Małopolskiego Nr 52/2008 z dnia 5 marca 2008 roku postanowiono zmienić Decyzję z dnia 24 stycznia 2008 roku poprzez zmianę nazwy na Dom Dziecka im. Bł. Edmunda w Libiążu. Placówka rozpoczęła swą działalność w dniu 1 lipca 2005 r. na mocy Uchwały Rady Prowincjonalnej Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej z dnia 15 sierpnia 2005 r. o powołaniu Rodzinnego Domu Dziecka w Libiążu oraz Umowy nr SO/PR-3450-84/2005 o realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej zawartej w dniu 9 czerwca 2005 r. pomiędzy Powiatem Chrzanowskim a Zgromadzeniem Sióstr Służebniczek NMP NP. Termin realizacji zadania określono na okres od dnia 1 lipca 2005 r. do dnia 31 grudnia 2009 r. W 2008 roku kontrolowana Placówka zmieniła nazwę z Rodzinnego Domu Dziecka na Dom Dziecka im. Bł. Edmunda, o czym Podmiot Prowadzący poinformował Wydział Polityki Społecznej pismem z dnia 1 lutego 2008 roku Funkcję Dyrektora Domu Dziecka pełni od dnia 30 czerwca 2005 r. Siostra Teresa Żerdka mianowana na stanowisko na czas nieokreślony przez Przełożoną Prowincjonalną Zgromadzenia. Siostra Teresa Żerdka jako osoba kierująca placówką rodzinną posiada kwalifikacje określone w 37 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455), tj. posiada wykształcenie wyższe magisterskie oraz ukończyła w 2004 r. szkolenie w zakresie rodzinnej opieki zastępczej, przeprowadzone przez Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych Pro Familia przy współpracy Ośrodka Adopcyjno- Opiekuńczego Pro Familia w Krakowie i została przygotowana do organizowania/prowadzenia rodzinnych form opieki zastępczej oraz szkolenia kandydatów na rodziny zastępcze (zaświadczenie kwalifikacyjne nr 20/Kr/2004). W Domu Dziecka jest zatrudniona również Siostra R. R. - na podstawie oddelegowania do pracy w placówce rodzinnej przez Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP NP. Siostra posiada wykształcenie wyższe pedagogiczne w zakresie zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej z podstawami logopedii oraz ukończyła w 2004 r. szkolenie w zakresie rodzinnej opieki zastępczej, przeprowadzone przez Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych Pro Familia przy współpracy Ośrodka Adopcyjno- Opiekuńczego Pro Familia w Krakowie (zaświadczenie kwalifikacyjne nr 13/Kr/2004). Kontrolowana Placówka funkcjonuje w oparciu o Regulamin Organizacyjny zatwierdzony w dniu 25 kwietnia 2008 r. przez Organ Prowadzący Placówkę - Zgromadzenie Sióstr Służebniczek N.M.P. - Prowincję Krakowską oraz przez Dyrektora PCPR w Chrzanowie, co jest zgodne z zapisami rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych. Regulamin składa się z następujących rozdziałów: Organizacja Domu. I. Zasady umieszczania dzieci w Domu, II. Cele i zadania Domu, III. Struktura organizacyjna Domu, IV. Prawa i obowiązki wychowanków, V. Kary i nagrody stosowane względem wychowanków, VI. Dokumentacja Placówki. 2
Zgodnie z punktem 2 rozdziału III omawianego dokumentu do zadań domu należy w szczególności: a) zapewnienie wychowankom rodzinnej atmosfery i warunków rozwoju zgodnie z zasadami personalizmu chrześcijańskiego i możliwości intelektualnych, b) towarzyszenie dzieciom w rozwoju osobowym i zapewnienie najlepszych warunków rozwoju psychofizycznego, emocjonalnego i duchowego, c) zapewnienie dzieciom nauki w szkołach różnego typu zgodnie z indywidualnymi możliwościami i potrzebami, d) wdrażanie do samodzielności i odpowiedzialności za siebie i za innych, e) nauka kultury osobistej i umiejętności życia w społeczeństwie, f) umożliwienie dzieciom regularnych, osobistych i bezpośrednich kontaktów z rodzicami i opiekunami prawnymi oraz innymi osobami bliskimi (...), g) podejmowanie działań mających na celu doprowadzenie do powrotu dziecka do rodziny, bądź umieszczenia go w rodzinie adopcyjnej czy zastępczej albo jego usamodzielnienia, h) współpraca z rodzinami i podjęcie terapii członków rodziny, pomoc im i wparcie w trudnych sytuacjach życiowych. W okresie przeprowadzania czynności kontrolnych Placówka nie korzystała z pomocy wolontariuszy. Natomiast praca wychowawcza wspomagana była przez dwie rodziny zaprzyjaźnione, które nie posiadają stosownej opinii ośrodka adopcyjno-opiekuńczego, o której stanowi 2 pkt 8 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Wychowankowie Dom Dziecka im. Bł. Edmunda jest placówką koedukacyjną przeznaczoną dla 8 wychowanków. W dniu kontroli w Placówce przebywało 10 wychowanków (4 dziewczynki, 6 chłopców). Dokumentacja Dom Dziecka w Libiążu, ul. Oświęcimska 80 prowadzi m.in. następującą dokumentację: ewidencję dzieci przebywających w Placówce która zawiera ujęte w formie tabelarycznej informacje: imię i nazwisko dziecka, datę urodzenia, adres rodziców, datę przybycia do placówki oraz datę i powód odejścia z Domu Dziecka. Ponadto, w Placówce prowadzony jest też zeszyt kontaktów z rodzicami, w którym wpisywane są m. in. daty odwiedzin i urlopowania wychowanków. Akta osobowe wychowanków zawierają: kartę informacyjną dziecka, skierowanie do placówki, odpis skrócony aktu urodzenia, opinie do sądu, postanowienie, świadectwa szkolne, wyniki badań lekarskich. Indywidualne Plany Pracy (IPP) każdy wzór zawiera kartę informacyjną, która obejmuje podstawowe dane o dziecku tj. imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zameldowania na pobyt stały (czasowy), PESEL, nazwa szkoły, rodzaj skierowania, dane 3
rodziców (wiek, adresy zamieszkania, miejsce pracy, zawód/stanowisko), dane opiekuna prawnego oraz dane rodzeństwa. Następną część IPP stanowi pierwotna diagnoza sytuacji dziecka, która jest opracowana w oparciu o dostępne dokumenty i obserwacje). Kolejny element IPP stanowi rozpisanie w formie tabelarycznej: celów długoterminowych, oraz celów krótkoterminowych konkretnych działań, zakładanego czasu realizacji, osób współpracujących, spodziewanych efektów działań, oraz modyfikacji celów i metod realizacji w odniesieniu do poszczególnych obszarów: Rozwoju psychofizycznego i sytuacji zdrowotnej, Rozwoju emocjonalnego, Relacji interpersonalnych, Rozwoju intelektualnego i sytuacji szkolnej, Sytuacji rodzinnej. Z analizy przedstawionych IPP wychowanków wynika, iż brak jest podania w nim konkretnych terminów realizacji, w których chce się osiągnąć dany cel krótkoterminowy. Najczęściej pojawiające się określenie to: bez ograniczeń, nieustannie itp. Karty Pobytu Dziecka prowadzone są nadal w oparciu o wzór stanowiący załącznik do nieobowiązującego już Rozporządzenia MPiPS z dnia 1 września 2000 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Oceny w skali 0-5 dokonywane są w 10 obszarach: stosunek rodziny do dziecka, relacje dziecka z rodzicami, funkcjonowanie społeczne dziecka w placówce, nauka szkolna dziecka, funkcjonowanie społeczne dziecka poza placówką, samodzielność umiejętności samoobsługi, funkcjonowanie emocjonalne, stan zdrowia i znaczące wydarzenia. W Kartach Pobytu zamieszczane są również komentarze oraz inne uwagi i informacje. Wpisy w poszczególnych obszarach dokonywane są na bieżąco. Poinformowano Siostrę Dyrektor, że zgodnie z aktualnie obowiązującym rozporządzeniem w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych istnieje możliwość dokonywania wpisów w 4 obszarach: aktualna sytuacja dziecka, stan zdrowia dziecka, nauka szkolna dziecka oraz znaczące dla wychowanka wydarzenia. Ponadto ww. rozporządzenie nie wprowadza wymogu dokonywania ocen, a jedynie konieczność uzupełniania co miesiąc informacji. Zespół do spraw Okresowej Oceny Sytuacji Dziecka: W Placówce działa Stały Zespół ds. Okresowej Oceny Sytuacji Dziecka. Podczas kontroli kompleksowej ustalono, iż ostatnie posiedzenie Stałego Zespołu miało miejsce 10 lutego 2009 roku. W roku 2008 odbyły się dwa posiedzenia Stałego Zespołu: 4 lutego 2008 roku oraz 8 września 2008 roku. W ostatnim posiedzeniu wzięli udział: Dyrektor DD im. Bł. Edmunda, Siostra R. R., dwóch przedstawicieli Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego Pro Familia w Krakowie, przedstawiciel PCPR w Chrzanowie. Na posiedzeniach ww. Zespołu omawiana jest aktualna sytuacja rodzinna, opiekuńczo-wychowawcza, szkolna oraz zdrowotna dziecka. Z analizy protokołów z posiedzeń Stałego Zespołu wynika, iż Zespół po dokonaniu okresowej oceny sytuacji dziecka formułuje wnioski do pracy z dzieckiem, a nie opinię dotyczącą zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce, o której mowa w 10 ust. 7 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Siostra Dyrektor podczas przeprowadzania czynności kontrolnych została poinformowana o konieczności formułowania przez Stały Zespół opinii dotyczącej zasadności pobytu dziecka w Placówce. 4
Szczegółowa analiza protokołów z posiedzeń Stałego Zespołu z roku 2008 wykazała, iż dotrzymywany był termin dokonywania okresowej oceny sytuacji dziecka, nie rzadziej niż co pół roku, określony w 10 ust. 3 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych. Opieka i wychowanie Z informacji uzyskanych od Siostry Dyrektor wynika, iż wychowankowie mają zapewnione wyżywienie dostosowane do ich potrzeb rozwojowych. Są wyposażeni w odzież, obuwie i inne przedmioty osobistego użytku, stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb. W czasie wolnym od zajęć szkolnych, wychowankowie dużo czasu spędzają na świeżym powietrzu, oglądają telewizję, grają w gry komputerowe, mają też do użytku salę zabawowo-rekreacyjną, a w miesiącach letnich odpowiednio wyposażony plac zabaw. W czasie wakacji oraz ferii zimowych wspólnie z opiekunami dzieci uczestniczą w wyjazdach: zimowisko w Krynicy (6 dzieci), w czasie wakacji 5 dzieci było na wczasach terapeutycznych w Pobierowie zorganizowanych przez Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych Pro Familia, 2 dzieci było na kolonii nad morzem. Siostra Dyrektor jest dobrze zorientowana w sytuacji każdego dziecka, zna najczęściej ich losy i losy ich rodzin. Stara się utrzymywać kontakt z rodzicami biologicznymi i rodzeństwem wychowanków podczas ich pobytów w placówce rozmawia z nimi i udziela indywidualnych porad Dzieci otrzymują comiesięczną kwotę pieniężną do własnego dysponowania, zgodnie z 27 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Kwota pieniężna jest zróżnicowana w zależności od wieku i potrzeb dzieci i waha się od 15 zł do 25 zł. Z informacji sporządzonej w ankiecie wynika, iż wychowankowie wdrażani są w codzienne obowiązki głównie poprzez przygotowywanie posiłków. Dzieci starsze piorą odzież oraz prasują, samodzielnie utrzymują porządek w pomieszczeniach, z których korzystają, pomagają w zakupach, czasami samodzielnie robią drobne zakupy. Współpraca z rodziną biologiczną Kontakty dzieci przebywających w Domu Dziecka z osobami bliskimi odnotowywane są regularnie w Zeszycie kontaktów. Siostra Dyrektor podczas czynności kontrolnych przedstawiła sytuację rodzinną każdego z wychowanków, informując m. in. pozbawieniu przez Sąd praw rodziców siedmiorga dzieci, natomiast w przypadku dwójki rodzeństwa toczy się postępowanie o odebranie praw rodzicielskich. Z informacji uzyskanych podczas kontroli wynika, że Siostra dba o podtrzymywanie kontaktów wychowanków, zarówno telefonicznych jak i osobistych, z ich rodzinami biologicznymi, jednak mając zawsze na uwadze dobro dziecka. Współpraca placówki ze środowiskiem lokalnym Placówka, zgodnie z 34 pkt 2 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych, współpracuje w zakresie opieki i wychowania dzieci w szczególności ze szkołami, do których uczęszczają wychowankowie, z OA-O Pro Familia w Krakowie, sądami rodzinnymi oraz z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Chrzanowie. 5
Opieka medyczna Systematyczną opiekę medyczną dla wszystkich dzieci zapewnia lekarz pediatra w Miejskiej Przychodni w Libiążu. Dzieci przebywające w Domu Dziecka mają zapewnioną specjalistyczną pomoc w poradniach: psychiatrycznej, neurologicznej oraz rehabilitacyjno-ortopedycznej. Ponadto wychowankowie Domu Dziecka pozostają pod kontrolą poradni stomatologicznej i ortodontycznej. Usługi edukacyjne Wszyscy wychowankowie przebywający w Placówce mają zapewniony dostęp do nauki zgodnie z 27 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych. Dzieci realizują obowiązek szkolny sześcioro dzieci uczęszcza do szkoły podstawowej, jeden wychowanek do technikum, dwoje wychowanków do przedszkola. Dzieci w Placówce mają zapewnioną pomoc w nauce, w szczególności przy odrabianiu zadań domowych zgodnie z 27 ust. 1 pkt 10 ww. rozporządzenia, odrabiają lekcje z pomocą wychowawców DD. Wychowankowie korzystają również z zajęć wyrównawczych w szkole. Siostra Teresa Żerdka utrzymuje stały kontakt z nauczycielami oraz pedagogami szkolnymi, którzy na bieżąco informują o pojawiających się problemach. Wizja lokalna placówki Dom Dziecka im. Bł. Edmunda przy ul. Oświęcimskiej w Libiążu mieści się w dwukondygnacyjnym budynku, będącym własnością Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Prowincja Krakowska. Placówka rodzinna użytkuje pomieszczenia znajdujące się na parterze budynku i zajmuje: trzy pokoje trzyosobowe, pokój wraz z łazienką, w którym mieszka Siostra Dyrektor z najmłodszym dzieckiem, świetlicę wyposażoną w sprzęt komputerowy i rtv (pełni również funkcję pokoju dla gości), kuchnię, jadalnię, łazienkę dziewczynek, łazienkę chłopców oraz pomieszczenie gospodarcze. Pokoje wychowanków wyposażone są w jednoosobowe tapczany, biurka, krzesła, lampki nocne, szafy ubraniowe, komody oraz regały na książki. W osobnym budynku, w pobliżu Domu, znajduje się sala sportowo-rekreacyjna wyposażona w sprzęt komputerowy, stół do ping-ponga, zabawki, jak również łazienka i pomieszczenie gospodarcze. Teren Domu otoczony jest ogrodem oraz placem zabaw. Na tym protokół zakończono. Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli na temat zakresu i terminu przeprowadzonej kontroli. Pouczenie Zgodnie z 15 ust. 2 pkt 7 w związku z 16 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej, (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) Kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. 6
Ponadto zgodnie z 16 ust. 1 ww. rozporządzenia kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo do odmowy podpisania protokołu z podaniem w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemnych wyjaśnień przyczyn tej odmowy. Do protokołu nie wniesiono (wniesiono) zastrzeżeń. Po przeczytaniu, niniejszy protokół podpisano na każdej stronie. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden egzemplarz otrzymuje Kierownik jednostki podlegającej kontroli, drugi włącza się do akt kontroli. Data otrzymania protokołu: 06.04.2009 Data i miejsce podpisania protokołu: Kraków 06.04.2009 Dom Dziecka im. Edmunda w Libiążu Inspektor (-) mgr Monika Sacha... (-) Anna Jędrzejczyk (-) s. Teresa Żerdka st. operator urządzeń przygotowania danych /podpis Dyrektora jednostki kontrolowanej/. /podpisy kontrolujących/ 7