Orco Property Group S.A.

Raport analityczny dla spółki Orco Property Group S.A. przygotowany dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. przez Notoria Serwis S.A. 23 października 2012 r. 1

Informacje o firmie Orco Property Group S.A. Adres: 42, rue de la Vallée L-2661, Luxemburg tel. +352 264 76 71 fax. +352 264 76 76 e-mail: contact@orcogroup.com strona internetowa: www.orcogroup.com Akcjonariat Crestline Ventures Corp. wraz z Gamala Ltd. 20,70% Ktown, LP, Kingstown Partners Master Ltd, Kingstown Partners II, LP, Forum Funds Absolute Opportunity Fund Kingstown 12,52% Alchemy Special Opportunities Fund II L.P. 10,57% UBS AG 4,93% MTone Ltd. 4,60% Credit Suise Securities (Europe) Ltd. 4,20% Maple Leaf Macro Volatility Master Fund 3,28% August Finance Fund SPC 3,10% MSREF V Turtle B.V. and Jardenne Corporation S.àr.l. 3,04% Lansdowne Capital 0,93% Jean-François Ott 0,50% Pozostali 31,63% Źródło: spółka Zarząd Jean-François Ott prezes Nicolas Tommasini członek zarządu Ales Vobruba członek zarządu Brad Taylor członek zarządu Yves Désiront członek zarządu Ogi Jaksic członek zarządu Julien Villeneuve członek zarządu Cédric Gabilla członek zarządu Petr Havlena członek zarządu Działalność Orco Property działa w branży nieruchomości jako inwestor, deweloper oraz zarządzający aktywami w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz Niemczech i Rosji, o łącznej wartości 2,2 mld EUR. Działalność deweloperska obejmuje luksusowe i średniej klasy domy i apartamenty, przestrzeń biurową i przeznaczoną pod wynajem, małe luksusowe hotele, rezydencje i ośrodki wypoczynkowe. Spółka zarządza również luksemburskim zamkniętym funduszem parasolowym Endurance Real Estate Fund, koncentrującym się na pozyskiwaniu nieruchomości na rynku 2

powierzchni biurowych i komercyjnych, mieszkalnych, przemysłowych i logistycznych oraz opieki zdrowotnej. Strategia Spółka stawia na umacnianie obszaru inwestycji hotelarskich, poprzez rozwój segmentu inwestycji związanych z hotelami luksusowymi oraz rezydencjami MaMaison, hotelami o wydłużonym pobycie. Za cel stawia sobie ekspansję w największych miastach Europy Centralnej. Chce się skupić na Pradze, Berlinie, Warszawie i Budapeszcie. Historia Założyciel spółki Jean-François Ott wraz z upadkiem komunizmu w Europie Środkowo- Wschodniej postanowił wykorzystać potencjał tego rynku i w 1991 r. świeżo założona spółka Orco Property rozpoczęła działalność w czeskiej Pradze. Pierwszymi klientami były Philip Morris, Nokia czy KPMG otwierające swoje przedstawicielstwa w stolicy Czech. W 1999 r. spółka weszła na Węgry, a rok później jej akcje zadebiutowały na giełdzie w Paryżu. Kolejne lata to czas ekspansji Orco na rynki: polski, słowacki, niemiecki, francuski, rosyjski i chorwacki. W połowie 2007 r. spółka zadebiutowała na GPW pozyskując 652,5 mln zł ze sprzedaży akcji nowej emisji. Pod koniec sierpnia 2011 r. spółka poinformowała o sprzedaży rosyjskich aktywów lokalnemu inwestorowi za 53 mln EUR. W III kwartale 2012 r. doszło do dużych przetasowań w akcjonariacie Orco. Zarejestrowana na Cyprze spółka Gamala oraz pochodzących z Brytyjskich Wysp Dziewiczych Crestline Ventures kupiły 21% akcji stając się największymi akcjonariuszami dewelopera. Plany W Warszawie Orco przymierza się do inwestycji porównywalnej skali co Złota 44. Firma myśli nad zawiązaniem joint venture z właścicielem atrakcyjnej działki w centrum miasta. Miałby na niej powstać biurowiec z najwyższej półki. Podstawowe dane finansowe (na 22.07.2012) Cena akcji (PLN) 12,40 Zakres z 52 tygodni (PLN) 5,9-19,85 Stopa zwrotu 12 miesięcy (%) -43,5 Średni wolumen obrotów na sesję w 2011 r. (tys. szt.) 7,9 Średni wolumen obrotów na sesję w I półroczu 2012 r. (tys. szt.) 6,6 Średni wolumen obrotów na sesję w III kwartale 2012 r. (tys. szt.) 5,5 Kapitalizacja rynkowa (PLN mln) 1 023,4 Wartość księgowa (PLN mln) 1 467,7 Akcje w wolnym obrocie (%) 31,6 Liczba akcji 107 840 962 Cena/zysk - Cena/wartość księgowa 0,70 II kwartał 2012 r. (pro forma) Przychody (tys. EUR) 31 932 Wynik operacyjny (tys. EUR) -16 283 Wynik netto (tys. EUR) -9 836 Marża zysku operacyjnego 7,2% Marża zysku brutto -30,4% Marża zysku netto -31,4% Źródło: Notoria Rośnie zainteresowanie Orco inwestycjami w Niemczech, zwłaszcza w Berlinie. Powodem są relatywnie niskie ceny nieruchomości, nie bez znaczenia jest też sprawność niemieckiej administracji. Orco nie zamierza sprzedawać flagowej inwestycji w Budapeszcie centrum handlowego Vaci 1, który zostanie oddany do użytku jeszcze w tym roku. Uwagi Orco sprzedało biurowiec Sky Office w Düsseldorfie na rzecz Allianz Real Estate. Cena transakcji nie została ujawniona. Akcjonariusze Orco zgodzili się na zamianę 89,9% obligacji na 65 mln akcji. Obecnie kapitał spółki dzieli się na 35,4 mln walorów. 3

Notowania Źródło: Notoria Załamanie na rynku nieruchomości bardzo mocno doświadczyło akcjonariuszy Orco Property. Wprawdzie debiut przyniósł 10,3% zwyżkę ceny akcji do 480 zł względem ceny odniesienia 435,1 zł, lecz były to miłe złego początki. Na niewiele zdaje się obserwacja wskaźników analizy technicznej zarówno RSI jak i MACD wskazywały w kolejnych fazach bessy duże wyprzedanie walorów dewelopera, jednak korekty wzrostowe były płytkie i krótkotrwałe. W takiej sytuacji decyzje o kupnie akcji Orco podejmowane w przekonaniu o osiągnięciu dna, poniżej którego kurs już nie spadnie, przypominały próby złapania spadającego noża wkrótce akcje taniały jeszcze bardziej. Dopiero komunikat o sprzedaży biurowca w Niemczech sprawił, że akcje Orco stały się poszukiwanym towarem i kurs błyskawicznie ruszył w górę. W ciągu około półtora miesiąca można było się wzbogacić o 100%. Tak szybka zwyżka notowań w okolice 13 zł zapewne skończy się realizacją zysków. Byki nie mogą dopuścić do przekonującego przebicia wsparcia 10 zł. W przeciwnym razie trend spadkowy tylko się ugruntuje. Dane finansowe Skonsolidowane sprawozdanie finansowe (tys. EUR) I-VI'11 I-VI'12 zmiana % BILANS Aktywa 1 809 455 1 622 360-10,3 Aktywa trwałe 1 170 316 1 127 374-3,7 Aktywa obrotowe 639 139 494 986-22,6 Zapasy 406 325 381 206-6,2 Kapitał własny 286 754 334 470 16,6 Kapitał mniejszości 51 440 9 949-80,7 Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 1 471 261 1 277 941-13,1 Zobowiązania długoterminowe 463 122 573 384 23,8 4

Zobowiązania krótkoterminowe 1 008 139 704 557-30,1 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Przychody netto ze sprzedaży 73 220 64 146-12,4 Zysk (strata) z działalności operacyjnej 18 904-9 012 Zysk (strata) brutto -2 041-5 958 191,9 Zysk (strata) netto -7 503-7 002-6,7 RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej 10 991 Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej 97 057 Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej -101 585 Przepływy pieniężne netto 6 463 Środki pieniężne na początek okresu 37 096 Środki pieniężne na koniec okresu 43 936 Liczba akcji (tys.) 14 054 17 054 21,35 Wartość księgowa na jedną akcję 20,40 19,61-3,88 Zysk (strata) na jedną akcję -0,53-0,41-23,09 Źródło: Notoria Wskaźniki finansowe ZYSKOWNOŚĆ I-VI'11 I-VI'12 Marża zysku operacyjnego 25,8% -14,0% Marża zysku brutto -2,8% -9,3% Marża zysku netto -10,2% -10,9% Stopa zwrotu z kapitału własnego -5,2% -4,2% Stopa zwrotu z aktywów -0,8% -0,9% PŁYNNOŚĆ 2011-06-30 2012-06-30 Kapitał pracujący -369 000-209 571 Wskaźnik płynności bieżącej 0,63 0,70 Wskaźnik płynności szybkiej 0,23 0,16 Wskaźnik podwyższonej płynności 0,15 0,07 AKTYWNOŚĆ I-VI'11 I-VI'12 Rotacja należności 189,7 185,3 Rotacja aktywów 4 448,3 4 552,5 ZADŁUŻENIE 2011-06-30 2012-06-30 Wskaźnik pokrycia majątku 24,5% 29,7% Stopa zadłużenia 81,3% 78,8% Wskaźnik obsługi zadłużenia 0,9 1,1 Źródło: Notoria Wyniki I półrocza pogrążyły odpisy na utratę wartości aktywów, które wraz z amortyzacją i rezerwami zamknęły się kwotą 25,8 mln EUR. W analogicznym okresie poprzedniego roku było to tylko 3,5 mln EUR. Do tego przychody zmniejszyły się o ponad 12%, co w sumie przełożyło się na 9 mln EUR straty operacyjnej. Wynik netto jest o 2 mln EUR wyższy za sprawą dodatniego salda przychodów i kosztów finansowych. 5

W bilansie widać poprawę w zobowiązaniach, które spadły łącznie o 13%, z czego zobowiązania krótkoterminowe zmniejszyły się o 30%, podczas gdy długoterminowe wzrosły o 24%. Spółka nadal jest jednak mocno zadłużona. Martwi bardzo niski odczyt wskaźnika płynności bieżącej. Wzorcowa jego wartość mieści się w granicach 1,3-2, tymczasem dla Orco wynosi zaledwie 0,70. Może to oznaczać że firma ma, bądź w najbliższej przyszłości będzie miała kłopoty z terminowym regulowaniem zobowiązań. Analiza porównawcza konkurencji Wybrane dane za 2011 r. Atlas Estates Orco Property Plaza Centers Reinhold Ronson Europe Warimpex Przychody ze sprzedaży (tys. PLN) 238 679 782 489 252 084 4 819 96 674 286 761 Wynik operacyjny (tys. PLN) 22 936 176 429-159 636-17 371 824 42 680 Wynik netto (tys. PLN) -92 691-235 226 41 279-31 514 6 826 28 616 Wynik netto na akcję (PLN) -1,84-13,79 0,14-4,50 0,03 0,53 Wartość księgowa na akcję (PLN) 6,74 68,17 8,19-2,96 1,56 6,49 Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej (tys. PLN) 127 796 174 287-421 389 111 939-14 897 36 266 Aktywa (tys. PLN) 1 431 224 7 519 041 5 956 170 82 064 765 961 1 820 980 Kapitał własny (tys. PLN) 339 356 1 162 480 2 394 444-20 724 424 203 350 619 Marża zysku operacyjnego 9,6% 22,5% -63,3% - 0,9% 14,9% Marża zysku brutto -42,7% -26,6% 50,9% - 5,6% 10,9% Marża zysku netto -38,8% -30,1% 16,4% - 7,1% 10,0% Zwrot na kapitale (ROE) (%) -27,3% -20,2% 1,7% - 1,6% 8,2% Zwrot na aktywach (ROA) (%) -6,5% -3,1% 0,7% -38,4% 0,9% 1,6% Wskaźnik płynności bieżącej 0,83 0,56 2,38 0,81 3,41 0,20 Stopa zadłużenia (%) 76,1% 83,8% 59,2% 125,3% 44,1% 81,4% Źródło: Notoria Branża deweloperska ma bardzo liczną reprezentację krajową na GPW, toteż dla potrzeb analizy porównawczej wybrano tylko konkurentów Orco Property o zagranicznych korzeniach. Na ich tle spółka prezentuje się niekorzystnie. Spółka osiąga największe przychody, ale ma problemy z przekuciem ich na zysk dla akcjonariuszy. Przeciwnie, z ujemnym ROE na poziomie 16,3% wypada lepiej tylko od Atlas Estates. Pod względem stopy zadłużenia natomiast w gorszej sytuacji znajduje sie tylko Reinhold. Orco ma najniższy wskaźnik płynności bieżącej. Biorąc to wszystko pod uwagę, trudni się dziwić, że akcje dewelopera systematycznie tracą na wartości, a wartość wskaźnika C/WK wynosi niespełna 0,2. 6

Analiza sektora Od stycznia do września 2012 r. oddano do użytkowania 104,6 tys. mieszkań, tj. o 20,5% więcej niż w analogicznym okresie 2011 r. (w którym odnotowano spadek o 11,1%) i o 7,1% więcej niż w 2010 r. podał Główny Urząd Statystyczny. O 9,4% spadła liczba pozwoleń na budowę mieszkań, a liczba rozpoczętych budów zmniejszyła się o 9%. Największy udział (54,6%) w przyroście nowych zasobów mieszkaniowych mieli inwestorzy indywidualni, następnie deweloperzy (39,9%), a reszta przypadła na spółdzielnie mieszkaniowe. Budownictwo jest trzecim co do wielkości sektorem polskiej gospodarki po przemyśle oraz handlu. Jego udział w wytwarzanym PKB wyniósł w 2011 r. 7,06 %. Mimo, że rok 2012 jest rekordowym dla branży budowlanej pod względem wysokości przychodów, to sytuacja sektora jest niestabilna. Branża notuje wysokie tempo upadłości, od stycznia do maja upadło 300 firm budowlanych. Niemal co trzecia upadłość w tym roku dotyczyła branży budowlanej. Główną przyczyną trudności finansowych przedsiębiorstw z tego sektora są narastające problemy z zatorami płatniczymi. Jak podała firma doradcza REAS, liczba nowych mieszkań dodanych do oferty w III kwartale w 6 największych aglomeracjach spadła prawie o połowę, do 6,4 tys. w porównaniu z II kwartałem. Łączna liczba mieszkań oferowanych do sprzedaży wyniosła na koniec kwartału przekroczyła 55,7 tys. to o 2% mniej niż trzy miesiące wcześniej. Eksperci zakładają, że spadek podaży przyczyni się do osłabienia konkurencji i zmniejszenia presji na ceny mieszkań w najbliższych kwartałach. Będzie to jednak proces długotrwały. Deweloperzy funkcjonujący na rynku mieszkaniowym mimo ożywienia gospodarczego mogą notować nieco gorsze wyniki niż spółki działające w segmencie hoteli i biurowców. Ci pierwsi bowiem zmuszenia są działać w warunkach zaostrzonej przez Komisję Nadzoru Finansowego tzw. Rekomendacji T (zbiór zasad, adresowanych do banków, dotyczących zarządzania i oceny ryzyk związanych z udzielanymi kredytami detalicznym) i zakończenia w 2012 r. rządowego programu Rodzina na Swoim. Niemniej wydaje się, że spośród krajów Europy Środkowo-Wschodniej, polska mieszkaniówka ma przed sobą najlepsze perspektywy. Siła nabywcza klientów wykorzystujących kredyt hipoteczny w 2012 r. spadnie, ze względu na słabszy dostęp do tego instrumentu. Ponadto oczekiwany jest wzrost kosztów kredytów hipotecznych. Z kolei w kwietniu weszły w życie nowe przepisy narzucające sposób finansowania projektów wyłącznie długiem i z kapitałów własnych lub, w przypadku finansowania ze środków pozyskanych od nabywców, zapewnienia dodatkowych gwarancji bankowych zapewniających bezpieczeństwo pieniędzy klientów. Wszystko to może znacząco utrudnić deweloperom zapewnienie finansowania projektów. Narodowy Bank Polski przestrzega przed rosnącym ryzykiem działania firm deweloperskich. Według raportu banku centralnego poświęconemu rynkowi nieruchomości, zarówno analiza wskaźnikowa firm, jak też symulacja ich działalności inwestycyjnej, pokazują, że budowa mieszkań jest rentowna, jednak jeśli dynamika nowych projektów nie wyhamuje, 7

rynek mogą czekać znaczniejsze korekty cen i problemy firm. Wieści z branży J.W. Construction oraz Black Lion NFI podpisały aneks, na mocy którego cena i inne warunki transakcji dotyczącej warszawskich nieruchomości przy ul. Kasprzaka stały się ostateczne. Wartość transakcji wyniosła 155 mln zł netto. Walne zgromadzenie LC Corp zdecydowało o niewypłaceniu dywidendy z jednostkowego zysku 5,12 mln zł za 2011 r. Zasili on kapitał zapasowy. Deweloper planuje zakończenie budowy Wola Center w 2013 r. W kompleksie przy ul. Przyokopowej staną cztery biurowce o łącznej powierzchni najmu 31 tys. m.kw. Biura zajmą ponad 27 tys. m.kw., a lokale handlowo-usługowena parterze około 3,5 tys. m.kw. Ronson rozważa wejście w segment biurowy. Władze dewelopera doszły do słusznego wniosku, że należy zdywersyfikować działalność nie tylko geograficznie, lecz także działać w różnych segmentach. Jeszcze w 2012 r. spółka chce kupić w Warszawie grunt pod budynek biurowy. W III kwartale Atlas Estates planuje rozpocząć prace budowlane w ramach trzeciego etapu realizacji projektu Capital Art Apartments na warszawskiej Woli. Spółka sprzedała 219 lokali powstałych w I etapie oraz 287 z 300 apartamentów wybudowanych w II etapie. Łącznie inwestycja jest obliczona na 739 apartamentów, parking oraz lokale handlowousługowe. 6 września Atlas zawarł z Unibep SA umowę generalnego wykonawstwa inwestycji za wynagrodzeniem w wysokości 38,3 mln zł. Termin realizacji określono na 24 miesiące. Plaza Centers wystawiło na sprzedaż działkę w Kielcach, gdzie za około 400 mln zł miała wybudować galerię handlową. Budowa miała ruszyć na początku 2010 r., a otwarcie placówki zaplanowano na 2012 r. W 2013 r. ma za to rozpocząć się budowa galerii w Łodzi, Belgradzie, Bukareszcie i Timisoarze. Warimpex chce sprzedać warszawski biurowiec Le Palais. Deweloper prowadzi w tej sprawie rozmowy z jednym z funduszy, a umowa przedwstępna może zostać podpisana pod koniec 2012 r. lub na początku 2013 r. Firma liczy też, że do końca roku sfinalizuje sprzedaż 50% udziałów w warszawskim hotelu InterContinetal. Wstępne porozumienie podpisała w kwietniu. Globe Trade Centre w II kwartale 2012 r. poniósł stratę netto w wysokości 14,5 mln EUR wynikłą z przeszacowania wartości nieruchomości. Analiza makroekonomiczna Wskaźniki makro na koniec 2011 r. Niemcy Polska Węgry Czechy PKB (mld EUR) 2 573 128,0-153,2 PKB (%) 3,0 5,2 1,7 1,7 Nadwyżka/deficyt budżetowy (% PKB) -1,0-1,7 +3,5 3,7 Inflacja (%) 2,6 4,6 3,9 1,9 Bezrobocie (%) 6,6 8,5 11,0 8,6 8

Eksport towarów (mld EUR) 986,0 52,8 79,9 116,5 Import towarów (mld EUR) 805,0 63,7 73,0 108,8 Źródło: MG Polska Dynamika Produktu Krajowego Brutto w II kwartale 2012 r. wyniosła zaledwie 2,4%, podczas gdy oczekiwano wyniku +2,9%. Dane oczyszczone z wahań sezonowych wskazują, że spowolnienie obserwowane w drugim kwartale dotknęło przede wszystkim sektor przemysłowy oraz handel, w tym branżę motoryzacyjną. Korzystnie wypadły natomiast pozostałe sektory usług. Z danych GUS wynika, że spadają nowe zamówienia w przemyśle. Są o 5,2% niższe niż rok temu, w tym zagraniczne o 7,3% niższe niż rok temu. Według analityków Ministerstwa Gospodarki, w II połowie 2012 r. dynamika produktu powinna być zbliżona do 2%. Resort obniżył całoroczną prognozę wzrostu PKB w 2012 r. do 2,5 z 3,0% prognozowanych wcześniej. Eksperci oczekują kontynuacji pozytywnego wkładu eksportu netto na dynamikę PKB. Ograniczone powinno zostać spowolnienie konsumpcji prywatnej. Ponadto analitycy resortu prognozują, że poziom inwestycji w drugiej połowie 2012 r. będzie zbliżony do analogicznego okresu ubiegłego roku. Rząd przyjął projekt budżetu na 2013 r., który zakłada, że deficyt nie przekroczy 35,5 mld zł. Gospodarka będzie rozwijać się w przyszłym roku w tempie 2,2%, a średnioroczna inflacja wyniesie 2,7%. Dochody zaplanowano na kwotę 299,18 mld zł, wydatki na 334,78 mld zł. Wpływy z podatku VAT mają być wyższe o 4%, z akcyzy o 3,4%, z podatku CIT o 11,3%, zaś z PIT o 6,2%. Planowane jest utrzymanie zamrożenia funduszu wynagrodzeń we wszystkich jednostkach państwowej sfery budżetowej. Według wiceministra pracy Jacka Męciny stopa bezrobocia we wrześniu może wynieść 12,5-12,6%, a na koniec roku zbliży się do 13%. Mimo niezadowolenia i protestów różnych ugrupowań społecznych, podniesienie wieku emerytalnego zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn do 67. roku życia stało się faktem. Ustawa nowelizująca przepisy ustawy o emeryturach i rentach, bez poprawek uchwalona przez Sejm. Reforma emerytalna będzie przeprowadzana stopniowo. Rozpocznie się z początkiem 2013 r. i obejmie kobiety urodzone po 31 grudnia 1952 r. oraz mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 r. Od 1 lutego 2012 r. pracodawcy i samozatrudnieni płacą składkę rentową wyższą o 2 punkty procentowe od dotychczasowej. Według ekspertów Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, będzie to oznaczało nie tylko wzrost bezrobocia, ale też powiększanie się szarej strefy w gospodarce. Niemcy Według jesiennej prognozy rządu PKB w 2012 r. wzrośnie o 0,8%, czyli nieco bardziej, niż zakładano wiosną (wzrost o 0,7%). Na 2013 r. prognozuje się jednak tylko 1% wzrostu gospodarczego, podczas gdy wcześniej mówiono o 1,6% zwyżce PKB. Bundestag uchwalił pod koniec listopada 2011 r. budżet Niemiec na 2012 r. Pomimo kryzysu zadłużenia w strefie euro niemieckie państwo zaciągnie w przyszłym roku 26,1 mld EUR długu, o blisko 4 mld więcej niż w 2011 r. Chadecko-liberalny rząd Niemiec zaplanował na 2012 r. wydatki w 9

wysokości 306,2 mld euro. Inwestycje państwa mają wynieść 26,8 mld euro. Według danych Federalnego Urzędu Statystycznego w sierpniu Niemcy wyeksportowały towary o łącznej wartości 90,1 mld EUR. Import wyniósł 73,8 mld EUR. W porównaniu z sierpniem 2011 r. eksport wzrósł o 5,8%, natomiast import o 0,4%. Według wstępnych danych opublikowanych przez federalne ministerstwo gospodarki w sierpniu nastąpił spadek produkcji w niemieckim przetwórstwie przemysłowym o 0,5% w stosunku do miesiąca poprzedniego. W lipcu miał miejsce wzrost produkcji o 1,2%. Według danych Federalnego Urzędu Statystycznego sprzedaż detaliczna niemieckich przedsiębiorstw spadła w sierpniu realnie o 0,8% w porównaniu z rokiem poprzednim. Nominalnie odnotowano wzrost o 1,7%. W porównaniu z lipcem 2012 r. obroty wzrosły nominalnie o 1,0, a realnie o 0,3 procent. W skali roku odnotowano wzrost w obszarze sprzedaży produktów spożywczych, napojów oraz tytoniu (realnie o 0,8% przy nominalnym wzroście na poziomie 4,2 proc.), w tym obroty supermarketów i hipermarketów zwiększyły się realnie o 0,9% (przy nominalnym wzroście na poziomie 4,3%). Obroty drobnych sklepów spożywczych obniżyły się realnie o 0,4% przy nominalnym wzroście o 2,7%. Rosnące ceny oraz wyższe bezrobocie niepokoją konsumentów. Perspektywy rozwoju sytuacji dochodowej oceniają oni najgorzej od dwóch lat, wynika z badania Gfk przeprowadzonego na grupie 2000 Niemców. Chociaż strach przed recesją opadł, zapowiadana redukcja etatów w Deutsche Banku, narzucenie skrócenia czasu pracy w Oplu oraz inne podobnie wiadomości nie nastrajają optymistycznie. Do tego dochodzą rekordowe ceny benzyny, które przyczyniły się do tego, że w sierpniu ceny wzrosły o 2,1%. Wrzesień przyniósł dalsze pogorszenie nastrojów w niemieckiej gospodarce. Indeks Ifo (indeks klimatu gospodarczego Instytutu Badań nad Gospodarką z siedzibą w Monachium) obniżył się z 102,3 do 101,4 punktów. Był to piąty spadek z rzędu. Wciąż dominują czynniki wpływające hamująco na koniunkturę. Węgry Węgierski Bank Narodowy MNB przedstawił pod koniec września prognozę dla węgierskiej gospodarki, w której na 2012 r. przewiduje głębszy spadek gospodarczy od prognozowanego wcześniej (PKB na poziomie -0,8%, zamiast -1,4%), a poziom wzrostu gospodarczego w 2013 r. skorygował do 0,7% z 0,8%. Według autorów raportu przemysł budowlany powinien powoli zacząć wychodzić z kilkuletniej zapaści, a rolnictwo po obecnym fatalnym roku może się wykazać w 2013 r. lepszymi wynikami. Inflacja nabiera tempa wskutek wzrostu cen nośników energii, żywności i kosztów jej wytwarzania oraz podwyżek podatków. Zamiast prognozowanej na rok bieżący inflacji w wysokości 5,3% bank centralny przewiduje osiągnięcie poziomu 5,8%, a w roku przyszłym 5% (zamiast 3,5%). Osiągnięcie 3%-wego celu inflacyjnego może być możliwe dopiero w drugiej połowie 2014 r., o ile nie nastąpią kolejne podwyżki podatków. Poziom deficytu budżetowego autorzy raportu szacują na 2,8% PKB w bieżącym roku (zamiast 2,5%), a w 2013 roku na 2,4% PKB (zamiast 2,2%). Według Morgan Stanley zadłużenie Węgier dałoby się utrzymać w ryzach gdyby wzrost gospodarczy kształtował się na poziomie 1,5%, przy równoczesnej zdyscyplinowanej polityce budżetowej. Zdaniem analityków Węgry borykają się z 10

trzema zasadniczymi problemami: słabym wzrostem gospodarczym, nieobliczalną polityką gospodarczą oraz zanikiem kredytowania przedsiębiorstw. Morgan Stanley przewiduje, że węgierski PKB skurczy się bieżącym roku o 1,2%, zaś w przyszłym ukształtuje się na poziomie 0,7%. Ministrowie finansów krajów UE podjęli decyzję o częściowym zawieszeniu unijnych funduszy spójności na 2013 r. dla Węgier. To kara za nadmierny deficyt finansów publicznych. Wyliczona przez Komisję Europejską suma 495 mln EUR do zawieszenia dla Węgier odpowiada 0,5% PKB tego kraju. Po agencjach Moody's i Standard & Poor's, także Fitch obniżył rating Węgier do poziomu śmieciowego, BB+, z perspektywą negatywną. Wszystko z powodu impasu między Budapesztem a UE i MFW w sprawie pomocy finansowej dla Węgier. Pod koniec 2011 r. Węgry zwróciły się do Unii Europejskiej i Międzynarodowego Funduszu Walutowego o kredyty ratunkowe. Rozmowy na ten temat załamały się jednak za sprawą uchwalonych na Węgrzech ustaw, mogących zagrozić niezależności banku centralnego tego kraju. Czechy Według danych Czeskiego Urzędu Statystycznego (CSU) Produkt Krajowy Brutto Republiki Czeskiej w II kwartale br. w porównaniu z poprzednim kwartałem obniżył się o 0,2 %. Czeska gospodarka nadal więc znajduje się w recesji. Recesja ma miejsce, gdy PKB obniży się w dwóch kolejnych kwartałach, czeskie PKB spadło już po raz trzeci. W stosunku międzyrocznym czeskie PKB w II kwartale obniżyło się o 1 %. Przyczyną spadku PKB jest przede wszystkim utrzymujący się spadek popytu krajowego oraz wzrost nadwyżki w handlu zagranicznym. Jak informuje CSU, ten problem utrzymuje się w Republice Czeskiej już ponad rok. Z powodu przewidywanej stagnacji w gospodarce rząd planuje podwyżkę podatku VAT oraz zamrożenie emerytur. Centroprawicowy gabinet jako jeden z głównych celów postawił sobie stopniowe wyeliminowanie deficytu budżetowego do 2016 r. W 2012 r. deficyt budżetowy Czech ma wynieść 3,5% PKB. Czechy nie przystąpią do międzyrządowego paktu fiskalnego. Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Monetarnej, wymusza więcej dyscypliny w finansach publicznych, zwłaszcza w państwach eurolandu, ustanawiając nowe, bardziej automatyczne sankcje za łamanie dyscypliny. Ma wejść w życie 1 stycznia 2013 r., przy założeniu, że do tego czasu będzie ratyfikowany przez 12 z 17 państw strefy euro. Dla gospodarki czeskiej duże znaczenie ma handel zagraniczny. Czechy mają jedną z najbardziej otwartych gospodarek w Europie. Po znaczącym załamaniu się dynamiki handlu zagranicznego w 2009 r. (-20,1%), obroty handlowe w 2010 r. nabrały ponownego rozmachu i międzyrocznie wzrosły o 24,4%. Dominującą pozycję w czeskim eksporcie zajmują samochody, komputery, telewizory, urządzenia telefoniczne, druty i kable, meble do siedzenia oraz urządzenia elektryczne. Od 2005 r. eksport towarów i usług przeważa nad ich importem, chociaż dodatnie saldo wymiany handlowej obniża się. Największy wpływ na ten rezultat miało pogłębienie się deficytu w grupie paliw mineralnych. Około 80% obrotów towarowych stanowi wymiana z krajami UE. 11

Podsumowanie Kryzys w branży deweloperów nie oszczędził jednej z największych spółek działających w Europie Środkowo- Wschodniej. Orco zanotowało mocny spadek wyników finansowych. Teraz czas na odbudowę zaufania inwestorów. Pozytywnie należy ocenić restrukturyzację działalności grupy, w ramach której firma zamierza skupić się na najbardziej perspektywicznych miastach. Wydaje się, że w okresie koniunktury Orco nieco zbyt optymistycznie oceniło szanse wypracowania godziwych zysków z projektów w Rosji czy Chorwacji. Ale także w Polsce droga do realizacji skomplikowanych projektów deweloperskich nie była usłana różami. Wystarczy przypomnieć jak wielkie trudności musiano pokonać, by wznowić sztandarową inwestycję spółki w Warszawie budowę zaprojektowanego przez światowej sławy architekta Daniela Libeskinda apartamentowca Złota 44, rosnącego w bezpośrednim sąsiedztwie Pałacu Kultury i Nauki. Problemem Orco jest duże zadłużenie, m.in. dlatego giełdowi inwestorzy szerokim łukiem omijają jej walory notowane na GPW. W zasadzie przypominają o nich sobie tylko po publikacji pozytywnych informacji, jak np. o sprzedaży aktywów w Rosji, gdyż odżywają wówczas nadzieje na spłatę części zobowiązań. 12