Tematyka zajęć Oświecenie wiek rozumu W ryzach normy klasycznej. Oda Wymagania podstawowe. Uczeń: wyjaśnia, co znaczy termin oświecenie na podstawie tablic chronologicznych odczytuje informacje o granicach czasowych epoki zna nazwiska Kartezjusza i I. Kanta, kojarzy je z filozofią tego czasu wie, kim byli encyklopedyści, wymienia dwóch z nazwiska porównuje definicje haseł z francuskiej Encyklopedii albo słownika... ze współczesnymi znaczeniami tych samych haseł przedstawia założenia klasycyzmu, podaje przynajmniej dwie cechy charakterystyczne dla klasycyzmu i antyku wie, że Balon jest odą, wskazuje dwie cechy typowe dla ody, np. styl i temat w wierszu A. Naruszewicza odnajduje elementy opisane w Uważnym czytaniu Wymagania ponadpodstawowe. Uczeń: wyjaśnia związek między filozofią Kartezjusza a światopoglądem propagowanym w oświeceniu w kontekście grafik F. Goi objaśnia metaforykę łączącą światło i rozum w wierszu Balon wskazuje cechy ody wskazuje związki między sztuką oświecenia i antykiem (np. neoklasycyzm w architekturze) Procedury sprawdzania. Uczeń: pisze definicję encyklopedyczną hasła oświecenie (P) której w kontekście metafory światła objaśnia nazwę epoki (PP) na fotografii budowli klasycystycznej wskazuje przynajmniej dwie cechy charakterystyczne dla tego stylu (P) na fotografii budowli klasycystycznej wskazuje elementy typowe dla tego stylu i nawiązujące do antyku (PP) 1
Ćwiczenie czytania i rozumienia tekstów krytycznoliterackich Człowiek w stanie natury i człowiek uspołeczniony parafrazuje wypowiedzi krytyków na temat klasycyzmu, wskazuje główną myśl każdego z urywków na podstawie przeczytanych tekstów formułuje tezy na temat klasycyzmu i ustosunkowuje się do jednej z nich wie, kim był J. J. Rousseau i jakie miał poglądy na temat postępu i cywilizacji na podstawie fragmentu Rozprawy o pochodzeniu... porządkuje i zestawia informacje o człowieku dzikim i żyjącym w społeczeństwie ustosunkowuje się do różnych definicji i sposobów pojmowania tego, czym jest klasycyzm polemizuje lub potwierdza zdanie J. Kwiatkowskiego o Z. Herbercie jako klasyku wypowiada się na temat tego, czy różnorodne ujęcia tego samego problemu ułatwiają czy komplikują uczniowi poznanie i zbadanie danego zagadnienia własnymi słowami opisuje przedstawiony przez J. J. Rousseau świat pozorów wygłasza własne zdanie na temat tego, czy opinia J. J. Rousseau o istnieniu ludzi żyjących w sobie lub żyjących w opinii innych jest aktualna której zawiera istotne treści na temat różnych ujęć tego, czym jest klasycyzm (P) pisze syntetyczną notatkę o tym, jak krytyka literacka definiuje klasycyzm (PP) ustnie wypowiada się na temat stosunku J. J. Rousseau i ludzi współczesnych do cywilizacji i rozumu (P) wykorzystując uwagi J. Starobinskiego, ustnie wypowiada się na temat utopijnych aspektów niektórych myśli J. J. Rousseau (PP) 2
Pośród uczuć W pasterskim kostiumie. Konwencja wyjaśnia, czym był sentymentalizm i jakie zachowania były dla niego charakterystyczne omawiając sentymentalizm, cytuje odpowiednie fragmenty tekstów zamieszczonych w podręczniku odwołując się do tekstu V. Nabokowa, objaśnia, na czym polega różnica między sentymentalizmem a zdolnością przeżywanai szlachetnych uczuć wie, czym się charakteryzuje sielanka, i wskazuje jej cechy w wierszu Laura i Filon wskazuje w wierszu F. Karpińskiego treści sentymentalne wie, czym jest konwencja, i w omawianym wierszu wskazuje przynajmniej jeden konwencjonalny element (np. strój pasterski w sielance) przypomina, czym jest parodia, i w wierszu K. I. Gałczyńskiego wskazuje elementy parodiujące wiersz F. Karpińskiego porównuje sentymentalizm z racjonalizmem wypowiada własny pogląd na temat współczesnej uczuciowości wyjaśnia związek między sentymentalizmem J. J. Rousseau a ówczesną popularnością sielanki analizując wiersz F. Karpińskiego, wnioskuje o typowych cechach sielanki wyjaśnia, czym jest konwencja odnosząc się do tekstów i reprodukcji zamieszczonych w podręczniku, wskazuje konwencjonalne cechy sielanki spisuje katalog cech i zachowań człowieka sentymentalnego (P, PP) pisze analizę i interpretację wiersza F. Karpińskiego (P) pisze analizę porównawczą omawianych wierszy F. Karpińskiego i K. I. Gałczyńskiego (PP) 3
Dwoistość natury Żyć w zgodzie z naturą. Po co literaturze poematy opisowe? referuje stanowisko D. Diderota o potrzebie naśladowania natury referuje poglądy Woltera na temat natury ludzkiej wie, dlaczego w oświeceniu zakładano ogrody streszcza fragment Sofiówki zna cechy poematu opisowego i znajduje je w tekście S. Trembeckiego w kontekście myśli J. J. Rousseau wnioskuje o roli ogrodów w kulturze oświecenia wyjaśnia, dlaczego A. Mickiewicz uważał S. Trembeckiego za doskonałego twórcę poematu opisowego, formułuje własną ocenę o przeczytanym fragmencie Sofiówki zna rolę Puław w kształtowaniu kultury narodowej oraz wie, że były ośrodkiem życia kulturalnego Polski oświeceniowej porównuje różne oświeceniowe poglądy na temat natury porównuje na dowolnych przykładach sposoby przedstawiania natury w literaturze renesansu i oświecenia w wypowiedzi o pojmowaniu natury w renesansie i oświeceniu odnosi się do filozoficznych rozważań na ten temat wypowiada się na temat sposobu funkcjonowania tych samych motywów w tekście poetyckim i w innych tekstach, np. w obrazie streszcza wypowiedź A. Mickiewicza o Sofiówce wskazuje związek między oświeceniowym, sentymentalnym traktowaniem natury a na przykład Panem Tadeuszem opisuje dwa rodzaje ogrodów zakładanych w XVII wieku wygłasza krótki referat o znaczeniu Puław w polskiej kulturze ustnie zestawia wnioski wynikające z tekstów D. Diderota i Woltera (P) wykonuje zadanie 5 ze strony 229 podręcznika (PP) wypowiada się ustnie o Sofiówce jako o utworze nawiązującym dialog z innymi tekstami kultury (P, PP) przygotowuje konspekt wypowiedzi o ogrodach jako o szczególnym elemencie kultury oświecenia (P) przygotowuje konspekt wypowiedzi o roli natury w kulturze oświecenia (PP) 4
Figury teatru życia. Literat i filozof Figury teatru życia. Ateista i bigot Teatr w służbie polityki, czyli jak naprawić Rzeczpospolitą W niezmiennym teatrze życia (?) Głowa źle mi robiła. Czy to jeszcze polszczyzna? Reforma języka próbą naprawy Rzeczpospolitej odwołując się do tekstów satyr, charakteryzuje gatunek określa tematy poznanych utworów wnioskuje o roli, jaką satyra odgrywała w oświeceniu i dziś odwołując się do tekstów poetyckich i publicystycznych charakteryzuje libertyna, deistę i ateistę wyjaśnia, czym jest dewocja odwołując się do tekstów poetyckich, wyjaśnia, co znaczy określenie krzywe zwierciadło satyry wskazuje w tekście dramatu treści pozwalające określić czas akcji wskazuje w tekście dramatu treści publicystyczne i polityczne i na tej podstawie wyciąga wnioski na temat sensu komedii J. U. Niemcewicza charakteryzuje dwie przeciwstawne postawy społeczne opisane w dramacie i je ocenia wskazuje logiczny związek między reformą kraju a reformą języka wyjaśnia, czym była Komisja Edukacji Narodowej wnioskuje o tym, dlaczego literat i filozof byli dla autorów satyr tematami godnymi literackiej krytyki objaśnia rolę, jaką odgrywał w kulturze salon literacki i mecenat zestawia postawy zaprezentowane w satyrach z postawami propagowanymi przez oświeceniowych postępowców wyraża własny pogląd na temat społecznych skutków libertyznizmu wskazuje związek między sytuacją polityczną opisaną w dramacie a rzeczywistą sytuacją ówczesnej Polski i w tym kontekście przywołuje wiadomości z historii Polski podaje argumenty potwierdzające, że dramat J. U. Niemcewicza jest: a) komedią, b) komedią polityczną na podstawie tekstu Z. Libery pisze notatkę o roli salonu literackiego i mecenatu (P, PP) prezentuje współczesny tekst satyryczny (P) prezentuje współczesny tekst satyryczny, określa jego temat i krótko go interpretuje (PP) przygotowuje i wygłasza krótkie wystąpienie pt. Współczesne figury teatru życia (P, PP) 5
Ryknął Gaudenty jak lew rozjuszony opowieść o wojnie mnisiej Utopia to doskonałość Doskonałość to niewola! opowiada przebieg zdarzeń opisanych w Monachomachii na podstawie Monachomachii charakteryzuje poemat heroikomiczny podaje najważniejsze elementy łączące epos heroiczny i poemat heroikomiczny oraz elementy różnicujące te dwa gatunki od siebie wyjaśnia, na czym polega satyryczny sens poematu wskazuje w satyrze Świat zepsuty zabiegi poetyckie typowe dla tego gatunku wyjaśnia, skąd się wzięło i co znaczy pojęcie utopia wskazuje treści utopijne w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach zabiera głos w dyskusji na temat zagrożeń, jakie niesie ze sobą państwo utopijne w dyskusji wykorzystuje przykłady zaczerpnięte z tekstów T. More a i T. Campanelli odnosząc się do artykułu J. Szackiego wskazuje zagrożenia, które niesie ze sobą utopia porównuje pod względem formalnym fragment Monachomachii z fragmentem eposu Homera w odniesieniu do satyr i Monachomachii wnioskuje o roli, jaką w kulturze oświecenia odgrywał śmiech w satyrze Świat zepsuty wskazuje tezy postawione przez poetę oraz środki stylistyczne, za pomocą których wzmocniono siłę wyrazu tez zabiera głos w dyskusji na temat potrzeby istnienia utopii w oświeceniu i innych epokach wskazuje związki między utopią a systemem totalitarnym wypowiada własne zdanie na temat ceny, jaką można zapłacić za bycie wolnym człowiekiem parafrazuje tekst J. Szackiego i właściwe łączy go z historią Polski wypowiada się na temat społecznych skutków stosowania utopijnych systemów politycznych której wykazuje związek Monachomachii z eposem antycznym (P) oraz szersze związki oświecenia z antykiem (PP) pisze rozprawkę na temat: Komu potrzebna jest utopia? (P, PP) przygotowuje konspekt referatu na temat zalet i wad społeczeństwa utopijnego (P, PP) przygotowuje i wygłasza pięciominutowy referat na temat zalet i wad społeczeństwa utopijnego (P, PP) 6
Poprawianie świata. Dydaktyzm oświecony Poprawianie świata. Bajka Poprawianie świata. Od dydaktyzmu do groźby. Paszkwil Wśród różnych form służby ojczyźnie wskazuje obszary życia społecznego będące przedmiotem kpiny i szyderczego śmiechu wymienia cele, które wyznaczali sobie oświeceniowi twórcy posługujący się satyrą i ironią wyjaśnia, na czym polega dydaktyzm oświeceniowy i wskazuje między innymi bajkę jako jego formę w poznanych bajkach wskazuje cechy bajki narracyjnej w tekście F. Zabłockiego wskazuje treści oskarżające i obelżywe w odniesieniu do tekstu F. Zabłockiego wyjaśnia, czym się charakteryzuje paszkwil zabiera głos w dyskusji o konsekwencjach ogłaszania paszkwili objaśnia, czym są publicystyka i poezja ulotna objaśnia, co to znaczy, że teatr oświeceniowy był teatrem publicystycznym w poznanych tekstach znajduje treści publicystyczne wyjaśnia rolę, jaką przypisywali sobie pisarze oświecenia wyjaśnia związek między dydaktyzmem oświecenia a oświeceniowym śmiechem objaśnia rolę, jaką w oświeceniowym dydaktyzmie odgrywała bajka wyjaśnia uniwersalny sens bajek wskazuje funkcje, jakie może pełnić paszkwil ocenia wpływ paszkwilu na życie polityczne i wyraża własny pogląd na moralny aspekt tej formy walki i oddziaływania społecznego objaśnia rolę publicystyki i poezji Sejmu Czteroletniego w kontekście historii Polski objaśnia różnicę między publicystyką a propagandą wypowiada się na temat związku między demokracją a wolnością słowa recytuje z pamięci jedną z oświeceniowych bajek (P, PP) której charakteryzuje paszkwil (P) której charakteryzuje paszkwil i ocenia skutki takich publikacji (PP) pisze tekst o charakterze publicystycznym, np. o absurdach szkolnych (P, PP) 7
Narodowa eschatologia wypowiada się na temat powodów pojawiania się w literaturze i plastyce alegorii śmierci ojczyzny podaje przykład tekstu mówiącego o śmierci Polski wskazuje w tekście J. P. Woronicza zabiegi wzmacniające siłę wyrazu utworu (np. dobór słownictwa, stosowanie wykrzyknień) porównuje literackie i plastyczne realizacje alegorii śmierci ojczyzny na przykładzie wiersza J. P. Woronicza objaśnia, na czym polega impresywna funkcja języka recytuje wiersz F. Karpińskiego Żale Sarmaty... (P, PP) pisze interpretację obrazu F. Smuglewicza Grób Ojczyzny (PP) 8