PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE W GIMNAZJUM W JANOWIE ROK SZKOLNY 2015/16 I. Przedmiotowy system oceniania z wiedzy o społeczeństwie jest zgodny ze Statutem Szkoły i Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania w Zespole Szkół Samorządowych w Janowie. Dostosowany jest do programu przeznaczonego do nauczania w gimnazjum. W klasach II i III zajęcia z wiedzy o społeczeństwie realizuje się wg nowej podstawy programowej do programu nauczania seria Dziś i jutro Wydawnictwa Nowej Ery (autor Teresa Kowalewska). Ewaluacja przedmiotowego systemu oceniania następuje po upływie roku szkolnego. II. Cele w nauczaniu wiedzy o społeczeństwie. Kształcenie w ramach przedmiotu Wiedza o społeczeństwie ma: wyposażyć uczniów w wiedzę i umiejętności obywatelskie; wzmocnić postawy, dzięki którym uczniowie będą lepiej przygotowani do uczestniczenia w życiu społeczeństwa obywatelskiego i demokratycznego państwa prawa; przygotować młodzież do kierowania własnym rozwojem. Realizowane są następujące cele: I. Wykorzystywanie i tworzenie informacji. znajduje i wykorzystuje informacje na temat życia publicznego; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy. II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów. rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i szuka ich rozwiązań. III. Współdziałanie w sprawach publicznych. współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje z nich. IV. Znajomość zasad i procedur demokracji. rozumie demokratyczne zasady i procedury i stosuje je w życiu szkoły oraz innych społeczności; rozpoznaje przypadki łamania norm demokratycznych i ocenia ich konsekwencje; wyjaśnia znaczenie indywidualnej i zbiorowej aktywności obywateli. V. Znajomość podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. opisuje sposób działania władz publicznych i innych instytucji; wykorzystuje swoją wiedzę o zasadach demokracji i ustroju Polski do rozumienia i oceny wydarzeń życia publicznego. VI. Rozumienie zasad gospodarki rynkowej. rozumie procesy gospodarcze oraz zasady racjonalnego gospodarowania w życiu codziennym; 1
analizuje możliwości dalszej nauki i kariery zawodowej. III. Ocenianie ma na celu: 1. pomóc nauczycielowi w realizacji zamierzonych celów, 2. dostarczyć informacji na temat efektywności własnej pracy i skuteczności zastosowanych metod, 3. dostarczyć informacji na temat przydatności dydaktycznej konkretnych pomocy naukowych, 4. zdiagnozować umiejętności uczniów, 5. dostarczyć informacji o postępach i wynikach w nauce uczniów, 6. udzielać rodzicom informacji o pracy uczniów, o trudnościach, o mocnych stronach, 7. motywować uczniów do nauki, do angażowania się w obywatelskie działania. IV. Ocenianie polegać będzie na: bieżące ocenie indywidualnych odpowiedzi ustnych uczniów, sprawdzeniu pisemnej lub ustnej pracy domowej, ocenie pisemnej sprawdzianów, testów cząstkowych, kartkówek, ocenie umiejętności wyszukiwania informacji z Internetu, posługiwania się tekstami źródłowymi, środkami dydaktycznymi (np. podręcznik, słownik, encyklopedia, prasa), ocenie umiejętności komunikowania się z innymi, pracy w grupie, realizacji projektów edukacyjnych wykonywanych w ramach przedmiotu, stopnia aktywności ucznia na lekcji, występowania ucznia na forum klasy,szkoły (referowanie swojej pracy lub pracy grupy), wymianie poglądów, formułowania własnych sądów i ich argumentowania; sumujące sprawdzenie wiadomości i umiejętności uczniów, wystąpi na zakończenie działów programowych w formie testu bądź sprawdzianu; klasyfikacyjne wystąpi na zakończenie semestru, wystąpi na zakończenie roku szkolnego. Zadaniem oceniania bieżącego i sumującego jest pokazanie i ukierunkowanie ucznia na to, aby osiągał jak najlepsze umiejętności i wyniki w nauce. Ocenianie klasyfikacyjne służy rozpoznaniu indywidualnych predyspozycji, umiejętności i potrzeb ucznia, daje możliwość uszeregowania uczniów i porównania z innymi uczniami, ukierunkowania ze względu na dalsze etapy kształcenia, porównania jego osiągnięć ze standardami. V. Ocena wiedzy i umiejętności uczniów jest wyrażona w stopniu według następującej skali: stopień celujący - 6, stopień bardzo dobry 5, stopień dobry - 4, stopień dostateczny - 3, stopień dopuszczający 2, stopień niedostateczny - 1, odpowiednio do zrealizowanych kryteriów wymagań na poszczególne oceny. VI. Kryteria wymagań edukacyjnych z zakresu wiedzy o społeczeństwie. 2
Ocena niedostateczna ( 1 ) Uczeń nie potrafi wyjaśnić najważniejszych terminów i zagadnień omawianych na lekcjach, nie jest w stanie wykonać najprostszych zadań, nawet z pomocą nauczyciela. Nie interesuje się tematyką zajęć oraz nie współpracuje z grupą. Uniemożliwia pracę innym, całkowicie odmawia wykonania zadań błaznuje, bojkotuje propozycje nauczyciela i kolegów. Sporadycznie przynosi na lekcję podręcznik i zeszyt przedmiotowy, ma bardzo duże braki w zapisach lekcji i pracach domowych. Unika sprawdzianów i kartkówek. Odmawia udziału w pracach grupy przy realizacji projektów. 1. Poziom wymagań koniecznych. Ocena dopuszczająca ( 2 ) Uczeń potrafi pomocą nauczyciela wyjaśnić niektóre z terminów i zagadnień omawianych na lekcjach, oraz wykonać najprostsze zadania. Nie potrafi kojarzyć zagadnień. Posługuje się ubogim słownictwem. Popełnia błędy językowe i składniowe. Nie unika współpracy z grupą, ale nie wykazuje w tym własnej inicjatywy. Z pomocą innych (grupy) wykonuje proste zadania, często nie rozumie bądź nie akceptuje zasad pracy w grupie. Uaktywnia się tylko na wyraźne polecenie nauczyciela. Niekiedy dezorganizuje pracę kolegom, nie angażuje się, nie chce pomagać innym. Niekiedy przynosi na lekcję podręcznik i zeszyt przedmiotowy. Ma luki w zeszycie przedmiotowym w zapisach lekcji i w pracach domowych. 2. Poziom wymagań podstawowych. Ocena dostateczna Uczeń potrafi z pomocą nauczyciela wyjaśnić najważniejsze terminy i zagadnienia oraz wykonać typowe zadania o średnim stopniu trudności. Umie kojarzyć niektóre zagadnienia. Nie popełnia częstych błędów składniowych i językowych. Popełni nieliczne błędy rzeczowe. Aktywnie współpracuje z grupa, czasami sam zgłasza się do odpowiedzi. Potrafi korzystać z podstawowych źródeł wiedzy. Próbuje samodzielnie wyciągnąć wnioski dyskusji podczas pracy lekcyjnej. Jest przygotowany do lekcji. Ma w zeszycie przedmiotowym zapisane treści z lekcji, wykonane ćwiczenia i prace domowe. 3. Poziom wymagań rozszerzających. Ocena dobra Uczeń samodzielnie wyjaśnia najważniejsze terminy i zagadnienia, wykonując zadania złożone. Potrafi kojarzyć fakty, formułować własne opinie i wnioski. Umiejętnie wykorzystuje zdobyte informacje. Dba o styl wystąpienia. Odpowiedzi są samodzielne, poprawne pod względem składniowym i językowym. Zdarzają się mu czasem drugorzędne błędy. Aktywnie współpracuje z grupą i zachęca innych do aktywności. Często sam zgłasza się do odpowiedzi. Ma dobrze prowadzony zeszyt przedmiotowy z zapisami treści z lekcji i innych prac pisemnych. 4. Poziom wymagań dopełniających. Ocena bardzo dobra Uczeń samodzielnie wyjaśnia najważniejsze terminy i zagadnienia, a także wątki poboczne omówionych tematów lekcyjnych opanował więc pełen zakres wiedzy i umiejętności przewidzianych na III etapie edukacyjnym. Logicznie kojarzy fakty. Formułuje własne opinie 3
i wnioski oraz potrafi przekonywująco uzasadnić swoje zdanie. Posługuje się terminologią fachową, bogatym słownictwem i poprawnym językiem, słowa artykułuje w sposób płynny i wyraźny. Troszczy się o styl wystąpienia. W pracach pisemnych stosuje zasady ortografii. Aktywnie współpracuje z grupą, umie pełnić w grupie różne role, zachęca innych do aktywności i dba o dobrą jakość efektów pracy grupy. Wykazuje inicjatywę, nie będąc zachęcanym przez nauczyciela. Bierze aktywny udział w życiu klasy. 5. Wymagania wykraczające Ocena celująca Jego wiadomości i umiejętności wykraczają poza wiedzę na stopień bardzo dobry, ale ponadto dysponuje wiedzą wykraczającą poza materiał obowiązkowy. Swobodnie i poprawnie posługuje się powszechnie stosowaną terminologią fachową. Samodzielnie omawia zjawiska i procesy społeczno- polityczne, gospodarcze interpretuje je, ocenia i uzasadnia. Umie bronić własnego stanowiska posługując się właściwie dobranymi argumentami. Umiejętnie formułuje argumenty, potrafi wyjaśnić przyczyny i przewidzieć następstwa zjawisk, interpretować informacje, dobrze organizuje pracę swoją i innych, umie dostosować się do pracy w grupie, chętnie bierze na siebie odpowiedzialność za realizację różnych zadań. Autentycznie zainteresowany tym, co dzieje się na lekcjach, z inicjatywą pomysłowy, podejmuje się z własnej woli różnych zadań lekcyjnych, jak i poza lekcyjnych, pomaga innym i chętnie z nimi współpracuje. Korzysta z poza podręcznikowych źródeł informacji do, których potrafi samodzielnie dotrzeć. Osiąga sukcesy w konkursach i pozaszkolnych. Bierze czynny udział w życiu szkoły, wykazuje się aktywną i prospołeczną postawą, np. działając w kółku przedmiotowym aktywnie uczestniczy w życiu społecznym szkoły i środowiska lokalnego, pomaga słabszym w nauce. VII. Formy sprawdzania wiedzy i umiejętności: formy pisemne ( sprawdziany, testy, referaty, pisemne prace domowe i inne prace pisemne ), 1. formy ustne ( ustne prace domowe, odpowiedzi ustne, dyskusja rozmowa z uczniem ), 2. formy praktyczne ( prezentacje projektów, indywidualne i grupowe, wytwory pracy własnej, opracowanie i wykonanie projektów, pomocy dydaktycznych, opracowanie wiadomości prasowych, przedstawienie graficzne procesów, kreślenie schematów, wykresów z jednoczesnym ich omówieniem, sprawne posługiwanie się różnorodnymi źródłami wiedzy, obserwacji ucznia przez nauczyciela, aktywny udział na zajęciach lekcyjnych ). VIII. Narzędzia i czas pomiaru osiągnięć. 1. W ciągu semestru zostaną przeprowadzone przynajmniej dwa sprawdziany wiadomości, z którego każdy uczeń powinien uzyskać ocenę. 2. Prace pisemne (sprawdziany, testy,) są oceniane zgodnie z wymaganiami na poszczególne oceny z uwzględnieniem ilości zdobytych punktów w przeliczeniu na poniższą skalę procentową: 100% - ocena celująca 99% - 91% - ocena bardzo dobra 90% - 75% - ocena dobra 74% - 51% - ocena dostateczna 50% - 30% - ocena dopuszczająca 4
29% - 0% - ocena niedostateczna 3. Przynajmniej dwa razy w semestrze będzie sprawdzana odpowiedź ustna. 4. Praca domowa będzie sprawdzana przynajmniej jeden raz ciągu semestru (ilościowo i jakościowo). 5. Sprawdzanie prac długoterminowych (np. projekt, referat, album, folder, itp.). 6. Obserwacja ucznia, w której bierze się pod uwagę: - przygotowanie się do lekcji, - aktywność na lekcji - pracę w grupie, - udział i dobre wyniki w konkursie przedmiotowym, - pomoc nauczycielowi przy organizacji zajęć dla społeczności szkolnej. 7. Przeprowadzane będą krótkie sprawdziany na zakończenie bloku tematycznego w liczbie zależnej od potrzeb. 8. Kartkówki niezapowiedziane bądź zapowiedziane z jednej, dwóch lekcji w liczbie zależnej od potrzeb. 9. Ocena semestralna wystawiana jest z ocen uzyskanych za: - sprawdziany, testy, - kartkówki, - odpowiedzi ustne, -pisemne bądź ustne prace domowe, - aktywność, - prezentacja projektu, - prace dodatkowe. 10. W przypadku oceny wątpliwej, decydujące są oceny ze sprawdzianów, testów. 11. Ocena semestralna stawiana będzie co najmniej z czterech ocen cząstkowych. IX. Aktywność ucznia na lekcji będzie nagradzana plusami (3 plusy ocena bdb). Katalog plusów: 1. Poprawne rozwiązanie ćwiczenia na lekcji. 2. Zgłoszenie propozycji rozwiązania podanego problemu. 3. Poprawne odpowiedzi na pytania związane z nowymi treściami. 4. Pomoc koleżeńska na zajęciach, wyjaśnianie niezrozumiałych treści koleżance, koledze, grupie. 5. Zaangażowanie w tok lekcji. 6. Prace wg własnego pomysłu, dotyczące omawianych treści. 7. Uzupełnianie dodatkowych ćwiczeń, kart pracy. 8. Korzystanie z różnych źródeł informacji. 9. Zaangażowanie w realizację projektów, prowadzenia części lekcji. 10. Przygotowanie i prezentacja dodatkowych materiałów, wiadomości, ciekawostek związanych z omawianym materiałem. X. Sposoby informowania uczniów i rodziców (prawnych opiekunów) o postępach w nauce. 1. Oceny są jawne zarówno dla ucznia, jak i ich rodziców (prawnych opiekunów). 2. Sprawdzone i ocenione prace pisemne uczeń i jego rodzice (prawni opiekunowie) mogą otrzymać do wglądu na własną prośbę w ciągu miesiąca od wystawienia oceny. 3. Uczeń na bieżąco otrzymuje informacje o swoich postępach w nauce. 4. Na prośbę ucznia lub rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel udziela szczegółowej informacji o osiągnięciach ucznia uwzględniając: - postępy w nauce, - aktywność, 5
- systematyczność i pilność, - samodzielność pracy, - zachowanie na lekcji, - frekwencję. 5. Rodzice (prawni opiekunowie) ucznia informacje o jego postępach w nauce i zachowaniu na lekcji otrzymują: - na spotkaniach klasowych, - w czasie spotkań indywidualnych, - w postaci informacji pisemnej sygnalizowanej przez wychowawcę, nauczycieli przedmiotów lub innych pracowników szkoły, - poprzez zapis uwagi dokonywany w zeszycie przedmiotowym ucznia, - w postaci karty osiągnięć i postępów w nauce tzw. klasyfikacji śródrocznej przekazywanej przez wychowawcę rodzicom za pośrednictwem ucznia po klasyfikacyjnej radzie pedagogicznej. 6. Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów oraz rodziców (opiekunów prawnych) o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania, sposobu sprawdzania osiągnięć uczniów oraz o warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej 7. O przewidywanej ocenie semestralnej uczeń jest informowany na tydzień a ocenie rocznej na dwa tygodnie przed wystawieniem stopnia (informacja odnotowana w dzienniku lekcyjnym na stronie przeznaczonej dla przedmiotu wiedza o społeczeństwie o następującej treści: dn... poinformowałam uczniów o przewidywanych ocenach klasyfikacyjnych śródrocznych (rocznych). 8. W przypadku grożącej oceny niedostatecznej informujemy rodziców (opiekunów prawnych) pisemnie na miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej. 9. Ocena klasyfikacyjna może być zmieniona tylko w wyniku egzaminu poprawkowego, którego tryb przeprowadzenia reguluje Wewnątrzszkolny System Oceniania. 10. Ustalona przez nauczyciela albo uzyskana w wyniku egzaminu klasyfikacyjnego roczna ocena klasyfikacyjna jest ostateczna. 11. Przewidywana roczna ocena klasyfikacyjna, o której informacja przekazana jest uczniowi i jego rodzicom nie może być obniżona. 12. Prace klasowe są przechowywane przez nauczyciela do końca roku szkolnego. 13. Nauczyciel uzasadnia każdą bieżącą ocenę szkolną. 14. W trakcie bieżącego oceniania efektów pracy ucznia, jego osiągnięć oraz wkładanego wysiłku stosuje się ocenianie opisowe z zachowaniem zasad oceniania kształtującego. Każda forma sprawdzania osiągnięć ucznia otrzymuje informację zwrotną- komentarz ustny lub na piśmie, zawierający obowiązkowo cztery elementy: a) wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia, b) odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia, aby uzupełnić braki w wiedzy oraz opanować wymagane umiejętności, c) przekazanie uczniowi wskazówek, w jaki sposób powinien poprawić pracę, d) wskazanie uczniowi sposobu w jaki powinien pracować dalej. e) Rodzic ma prawo do uzyskania uzasadnienia oceny, o której mowa w ust. 13. Uzasadnienie nauczyciel przekazuje bezpośrednio zainteresowanej osobie w czasie konsultacji w wyznaczonych godzinach i dniach tygodnia lub podczas indywidualnych spotkań z rodzicem. XI. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej są zgodne z 116 Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania. 6
1. W ciągu dwóch dni od dnia poinformowania o proponowanej rocznej ocenie kwalifikacyjnej uczeń i jego rodzice mogą zgłosić do wychowawcy klasy zastrzeżenia dotyczące tej oceny. 2. Rodzice, wychowawca i nauczyciel przedmiotu analizują w dniu zgłoszenia zastrzeżenia, czy uczeń spełnia wszystkie kryteria umożliwiające mu ubieganie się o podwyższenie oceny z danego przedmiotu. 3. Informacja o przeprowadzonej rozmowie nauczyciela przedmiotu i wychowawcy klasy z rodzicami ucznia zostaje zapisana w dzienniku lekcyjnym z datą i podpisami wszystkich uczestników rozmowy. 4. Uczeń ma prawo ubiegać się o wyższą o jeden stopień od oceny proponowanej przez nauczyciela, jeżeli: Ocena klasyfikacyjna półroczna była, co najmniej taka jak proponowana, Wszystkie nieobecności ucznia na lekcjach są usprawiedliwione, Przynajmniej połowa ocen ze sprawdzianów, kartkówek i testów oraz odpowiedzi ustnych i prac domowych w drugim półroczu danego roku szkolnego jest równa lub wyższa od oceny, którą pragnie otrzymać uczeń, Uczeń posiada liczbę ocen nie mniejszą niż ta, którą przewiduje przedmiotowy system oceniania, W wyznaczonych przez nauczyciela terminach, uczeń przystąpił do zaliczenia prac pisemnych, odpowiedzi ustnych, kartkówek, sprawdzianów, testów i innych ocenianych form aktywności. Uczeń systematycznie prowadzi zeszyt przedmiotowy. 5. Jeżeli wszystkie wymagane kryteria konieczne do wystawienia wyższej niż przewidywana rocznej oceny kwalifikacyjnej z przedmiotu zostały spełnione przez ucznia, rodzice składają do dyrektora, w ciągu dwóch dni od daty rozmowy z nauczycielem i wychowawcą klasy pisemny wniosek o przeprowadzenie sprawdzianu weryfikacyjnego. 6. Sprawdzian weryfikacyjny zostaje przeprowadzony nie później niż trzy dni przed rocznym klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej. 7. Warunkiem otrzymania wyższej niż proponowana rocznej oceny klasyfikacyjnej jest uzyskanie przez ucznia 90% możliwych do zdobycia punktów ze sprawdzianu weryfikacyjnego. 8. W przypadku negatywnego dla ucznia wyniku sprawdzianu weryfikacyjnego otrzymuje on ocenę pierwotnie proponowaną przez nauczyciela. KONTRAKT 1. Sprawdziany wiadomości, (testy) są obowiązkowe. Jeżeli uczeń opuścił z przyczyn losowych sprawdzian powinien go napisać w terminie nie przekraczającym tygodnia od daty powrotu do szkoły. 2. Nauczyciel ma prawo odpytać z przewidzianego sprawdzianem zakresu materiału lub sprawdzić przewidziane sprawdzianem umiejętności ucznia, który nie pisał w terminie ww. sprawdzianu. 3. Sprawdziany są zapowiadane tydzień wcześniej. Omówiony zostaje zakres sprawdzianu i poprzedzony jest lekcja powtórzeniową. 7
4. Sprawdziany można poprawić, jeżeli uczeń otrzymał ocenę niedostateczną. Poprawa jest dobrowolna, w ciągu tygodnia od rozdania prac i tylko jeden raz w formie ustalonej przez nauczyciela. 5. Oceny ze sprawdzianów oraz z ich poprawy wpisywane są do dziennika lekcyjnego. 6. Kartkówki z ostatniej lekcji są mogą być niezapowiedziane i nie podlegają poprawie. 7. Kartkówki z 2 lekcji mogą być niezapowiedziane bądź zapowiedziane, przeprowadzane w liczbie zależnej od potrzeb i mogą podlegać poprawie ustnej. 8. Krótkie testy z trzech ostatnich lekcji muszą być zapowiedziane, nie mogą trwać dłużej niż 15 minut i podlegają poprawie. 9. Uczniowie z opinią poradni psychologiczno- pedagogicznej lub innej poradni specjalistycznej maja prawo wyboru formy sprawdzianu wiadomości (sprawdzian pisemny lub odpowiedź ustna) po wcześniejszym uzgodnieniu z nauczycielem. 10. Na koniec semestru nie przewiduje się sprawdzianu zaliczeniowego. 11. Nie ocenia się ucznia po dłuższej usprawiedliwionej nieobecności w szkole. 12. Każdy uczeń ma prawo do dodatkowej oceny za wykonane prace nadobowiązkowe. 13. Uczeń może być w semestrze jeden raz nie przygotowany do lekcji z wyjątkiem zapowiedzianych sprawdzianów, prac klasowych, kartkówek jednak musi to zgłosić przed zajęciami. Fakt ten zostanie odnotowany w dzienniku lekcyjnym, nie ma to jednak wpływu na ocenę końcową. 14. Zgłoszenie przez ucznia nie przygotowania do lekcji po wywołaniu go do odpowiedzi pociąga za sobą wpisanie do dziennika lekcyjnego oceny niedostatecznej. 15. Prawo do ulg w pytaniu zostaje zawieszone na miesiąc przed półroczem i zakończeniem roku szkolnego. 16. W klasach pierwszych na początku roku szkolnego stosuje się dwutygodniowy okres ochronny (nie stawia się ocen niedostatecznych). 17. Na każdej lekcji może być sprawdzone przygotowanie uczniów. 18. Uczeń powinien posiadać na lekcji podręcznik i zeszyt. 19. Na każdej lekcji mogą być sprawdzone ilościowo prace domowe, zaś jakościowo w miarę potrzeb, ale nie rzadziej niż dwa razy w semestrze. 20. Każdy uczeń musi uzyskać ocenę z realizacji 2-ch projektów edukacyjnych z przedmiotu. 21. Uczeń mający kłopoty z opanowaniem materiału może zwrócić się do nauczyciela w celu ustalenia, jaka forma wyrównania braków lub pokonania trudności będzie odpowiednia (mogą je uzupełnić wykonując dodatkowe zadania domowe). Najpóźniej na tydzień przed klasyfikacją semestralną i dwa tygodnie przed roczną klasyfikacyjną radą nie przeprowadza się sprawdzianów. 8