POWIATOWY URZĄD PRACY W LIPNIE 87-6 Lipno ul. Okrzei 7; tel : 54 288-67-, fax. 54 288 67-5 Urząd Pracy e-mail:toli@praca.gov.pl, www.puplipno.pl BEZROBOCIE W POWIECIE LIPNOWSKIM W LATACH 1992 215.
Spis Treści Spis Treści... 2 Wstęp... 3 1. Poziom Bezrobocia... 5 2.Struktura Bezrobocia... 13 3.Środki finansowe przeznaczone na aktywizację osób bezrobotnych... 23 4.Wpływ środków finansowych na rynek pracy... 27 Spis tabel i wykresów... 32 2
Wstęp Bezrobocie to zjawisko braku pracy zarobkowej dla osób zdolnych do pracy i gotowych do jej podjęcia w typowych warunkach płacowych występujących w gospodarce. Bezpośrednią przyczyną bezrobocia jest z reguły niewystarczająca liczba wolnych miejsc pracy dla ubiegających się o nie, przyczynami mogą być również wadliwa organizacja rynku pracy, brak odpowiednich kwalifikacji bezrobotnych, trudności mieszkaniowe uniemożliwiające migrację zarobkową, oferowanie zbyt niskich płac. Bezrobocie nie jest problemem jedynie ludzi bez pracy, problem ten jest problemem całego państwa. Każde państwo stara się podejmować kroki, które mają na celu zminimalizować skutki bezrobocia. Działania państwa zachodzące w tym zakresie można podzielić na aktywne i pasywne. Aktywna polityka w zakresie bezrobocia obejmuje wszelkie działania mające na celu rozwiązywać problemy związane z bezrobociem: szkolenia, dotacje na własną firmę, staż, przygotowania zawodowe, prace interwencyjne, roboty publiczne, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy. Pasywne formy to udzielanie zasiłków, świadczenia przedemerytalne, wcześniejsze emerytury. Prezentowany materiał jest próbą zebrania i ujednolicenia danych statystycznych związanych z bezrobociem w powiecie lipnowskim. Dane zawarte w materiale sięgają początku badań bezrobocia w Polsce i powstawania Urzędów Pracy. Pierwsza część zawiera zestawienie danych odnośnie bezrobocia w powiecie lipnowskim od rok 199, z uwzględnieniem stopy bezrobocia w odniesieniu do kraju i województwa. W tej części przedstawiona jest również sytuacja bezrobocia w gminach powiatu lipnowskiego od roku 21. 3
Najważniejszym aspektem przy badaniu bezrobocia jest zapoznanie się ze strukturą bezrobocia. Dzięki niej można tworzyć programy dostosowane do potrzeb określonych grup społecznych. W drugiej części materiału została zaprezentowana struktura bezrobocia wg wieku, wykształcenia, czasu pozostawania osobą bezrobotną. Powyższa struktura zostanie zaprezentowana od 2 roku, a także zaprezentowano strukturę osób bezrobotnych wg. stażu pracy od roku 25. Aby skutecznie niwelować skutki bezrobocia potrzebne są środki finansowe. Do Urzędów Pracy kierowane są środki z Funduszu Pracy i Unii Europejskiej. Wysokość środków jaka została przydzielona Urzędowi Pracy w latach 1994 215 zostanie przedstawiona w trzeciej części materiału. W rozdziale czwartym za pomocą wykresów i tabel zostanie przedstawione zależności miedzy środkami finansowymi przekazanymi na aktywizację osób bezrobotnych, a stopą bezrobocia, jak również czy środki te zmieniają strukturę bezrobocia. 4
1. Poziom Bezrobocia Zjawisko bezrobocia pojawiło się w Polsce na szeroką skalę na początku lat dziewięćdziesiątych, było to wynikiem zahamowania tempa wzrostu gospodarczego, które towarzyszyło zmianom gospodarczym kraju. Wysoki spadek popytu na towary spowodował spadek produkcji towarów, a w rezultacie zmniejszeniem zatrudnienia. Zjawisko zatrudniania znacznie mniejszej ilości osób, spośród osób poszukujących pracy stało się normą. Na poniższej tabeli zostały przedstawione dane odnośnie liczby osób zarejestrowanych wraz z liczbą uprawnionych do zasiłku, jak również udział procentowy osób z zasiłkiem do ogółu. Tabela 1.Liczba osób zarejestrowanych w Urzędzie Pracy wraz z liczbą osób uprawnionych do zasiłku w latach 1992-215. L. zarejestrowanych L. osób uprawnionych do zasiłku Lata Ogółem Kobiety Ogółem % 1992 5.85 2.478 3.48 6 1993 8.671 3.796 3.625 41,8 1994 8.995 3.895 4.128 45,9 1995 8.276 3.838 4.383 53 1996 7.968 3.916 3.968 49,8 1997 5.734 3.76 2.543 44,3 1998 5.245 3.145 1.461 27,8 1999 6.147 3.85 1.848 23,8 2 7.56 3.642 1.667 23,6 21 7.677 3.97 1.876 24,4 22 7.79 3.745 1.368 17,6 23 8.5 3.93 1.178 14,7 24 8.46 3.963 1.284 16 25 7.643 3.838 1.247 16,3 26 7.1 3.82 1.145 16,1 27 5.661 3.232 86 15,2 28 5.434 3.127 1.138 21 29 6.621 3.452 1.256 23,1 21 7.266 3.683 1.214 16,7 211 7.152 3.829 1.215 17 212 7.146 3623 1232 17,2 213 7.315 3735 126 14 214 6.257 3379 884 14,1 215 5161 2698 782 15,1 Źródło: Opracowanie na podstawie danych własnych PUP Lipno. 5
Początek lat dziewięćdziesiątych to gwałtowne skoki liczby osób bezrobotnych do roku 1998 w którym to roku była najniższa liczba osób bezrobotnych 5.245. Od roku 1998 liczba osób systematycznie choć bez znacznych różnic wzrastała aż do roku 27, by rok później znacznie spaść do 5.434. Od roku 28 następuje ponownie systematyczny powolny wzrost liczy osób zarejestrowanych w Urzędzie Pracy. Spadek liczby bezrobotnych ponownie pojawił się w roku 214. Wykres 1. Liczba osób zarejestrowanych w latach 1992-215. 1 9 8 7 6 5 4 8995 7968 8671 8276 5734 585 5245 7677 779 6147 756 85 846 7643 71 7266 7152 7315 7146 5661 6621 5434 6257 5161 3 2 1 L. zarejestrowanych W przeciwieństwie do liczby osób zarejestrowanych, krzywa prezentująca liczbę osób z prawem do zasiłku, od 1998 roku ulega tylko nieznacznym odchyleniom, utrzymuje się na stałym poziomie. W roku 1997 odnotowano znaczny spadek liczby osób posiadających prawo do zasiłku. 6
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 Wykres 2. Liczba osób zarejestrowanych wraz z liczbą osób uprawnionych do zasiłku w latach 1992-215. 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 8995 8276 8671 7968 585 4128 3625 348 4383 3968 5734 2543 5245 1461 7677 6147 1848 756 1667 1876 85 846 7643 779 1368 1178 1284 1247 71 5661 1145 86 1138 5434 1256 7266 6621 1214 1215 7146 7315 7152 1232 6257 126 5161 884 782 L. zarejestrowanych z zasiłkiem Stopa bezrobocia, czyli odsetek siły roboczej, która nie ma pracy, ale jest zarejestrowana jako chcąca podjąć zatrudnienie. Poniższy wykres prezentuje dane dotyczące stopy bezrobocia w latach 199 215. Na wykresie zestawione są dane w odniesieniu kraju, województwa i powiatu. Od roku 199 systematycznie wzrastała stopa bezrobocia zarówna w kraju, województwie jaki i w powiecie. Wzrost trwał do roku 1997, ponieważ rok 1998 odznaczał się spadkiem stopy bezrobocia o kilka punktów procentowych zarówna w kraju, województwie i powiecie. Tendencja spadkowa nie utrzymała się długo, gdyż rok 1999 przyniósł wzrost stopy bezrobocia aż do roku 23, przy czym stopa bezrobocia w powiecie lipnowskim w roku 24 wzrosła o 5,5 punktu procentowego. Po 25 roku w kraju, województwie, powiecie utrzymuje się tendencja spadkowa stopy bezrobocia, która najniższy poziom uzyskuje w roku 28. Po tym spadku od roku 29 do dnia dzisiejszego odnotowuje się systematyczny wzrost stopy bezrobocia w kraju, 7
199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 województwie oraz powiecie. Na koniec grudnia 215 stopa bezrobocia w kraju wynosiła 9,8%, w województwie 13,3%, a w powiecie lipnowskim 21,9%. Wykres 3. Stopa bezrobocia w latach 199-215 z podziałem na kraj, powiat, województwo. 35 3 29,7 28,6 27,2 28,9 28,7 21,9 21,7 22,5 23,8 24,2 28,4 28,7 25 24,6 23,5 22,7 21,9 22,4 24,4 21,6 22,8 25,5 19,7 23,3 21,8 19,7 22,6 22,3 21,6 2 2,8 19,4 18 17,6 19,3 16 14,9 16,6 17,4 18,1 19,1 15,8 17 18,1 22,3 15,7 16,5 18,2 15,3 15,2 18,2 15 16,4 17,1 16,4 16,9 15 13,4 15 14,9 13,6 13,6 13 13,4 12,4 13,4 12,5 1 11,4 11,4 11,9 7,8 1,3 1,4 11,5 9,5 5 6,1 2,8 21,9 13,3 9,8 Kraj woj.kujawsko - pomorskie woj.włocławski powiat lipnowski Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP Lipno, danych WUP 8
W poniższej tabeli zestawiono dane dotyczące liczby osób z prawem do zasiłku, osób zarejestrowanych w urzędzie a stopą bezrobocia w powiecie. Tabela 2.Liczba osób zarejestrowanych z prawem do zasiłku a stopa bezrobocia w powiecie w latach 1992-215. Lata l. zarejestrowanych z prawem do zasiłku Stopa bezrobocia 1992 3.48 15,3 1993 3.625 2,8 1994 4.128 23,3 1995 4.383 22,3 1996 3.968 21,8 1997 2.543 17,1 1998 1.461 15 1999 1.848 19,7 2 1.667 22,4 21 1.876 23,8 22 1.368 24,2 23 1.178 24,6 24 1.284 29,7 25 1.247 28,6 26 1.145 27,2 27 86 22,7 28 1.138 21,6 29 1.256 24,4 21 1.214 28,9 211 1.215 28,4 212 1.232 28,7 213 1.26 28,7 214 884 25,5 215 782 21,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych własnych PUP Lipno, danych WUP 9
Poniższa tabela prezentuje szczegółowe dane odnośnie liczby osób zarejestrowanych w Urzędzie Pracy z podziałem na gminy z uwzględnieniem podziału na lata. Tabela 3. Liczba osób bezrobotnych z podziałem na gminy w latach 21-215. Lata 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 Gmina Miasto Lipno Gmina Lipno 1873 1581 1755 173 1646 1537 1154 132 1271 1398 142 1472 152 1154 11 1291 1587 1573 1583 1459 134 15 113 1338 147 1459 1471 1492 1237 983 MiG Skępe 895 864 913 95 896 855 678 616 772 839 88 828 843 749 654 MiG Dobrzyo N/W 885 871 875 93 94 723 67 654 828 912 861 883 914 85 699 Gmina Wielgie Gmina Tłuchowo Gmina Kikół Gmina Bobrowniki 739 756 76 777 75 695 59 66 664 739 734 667 678 663 527 463 47 467 463 469 441 351 37 388 444 443 426 463 43 324 863 887 97 923 826 799 657 614 748 785 768 71 723 673 496 43 451 444 438 42 385 31 322 368 399 411 425 433 334 256 Gmina Chrostkowo 316 323 311 36 255 261 21 18 244 28 248 264 267 239 212 Wykres numer 4 przedstawia w sposób graficzny tendencję liczby bezrobocia w każdej gminie. Jak wskazują prezentowane dane najwięcej osób bezrobotnych w okresie 21 215 zamieszkiwało teren Miasta Lipna i gminę Lipno. Najmniej osób bezrobotnych pochodzi z gminy Chrostkowo, Bobrowniki i Tłuchowo. Analizując dane w badanym okresie można wyróżnić lata 27, 28 w których to w każdej gminie odnotowana spadek liczby osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy. 1
Wykres 4. Liczba osób zarejestrowanych z podziałem na gminy w latach 21 215. G. Chrostkowo G. Bobrowniki G. Kikół G. Tłuchowo G. Wielgie MiGDobrzyo MiG Skępe G. Lipno 215 214 213 212 211 21 29 28 27 26 25 24 23 22 21 M. Lipno 2 4 6 8 1 12 14 16 18 2 Na poniższym wykresie porównywane są dwie zmienne - liczbę osób uprawnionych do zasiłku w danym roku, oraz stopę bezrobocia w powicie lipnowskim w latach 1994 215. W latach 1994 1996 liczba osób z uprawnionych do zasiłku plasowała się około 4., nigdy więcej w badanych latach liczba osób nie była tak wysoka. W latach, w których liczba osób pobierających zasiłek była wysoka, stopa bezrobocia wynosiła ok. 2 %, co w porównaniu z późniejszymi latami wskazywało na stosunkowo niską stopę. W roku 1998 nastąpił znaczy spadek liczby osób z zasiłkiem. 11
Od 1999 do 21 roku liczba osób z zasiłkiem przekraczała 1.65 osób. Od 22 do 215 roku liczba ta uległa obniżeniu i utrzymywała się poniżej 14 osób. Odnosząc się do stopy bezrobocia, najwyższy jej poziom uzyskała w 24 roku i wynosił 29,7 %, po tym roku zanotowany znaczy spadek, aż do roku 28, w roku 29 nastąpił wzrost. Ponowny spadek stopy bezrobocia odnotowano w roku 214. Wykres 5. Liczba osób uprawnionych do zasiłku a stopa bezrobocia w powiecie w latach 1994-215. 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 4383 3968 22,3 21,8 2543 17,1 1461 22,4 15 1848 19,7 1667 24,2 1876 23,8 29,7 24,6 28,6 1284 1368 1178 1247 1145 27,2 86 22,7 1138 21,6 1256 28,9 24,2 1214 28,4 1215 28,7 28,7 21,9 25,5 1232 126 884 782 35 3 25 2 15 1 5 l. osób z zasiłkiem stopa bezrobocia 12
2.Struktura Bezrobocia Niezwykle istotną sprawą w możliwościach ograniczania bezrobocia jest nie tylko liczba bezrobotnych ale także ich struktura według różnych kryteriów. Do badanych kryteriów w strukturze bezrobocia należy: wykształcenie, wiek, doświadczenie zawodowe, czas pozostawania w rejestrach. Wykształcenie jest ważnym kryterium podziału bezrobotnych bowiem to wykształcenie często przyczynia się do podjęcia pracy bądź nie. W latach 2 215 w Urzędzie Pracy najwięcej zarejestrowanych osób posiadało wykształcenie gimnazjalne i poniżej, często liczba tych osób przekraczała 4 bezrobotnych. Najmniej osób z wykształceniem wyższym pozostaje w rejestrach urzędu, należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż od 26 roku liczby tych osób wzrosła i obecnie stanowi ok. 6. W latach 26 215 zmalała liczba osób zarejestrowanych posiadających wykształcenie zasadnicze zawodowe poniżej 3. Od roku 2 wzrosła liczba osób posiadających wykształcenie średnie ogólne, w roku 2 osoby te stanowiły około 5,4, zaś w roku 215, 12%. Powiększył się również procentowy udział osób z wykształceniem średnim zawodowym, w roku 2 osoby te stanowiły 13, w roku 215 18%. 13
Tabela 4. Struktura osób bezrobotnych wg. wykształcenia zarejestrowanych w latach 2-215. Bezrobotni wg Wykształcenia 2-215 Wyższe Średnie średnie zawodowe ogóle Zasadnicze Zawodowe Gimnazjalne i poniżej % ogółu 2 55,7 911 13 382 5,4 2.449 34,7 3.259 46,2 21 86 1,1 986 12,8 399 5,2 2.738 35,6 3.468 45,2 22 141 1,8 988 12,7 382 4,9 2.765 35,5 3.514 45,1 23 142 1,8 1.148 14,3 44 5 2.697 33.7 3.614 45,1 24 183 2,3 1.177 14,6 391 4,8 2.637 32,8 3.658 45,5 25 143 1,9 1.153 15,1 45 5,9 2.49 31,5 3.488 45,6 26 185 2,6 1.136 16 546 7,7 2.93 29,5 3.14 44,2 27 165 2,9 875 15,4 411 7,3 1.664 29,4 2.546 45 28 187 3,4 875 16,1 5 9,2 1.517 28 2.355 43,3 29 272 4,1 1.51 16 693 1,5 1.88 29,4 2.725 41,2 21 318 4,4 1.171 16,1 815 11,2 2.82 28,6 2.88 39,6 211 374 5,2 1222 17,1 829 11,6 1987 27,8 274 38,3 212 425 5,9 1262 17,6 81 11,3 21 28 2648 37 213 436 6 1295 17,7 841 11,5 262 28,2 2681 36,6 214 367 5,9 1142 18,2 7 11,2 171 27,2 2347 37,5 215 312 6 923 18 63 12 1413 27 194 37 Wykres 6. Struktura osób bezrobotnych wg wykształcenia w roku 2 i 215. 215 r. 6% 37% 18% 12% 27% wyższe policealne i średnie zawodowe średnie ogólne zas zawodowe gim i poniżej 14
W porównaniu do roku 2 zmalała liczba osób legitymujących się wykształceniem zasadniczym zawodowym z 35% do 27%, jak również w grupie osób z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej, z 46% do 37%. Natomiast wzrosła liczba osób z wykształcenie wyższym z 1% do 6%, średnim ogólnym z 5% do 12 %. Wykres 7. Liczba osób bezrobotnych wg wykształcenia. gim i poniżej zas. Zaw średnie ogólne średnie zaw wyższe 5 1 15 2 25 3 35 4 215 214 213 212 211 21 29 28 27 26 25 24 23 22 21 2 Uwzględnienie wieku osób bezrobotnych jest bardzo istotne ponieważ w innej sytuacji są osoby młode bez doświadczenia niż osoby starsze z doświadczenie zawodowym,bądź długą przerwą w zatrudnieniu. W rejestrach Urzędu Pracy najwięcej zarejestrowanych jest osób w przedziale wiekowy 25 34 lat, w roku 215 stanowią oni około 3 osób bezrobotnych. Ponadto w roku 215, osoby młode do 24 lat stanowią około 2% ogółu zarejestrowanych, natomiast osoby w wieku od 45 54 to 16 %. 15
Tabela 5. Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy wg wieku w latach 2-215. Bezrobotni wg Wieku 2-215 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 6-64 2 2.345 33,2 2.113 3 1.52 21,5 969 13,7 93 1,3 16,2 21 2.422 31,5 2.38 31 1.68 21 1.124 14,6 128 1,6 15,2 22 2.415 31 2.497 32 1.553 2 1.163 15 14 1,8 22,3 23 2.389 29,8 2.577 32,2 1.564 19,5 1.281 16 167 2,1 27,3 24 2.22 27,6 2.643 32,8 1.61 19,9 1.36 16,9 192 2,4 3.4 25 1.919 25,1 2.488 32,5 1.575 2,6 1.399 18,3 23 3 32,4 26 1.821 25,6 2.225 31,3 1.46 2,6 1.299 18,3 242 3,4 53,7 27 1.27 22,4 1.823 32,2 1.171 2,7 1.94 19,3 263 4,6 4,7 28 1.25 22,2 1.727 31,8 1.166 21,4 1.55 19,4 242 4,4 39,7 29 1.77 25,8 2.15 3,4 1.35 2,4 1.165 17,9 329 5 55,8 21 1.946 27 2.256 31 1.442 2 1.173 16,2 361 5 88 1,2 211 1.812 25,3 2.225 31,1 1.496 2,9 1.122 15,7 4 5,6 97 1,3 212 1.859 26 2.154 3,1 1.56 21 1.81 15,1 42 5,8 126 1,7 213 183 24,6 2177 29,8 163 21,9 114 15,6 461 6,3 131 1,8 214 148 22,5 1898 3,3 1335 21,3 114 16,2 442 7,1 16 2,6 215 153 2 1599 31 1166 23 851 16 363 7 159 3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych własnych PUP Lipno. Wykres 8. Struktura osób bezrobotnych wg wieku w roku 2 i 215. 215 r. 7% 3% 16% 2% 23% 31% 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 6 i więcej 16
Analizując dane związane z wiekiem osób bezrobotnych, porównując rok 2 i 215 zmiany zaszły w większości grup wiekowych. Ubyło osób od 18 24 roku życia o 13%. W przedziale 25 34 lat podobnie jak u osób w przedziale 35 44 wielkośd uległa niewielkiej zmianie, liczby te zwiększyły się o 1%. W przedziale wiekowym 45-54 bezrobocie wzrosło o 2.2%. O 6% zwiększyła się liczba osób w wieku od 55 59 lat, zaś o 2,8% u osób, które ukooczyły 6 lat i więcej. Wykres 9. Liczba osób bezrobotnych wg wieku. 6-64 55-59 45-54 35-44 25-34 18-24 215 214 213 212 211 21 29 28 27 26 25 24 23 22 21 2 5 1 15 2 25 3 17
Podsumowując dane odnośnie czasu pozostawania w rejestrze w Urzędzie Pracy dominują osoby zarejestrowane od 1-3 miesięcy. Od roku 28 odnotowano znaczny spadek osób zarejestrowanych powyżej 24 miesięcy, minimalny wzrost pojawił się dopiero w roku 214 i 215. Rok 215 przyniósł zmiany w strukturze osób bezrobotnych. Najliczniejszą grupę stanowią osoby, które pozostają w rejestrach osób bezrobotnych od 6 do 12 miesięcy. Tabela 6. Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy wg czasu pozostawania bez pracy w latach 2-215. Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy w miesiącach 2-215 do 1m 1 3m 3 6m 6 12m 12 24m Pow. 24m 2 381 5,4 1.84 15,4 1.64 15,1 1.18 16,7 1.815 25,7 1.532 21,7 21 428 5,6 895 11,6 95 12,4 1.488 19,4 1.677 21,8 2.239 3 22 421 5,4 1.58 13,6 872 11,2 1.24 15,5 1.718 22 2.517 32,3 23 47 5,9 1.91 13,6 971 12,1 1.243 15,5 1.521 19 2.79 34 24 384 4,7 865 1,8 871 1,1 1.344 16,7 1.712 21,3 2.87 36 25 56 6,6 1.41 13,6 897 11,7 1.14 15 1.268 16,6 2.791 36,5 26 374 5,3 879 12,4 948 13,4 1.174 16,5 1.189 16,7 2.536 35,7 27 44 7,3 862 15,2 87 14,2 83 14,2 911 16,1 1.874 33,1 28 467 8,6 1.28 22,2 859 15,8 938 17,3 652 12 1.31 24,1 29 476 7,2 1.27 18,2 1.2 18,1 1.364 2,1 1.244 18,8 1.13 17,1 21 63 8,7 1.638 22,5 1.125 15,5 1.68 14,7 1.249 17,2 1.556 21,4 211 452 6,3 1.26 16,8 1.15 15,4 1.177 16,5 1.689 23,6 1.523 21,3 212 621 8,7 131 18,2 187 15,2 134 18,7 12 16,7 1597 22,3 213 62 8,2 121 16,5 1326 18,1 1291 17,6 1424 19,5 1462 2 214 552 8,8 1521 24,3 899 14,4 873 13,9 1137 18,2 1275 2,4 215 362 7 665 13 913 18 1255 24 897 17 199 21 18
Wykres 1. Struktura osób bezrobotnych wg czasu pozostawania w rejestrach w roku 2 i 215. 215 r. 7% 21% 13% 17% 18% 24% do 1 m od 3-6 m od 12-24 m od 1-3 m od 6-12 m pow 24 m Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych własnych PUP Lipno. Porównując dane związane z czasem zarejestrowania w Urzędzie Pracy w roku 21 i 215 zanotowano wzrost bezrobocia w grupie osób zarejestrowanych do 1 miesiąca, z 6% do 7%, w grupie osób zarejestrowanych od 1 do 3 miesięcy widoczny jest wzrost bezrobocia z 11% do 13%, odnotowano również wzrost bezrobocia osób zarejestrowanych od 3 do 6 miesięcy z 12% do 18%. Wzrost bezrobocia widoczny jest również w grupie osób zarejestrowanych od 6 do 12 miesięcy z 19% do 24 %. Znaczny spadek zarejestrowano w grupie osób zarejestrowanych od 12 do 24 miesięcy z 22% do 17%, oraz w grupie osób zarejestrowanych powyżej 24 miesięcy zanotowano spadek aż o 9%. 19
Wykres 11. Liczba osób bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy w latach 2-215. pow 24 m 12-24 m 6-12 m 3-6 m 1-3 m do 1 215 214 213 212 211 21 29 28 27 26 25 24 23 22 21 2 5 1 15 2 25 3 35 Kolejnym kryterium w strukturze jest staż pracy. Wśród osób zarejestrowanych w urzędzie dominują osoby bez stażu pracy, to jest osoby, które nie mogą udokumentować żadnych okresów pracy. W roku 215 osoby bez stażu to 31 bezrobotnych, zaś najmniej liczną grupą są osoby, których staż pracy przekracza 3 lat stanowią oni 1%. 2
Tabela 7. Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy wg stażu pracy w latach 25-215. Bezrobotni wg stażu pracy 25-215 Do 1 roku 1 5 5 1 1 2 2 3 3 i powyżej Bez stażu 25 877 11,5 1.619 21,2 1.82 15,1 953 13 522 6,8 42,5 2.548 33,3 26 873 12,3 1.481 2,1 943 13,3 835 11,8 431 6,1 41,6 2.496 35,5 27 747 13,2 1.179 21 774 13,7 655 11,6 32 5,6 45,8 1.941 34,3 28 749 13,8 1.19 21,9 76 14 667 12,3 319 5,8 6 1,1 1.689 31,1 29 96 13,7 1.526 23 883 13,3 743 11,2 373 5,6 83 13,4 2.17 31,8 21 984 14 1.77 23,5 988 13,6 792 11 43 5,5 69,9 2.323 31,9 211 974 13,6 1.689 23,6 994 13,9 831 11,7 42 5,6 65,9 2.197 3,7 212 899 12,5 1712 23,9 982 13,7 87 11,2 446 6,2 9 1,2 221 3,9 213 124 14 1718 23,5 988 13,5 853 11,7 47 5,6 77 1 2248 214 95 15,2 1425 22,7 834 13,3 711 11,4 33 5,3 68 1,1 1939 215 758 15 1139 22 728 14 597 11 292 6 7 1 167 3,7 31 31 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych własnych PUP Lipno. 21
Wykres 12. Struktura osób bezrobotnych wg stażu pracy w roku 25 i 215. 215 r. 31% 15% 22% 1% 6% 11% 14% do 1 roku d 5-1 lat od 2-3 lat bez stażu od 1-5 lat od 1-2 lat 3 i powyżej Na powyższych wykresach zestawiono dane z roku 25 i 215 według struktury staż pracy. Na podstawie danych można zaobserwować spadek liczby osób bez stażu zawodowego w roku 215 o 2%, w stosunku do roku 25. Zwiększyła się liczba osób posiadających staż pracy do 1 roku, od 1 roku do 5 lat. Natomiast ubyło osób ze stażem od 5 do 1 lat, oraz do 1 do 2 lat. Wykres 13. Liczba osób bezrobotnych wg stażu pracy w latach 25-215. 3 i powyżej 215 2-3 lat 1-2 lat 5-1 lat 1-5 lat do 1 roku bez stażu pracy 5 1 15 2 25 3 214 213 212 211 21 29 28 27 26 25 22
3.Środki finansowe przeznaczone na aktywizację osób bezrobotnych Powiatowy Urząd Pracy pozyskuje środki, które są przeznaczone na aktywizację osób bezrobotnych z dwóch źródeł. Środki te przede wszystkim pochodzą z Funduszu Pracy jak i Europejskiego Funduszu Społecznego. Fundusz Pracy są to środki pochodzące z budżetu państwa polskiego przeznaczone na aktywizację osób bezrobotnych, natomiast Europejski Fundusz Społeczny są to środki pochodzące z krajów członkowskich unii europejskiej również przeznaczone na aktywizacje osób bezrobotnych. W latach 1994-214 Urząd Pracy pozyskiwał środki z obu źródeł. W roku 215 środki pozyskiwane były zarówno z Funduszu Pracy, jak i z Europejskiego Funduszu Społecznego(POWER, RPO), ponadto pozyskano środki z Rezerwy Ministra. Analizując dane zawarte na wykresie nr 1 można zaobserwować zmienność wysokości środków przyznawanych i pozyskiwanych przez Urząd Pracy. Znaczy wzrost środków zanotowana w roku 25, i od tego roku systematycznie środki wzrastały, aby w roku 21 uzyskać bardzo wysoki poziom 24.872,4 zł. Od 21 roku środki te spadły. W 215r.wynosiły 2 443 25, zł 23
Tabela 8. Wysokośd środków finansowych wraz z liczbą osób bezrobotnych i liczbą osób zaktywizowanych w latach 1994-215. Środki finansowe przeznaczone na aktywizacje osób bezrobotnych Środki finansowe Ilośd osób zaktywizowanych Ilośd osób zarejestrowanych Udział % do ogółu 1994 1.855.9 1.285 8.995 14,3 1995 2.242. 1.194 8.276 14,4 1996 1.8. 915 7.968 11,5 1997 2.825. 1.249 5.734 21,8 1998 4.12.547 1.262 5.245 23,8 1999 3.367.43 91 6.147 14,8 2 2.278.145 823 7.56 11,6 21 1.697.662 159 7.677 2,1 22 1.712.9 592 7.79 7,6 23 3.473.8 1.49 8.5 17,6 24 3.425.5 1.21 8.46 15 25 8.22.756 2.85 7.643 27,3 26 8.378.97 1.932 7.1 27,2 27 1.212.1 2.589 5.661 45,7 28 14.13.4 2.999 5.434 55,2 29 16.65.8 2.872 6.621 43,4 21 24.872.4 4.282 7.266 58,9 211 1.471.428 1.413 7.152 19,7 212 12.794.898 2215 7.146 3,9 213 16.612.871,65 2774 7.315 37,9 214 16.78.23, 352 6.257 56,2 215 2.443.25, 2322 5.161 44,9 24
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 oraz PEFRON i działanie 6.2 18559 18 2242 2825 412547 336743 2278145 1697662 17129 34738 34255 822756 837897 12121 1471428 14134 12794898 16658 16612871 167823 248724 244325 Wykres 14. Ilośd środków finansowych w latach 1994-215. 25 2 15 1 5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP Lipno Na poniższym wykresie zestawiono dane odnośnie ilości środków a liczby osób zaktywizowanych w danym roku. Jak można zaobserwować liczba osób zaktywizowanych systematycznie wzrasta, tak jaki i wysokość środków. 25
1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 Wykres 15. Liczba osób zaktywizowanych wraz z wysokością środków w latach 1992-215. 45 4 35 3 25 2 15 1 5 1194 915 1249 1262 91 823 159 592 149 121 285 1932 2589 2999 2872 4282 1413 2215 2774 352 2322 3 25 2 15 1 5 L.zaktywizowanych Ilośd środków 26
4.Wpływ środków finansowych na rynek pracy W poniższym rozdziale zostaną przedstawione dane na zasadzie porównania i zwrócenia uwagi na zależności zachodzące między wysokością środków na aktywizację osób bezrobotnych, a strukturą osób bezrobotny i stopą bezrobocia. Na poniższym wykresie prezentowane są dwa wskaźniki stopa bezrobocia i wysokość środków. Od roku 25 środki bardzo wyraźnie wzrosły aż do 21 roku, natomiast stopa bezrobocia od 25 roku nieznacznie zmalała do roku 28. W roku 28 ponownie stopa bezrobocia w powiecie znacznie wzrosła. Znaczny spadek stopy bezrobocia widoczny jest w roku 215. Wykres 16. Ilośd środków, a stopa bezrobocia w latach 1992-215. 3 35 25 2 15 1 837897 12121 822756 248724 167823 16658 16612871 14134 12794898 1471428 244325 5 412547 34255 2242 336743 5 2825 34738 2278145 18559 18 1697662 17129 199 1995 2 25 21 215 22 3 25 2 15 1 ilośd środków stopa bezrobocia w powiecie lipnowskim Źródło: Opracowanie na podstawie danych własnych PUP Lipno. 27
Na poniższym wykresie przedstawiono strukturę osób bezrobotnych wg wieku, uwzględniono osoby młode do 24 roku życia, osoby od 35 do 44, oraz osoby od 45 do 54 roku życia. Dane te zostały zaprezentowane na tle środków jakimi dysponował Urząd Pracy w latach 2 215. Na podstawie wykresu można zaobserwować zależność miedzy wysokością środków a liczbą osób młodych zarejestrowanych w Urzędzie. Systematyczny wzrost środków spowodował systematyczny spadek liczby osób młodych pozostających w rejestrach. W latach 2 24 liczba osób młodych przekraczała 2 tysiące, natomiast wraz ze wzrostem środków od 25 roku liczba osób młodych spadała nawet poniżej 1.5. Analogiczne sytuacje można zaobserwować przy pozostałych grupach wiekowych. Tendencja ta bardzo widocznie zaznaczyła się przy osobach do 54 roku życia. Wykres 17. Wpływ środków na strukturę osób bezrobotnych wg wieku w latach 2-215. 35 3 25 2 15 1 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 33,2 31,5 31 29,8 27,6 25,1 25,6 27 25,8 25,3 26 24,6 22,4 22,2 22,5 23 21,5 21 2 19,5 19,9 2,6 2,6 2,7 21,4 21,9 2,4 2,9 21 21,3 2 2 16,9 18,3 18,3 19,3 19,4 17,9 13,7 14,6 16 16,2 15 15,7 15,1 15,6 16,2 16 3 25 2 15 1 5 5 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 18-24 35-44 45-54 środki 28
Przy badaniu wykształcenia osób bezrobotnych w porównaniu do wysokości środków finansowych wzięto pod uwagę osoby z wykształceniem wyższym, zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalne i poniżej. Według danych nie występują ścisłe zależności między poziomem wykształcenia a wysokością środków jaką dysponuje Urząd Pracy. Wykres 18. Wpływ środków na strukturę osób bezrobotnych wg wykształcenia w latach 2-215. 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 46,2 45,2 45,1 45,1 45,5 45,6 44,2 45 43,3 41,2 39,6 38,3 37 34,7 35,6 35,5 36,6 37,5 37 32,8 31,5 29,5 29,4 29,4 28 28,6 27,6 28 28,2 27,2 27,7 1,1 1,8 1,8 2,3 1,9 2,6 2,9 3,4 4,1 4,4 5,2 5,9 6 5,9 6 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 3 25 2 15 1 5 wyższe gimnazjalne i poniżej zasadnicze zawodowe środki Wykres nr 19 prezentuje dane związane z wysokością środków w stosunku do czasu pozostawania w rejestrach Urzędu Pracy. Wraz ze wzrostem środków przeznaczonych na aktywizacje spadała liczba osób w poszczególnych grupach. 29
Wykres 19. Wpływ środków na strukturę osób bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy w latach 2-215. 4 35 3 25 2 15 1 5 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 36 36,5 35,7 34 32,3 33,1 3 25,7 24,1 23,6 24,3 21,721,8 22 22,2 22,5 21,3 21,4 21,3 22,3 2 18,8 19 18,2 16,6 16,7 17,216,8 18,2 19,5 2,4 21 18,2 16,5 15,4 15,2 16,1 16,7 17 17,1 13,6 13,6 13,6 11,6 12,4 13 12 1,8 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 3 25 2 15 1 5 1-3m 12-24m powyżej 24m środki Wykres nr 2 porównuje dane odnośnie stażu pracy jaki posiadają osoby bezrobotne zarejestrowane w Urzędzie Pracy a wysokością środków przeznaczonych na aktywizację. Struktura wg stażu pracy nie uległa zmianie, co oznacza iż wysokość środków nie miała wpływu na staż pracy osób bezrobotnych. 3
Wykres 2. Wpływ środków na strukturę osób bezrobotnych wg stażu pracy w latach 25-215. 4 35 3 25 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 35,5 34,3 33,3 31,1 31,8 31,9 3,7 3,9 3,7 31 31 3 25 2 2 15 1 5 15,2 15 13 11,8 13,2 13,8 13,7 14 13,6 14 11,5 12,3 12,5 11,6 12,3 11,2 11 11,7 11,2 11,7 11,4 11 15 1 5 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 do 1 od 1 do 2 bez stażu środki Źródło: Opracowanie na podstawie danych własnych PUP Lipno. 31
Spis tabel i wykresów Wykres 1. Liczba osób zarejestrowanych w latach 1992-215.... 6 Wykres 2. Liczba osób zarejestrowanych wraz z liczbą osób uprawnionych do zasiłku w latach 1992-215.... 7 Wykres 3. Stopa bezrobocia w latach 199-215 z podziałem na kraj, powiat, województwo.... 8 Wykres 4. Liczba osób zarejestrowanych z podziałem na gminy w latach 21 215.... 11 Wykres 5. Liczba osób uprawnionych do zasiłku a stopa bezrobocia w powiecie w latach 1994-215.... 12 Wykres 6. Struktura osób bezrobotnych wg wykształcenia w roku 2 i 215.... 14 Wykres 7. Liczba osób bezrobotnych wg wykształcenia.... 15 Wykres 8. Struktura osób bezrobotnych wg wieku w roku 2 i 215.... 16 Wykres 9. Liczba osób bezrobotnych wg wieku.... 17 Wykres 1. Struktura osób bezrobotnych wg czasu pozostawania w rejestrach w roku 2 i 215. 19 Wykres 11. Liczba osób bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy w latach 2-215.... 2 Wykres 12. Struktura osób bezrobotnych wg stażu pracy w roku 25 i 215.... 22 Wykres 13. Liczba osób bezrobotnych wg stażu pracy w latach 25-215.... 22 Wykres 14. Ilośd środków finansowych w latach 1994-215.... 25 Wykres 15. Liczba osób zaktywizowanych wraz z wysokością środków w latach 1992 215.. 26 Wykres 16. Ilośd środków, a stopa bezrobocia w latach 1992 215.....27 Wykres 17. Wpływ środków na strukturę osób bezrobotnych wg wieku w latach 2 215 28 Wykres 18. Wpływ środków na strukturę osób bezrobotnych wg wykształcenia w latach 2-215...29 Wykres 19. Wpływ środków na strukturę osób bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy w latach 2-215.3 Wykres 2. Wpływ środków na strukturę osób bezrobotnych wg stażu pracy w latach 25-215.31 32
Tabela 1.Liczba osób zarejestrowanych w Urzędzie Pracy wraz z liczbą osób uprawnionych do zasiłku w latach 1992-215.... 5 Tabela 2.Liczba osób zarejestrowanych z prawem do zasiłku a stopa bezrobocia w powiecie w latach 1992-215.... 9 Tabela 3. Liczba osób bezrobotnych z podziałem na gminy w latach 21-215.... 1 Tabela 4. Struktura osób bezrobotnych wg. wykształcenia zarejestrowanych w latach 2-215.. 14 Tabela 5. Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy wg wieku w latach 2-215.... 16 Tabela 6. Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy wg czasu pozostawania bez pracy w latach 2-215.... 18 Tabela 7. Struktura osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy wg stażu pracy w latach 25-215.... 21 Tabela 8. Wysokośd środków finansowych wraz z liczbą osób bezrobotnych i liczbą osób zaktywizowanych w latach 1994 215..24 33