Gaz ziemny w Polsce i Unii Europejskiej Gliwice, 25 września 2012 r. prof. dr hab. inż. Maciej KALISKI dr hab. inż. Stanisław NAGY, prof. AGH prof. zw. dr hab. inż. Jakub SIEMEK dr inż. Andrzej SIKORA dr inż. Adam SZURLEJ
Plan prezentacji zasoby, uzależnienie od dostaw zewnętrznych, znaczenie gazu w bilansie energetycznym Polski i UE, struktura dostaw gazu ziemnego, kierunki wykorzystania gazu ziemnego, ceny, prognozy, podsumowanie.
Zasoby surowców energetycznych Polski Polish energy resources 11,56% Światowe surowce energetyczne: Węgiel 67%, Ropa Naftowa i gaz ziemny 33% 0,10% 0,35% 0,40% 87,59% hard coal brown coal crude oil natural gas CBM
Uzależnienie od zewnętrznych dostaw gazu w krajach UE (1) Źródło: Eurostat
Uzależnienie od importu surowców energetycznych w wybranych krajach UE (2) Wyszczególnienie Węgiel Gaz ziemny Wszystkie surowce 1999 2009 1999 2009 1999 2009 UE-27 38,6 62,2 47,9 64,2 45,1 53,9 Francja 80,6 91,7 102,2 100,9 51,6 51,3 Niemcy 37,0 74,1 79,6 87,9 59,3 61,6 Polska -32,3-6,9 67,2 67,7 9,8 31,7 Wielka Brytania 37,2 77,8-6,6 31,6-20,4 26,6 Włochy 100,9 97,4 72,9 88,6 83,0 82,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat
Znaczenie gazu ziemnego w bilansie energii pierwotnej Polski 2011 r. Gaz ziemny 13% OZE 3% Ropa naftowa 26% Węgiel 58% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BP 2012
Znaczenie gazu ziemnego w bilansie energii pierwotnej UE 2011 r. En. Jądrowa 12% Węgiel 17% OZE 9% Gaz ziemny 24% Ropa naftowa 38% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BP 2012
Jednostkowe zużycie gazu ziemnego w wybranych krajach UE 2011 r. UE-27 Wielka Brytania Hiszpania Słowacja Romunia Portugalia Polska Holandia Litwa Włochy Węgry Grecja Niemcy Francja Czechy Belgia i Luksemburg 0 500 1000 1500 2000 2500 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Światowego i BP
Struktura dostaw gazu ziemnego do Polski 2005-2011 Źródło 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Wydobycie krajowe 4 318,1 4 277,1 4 276,0 4 073,9 4 078,6 4 220,0 4 447,9 Import gazu, w tym: 9 690,6 10 028,4 9 286,6 10 264,1 9 485,3 10 066,4 11 174,48 Rosja 6 340,3 6 839,7 6 219,2 7 056,7 7 739,9 9 028,4 9 549,1 Niemcy 330,6 477,5 783,6 825,4 1 072,8 1 031,9 1 625,16 Norwegia 485,1 360,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Czechy 0,3 0,3 0,3 0,0 0,3 0,3 0,22 AzjaŚrodkowa 2 533,1 2 346,9 2 279,3 2 377,2 667,5 0,0 0,0 Ukraina 1,2 3,9 4,2 4,8 4,8 5,9 0,0 SUMA 14 008,7 14 305,5 13 562,6 14 338,0 13 563,9 14 286,4 15 622,38 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MG
Główne kierunki dostaw gazu ziemnego do Polski 2010-2011 Lasów 7,3% Wydobycie krajowe 29,5% Cieszyn 1,3% Lasów 6,7% Rewers 2,4% Wydobycie krajowe 28,5% Dostawy z Rosji 63,2% 2010 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MG Dostawy z Rosji 61,1% 2011 r.
Struktura dostaw gazu do UE znaczenie LNG 2008 r. 2009 r. 2010 r. Udział LNG w imporcie 13% 19% 24% Struktura Importu LNG Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurogas
Rozwój rynku LNG (1)
Rozwój rynku LNG (2)
Rozwój rynku LNG (3) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BP
Rozwój infrastruktury krajowej sieci przesyłowej Gazociąg Batic Pipe 3 mld m 3 /r - Analiza przedinwestycyjna Terminal LNG Świnoujście I etap - 5 mld m 3 /r II etap - 7,5 mld m 3 /r Lwówek Gdańsk Włocławek Olsztyn Interkonektor PL-LT-studium wykonalności Tietierowka Rewers fizyczny na gazociągu jamalskim Rewers wirtualny na Poznań gazociągu jamalskim Gustorzyn Warszawa Wysokoje Lasów Obecnie 1,5 mld m 3 /r II etap ok. 2 mld m 3 /r Cieszyn I etap -0,5 mld m 3 /r II etap ok.. 2,5 mld m 3 /r Wrocław Piotrków Trybunalski Katowice Kraków Jarosław Hrubieszów Drozdowicze Źródło: Opracowanie własne Interkonektor PL-SK -studium wykonalności
Struktura sprzedaży gazu ziemnego w Polsce oraz UE Pozostali odbiorcy 2% Przemysł 29% Odbiorcy domowi, handel, usługi 40% Polska (2011 r.) Pozostali odbiorcy 2,7% Energetyka 29% Odbiorcy domowi, handel, usługi 36,2% Przemysł 51,3% UE (2010 r.) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat i PGNiG Energetyka 9,8%
Gazowe jednostki wytwórcze stan obecny i perspektywy rozwoju L.p. Lokalizacja Inwestor Moc el. [MW] Termin realizacji 1. Wrocław Fortum 400 2016 2. Włocławek Orlen 400-500 2014/2015 3. Grudziądz Energa 900 2016/2017 4. Warszawa PGNiG 400 2017/2018 5. Stalowa Wola PGNiG i TAURON 6. Puławy ZA Puławy i PGE 450 2015 800 900 2018 7. Katowice Tauron 135 b.d. 8. Kędzierzyn- Tauron i 850 2016 Koźle KGHM 9. Kędzierzyn- Koźle ZAK i PGNiG 200 b.d. 10. Bydgoszcz PGE 220-270 lub 400-450 2015 11. Gorzów PGE 100-140 2016 12. Szczecin PGE 200-270 2024 13. Skawina CEZ 430 2014 14. Gdańsk Energa 450 b.d.
Porównanie cen gazu na rynku europejskim, amerykańskim oraz w dostawach gazu LNG do Japonii Źródło: Opracowanie na podstawie danych Banku Światowego
Światowe zapotrzebowanie na energię pierwotną 2010 i 2035 r. Źródło: IEA
Światowe zapotrzebowanie na energię pierwotną 2010 i 2035 r. Wyszczególnie nie Węgiel Ropa naftowa Gaz ziemny En. atomowa En. wodna Scenariusz Polityk Bieżących Scenariusz Nowych Polityk Scenariusz 450 2020 2035 2020 2035 2020 2035 4307 5281 3966 3934 3743 2496 4443 5026 4346 4662 4175 3816 3166 4039 3132 3748 2960 2985 915 1081 968 1273 1003 1676 364 439 376 476 383 519 Biomasa i odpady 1461 1715 1501 1957 1539 2316 Inne odnawialne 239 468 268 699 325 1112 Suma 14896 18048 14556 1674 8 14127 14920 Źródło: IEA
Prognoza zużycia gazu ziemnego w UE wg Mapy Drogowej 2050
Znaczenie importu gazu ziemnego z kierunku wschodniego na tle krajowego zapotrzebowania na gaz ziemny mld m3 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 Jamal - min Popyt prognoza PEP2030 Jamał - max. Źródło: Opracowanie na podstawie danych PGNiG oraz PEP2030
Podsumowanie Należy pozytywnie ocenić sytuację Polski w zakresie uzależnienia od surowców energetycznych w porównaniu do innych krajów UE Znaczny wpływ na wielkość zapotrzebowania na gaz ziemny w Polsce będzie mieć rozwój inwestycji w energetykę gazową Dla rozwoju rynku gazu ziemnego w Polsce niezbędne są dalsze inwestycje infrastrukturalne Zapotrzebowanie na gaz ziemny w krajach UE będzie uzależnione m.in. od ostatecznych celów w zakresie polityki klimatycznej (Energy Roadmap 2050)
Dziękuję za uwagę