Bezpieczeństwo ruchu drogowego Synteza wyników kontroli NIK przeprowadzonych w latach 2012-2014
Bezpieczeństwo na drogach w UE Polskie drogi wciąż należą do jednych z najbardziej niebezpiecznych w Unii Europejskiej. Ginie na nich rocznie ponad 80 osób na każdy milion mieszkańców. Rumunia Polska Bułgaria Grecja Czechy Portugalia Węgry Francja Niemcy Hiszpania Wielka Brytania Dane za rok 2013 29 37 41 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 50 59 63 62 82 81 87 92 Liczba ofiar śmiertelnych wypadków na 1 mln mieszkańców W arszawa, 00.00.2012 2
Wypadki, zabici i ranni Ofiary wypadków drogowych w Polsce w latach 2004 2013 440 tysięcy wypadków 554 tysiące rannych spadek o 31% 47 tysięcy zabitych spadek o 41% 3
Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej Liczba kilometrów autostrad i dróg ekspresowych 405 552 552 226 233 258 663 663 765 297 330 451 849 857 1070 521 674 737 1365 1517 1070 1453 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Autostrady Drogi ekspresowe 4
Wzrost aktywności Policji Działania prewencyjne Policji w stosunku do nietrzeźwych kierowców 5
Budowa systemu automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym 6
Ratownictwo drogowe Dotarcie ratowników na miejsce wypadku w ciągu 15 minut w 2004 roku - do 85% zdarzeń w 2013 roku - do 92% zdarzeń 7
Problemy z infrastrukturą drogową W Polsce wciąż brakuje m.in: dróg dwujezdniowych, redukujących możliwość wystąpienia najgroźniejszych wypadków, dodatkowych pasów na drogach jednojezdniowych, które umożliwiają bezpieczne wyprzedzanie, bezkolizyjnych skrzyżowań, rond oraz lewoskrętów z osobnymi światłami, świateł na przejściach, gdzie występuje duże natężenie ruchu, chodników dla pieszych wzdłuż dróg wiodących przez wsie i małe miasta. 8
Oznakowanie dróg W wielu miejscach nadmiar znaków utrudnia odczytanie ich znaczenia, w innych zaś brakuje znaków wymaganych organizacją ruchu, lub są niewidoczne dla kierowców. 9
System nadzoru nad ruchem drogowym - Policja Braki w wyszkoleniu specjalistycznym 40% policjantów z drogówki. Zużyte radiowozy do wymiany 30% posiadanych. 10
Problemy z fotoradarami GITD: zawyżanie progów wyzwalania zdjęć, bezkarność kierowców spoza UE, karanie za odmowę wskazania sprawcy, zamiast za zbyt szybką jazdę. Fotoradary GITD 11
Fotoradary GITD System automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym nie był w pełni skuteczny sprawcy ponad 40% zarejestrowanych wykroczeń drogowych nie zostali ukarani. Przyczyny niewykorzystania zdjęć z fotoradarów 12
Fotoradary straży gminnych i miejskich Problemy z fotoradarami mobilnymi straży gminnych i miejskich: ustawianie fotoradarów mobilnych w miejscach nieuzgodnionych z policją, uzgadnianie miejsc z policją na podstawie powierzchownych analiz, skoncentrowanie niemal całej działalności na wpływach z mandatów za przekroczenie prędkości. 13
Przygotowanie uczestników ruchu drogowego Sprawcy wypadków drogowych wg wieku 14
Brak spójnego systemu W Polsce nie funkcjonuje powszechny, spójny system oddziaływania na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Rozproszone zadania sprzyjają rozmyciu odpowiedzialności. straże gminne (miejskie) Inspektorat Transportu Drogowego Żandarmeria Wojskowa Straż Graniczna Policja Kontrola prędkości pojazdów Służba celna 15
Problemy z finansowaniem bezpieczeństwa na drogach Środki przeznaczane na bezpieczeństwo ruchu drogowego są rozpraszane pomiędzy wiele instytucji realizujących te same zadania. Brakuje mierników oceny skuteczności poszczególnych działań. Dlatego nie wiadomo, jakie efekty przynoszą poniesione nakłady. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Ministerstwo Edukacji Narodowej Sekretariat Krajowej Rady BRD Inspektorat Transportu Drogowego Jednostki samorządu terytorialnego Policja Działania edukacyjne Organizacje pozarządowe 16
Propozycje zmian konsolidacja systemu zarządzania Powołać na drodze ustawowej krajowy System Zarządzania i Kontroli Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego oraz powierzyć koordynację i egzekwowanie działań jednemu organowi (np. Ministrowi Spraw Wewnętrznych). 17
Propozycje zmian finansowanie wieloletnie Zapewnić stabilne finansowanie zadań w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, najlepiej w oparciu o wieloletni, rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Infrastruktura drogowa (w aspekcie bezpieczeństwa) Nadzór na ruchem drogowym Profilaktyka Ratownictwo drogowe Inne 18
Propozycje zmian włączenie ITD do Policji Włączyć ITD do Policji, co pozwoli: zlikwidować rozproszoną i rozmytą odpowiedzialność za kontrole na drogach, skoncentrować siły oraz środki i wystawić każdego dnia więcej patroli, zbudować jednolitą, działającą przez całą dobę i siedem dni w tygodniu formację, wzmocnić sprzętowo i etatowo policyjną drogówkę, wykorzystać w pełni budowany obecnie system fotoradarów stacjonarnych. 19
Propozycje zmian fotoradary mobilne tylko dla Policji Odebrać strażom miejskim i gminnym uprawnienia do używania przenośnych fotoradarów: nie ma dowodów, że fotoradary mobilne przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa, są narzędziem używanym w wielu wypadkach do zwiększenia dochodów gmin, odrywają strażników od innych ważniejszych niż pomiar prędkości zadań, samorządy mogłyby w miejscach niebezpiecznych ustawiać fotoradary stacjonarne. 20
Inne propozycje zmian Ponadto należałoby, zdaniem NIK, m.in.: inicjować i lepiej wykorzystywać wyniki badań naukowych, wprowadzić niezbędne zmiany w obowiązujących przepisach, zwiększyć nadzór nad badaniem stanu technicznego pojazdów, położyć większy nacisk na promocję właściwych zachowań wśród uczestników ruchu drogowego, kontynuować modernizację infrastruktury drogowej (m.in. budowa autostrad, dróg ekspresowych oraz dróg z pasem do wyprzedzania). 21
Bezpieczeństwo ruchu drogowego Synteza wyników kontroli NIK przeprowadzonych w latach 2012-2014