Śnieżka i Kasprowy kolejne rekordy

Śnieżka i Kasprowy kolejne rekordy W dniu wczorajszym maksymalna temperatura na Śnieżce osiągnęła 19.9 C, bijąc tym samym rekord ustanowiony przedwczoraj (19.1 C). Rekordowo ciepło było również na Kasprowym Wierchu. Ponieważ w dalszej części dnia było nieco chłodniej niż przedwczoraj, średnia dobowa była nieco niższa i wyniosła ok. 16.7 C. Warto wspomnieć, że wczorajsza temperatura maksymalna na Śnieżce wyniosła tyle samo, co we Wrocławiu. Na Kasprowym Wierchu wczoraj odnotowano 16.9 C i było to o 0.1 C więcej, niż dotychczasowy rekord października z lat 1951-2011 odnotowany 11 października 1995. Reasumując tegoroczny październik to dwukrotnie bity rekord ciepła Śnieżki i rekord ciepła dla Kasprowego Wierchu. A tymczasem modele w dalszym ciągu straszą bardzo silnym ochłodzeniem. WACC ;) Bez opisu, obrazkowo. Prawie jak WACC ;) Prognoza anomalii temperatury w Arktyce na najbliższe 7 dni, model GFS:

Poniżej: norma temperatury w Arktyce z reanalizy CFSR dla okresu 20-28 października.

Poniżej: Prognozowana temperatura w okresie 20-28 października 2012.

Śnieżka i ochłodzenie Wczorajsza temperatura na Śnieżce ostatecznie doszła do +19.1 C, co stanowi nowy rekord ciepła dla października. Wieczorem odnotowano wyjątkowo niską wilgotność. Zaskakująca była również średnia dobowa temperatura odnotowana wczoraj na Śnieżce: +17.0 C. Formalnie był to więc dzień letni (>= 15.0 C). O tej porze roku zdarza się to bardzo rzadko, szczególnie na tej wysokości. Z drugiej strony szczyty górskie są w takiej sytuacji uprzywilejowane do osiągania wysokich temperatur średnich dobowych, gdyż dobowe wahania temperatury

są tam znacznie mniejsze niż na nizinach, gdzie z uwagi na inwersję noce mogą być chłodne, a amplituda temperatur dobowych przekraczać może 20. O 20UTC (22:00 czasu lokalnego) temperatura na Śnieżce wynosiła +17.0 C, zaś temperatura punktu rosy obniżyła się do -19.2 C. To oznacza bardzo niską wilgotność względną, która w tym przypadku spadła do zaledwie 7%. Niestety babie lato powoli dobiega końca. Wg modelu GFS ciepło będzie jeszcze dziś i jutro, zaś od poniedziałku temperatury zaczną się stopniowo obniżać. W środę będzie już maksymalnie do 13 C, w czwartek już na obszarze całego kraju temperatury maksymalne spadną poniżej 10 C, a na krańcach północnowschodnich mogą się obniżyć do 5 C. W czwartek wieczorem na północy kraju pojawią się opady śniegu, które stopniowo będą przesuwać się na południe i w piątek można się już spodziewać przelotnych opadów śniegu na znacznym obszarze kraju. Model GFS daje dość znaczne opady śniegu na południu kraju z piątku na sobotę. Ponieważ temperatura ma oscylować w pobliżu 0 C, a nad ranem w sobotę ma być ujemna, należy spodziewać się przyrostu pokrywy śnieżnej. Model ECMWF jest znacznie łagodniejszy. Ponieważ do opisywanych zdarzeń zostało jeszcze bardzo dużo czasu, ich wystąpienie stoi pod znakiem zapytania. Jest to jednak bez wątpienia pierwsza zimowa prognoza w tym sezonie i należy się uważnie przyglądać rozwojowi sytuacji. Jeśli prognozy GFS się potwierdzą, z pewnością pojawią się tu pierwsze prognozy wykonane za pomocą modelu WRF.

ISTI Na początku października pojawiły się pierwsze wyniki projektu International Surface Temperature Initiative. Wstępne dane po raz kolejny potwierdzają poprawność dotychczasowych wyliczeń serii globalnych anomalii temperatury, ale bardziej interesującą rzeczą może być ilość zgromadzonych w ramach projektu informacji na temat średnich miesięcznych temperatur. Ich ilość jest bowiem olbrzymia. Autorzy projektu mieli do dyspozycji kilkadziesiąt źródeł znalazły się więc również dane rzadkie i do tej pory przechowywane głównie w archiwach różnych narodowych służb meteorologicznych. Do takich danych należą np. dane ze stacji niemieckich leżących obecnie w zachodniej Polsce. Są to takie stacje jak Zielona Góra (Grünberg), Gorzów Wlkp. (Landsberg), Świnoujście (Swinemünde), Szklarska Poręba (Schreiberhau), Poznań (Posen) i Szczecin (Stettin), zaś orginalne dane przekazane przez DWD można pobrać tutaj (dodatkowo znajdziemy w zbiorze setki stacji niemieckich). Średnie miesięczne temperatury z całego świata, będące już wstępnym wynikiem projektu znajdują się tutaj. Znajdziemy tu kilka katalogów nazwanych od imienia członków projektu każdy z nich zastosował nieco inną metodę podczas tworzenia zbioru, szczegóły znajdują się w znajdującym się tam pliku pdf. Ilość danych jest olbrzymia w grę wchodzi około 40 tysięcy stacji z całego świata. Przeglądając te dane należy jednak być szczególnie ostrożnym, gdyż ich homogeniczność jest w niektórych przypadkach cokolwiek dyskusyjna. Należy pamiętać, że jest to wynik kompilacji z różnych źródeł, często bez zachowania jednorodności co do sposobu wyciągania średnich dobowych temperatur powietrza, czy też zmian lokalizacji stacji. To wszystko powoduje, że przed analizą danych z wybranej stacji należy bardzo uważnie sprawdzić, czy dane nie

rozjeżdżają się w porównaniu ze stacjami położonymi najbliżej niej. Przykładowo dane ze Szczecina podzielone są na kilka bloków w jednym pliku znajdziemy dane z okresu 1836-1868 oraz 1951-2012, w drugim (wspomniane wcześniej źródło niemieckie) z okresu 1881-1945. Nie ma przy tym żadnej informacji na temat sposobu prowadzenia obserwacji w tych trzech okresach, ani na temat dokładnego miejsca obserwacji a te w dawniejszych okresach bardzo często zmieniano. Seria szczecińska jest więc z pewnością niejednorodna, nie jest jednak jasna skala tych niejednorodności. Podobnie jest w przypadku Zielonej Góry wiadomo, że lokalizacja tej stacji zmieniała się wielokrotnie, nie jest mi jednak wiadome, czy w chociaż części z tych przypadków prowadzono przez jakiś czas obserwacje równoległe, co mogło by pomóc w oszacowaniu wpływu zmiany lokalizacji na mierzone wartości. Warto zwrócić uwagę, że wysokość stacji w Zielonej Górze ze źródeł niemieckich to 147 m n.p.m., podczas gdy obecnie jest to 192 m n.p.m. Część danych jest niejednorodna również z innych powodów dane z różnych źródeł łączono ze sobą, a w niektórych przypadkach średnie miesięczne temperatury wyliczano z danych wartości Tmax i Tmin jako (Tmax+Tmin)/2. To spowodowało, że o ile tak stworzona seria danych jest zapewne homogeniczna, o tyle średnie te nie zgadzają się z tymi przekazywanymi w depeszach CLIMAT. Mimo wspomnianych wyżej wątpliwości, znaczną część danych dołączę do serii CEU. Oczywiście nastąpi to po uprzednim dokładnym ich sprawdzeniu, możliwe będzie również dołączenie tylko tych stacji, dla których są dane dla lat 1961-1990, które są okresem bazowym serii.

Rekord ciepła na Śnieżce Dziś przed południem temperatura na Śnieżce przekroczyła +18 C. Aktualnie jest tam +18.3 C, co oznacza że pobity został rekord ciepła października dla tej stacji wynoszący +18.1 C (5.10.1966). Oficjalna temperatura maksymalna zostanie zakodowana w depeszy o 18UTC. Aktualizacja: Powyższy rekord (18.1 C) dotyczy okresu 1951-2011. Okazuje się, że pobity został rekord również dla wcześniejszego okresu 1881-1930. Wg Klimakunde des Deutschen Reiches notowano wtedy maksymalnie +17.9 C. Temperatury maksymalne w kolejnych miesiącach dla kilku miast Śląska w okresie 1881-1931. Źródło: Klimakunde des Deutschen Reiches.

Temperatura na wysokości 850hPa. Napływ tak ciepłego powietrza o tej porze roku jest wyjątkowo rzadki.

Wysokość położenia izotermy 0. Aktualnie temperatura na Śnieżce wzrosła niemal do 19ºC. CO2 Wrzesień 2012 Wrześniowy poziom CO2 mierzony na stacji Mauna Loa osiągnął 391.05 ppm i był o 2.05 ppm wyższy, niż ubiegłoroczny. Po uwzględnieniu cyklu sezonowego, stężenie CO2 wynosi 394.35 ppm (+2.04 ppm w stosunku do 2011). Globalnie CO2 było nieco mniej. Ostatnie dane za sierpień wskazują na 389.95 ppm (po uwzględnieniu zmian sezonowych

392.71 ppm). Zbliżamy się więc do magicznej granicy 400 ppm. Kiedy zostanie ona osiągnięta? Zmiany globalnego stężenia CO2. Źródło: NOAA/ESRL Jak wiemy poziom CO2 wykazuje istotny cykl roczny w przypadku danych globalnych najwyższe stężenie notujemy w kwietniu lub w maju, zaś najniższe w sierpniu. Czasem jednak globalnie najwięcej CO2 może być w grudniu wynika to z silnego trendu wzrostowego zawartości tego gazu w atmosferze. W przypadku Mauna Loa maksimum notujemy w maju, minimum we wrześniu/październiku. Możemy więc wyznaczyć tu kilka przekroczeń wartości 400 ppm. Może to być maksimum miesięczne (wiosenne), średnia roczna, lub wartość po korekcie sezonowej. W przypadku miesięcznego maksimum w danych globalnych, w ostatnich kilku latach rosło ono o około 2 ppm rocznie. W tym tempie 400 ppm zostanie osiągnięte w 2015 roku (pewnie w maju). Globalne średnie roczne stężenie CO2 przekroczy 400 ppm w 2016. Wartość 400 ppm po korekcie sezonowej powinna się pojawić gdzieś w maju 2016.

Nieco wcześniej te wartości zostaną przekroczone na Mauna Loa. Pierwsza średnia roczna >= 400 ppm może pojawić się już w 2015, wartość po korekcie sezonowej w lipcu 2015, zaś miesięcznego maksimum przekraczającego 400 ppm można spodziewać się już w 2014. Należy pamiętać, że są to daty orientacyjne wszystko zależy od rzeczywistego tempa, w jakim będzie rosnąć stężenie CO2 wiemy, że zależy to nie tylko od wielkości emisji antropogenicznych, ale i od tego ile natura będzie w stanie tej nadwyżki pochłonąć. Ogólnie rzecz biorąc stężenie CO2 rośnie coraz szybciej, a na zmiany tej szybkości mają również wpływ czynniki naturalne. Zmiany tempa wzrostu stężenia CO2 na Mauna Loa. Wykres przedstawia 36-miesięczną średnią ruchomą. Dla przykładu, na powyższym wykresie widać znaczny spadek tempa wzrostu stężenia CO2 na początku lat 90-tych, co było związane z wybuchem Pinatubo (wzrost wydajności fotosyntezy). Również fazy ENSO (a szczególnie La Niña) są wyraźnie widoczne. Pojawienie się eksplozji wulkanicznej porównywalnej z wybuchem Pinatubo, lub silnej ujemnej fazy ENSO może

przesunąć prognozowane wyżej daty osiągnięcia stężenia CO2 na poziomie 400 ppm. Wrzesień Środkowej 2012 w Europie Miniony miesiąc był stosunkowo ciepły, z średnim odchyleniem od normy 1961-1990 równym +1.35 C. W dalszym ciągu utrzymuje się podział na cieplejsze południe/południowy-wschód, a chłodniejszą północ/północny-zachód. W tym roku taki podział jest stosunkowo częsty pojawił się w czerwcu, lipcu, sierpniu i we wrześniu. Wygląda na to, że odbije się to na rozkładzie średnich anomalii w całym roku. Tegoroczne odchylenie września (+1.35 C) powoduje, że jest to już siódmy miesiąc z rzędu z odchyleniem dodatnim. Zanim przejdę do omówienia wartości liczbowych mała uwaga. Seria temperatur dla Europy Środkowej (10E-25E, 45N-55N, CEU) ulega ciągłym zmianom. Cały czas poszukuję nowych danych, seria jest wciąż rozszerzana o nowe stacje. Stąd wyniki mogą się różnić od tych prezentowanych rok temu.

Rozkład odchyleń temperatury od średniej z wielolecia 1961-1990 w Europie Środkowej wrzesień 2012. W ostatnich latach wielokrotnie występowały wrześnie cieplejsze. W minionym 30-leciu najcieplejszym okazał się być wrzesień z 1999 odchylenie od średniej z lat 1961-1990 równe +2.72 C. Niemal równie ciepło było w 2006 (+2.56 C), bardzo ciepły był również poprzedni wrzesień (+2.32 C). W latach 1901-2012 ciepły wrzesień pojawił się również w 1947 (+2.65 C), 1942 (+2.65 C), 1932 (+2.69 C). Wrzesień z roku 1999 był najcieplejszy w całej serii wrzesień roku 1932 stracił miano najcieplejszego w wyniku dodania kolejnych stacji jego średnie odchylenie spadło o 0.19 C. Temperatura września 1999 również została obniżona, ale zaledwie o 0.01 C. I to dzięki tym korektom wysunął się na prowadzenie należy jednak zwrócić uwagę, że jego odchylenie nie różni się znacznie od tego z lat 1932, 1942, czy 1947.

Rozkład odchyleń temperatury od średniej z wielolecia 1961-1990 w Europie Środkowej wrzesień 1999.

Rozkład odchyleń temperatury od średniej z wielolecia 1961-1990 w Europie Środkowej wrzesień 1947. Wrzesień zimny (< -1 C) pojawił się ostatnio w 2001 roku, kiedy jego średnie odchylenie spadło do -1.35 C. Zdecydowanie chłodniej było jednak w 1996 (-2.82 C). Nieco niższą wartość notowano w 1931 (-3.12 C), zaś zdecydowanie najzimniejszy wrzesień w całej serii pomiarowej wystąpił w roku 1912 (-4.47 C).

Rozkład odchyleń temperatury od średniej z wielolecia 1961-1990 w Europie Środkowej wrzesień 1912. Nieco więcej szczegółów dotyczących zimnego września 1912 opisałem w roku ubiegłym. Dodam, że wg Klimakunde des Deutschen Reiches wrzesień 1912 był najzimniejszy w całym badanym wtedy okresie 1850-1930. Wyjątek stanowią tu krańce północne Niemiec np. w Kilonii od września 1912 (10.2 C) nieco chłodniejszy był wrzesień 1876 (10.1 C). W okolicach dzisiejszego Olecka średnia temperatura września spadła do zaledwie 8.2 C. Na niemal całym badanym obszarze maksymalne temperatury odnotowane we wrześniu 1912 były niższe od 20 C. We Wrocławiu odnotowano zaledwie 17.7 C, w Legnicy 18.2 C, w Opolu 16.8 C. W Cottbus było to 19.0 C, w Słubicach (Frankfurt) 19.6 C. Dość zaskakująco temperatura przekroczyła 20 stopni w Gorzowie, gdzie minimalne maksimum września to 21.8 C, podczas gdy w Zielonej Górze jest to 18.9 C, w Szczecinie 18.4 C, w Poznaniu 18.6 C a w Nowym Tomyślu 18.9 C. Wartość z Gorzowa wydaje się być więc wątpliwa.

Ostrov Vize (2) Mija kolejny miesiąc, w którym temperatury na wyspie Vize znacznie przekraczały normy wieloletnie. Średnia temperatura września 2012 osiągnęła w Ostrov Vize +1.7 C. Było to 4.5 powyżej normy z lat 1981-2010 i o 5.1 powyżej normy z lat 1961-1990. Był to najcieplejszy wrzesień w historii obserwacji (czyli od 1946). Co więcej był to już trzeci z rzędu miesiąc, w którym temperatury średnie były wyższe, niż w jakimkolwiek miesiącu w latach 1946-2011. Poprzedni rekord należał do lipca 1998, którego średnia temperatura wyniosła +1.3 C. W tym roku cieplej było w lipcu (+2.1 C), sierpniu (+2.2 ) i we wrześniu (+1.7 ). Poprzedni najcieplejszy wrzesień wystąpił w 2008, jego średnia temperatura to +0.3 C, zatem w tym roku rekord pobity został o 1.4 C. Wrzesień był siódmym rekordowym miesiącem w ciągu ostatnich 10 miesięcy (od grudnia 2011). Również cały okres od stycznia do września 2012 był rekordowo ciepły średnia temperatura w tym okresie osiągnęła -5.6 C, podczas gdy norma dla tego okresu to -12.0 C. Było więc o 6.4 cieplej, niż wynikałoby z normy wieloletniej z lat 1981-2010 i o 7.4 cieplej, niż wskazywałaby na to norma z lat 1961-1990. W latach 1946-2012 dopiero w ostatniej dekadzie pojawiły się średnie dla miesięcy I-IX wyższe od -10 C. Po raz pierwszy taka średnia pojawiła się w 2005 (-9.7 C), powyżej -10 C było również w latach 2006, 2007, 2010, 2011. Do tego ostatniego roku należy poprzedni rekord wynoszący -8.8 C. Tegoroczna wartość (-5.6 C) wykracza więc znacznie poza naturalną zmienność obserwowaną w latach 1946-2004. Odchylenie standardowe miesięcy I-IX wyliczone dla okresu bazowego

1981-2010 wynosi 1.4, co oznacza że tegoroczne odchylenie zbliżyło się do pięciu odchyleń standardowych. Rozpatrując cały okres obserwacji (1946-2012) otrzymujemy odchylenie standaryzowane rzędu 4.1. Przebieg średniej temperatury w Ostrov Vize dla miesięcy styczeń-wrzesień w latach 1946-2012. Uaktualnione średnie miesięczne temperatury dla Ostrov Vize można pobrać stąd. Arktyka 2012 (10) NSIDC podsumowało dane za wrzesień. Niespodzianek niema średni wrześniowy zasięg pokrywy lodowej Arktyki był najniższy w historii obserwacji (i najprawdopodobniej od wielu tysięcy lat). Średni wrześniowy zasięg pokrywy lodowej Arktyki spadł do 3.61 mln km² i był o 3.43 mln km² niższy od normy z lat 1979-2000.

Oznacza to, że w tym roku mieliśmy zasięg niemal o połowę mniejszy, niż średnio w latach 1979-2000. Średni zasięg pokrywy lodowej Arktyki we wrześniu 2012. Źródło: NSIDC. Zmiany zasięgu w poszczególnych latach jednoznacznie wskazują na gwałtowny jego spadek. Tegoroczna wartość znajduje się znacznie poniżej poprzedniego rekordu w tym roku lodu było o około 0.6 mln km² mniej, niż w 2007.

Zmiany wrześniowego zasięgu pokrywy lodowej Arktyki w latach 1979-2012. Źródło: NSIDC. Tegoroczny rekordowy zasięg jest o tyle zaskakujący, że warunki w Arktyce znacznie odbiegały od tych z 2007. Wygląda na to, że obecnie lód jest tam na tyle cienki, że nie są już wymagane szczególnie sprzyjające warunki atmosferyczne, żeby doszło do tak znacznej redukcji zasięgu.

Warunki meteorologiczne w Arktyce w latach 2007 i 2012. Źródło: reanaliza NCAR, NSIDC. Rozkład ciśnienia nad Arktyką w tym roku nie sprzyjał tak silnemu wypychaniu lodu przez Cieśninę Fram. Zabrakło tu silnego wyżu w okolicy Morza Beauforta. Aktualnie, zgodnie z moimi podejrzeniami, lodu w Arktyce już szybko przybywa.

Zasięg pokrywy lodowej Arktyki w 2012. Dane: NSIDC. Sukcesywnie zbliżamy się już do wartości z 2007, jednak najprawdopodobniej również w październiku zasięg pokrywy lodowej będzie jeszcze rekordowo niski, lub bardzo zbliżony do rekordu.