Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych powiatów nowosolskiego i wschowskiego w roku 2005. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Nowej Soli nadzoruje teren dwóch powiatów, podzielonych na 0 gmin, o łącznej powierzchni.395 km 2. Ludność powiatów wg stanu na 30.06.2005r: powiat nowosolski : 86.794 osób w tym : 42.037 mężczyzn i 44.757 kobiet mieszkańcy miast: ogółem 57.420 osób, w tym 27.407 mężczyzn i 30.03 kobiet, mieszkańcy wsi: ogółem : 29.374 osoby, w tym 4.630 mężczyzn i 4.744 kobiety powiat wschowski : 39.006 osób, w tym 9 230 mężczyzn i 9.776 kobiet mieszkańcy miast ogółem 9.862 osoby, w tym 9.60 mężczyzn i 0.26kobiet mieszkańcy wsi ogółem9.44 osoby, w tym 9.629 mężczyzn i 9.55 kobiet. Ogółem w obu powiatach mieszka 25.800 osób, w tym 6.267 mężczyzn i 64.533 kobiety. mieszkańcy miast 77.282, w tym 37.008 mężczyzn i 40.274 kobiety mieszkańcy wsi - 48.58, w tym 24.259 mężczyzn i 24.259 kobiet. W 2005.roku działania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Nowej Soli ukierunkowane były przede wszystkim na zapobieganie występowaniu i szerzeniu się chorób zakaźnych. Szczególne zaniepokojenie w roku 2005 budziły przesłanki świadczące o potencjalnym zagrożeniu wystąpienia pandemii grypy, tj. zachorowań o światowym zasięgu. Nie mniej istotne z punktu nadzoru epidemiologicznego, były napływające doniesienia o występowaniu u ludzi zachorowań wywołanych wirusem ptasiej grypy,odznaczających się ciężkim przebiegiem i wysoką śmiertelnością. Dotychczas wszystkie rozpoznane przypadki zakażeń miały charakter odzwierzęcy i dotyczyły niemal wyłącznie osób związanych zawodowo z hodowlą drobiu. Pojawiły się jednak doniesienia, świadczące o możliwości przełamania przez wirusa H5N bariery gatunkowej i nabycia zdolności do epidemicznego szerzenia się zakażeń wśród ludzi. W celu monitorowania sytuacji epidemiologicznej grypy, wprowadzono system nadzoru SENTINEL, koordynowany przez Krajowy Ośrodek ds. Grypy (we współpracy ze Światową Organizacją Zdrowia). Taki system rejestracji, w którym uczestniczy również PSSE w Nowej Soli, zwiększa szanse wczesnej identyfikacji szczepu wirusa, wywołującego epidemiczne zachorowania. Sytuację epidemiologiczną w powiatach nowosolskim i wschowskim w roku 2005 można określić jako korzystną. Wyjątek stanowią zachorowania na wirusowe zapalenia wątroby szerzące się drogą krwi, dla których wskaźniki zapadalności były wyższe niż notowane w województwie lubuskim i na terenie całego kraju. Znacznie korzystniej przedstawiały się natomiast wskaźniki opisujące zatrucia pokarmowe wywołane pałeczkami Salmonella.
Wielkość zachorowań na choroby zakaźne w roku sprawozdawczym oraz zapadalność / na 00.000 mieszkańców / w porównaniu z rokiem 2004 przedstawiono w załączonych tabelach. I. Zakażenia krwiopochodne. W grupie wirusowych zapaleń wątroby szerzących się drogą naruszenia ciągłości tkanki, wskaźnik zapadalności zarejestrowany w roku 2005r 29,4 był znacznie wyższy od notowanego w roku porównawczym (22,2).Wzrost zachorowań dotyczył obu typów wzw szerzących się drogą krwi. Fakt ten jest sprzeczny z obserwowaną w kraju tendencją spadkową zachorowań na HBV i ostatnio stwierdzanym zahamowaniem wzrostu przypadków HCV. Rozkład zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B w roku 2005 ze względu na wiek i płeć przedstawia poniższa tabela. Grupa wiekowa Mężczyźni Kobiety Razem % udziału Liczba Wskaźnik Liczba Wskaźnik Liczba Wskaźnik zachorowań zapadalności zachorowań zapadalności zachorowań zapadalności 5-9 lat - -,55,56 9, 20-24 lata 3 4,9,55 4 2,38 36,4 45-49 lat,6,55 2,56 8,2 50-54 lata - -,55 0,79 9, 55-59 lat,6 - - 0,79 9, 65-74 lata,6,55 2,56 8,2 Razem 6 9,8 5 7,7 8,74 00 Zgłoszono zachorowań na HBV (zap. 8,7), tj. prawie dwukrotnie więcej niż w roku 2004 (6 przypadków wsk. zap.4,79), w tym 2 z ostrym przebiegiem. Biorąc pod uwagę środowisko, wyższą zapadalność odnotowano wśród mieszkańców miast (0,35) niż osób mieszkających we wsi (6,8). Ze względu na płeć populację bardziej narażoną na zachorowanie stanowili mężczyźni (wsk.zap.9,8) niż kobiety (wsk.zap.7,7). Analiza przypadków wzw typu B pod kątem wieku chorych, potwierdza utrzymującą się tendencję wysokiej zapadalności wśród osób młodych, głównie mężczyzn w przedziale wiekowym 20-24 lata. Żadna z nich w trakcie prowadzonego dochodzenia epidemiologicznego, nie przyznała się do pobierania narkotyków którąkolwiek drogą. W dalszym ciągu w grupie zachorowań szerzących się drogą krwi,największy udział miały wirusowe zapalenia wątroby typu C. W roku sprawozdawczym zgłoszono 26 zachorowań na HCV( 5 przypadków więcej niż w roku 2004), z których 3 miały przebieg ostry a pozostałe postać przewlekłą. Wskaźnik zapadalności na HCV ukształtował się na poziomie 20,7 i był najwyższy w okresie ostatnich pięciu lat 2
Rozkład zachorowań na wzw typu C ze względu na płeć i wiek przedstawia poniższa tabela. Grupa wiekowa Liczba zachorowań Mężczyźni Kobiety Razem Wskaźnik Liczba Wskaźnik zapadalności zachorowań zapadalności Liczba zachorowań Wskaźnik zapadalności % udziału 20 24 lata,6 2 3, 3 2,38,5 25-29 lat 4 6,5,5 5 3,97 9,2 30-34 lata,6 - - 0,79 3,8 35-39 lat,6,5 2,59 7,7 40-44 lat 2 3,2 3 4,6 5 3,97 9,2 45-49lat 2 3,2,5 3 2,38,5 50-54lat 2 3,2 3 4,6 5 3,97 9,2 55-59-lat,6,5 2,59 7,7 Razem 4 22,9 2 8,6 26 20,67 00 Wpływ środowiska i płci na wielkość wskaźnika zapadalności był podobny jak w roku porównawczym. Zdecydowaną większość chorych 9 osób (73%) stanowili mieszkańcy miast- wskaźnik zapadalności 24,6 wieś natomiast była miejscem zamieszkania 7 osób (27%) wskaźnik zapadalności -4,4. Populacją bardziej narażoną byli mężczyźni, wśród których wystąpiło 4 przypadków HCV (53,8%), wsk. zap.22,9. Zachorowania u 2 kobiet stanowiły 46,2 % wszystkich zgłoszeń, wskaźnik zapadalności 8,6. Osoby obarczone największym ryzykiem zachorowania, zakwalifikowano do trzech grup wiekowych: 25-29 lat,40-44 lata i 50-54 lata, w których zanotowano po 5 zachorowań ( łącznie 57,6% chorych). Szczególny niepokój budzi wzrost odsetka chorych w młodym wieku, bowiem udział osób w przedziale wiekowym 20-29lat, stanowił 30,7% zarejestrowanych przypadków HCV. W związku z powyższym ponownie dokonano szczegółowej analizy zachorowań, uwzględniającej wszystkie okoliczności sprzyjające zakażeniu wirusami wzw typu B i C. Niewątpliwy wpływ na liczbę zachorowań miały stwierdzone w kilku przypadkach czynniki związane ze statusem społecznym chorych, przede wszystkim narkomania, alkoholizm i pobyty w zakładach karnych. Nie mniej jednak istotne wydaje się wzmożenie nadzoru nad zakładami świadczącymi zabiegi naruszające ciągłość tkanki, zarówno medyczne, jak i pozamedyczne. Niezbędna staje się również intensyfikacja działalności oświatowej wśród różnych grup zawodowych, szczególnie personelu medycznego, osób zatrudnionych w zakładach kosmetycznych, fryzjerskich, salonach tatuażu itp. oraz ludności cywilnej. II Zachorowania szerzące się drogą pokarmową. W roku 2005 zarejestrowano 46 zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella (zapadalność 36,6 ),to jest o 23 przypadki mniej niż w roku porównawczym (69 przyp.- zapad. 54,97). Ze względów klinicznych 42 chorych hospitalizowano. W analizowanym okresie wystąpiły tylko 2 ogniska zbiorowych zatruć pokarmowych, obejmujące 6 osób, co znacząco wpłynęło na obniżenie liczby zarejestrowanych salmoneloz 3
pokarmowych. Przyczyną zatrucia 4-osobowej rodziny były naleśniki z farszem serowym z dodatkiem surowych jaj przygotowane w domu, natomiast pozostałych 2 osób - prawdopodobnie ciastka z kremem. W obu przypadkach czynnikiem etiologicznym były pałeczki Salmonella Enteritidis. Salmonelozy pokarmowe indywidualne wystąpiły u 40 osób. Wzmożone zachorowania rejestrowano od maja do października (36 przyp. 78%). Zapadalność wśród kobiet (4,8) była wyższa niż dla mężczyzn (3). Wpływ środowiska zaznaczył się zdecydowanie wyższą zapadalnością dla mieszkańców miast (33 przyp. 42,7) niż osób mieszkających na wsi (3 przyp. 26,8). Biorąc pod uwagę wiek chorych, największy udział w salmonelozach miały dzieci do l. 4 60,9% ( w tym 2,7% dzieci do lat 2 ). Badania mikrobiologiczne próbek żywności, podejrzanej o zatrucie prowadzono tylko w ogniskach zbiorowych zatruć. W pozostałych przypadkach przyczynę zachorowania ustalano wywiadowo. Zatrucie pokarmowe chorzy łączyli najczęściej ze spożyciem : - potraw zawierających surowe jaja kurze (bądź poddane niedostatecznej obróbce termicznej, - parówek, - ciastek z kremem. W kilku przypadkach okolicznością sprzyjającą zakażeniom, mógł być brak należytej higieny w środowisku domowym chorych. Podczas likwidacji ognisk podejmowano działania zmierzające do ustalenia źródła zakażenia oraz poprawy stanu sanitarno-higienicznego obiektów produkcji, bądź dystrybucji żywności. Prowadzono również działalność oświatowo - edukacyjną społeczeństwa. W 2005.r zarejestrowano także ognisko zbiorowego zatrucia grzybami, któremu uległa pięcioosobowa rodzina. Pomimo, że w badaniach mikologicznych nie stwierdzono obecności zarodników grzybów trujących, chorych z klinicznie rozpoznanym zespołem sromotnikowym umieszczono w oddziałach toksykologii w Poznaniu i Krakowie. U jednej z osób nastąpił zgon. Z wywiadu epidemiologicznego wynika, że rodzina spożywała grzyby blaszkowe (pieczarki, czubajki kanie i gołąbki),wśród których mogły być muchomory sromotnikowe. III Zachorowania objęte Programem Szczepień Ochronnych. W grupie chorób, przeciwko którym prowadzona jest profilaktyka szczepienna, nie zanotowano istotnych zmian. Nie zgłoszono żadnego zachorowania na błonicę, tężec, krztusiec, poliomyelitis i odrę. Zarejestrowano 3 przypadków różyczki (zap.0,3),tj. o jedno zachorowanie więcej niż w roku 2004(zap.,2). Wszystkie zachorowania wystąpiły u dzieci w wieku 0-9 lat (7 dziewczynek i 6 chłopców).w dwóch przypadkach zachorowanie wystąpiło po szczepieniu wykonanym zgodnie z kalendarzem szczepień. Zanotowano dalszy spadek zachorowań na świnkę, co ma związek z powiększeniem się populacji uodpornionej w sposób naturalny (epidemia wyrównawcza w latach 2002-2003) i częściowo poprzez szczepienia ochronne, w tym również prowadzone w ramach programów poza kalendarzem szczepień. 4
Z całego nadzorowanego terenu zgłoszono tylko 26 przypadków świnki- wskaźnik zap.20,7. Zachorowania przebiegały bez powikłań i nie wymagały hospitalizacji. W roku 2005 rozwinięto także działalność promującą zdrowie. Dzięki współpracy z samorządami lokalnymi udało się zrealizować szczepienia przeciwko śwince dla następnej grupy dzieci z terenu obu powiatów ( łącznie zaszczepiono około 670 dzieci ).Wdrożono również działania na rzecz uodpornienia dzieci przeciwko chorobom wywołanym przez Haemophilus influenzae, którym nie zagwarantowano szczepień w ramach kalendarza. Sporządziła: Kierownik Oddziału Nadzoru Sanitarnego J. Meissner. 5
Tab. Zachorowania i zapadalność na choroby zakaźne w roku 2005 w porównaniu do roku 2004- w obu powiatach razem Rok 2005 Rok 2004 Lp. Jednostka chorobowa Liczba zachor. Zapadalność na 00.000 Liczba zachorowań Zapadalność na 00.000. Salmonelozy zatrucia pok. 46 36,6 69 54,9 2 Salmonelozy pozajelitowe 2,6 - - 3. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe określ.i nieokreślone - - 5,9 wywołane przez 3 2,4 - - Campylobacter 4. Lamblioza 0,79 - - 5. Wirusowe i inne określone 27 2,5 33 26,3 zakażenia jelitowe ogółem wywołane przez rotawirusy 2 6,7 - - inne wirusowe zakażenia jelit 6 4,8 - - 6. Wirusowe i inne zakażenia 7 3,5 7 3,5 jelit u dzieci do l.2 7. Biegunki u dzieci do l.2 2,6 2,6 8. Bruceloza - - 0,79 9. Różyca 0,79 - - 0. Listerioza wrodzona - - 0,79. Krztusiec - - 0,79 2. Płonica 29 23,0 0 7,96 3. Posocznica paciorkowcowa - - 0,79 gronkowcowa 9 7,2 - - wyw.przez bakterie G(-) 7 5,6 - - inne określone i nieokreślone 2,6 6 4,8 4. Promienica 2,6 2,6 5. Róża 4, 2 9,6 6. Borelioza z Lyme 0 7,9 9 7,2 7. Szczepienia po narażeniu na 4, 8 6,4 wściekliznę 8. Wirusowe zapal.opon mózg. - 0,79 4 3,2 inne określone i nieokreśl. 9. Ospa wietrzna 446 354,5 336 267,7 20. Różyczka 3 0,3 4,2 2. WZW typu A - - 0,79 22. WZW typu B 8,7 6 4,8 23. WZW typu C 26 20,67 2 6,7 24. WZW inne i nieokreślone - - 0,79 6
25. Choroba wyw. przez HIV 0,79 - - 26. Cytomegalia - - 3 2,4 27. Świnka 26 20,7 226 80,0 28. Mononukleoza zakaźna 2,6 2,6 29. Grzybice-ogółem 3 2,4 - - -skóry (dermatofitozy) 2,6 - - -kandydoza 0,79 - - 30. Toksoplazmoza 0,79 4 3,2 3. Glistnica 5 3,9 - - 32. Owsica 0,79 - - 33. Toksokaroza 0,79 - - 34. Świerzb 8 6,4 2 9,6 35. Choroba wywołana przez S. pneumoniae(inwazyjna)-gółem -zapalenie opon mózgowych 0,79 0,79 0,79 0,79 36. Bakter. zapal. opon mózg. lub/i mózgu-inne określone 0,79 - - - inne nieokreślone 3 2,4 3 2,4 37. Zapal.mózgu inne i nieokr. - - 0,79 38. Grypa ogółem 7548 6000 794 632,6 39. Zapalenia płuc - zakaźne 43 34,2 8 6,4 40. Posocznica bakter. noworodka 0,79 - - 4. Zatrucia grzybami 7 5,6 - - 42. Inne zatrucia - lekami 0.79 9 7,2 - alkoholem 8,7 7 5,6 - innymi subst. zazw. nie stosow. celach leczniczych 8 6,4 2,6 Tab.2 Zachorowania i zapadalność na choroby zakaźne w roku 2005 w porównaniu do roku 2004r- w powiecie nowosolskim Rok 2005 Rok 2004 Lp. Jednostka chorobowa Liczba Zapadalność Liczba Zapadalność zachorowań na 00.000 zachorowań na 00.000. Salmonelozy zatrucia pok. 30 23,0 45 5,8 2. Salmonelozy pozajelitowe 2 2,3 - - 3 Inne bakteryjne zakaż. jelit. 3 3,45 3 4,98 4. Inne bakteryjne zakażenia - - 0,53 jelitowe u dzieci do lat 2 5. Wirus.zakaż. jelit. ogółem 24 27,7 3 35,74 wywołane przez rotawirusy 20 23,0 6. Inne wirusowe zakaż.jelit. 4 4,6 7. Wirusowe i inne zakażenia 7 9,6 6 8,4 jelitowe u dzieci do l.2 8. Płonica 25 28,8 9 0,4 9. Posocznica paciorkowcowa - -, 0. Posocznica gronkowcowa 8 9,2 - - 7
. Posocznica wywołana przez 6 6,9, bakterie G (-) 2. Posocznica inna określona i 2 2,3 5 5,8 nieokreślona 3. Róża 0,5 7 8, 4. Borelioza 9 0,4 5 5,8 5. Szczepienia na wściekliznę - 0,5 6 6,9 po narażeniu 6. Wirusowe zapal.opon mózg. - - 4 4,6 określone i nieokreślone 7. Ospa wietrzna 305 35,4 285 328,5 8. Różyczka 7 8. 3 4,9 9. WZW typu A - -,5 20 WZW typu B 7 8, 4 4,6 2 WZW typu C 4 6, 6 8,4 22 WZW inne i nieokrślone - -,5 23. Cytomegalia - - 2 2,3 24. Świnka 9 2,9 95 224,8 25. Mononukleoza zakaźna,5 2 2,3 26. Toksoplazmoza - - 4 4,6 27. Grzybice kandydoza,5 - - 28. Glistnica 5 5,8 - - 29. Owsica,5 - - 30. Lamblioza,5 - - 3. Toksokaroza,5 - - 32. Świerzb 4 4,6 2 3,8 33. Choroba wywołana przez S. pneumoniae (inwaz.) og. -zapalenie opon mózgowych 34. Bakteryjne zapal.opon mózg. lub/i mózgu inne określone inne nieokreślone 35. Zapalenie mózgu inne i nieokreślone 36. Zapalenia płuc o etiologii zakaźnej 37. Posocznica bakteryjna,5,5,5,5,5 - - 2 2,3 2 2,3 - - 2 2,3 40 46, 7 8,,5 - - noworodka 38. Listerioza wrodzona - -,5 39. Zatrucia grzybami 6 6,9 - - 40. Inne zatrucia -lekami,5 7 8, - alkoholem 9 0,4 7 8, - innymi subst. zazw.nie stosow w celach leczniczych 6 6,9 2 2,3 8
Tab.3 Zachorowania i zapadalność na choroby zakaźne w roku 2005 w porównaniu do roku 2004r w powiecie wschowskim Lp. Jednostka chorobowa Liczba zachorowa ń Rok 2005 Rok 2004 Zapadalność Liczba na 00.000 zachorowań Zapadalność na 00.000. Salmonelozy zatrucia pok. 6 4 24 6,9 2. Inne bakt. zakaż. jelit.-og. -w tym u dzieci do l.2 - - 2 2 5,2 5,2 3. Wirus. zakaż. jelit.-og. 3 7,7 2 5,2 4. Inne wirusowe zakażenia jelit 2 5, - - 5 Wirusowe i inne zakażenia - - 2,6 jelitowe u dzieci do lat 2 6. Biegunka u dzieci do l. 2 - - 2 5,2 7. Różyca 2,6 - - 8. Płonica 4 0,3 - - 9. Posocznica gronkowcowa 2,6 - - 0. Posocznica wywołana przez 2,6 - - bakterie G(-). Inne posocznice - - 2,6 2. Promienica 2 5, 2 5, 3. Róża - ogółem 4 0,3 5 2,9 4. Borelioza 2,6 2,6 5. Styczność i narażenie na 4 0,3 2 5,2 wściekliznę -szczepienia 6. Wirus. zapal. opon mózg. - 2,6 - - inne określ. i nieokreśl. 7. Bakteryjne zapalenie opon 2,6 - - mózg.i/lub mózgu-nieokreśl. 8. Zapal. mózgu-inne i nieokr. 2,6 - - 9. Ospa wietrzna 4 36,5 5 3,6 20. Różyczka 6 5,4 2,6 2. WZW typu B 4 0,2 2 5, 22. WZW typu C 2 30,8 5 2,9 23. Świnka 7 7,9 3 77,4 24. Mononukleoza zakaźna 2,6 - - 25. Grzybice skóry 2 5,2 - - 26. Toksoplazmoza 2,6 - - 27. Świerzb 4 0,3 2 5,2 28. Zapalenia płuc - zakaźne 3 7,7 2,6 29 Zatrucia lekami - - 2,6 30. Zatrucia alkoholem 2 5,2 - - 3. Zatrucia subst. zaw. nie stos. w 2 5,2 - - 9
celach leczniczych 32. Zatrucia grzybami 2,6 - - 0