Migracje ludności Migracja - przemieszczanie się ludności mające na celu zmianę miejsca pobytu. Przemieszczanie się ludności jest całkowicie naturalnym zjawiskiem i występowało we wszystkich czasach.
W roku 2000 na świecie było 175 mln migrantów, którzy opuścili swój kraj (1 na 35 osób) liczba ta wzrosła z 79 milionów w roku 1960.
Formy migracji Migracja przemieszczanie się ludności na dłużej niż dobę Emigracja odpływ Reemigracja - powrót z emigracji czasowej Imigracja napływ Deportacja przymusowy pobyt w odległym miejscu lub odesłanie nielegalnego imigranta do kraju macierzystego Readmisja - odsyłanie nielegalnych emigrantów z jednego państwa do innego, z którego przybyli. Wyraz stosowany głównie w terminologii prawniczej. Repatriacja powrót do kraju osób, które opuściły go dobrowolnie lub pod przymusem Uchodźstwo - ucieczka, Ewakuacja - zorganizowana przez państwo w celu uniknięcia spodziewanego zagrożenia, Przesiedlenie (transfer) - przesiedlenie obywateli danego państwa w ramach jego granicy,
Mobilność ludności - gotowość do zmiany miejsca zamieszkania duża mobilność ludności przyczynia się do zmniejszenia różnic społecznych i ekonomicznych pomiędzy regionami. przyczynia się do zmniejszenia bezrobocia o wyraźnej strukturze regionalnej. przyczyny małej mobilności ludności. bariery polityczne - prawdopodobnie główna przyczyna niskiej mobilności ludności w skali świata, bariery językowe - jedna z głównych przyczyn niskiego poziomu migracji międzynarodowej w bariery kulturowe, bariery infrastrukturalne - np. słaby rozwój mieszkalnictwa (ważne w Polsce).
saldo migracji różnica między napływem a odpływem ludności z danego obszaru w określonym czasie. przyrost rzeczywisty przyrost naturalny +/ - saldo migracji
Podział migracji ze względu na zasięg: migracje wewnętrzne migracje zewnętrzne czas trwania: czasowe, w tym sezonowe i wahadłowe, trwałe, cel: turystyka lecznictwo pielgrzymki zarobki Zmiana zamieszkania Zawarcie małżeństwa Zmiana środowiska
Przyczyny migracji /push-pull factors / czynniki wypychające (push) - wywołują chęć opuszczenia danego miejsca, np. bezrobocie pogarszające się warunki życiowe, schronienie przed prześladowaniami politycznymi, eksplozje demograficzne w wielu krajach Indie, Pakistan, kraje afrykańskie), czynniki przyciągające (pull) - dają jakąś alternatywę i skłaniają do przyjazdu do danego miejsca, np. możliwość zatrudnienia czy podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych głębokie zmiany w ekonomice światowej, powstanie i rozwój prężnych ośrodków gospodarczych i nowoczesnych branż wytwórczości, wielostronny rozwój sfery usług. Procesom migracyjnym sprzyjają: postęp w transporcie, rozwój motoryzacji i komunikacji lotniczej, nowoczesne systemy mediów, przekazu, łączności i technologii informatycznej.
kraje emigracyjne i imigracyjne kraje emigracyjne te z których ludność odpływa (kraje Afryki, Azji, Meksyk) panuje przekonanie, że emigracja m.in. złagodzi bezrobocie, zmniejszy nacisk rosnącej populacji na rynek pracy, a tym samym przyczyni się do rozładowania napięć społecznych. kraje imigracyjne te do których ludność napływa (USA, Kanada, Niemcy) następuje wzrost niezadowolenia społecznego powodowanego frustracją wynikłą z np. faktu odbierania krajanom pracy przez cudoziemców.
Pochodzenie ludności USA według deklarowanej narodowości na podstawie spisu powszechnego w 1990 r ( w %) Meksykanie 5% Indianie 3% Polacy 4% Francyzi 4% inni 13% Niemcy 22% "Amerykanie" 5% Irlandczycy 15% Włosi 6% Afroamerykanie 10% Anglicy 13%
Modele migracji istnieją różne modele migracji. Po 1945 roku zostały wyróżnione cztery najważniejsze: Klasyczny model migracji - pomimo pewnych limitów ilościowych, migrantów generalnie zachęca się do przyjazdu, gwarantuje się im obywatelstwo. Ta kategoria dotyczy tak zwanych "narodów imigrantów", a więc USA, Kanada, Australia Kolonialny model migracji - dotyczy dawnych imperiów kolonialnych, głównie W. Brytania, Francja. Zakłada on faworyzowanie imigrantów z dawnych kolonii kosztem tych z innych krajów. Model gastarbeiterów - zakłada politykę przyjmowania imigrantów jako pracowników na określony czas, bez udzielania im obywatelstwa (nawet pomimo długotrwałego pobytu w kraju). Przykładem są tu Niemcy (imigranci z Turcji). Imigracja nielegalna - samowolne przekraczanie granicy bądź też pozostawanie w kraju przyjazdu po upływie terminu np. wizy turystycznej. Migracja niepełna, czyli ludzie na huśtawce. (Okólski 2002) - powrót nadaje sens podróży zarobkowej. Tam. się nie jest,.tam. się jedynie zarabia:
migracje łańcuchowe. migranci z danego państwa, regionu czy miejscowości mają tendencję do skupiania się w tych samych miejscach w krajach docelowych migracji. Wynika to z dostępu do informacji wśród migrantów oraz potrzeby zapewnienia sobie poczucia bezpieczeństwa poprzez życie w jednej wspólnocie. Polski sklep w dzielnicy Jackowo w Chicago
Skutki migracji do krajów wysoko rozwiniętych zwiększenie przyrostu (młodzieży )naturalnego ludności. Często przyrost naturalny wśród imigrantów jest wyższy niż wśród ludności rodzimej przypływ ludności wykwalifikowanej zwiększenie wpływów podatkowych odbieranie pracy ludności rodzimej napięcia społeczne konkurencja rynku pracy zwiększenie zróżnicowania kulturowego społeczeństwa problem adaptacji imigrantów, którym trzeba zapewnić infrastrukturę, opiekę zdrowotną, edukację, wzrost patologii społecznej i konflikty z ludnością miejscową W Europie wobec stałego spadku populacji osób w wieku produkcyjnym migracja zarobkowa z krajów trzecich stanie się jednym ze sposobów na zapełnienie braków siły roboczej. Prognozy wskazują, że za 25 lat liczba osób pracujących w Europie zmniejszy się o ponad 20 mln. To wskazuje, jak duże może być ssanie ze strony starych krajów członkowskich Unii młodych i zdolnych pracowników Indie: około 1 miliona Hindusów żyjących w USA to około 0,1 % populacji Indii, którzy zarabiają ekwiwalent około 10% dochodu narodowego Indii. 50 milionów Chińczyków, którzy mieszkają poza granicami kraju zarabia rocznie wartość odpowiadającą 2/3 chińskiego dochodu narodowego.
Skutki migracji z krajów słabo rozwiniętych drenaż mózgów (migracja wysokokwalifikowanych pracowników z krajów biedniejszych do bogatszych) zmniejszenie przyrostu naturalnego Zmniejszenie wpływów podatkowych zmniejszenie wykwalifikowanej kadry spadek bezrobocia zwiększenie możliwości wyżywienia ludności zmniejszenie się gęstości zaludnienia, głównie w skupiskach miejskich zniekształcenie struktury wieku na obszarach wiejskich. pozyskiwania nowych umiejętności, takich jak przedsiębiorczość i innowacyjność. Meksyk wciąż jest obciążony wysokim bezrobociem, pomimo tego, że w USA przebywa około 8-10 milionów obywateli Meksyku Jamajka (2000) około 4 razy więcej osób z wyższym wykształceniem za granicą niż w kraju; więcej etiopskich lekarzy praktykuje w Chicago niż w Etiopii.
Współczesne fale migracyjne
Migracje na świecie XVII w. Francja na skutek wojny religijnej wyjechało 300,000 wykwalifikowanych rzemieślników, robotników do Anglii i Niemiec. 1871-1913 r. Z Polski wyemigrowało 3.5 mln ludzi / w okresie II wojny światowej znowu około 3 mln. (po II wojnie światowej z Europy do USA, Kanady, Palestyny, Ameryki Południowej) Jedną z najtragiczniejszych form migracji są wywózki i deportacje. (najczęściej ZSRR przed, w trakcie i po II wojnie światowej). Wywieziono około 20 mln osób. po 17 IX 1939 r. Z terenów wschodnich Polski wywieziono od 1.5 mln do 2 mln ludzi. Niemcy wywieźli drugi tyle. Turcja - w 1973 około 1 mln migrantów
migracje zagraniczne w Polsce (w tys. rocznie) 30 25 20 15 10 5 0 28,4 29,3 24 27 16,7 18,9 1,6 1,6 1,3 2,1 7,3 9,5 1971-75 76-80 81-85 86-90 2000 2004 imigracja emigracja
kierunki migracji w Polsce po II wojnie Emigracje ludności niemieckiej z polskich ziem północnych i zachodnich ( ok. 7 mln ). Wymiana ludności między Polską a ZSRR. Do Polski przybyło około 2 mln osób z przed wojennych ziem polskich, do ZSRR wyjechało ok. 0,5 mln Ukraińców, Białorusinów, Litwinów. Emigracja większości pozostałych przy życiu Żydów do Izraela 9ok. 380 tys.). Powrót do kraju części Polaków rozsianych po świecie na skutek wojny. 1950-1956 władze nie wyrażały zgody na wyjazdy za granicę. Po 1956 roku nastąpiło ożywienie emigracji zagranicznej. Objęła ona m.in. około 700 tys. osób, które wyjechały do Republiki Federalnej Niemiec w ramach tzw. " łączenia rodzin
250 200 150 100 50 0-50 213 188 125 140 137 132 100 84 3-4,2-42 52-55 56-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81-85 86-90 1999 2000 2004 saldo migracji w miastach w tys.
Skutki migracji na przykładzie Polski: - wpływ na przyrost naturalny i strukturę demograficzną (niedobór kobiet w Polsce północno-wschodniej, odmłodzone i dojrzałe społeczeństwa w regionach Polski), - pośredni wpływ na warunki prowadzenia działalności gospodarczej - odpływ ludności wywołuje spadek realnego popytu przykład Ściany Wschodniej wymieranie ludności, ubożenie, narastanie ryzyka inwestycyjnego - wpływ na rynek pracy i bezrobocie w Polsce utajone (przeludnienie agrarne) i jawne (tereny północne Polski) - oddziaływanie na strukturę społeczną (przykład Zambrowa, Nowej Huty - podziały społeczne, elity, partykularyzm)
kierunki migracji w Polsce po II wojnie c. d. Wydarzenia roku 1956 i 1968 pociągnęły za sobą emigracje działaczy politycznych, uczestników tych wydarzeń oraz ludzi wyjeżdżających z powodów ekonomicznych Następna fala emigracji miała związek w wprowadzeniem "stanu wojennego". Polacy wyjeżdżali głównie do krajów Europy Zachodniej, USA i Australii. Część z nich wróciła do kraju po roku 1989 r. Lata 80-te to czas, kiedy wielu obrotnych Polaków dorobiło się na licznych wyjazdach zagranicznych. Wyjeżdżając do ZSRR, Berlina Zachodniego, Turcji czy Węgier sprzedawali tam polskie produkty, a przywozili do kraju towary trudno dostępne dla rodaków. Po zmianach ustrojowych w 1989 r. Polska otworzyła swoje granice dla ludności zza wschodniej granicy. Spowodowało to napływ imigrantów liczących na polepszenie swojej sytuacji ekonomicznej. Teraz, kiedy nie ma już problemu ze zdobyciem paszportu, a Polska jest członkiem UE, coraz więcej, młodych, wykształconych ludzi decyduje się na emigrację z Polski w celach zarobkowych drenaż mózgów. Współczesne kierunki migracji zarobkowych Polaków: tradycyjne Niemcy oraz Irlandia, Hiszpania, Włochy, Belgia, Islandia, Grecja;
W Polsce w efekcie transformacji ustrojowej przyjęto zasadę swobodnego przepływu osób, po roku 1990 uznano Polskę za kraj bezpieczny w związku z czym zaprzestano przyznawać osobom opuszczającym nasz kraj status azylanta. W latach 90-tych zaobserwowano nową falę migracji w/g której obcokrajowiec deklarował cel turystyczny wjazdu do Polski, a następnie w sposób nielegalny przekraczał lub starał się przekroczyć granicę zachodnią. Nową formą migracji są migracje niepełne tzn., że obcokrajowcy (szczególnie Ukraińcy) wjeżdżają do naszego kraju w celu nielegalnego zarobkowania. Od roku 1990 obserwuje się stały napływ pracowników zagranicznych legalnie podejmujących pracę
Nowe tendencje w migracji cztery tendencje, które będą kształtowały wzory migracji w najbliższym czasie: Nasilenie - migracje będą liczniejsze niż kiedykolwiek przedtem Zróżnicowanie - brak możliwości określenia konkretnych fal migracji (np. emigracja zarobkowa), imigranci będą należeć do bardzo różnych grup społecznych i etnicznych Globalizacja - migracje stopniowo obejmą cały świat, wiele krajów będzie źródłem i celem migrantów Feminizacja - większość migrantów będą stanowiły kobiety
Zrób to sam W pewnym kraju w jednym roku imigracja wynosiła 2,6tys. osób a emigracja 18,4tys. osób. Oblicz saldo migracji w tym państwie. W pewnym kraju w jednym roku imigracja wynosiła 34tys. osób a emigracja 19,3tys. osób. Oblicz saldo migracji w tym państwie. W pewnym kraju w jednym roku imigracja wynosiła 1204tys. osób a emigracja 440tys. osób. Oblicz saldo migracji w tym państwie.
Sytuacja w Polsce na przełomie wieków Na przełomie wieków XIX i XX wzrosło zaludnienie miast, nadmiar ludności wiejskiej, który już nie znajdował dostatecznego zatrudnienia w ośrodkach przemysłowych odpływał poza granice. Przed I wojną światową większość kierowała się do Stanów Zjednoczonych, Brazylii, Kanady, Niemiec (Westfalia, Nadrenia). Istniała wówczas także tzw. emigracja sezonowa robotników rolnych, głównie do Niemiec. Początek I wojny światowej przyniósł mobilizację mężczyzn do armii rosyjskiej, a po 1915 r. przymusowe wywozy do Niemiec, które potrzebowały robotników na czas wojny. Rok 1918 przyniósł Polsce niepodległość, powstało państwo wielonarodowe, a sam proces kształtowania się granic wywołał migracje z i do Polski.
Wywozy, przesiedlenia, zsyłki - II wojna światowa Z pozostałych ziem zajętych przez hitlerowców do granicy z ZSRR (rzeki Pisa-Narew-Bug-San) utworzono Generalne Gubernatorstwo. Ludność polską z obszarów wcielonych do Rzeszy zaczęto deportować do GG, a na pozostałych ziemiach osiedlać Niemców z krajów nadbałtyckich i znad Morza Czarnego (od X1939 r. do III 1941r. deportowano około 450 tys. Polaków do Generalnej Guberni, a osiedlono ok. 200 tys. Niemców). W czasie II wojny światowej zaostrzał się w Niemczech deficyt siły roboczej, dlatego też władze hitlerowskie rozpoczęły przymusowe wywożenie na roboty do Niemiec. Ludzie wywożeni pochodzili z łapanek ulicznych (1939 r.- 40 tys., 1940 r.-300 tys., 1941 r.- 400 tys.). Ziemie zajęte przez armię radziecką zostały wcielone do ZSRR a ludności je zamieszkującej nadano obywatelstwo radzieckie. Jednocześnie rozpoczęły się aresztowania, zsyłki w głąb ZSRR oraz przymusowe wysiedlenia. Polacy znaleźli się w ok. 130 łagrach w okolicach Archangielska, Irkucka, Władywostoku czy na Półwyspie Kolskim. Specjalną rolę spełniały 3 obozy (Kozielsk, Starobielsk, Ostaszków) w których zgromadzono jeńców polskich, których wymordowano w 1940 r.
Komuniści u władzy w PRL Dawne ziemie RP zostały wyzwolone przez armię radziecką w latach 1944-45. Granice Polski zostały ustalone na konferencji w Jałcie i potwierdzone w Poczdamie. Granica wschodnia oparła się na Bugu. Utratę kresów wschodnich miało Polsce zrekompensować przesunięcie granicy zachodniej do linii Odry i Nysy Łużyckiej. Wielu Polaków zamieszkujących ziemie wschodnie nie znalazło się w granicach powojennej Polski. Wydarzenia roku 1956 i 1968 pociągnęły za sobą emigracje działaczy politycznych, uczestników tych wydarzeń oraz ludzi wyjeżdżających z powodów ekonomicznych. Lata wojny i migracje z nią związane spowodowały, że wielu Polaków pozostało poza granicami kraju. W czasach rządów komunistycznych wielu z nich wyciągało z Polski swoich krewnych. Lata 60-te i 70-te to czas antysemickiej nagonki na ludność pochodzenia żydowskiego, co również w wielu przypadkach zakończyło się opuszczeniem kraju.
Burzliwe lata osiemdziesiąte W 1981 roku wprowadzony został w Polsce stan wojenny. Jest to moment przełomowy we współczesnej historii. Niezadowolenie wśród społeczeństwa polskiego z posuniętych rządów sięgnęło zenitu. Zaczęły się rozruchy, zamieszki na ulicach. Działała wówczas NSZZ Solidarność, której członków władze państwowe próbowały aresztować. Rozpoczęły się prześladowania działaczy politycznych, dla których jedynym wyjściem bardzo często było opuszczenie Polski i schronienie się na Zachodzie Europy. Lata 80-te to czas, kiedy wielu obrotnych Polaków dorobiło się na licznych wyjazdach zagranicznych. Wyjeżdżając do ZSRR, Berlina Zachodniego, Turcji czy Węgier sprzedawali tam polskie produkty, a przywozili do kraju towary trudno dostępne dla rodaków.
Migracje po 1989 roku Po zmianach ustrojowych w 1989 r. Polska otworzyła swoje granice dla ludności zza wschodniej granicy. Spowodowało to napływ imigrantów liczących na polepszenie swojej sytuacji ekonomicznej. Przez pewien okres czasu zalewali polski rynek tańszymi produktami ze wschodu tworząc konkurencję dla rodzimego handlu. Po 1989 roku powracają do kraju, wolnego i demokratycznego, Polacy zmuszeni do wyjazdów czy podczas II wojny światowej, czy podczas rządów komunistycznych w Polsce, czy szukający lepszych warunków do życia.
Migracje zarobkowe w Polsce Corocznie odwiedza Polskę w ramach tzw. "turystyki handlowej" ok. 8 mln obywateli Wspólnoty Niepodległych Państw (w 1994 r. -3,2 mln Ukraińców, 2,4 mln Białorusinów, 2,4 mln Rosjan). Od 1 stycznia 1998 r. doszło do spadku liczby przybyszów z Rosji o 48,5%, z Białorusi - o 35% z powodu zaostrzenia przepisów dotyczących zasad przekraczania polskiej granicy wschodniej. Doprowadziło to do drastycznego załamania handlu bazarowego.do największych z tego typu bazarów należą trzy targowiska w okolicach Łodzi: Tuszyn, Głuchów i Centrum Handlowe "Ptak" w Rzgowie, które wraz z produkcją na potrzeby prowadzonego na nich handlu dają ok. 170 tys. miejsc pracy w regionie łódzkim. Rozważając problem migracji zarobkowych zza wschodniej granicy w latach 90-tych należy podkreślić fakt braku incydentów na tle narodowościowym między ludnością polską a przybyszami z WNP. Polacy dobrze pamiętają własną sytuację ekonomiczną z lat 80-tych, gdy wielu z nich trudniło się podobnym handlem jak obecnie Białorusini, Rosjanie i Ukraińcy. Polska stała się dla nich "przedsmakiem Zachodu", pobyt tutaj umożliwił im porównanie standardów życia i kształtowanie wyobrażeń o świecie, podobnie jak Polakom wyjazdy na zachód w latach 70-tych i 80-tych.
Migracje w Polsce w latach 80. i 90. wg dominujących kierunków Emigracja Imigracja Region/Kontynent/Kraj 1981-1985 1986-1990 1991-1995 1991-1995 Europa 98607 120488 90559 18086 Austria 2515 6187 1951 947 Francja 4230 4962 1494 1419 Niemcy 73362 87631 79723 7842 Szwecja 3787 3916 2111 618 Wielka Brytania 1853 1697 587 1184 Włochy 2755 6615 823 788 Azja 1104 1008 220 1827 Afryka 930 875 343 904 Ameryka Pn. i Pd. 16585 21982 20036 7671 Kanada 4273 6989 7286 2066 USA 11924 14654 12658 5254 Australia 2307 2098 1553 893
UCHODŹCTWO
uchodźctwo
Ludność, imigranci i uchodźcy 31 grudnia 2000 r. oraz saldo migracji w latach 1996-2000 według kontynentów (w tys.) Ludność Imigranci Uchodźcy Saldo migracji Afryka 793 628 16 277 3 627-447 Am. Łacińska 518 809 5 944 38-494 Am. Północna 314 113 40 844 635 1 394 Azja 3 672 342 49 781 9121-1 311 Europa 727 304 56 100 2310 769 Oceania 30 521 5 835 69 69 Świat 6 056 715 174 781 15 868 0
Skutki migracji w Polsce po II wojnie przeludnienia i wyludnienia na obszarze powojennej Polski. Z przeludnieniami wiąże się oczywiście wzrost bezrobocia. Co ma niestety negatywny wpływ w stosunku do państwa. Natomiast wyludnienia powodują brak " siły roboczej ". W związku z tym brak inwestycji przez inwestorów zarówno krajowych jak i zagranicznych na danym obszarze. To, że obywatele państw zagranicznych rzadko, bo prawie wcale nie przyjeżdżają do Polski świadczy o niskim poziomie rozwoju gospodarczego naszego państwa. Zmniejsza to ilość potencjalnych inwestorów zagranicznych w naszym państwie. Skutki migracji są zazwyczaj negatywne w stosunku do państwa, chyba, że migracje w tym przypadku wewnętrzne mają za zadanie równomiernie rozmieścić ludność danego państwa, co jest praktycznie rzecz biorąc niemożliwe.
Uchodźcy w Polsce Od kilku lat nasz kraj stał się atrakcyjnym dla uchodźców. Liczba uchodźców w Polsce systematycznie rośnie, ale w skali światowej jest wciąż niewielka. Na przestrzeni 10 lat (odkąd Polska przystąpiła do Konwencji Genewskiej z 1951 r. dotyczącej statusu uchodźcy zobowiązując się do udzielania uchodźcom pomocy) o status uchodźcy w Polsce wystąpiło ponad 22 tysiące osób. Ponad 1300 osób uzyskało ten status. Choć w ciągu ostatniej dekady Polska przyjęła prawodawstwo dotyczące uchodźców, praktyczna opieka państwa nad nimi pozostawia wiele do życzenia. Największy problem stanowi integracja, czyli możliwość odnalezienia wśród polskiego społeczeństwa swojego nowego miejsca na świecie, zbudowania nowego domu. W 2001 r. o status uchodźcy poprosiło w Polsce nieco ponad 4500 osób, a niemal 300 otrzymało ten status. Najwięcej - aż 3 tys. starających się o status uchodźcy w Polsce to Czeczeni. Ale szukają u nas pomocy również Ormianie, Afgańczycy, Afrykanie.
Wykres 3. Ludność przybyła w latach 1989-2002 z innej miejscowości w kraju według roku przybycia Podobnie jak w kraju, w migracjach wewnętrznych w województwie przeważa kierunek z miasta do miasta (69,8 tys. osób, tj. 36,4 %). Najmniej osób przenosi się natomiast ze wsi na wieś (25,1 tys. osób, tj. 13,1 %).
Wykres 7. Ludność przybyła w latach 1989-2002 z innego miejsca w kraju według płci i wieku w momencie migracji
WNIOSKI Ze względu na ciągłą migrację ludności ze wsi do miast liczba osób mieszkających w dużych miastach rośnie dwukrotnie szybciej w stosunku do całkowitego przyrostu ludności. Większość ludności świata będzie mieszkała w miastach do roku 2007, a do roku 2030 we wszystkich regionach będą przeważały struktury miejskie. Rosną zarówno największe aglomeracje liczące 10 lub więcej milionów mieszkańców (ogółem 20, 15 w krajach rozwijających się), jak i małe i średnie miasta, co nadwyręża lokalną infrastrukturę i sektor usług. Migracje ludności wewnątrz krajów są skutkiem nierównego podziału zasobów, usług i możliwości. Zapewnienie opieki socjalnej, z uwzględnieniem zdrowia reprodukcyjnego, na ubogich obszarach miejskich jest działaniem niezbędnym, tak jak zaspokojenie potrzeb zaniedbanych społeczności wiejskich.