Czy bezrobocie maleje, bo Polacy migrują?

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Czy bezrobocie maleje, bo Polacy migrują?"

Emilia Skiba
7 lat temu
Przeglądów:

1 Czy da się mierzyć? nie liczba jest ważna 2 Czy bezrobocie maleje, bo Polacy migrują? Dr Paweł Kaczmarczyk Ośrodek Badań nad Migracjami UW Dr Joanna Tyrowicz Wydział Nauk Ekonomicznych UW Narodowy Bank Polski Skala migracji Dane spisowe (ok. 2% populacji): Mikrospis 1995: 9 osób czasowo za granicą NSP 22: 786 osób czasowo za granicą Dane pochodzące z krajów docelowych: Wielka Brytania 45 tys. do VI.27, Irlandia 17 tys. do 1.26 Szacunki: od 5 tys. rocznie do 1 95 tys. (GUS) Cechy migracji Dynamika zjawiska Dominacja migracji czasowych, ale Główne kraje docelowe Struktura migracji 3 4 Pojawiły się nowe kraje... Przypadek Wielkiej Brytanii Other EU8 countries Poland 14 6 Obywatele Polski: : : : Wielka Brytania Irlandia Q1 23 Q2 23 Q3 23 Q4 Q Q2 24 Q3 24 Q4 24 Q1 25 Q2 Q Q4 25 Q1 26 Q2 26 Q3 26 Q4 Q Czech Republic Estonia Hungary Latvia Lithuania Slovakia Slovenia Poland Source: IPS

2 5 6 Przypadek Wielkiej Brytanii dane LFS... ale skala wyjazdów do starych stabilna 9, 45 8, Polacy w brytyjskim LFS: 4 7, 6, 5, 4, - Połowa 26: 29 tys. - Koniec 26: 26 tys. - Połowa 27: 46 tys. Female M ale W tys osób , 1 2, 5 1, Niemcy USA Włochy Francja Hiszpania Wielka Brytania Irlandia Pozostałe podobnie wyjazdy sezonowe (Niemcy) Bezrobocie spada - nie bezrobotni migrują Pracownicy sezonowi [w tys. osób] ,9 136,7 17,6 196,3 22,2 187,7 25,4 229,1 243,4 269,6 271,9 286,6 279,4 236,3 Migranci Migranci Bezrobotni Bezrobotni /Q2 1993/Q4 1994/Q2 1994/Q4 1995/Q2 1995/Q4 1996/Q2 1996/Q4 1997/Q2 1997/Q4 1998/Q2 1998/Q4 1999/Q2 1999/Q4 2/Q2 2/Q4 21/Q2 21/Q4 22/Q2 22/Q4 23/Q2 23/Q4 24/Q2 24/Q4 25/Q2 25/Q4 26/Q2 26/Q4 27/Q2

3 9... duża skala ucieczki w bierność /Q2 1993/Q4 1994/Q2 1994/Q4 1995/Q2 1995/Q4 1996/Q2 1996/Q4 1997/Q2 1997/Q4 1998/Q2 1998/Q4 1999/Q2 1999/Q4 2/Q2 2/Q4 21/Q2 21/Q4 22/Q2 22/Q4 23/Q2 23/Q4 24/Q2 24/Q4 25/Q2 25/Q4 26/Q2 26/Q4 27/Q2 Bezrobotni i migranci Pracujący i bierni zawodowo Migranci Bezrobotni Pracujący Bierni zawodowo a dynamika migracji nieporównywalna! /Q2 2/Q3 2/Q4 21/Q1 21/Q2 21/Q3 21/Q4 22/Q1 22/Q2 22/Q3 22/Q4 23/Q1 23/Q2 23/Q3 23/Q4 24/Q1 24/Q2 24/Q3 24/Q4 25/Q1 25/Q2 25/Q3 25/Q4 26/Q1 26/Q2 26/Q3 26/Q4 27/Q1 27/Q2 w tys. osób 11 Zapełnienie wolnych miejsc pracy wg sektorów Bezrobotni Pracujący Migranci 12 Wyjeżdżamy po dochody, a nie pracę... 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % uczy się/studiuje nie ma pracy i jej nie poszukuje nie ma żadnej pracy ale aktywnie jej poszukuje pracuje/jest na urlopie wychowawczym/zajmuje się domem

4 13 14 Migranci - długość pobytu za granicą, BAEL 6 Migracje niepełne i sezonowe koszty i korzyści + - Praca legalna (migracje sezonowe) Praca poniżej kwalifikacji Praca dla każdego (brak wymogów) Brak możliwości rozwoju zawodowego MIGRANCI I ICH RODZINY Niskie koszty wyjazdu, proste procedury Możliwość uczestnictwa w polskim rynku pracy Niskie koszty rozstania Transfer środków z zagranicy: dofinansowanie budżetów domowych oraz działalność inwestycyjna Niewielkie możliwości podnoszenia kompetencji językowych Zmniejszenie zainteresowania karierą zawodową w Polsce Trwała tymczasowość, marginalizacja (zwłaszcza migranci niepełni) II.94 IV.94 II.95 IV.95 II.96 IV.96 II.97 IV.97 II.98 IV.98 II.99 IV.99 II. IV. II.1 IV.1 II.2 IV.2 II.3 IV.3 II.4 IV.4 II.5 IV.5 osoby przebywające za granicą powyżej 12 miesięcy osoby przebywające za granicą dłużej niż 2 miesiące ale krócej niż rok II.6 IV.6 II.27 SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA Zmniejszenie skali ubóstwa Dopływ pieniędzy z zagranicy: potencjalna działalność inwestycyjna, tworzenie nowych miejsc pracy. Zmniejszenie poziomu bezrobocia ( eksport bezrobocia ) Czasowe niedobory pracowników Zależność od pieniędzy napływających z zagranicy brak bodźców do aktywności i pobudzania rozwoju w oparciu o krajową działalność Wycofywanie się (czasowe lub permanentne) z polskiego rynku pracy wzorzec: praca za granicą i bierność na polskim rynku pracy Migracje osób z wysokimi kwalifikacjami Migranci, a wykształcenie (1988 i 23) Kto to jest? Absolwent politechniki czy technikum? Drenaż mózgów z Polski fakty i mity W latach 199 tylko w przypadku dużych ośrodków miejskich Kto gdzie i po co jedzie? Kraje docelowe migrantów wg wykształcenia Migracje najnowsze a utrata kapitału ludzkiego Motywacje migracyjne osób o wysokich kwalifikacjach typowe czy specyficzne? Drenaż mózgów, wymiana mózgów czy marnotrawstwo mózgów? osoby z wykształceniem co najwyżej podstawowym osoby z wykształceniem co najmniej wyższym

Wyjazdy po 1997r wg poziomu wykształcenia 17 Typy migracji migracje powrotne 18 1% 8% 6% 4% 2% % Niemcy Włochy Wielka Brytania reszta UE- 15 w yższe średnie z maturą albo policealne inne USA Kanada

5 Wyjazdy po 1997r wg poziomu wykształcenia 17 Typy migracji migracje powrotne 18 1% 8% 6% 4% 2% % Niemcy Włochy Wielka Brytania reszta UE- 15 w yższe średnie z maturą albo policealne inne USA Kanada NSP 22: 7 tys. Polaków powróciło do kraju Ale: 2 tys. spośród nich wyjechało ponownie Powroty z: Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Kanady Powroty do: miast (81%), głównie dużych Kim są? Ludzie młodzi (28% poniżej 2 roku życia), bardzo dobrze wykształceni (3% z wykształceniem wyższym), aktywni zawodowo (65%) Pozycja zawodowa w Polsce bardzo wysoka Kto wyjechał? Osoby słabiej wykształcone, z podwójnym obywatelstwem Migracje powrotne automatyczny sukces? Migranci powrotni 19 Mówi się, że migracje to problem... 2 Dwie podstawowe strategie migracyjne: Zarobkowa (głównie do drugorzędnego sektora rynku pracy) Edukacyjna w wąskim bądź szerokim sensie. Dwie główne grupy migrantów: Regiony peryferyjne (wsie i małe miasta), niezbyt dobrze wykształceni, często bez satysfakcjonującej, stałej pracy Młodzi ze średnich i dużych miast, wykształceni, bez doświadczenia Nieracjonalność decyzji o wyjeździe: Nie ci, co trzeba, pojechali nie tam, gdzie trzeba potencjał mobilności nie został w pełni wykorzystany Wyjazdy kosztem edukacji (albo zamiast, albo dewaluacja) potencjał edukacyjny nie jest wykorzystywany redukcja aspiracji by decyzje były racjonalne! Brak rozwoju społeczności lokalnych potencjał wyjazdów nie służy ich budowaniu (przedsiębiorczość)

6 indywidualny sukces/porażka?... skutki dla społeczności lokalnych? Jest w innej sytuacji Jest na rencie inwalidzkiej 5,8% 4,3% Dwa ważne doświadczenia: Śląsk Opolski migranci powrotni w całym okresie po 1989 roku Nie ma pracy i jej nie poszukuje Nie ma żadnej pracy ale aktywnie jej poszukuje 5,8% 13,% Powroty, ale dokąd?... do dużych ośrodków miejskich trwałe osłabienie społeczności... powrót nie jest automatycznie sukcesem około 4% re-emigruje! Uczy się/studiuje w szkole prywatnej Uczy się/studiuje w szkole publicznej Zajmuje się domem Pracuje/jest na urlopie wychowawczym 4,3% 5,8% 13,% 47,8% Do czego to może prowadzić?... utrata kapitału ludzkiego... czasem zarobkowanie kosztem edukacji (szczególnie stare modele migracji)... rosnące uzależnienie od transferów z zagranicy aktywność i pobudzania rozwoju w oparciu o działalność w Polsce... wycofywanie się z polskiego rynku pracy praca za granicą i bierność na polskim rynku pracy,% 1,% 2,% 3,% 4,% 5,% 6,% Nie problem migracji problemy migrantów! Świadomość dostępności innych rozwiązań Sieci migracyjne nie są sieciami, lecz kanałami Pozór bezpieczeństwa Redukcja aspiracji do wymiaru dochodowego Dobre przygotowanie wyjazdu Element ścieżki życiowej zamiast tradycji prac niskokwalifikowanych Strategia indywidualna, czy strategia rodzinna Rozwiązania Monitoring postępowania pośredników Podtrzymywanie aspiracji Szanujmy się! Sieci horyzontalne (pozyskiwanie doświadczenia, budowanie kariery) Sieciowanie istniejących kanałów Nawigowanie informacją Wiarygodne źródło wiedzy jak jest tam? (dochody, koszty życia, warunki...) Wyjeżdżajcie by wracać Wbudowanie strategii powrotu w decyzję wyjazdową Ułatwienia dla powrotów (także formalne!) Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości (migranci i ich rodziny) Wsparcie aktywności w okresach pobytu w Polsce Uwzględnienie innych kryteriów przy decyzji o wyjeździe Dobre przygotowanie wyjazdu

7 Wzorce rozwoju, a migracje Indywidualnego Tradycyjny model wyjazdów do prac niskokwalifikowanych Brak tradycji ścieżki kariery Działania w instytucjach edukacji formalnej Trenerzy Szkolenia dla nauczycieli Materiały dydaktyczne (także np.: gry strategiczne!) 25 Wzorce rozwoju, a migracje Społeczności lokalnej Tradycyjny model trwałego opuszczania mniejszych miast i obszarów wiejskich (drenaż mózgów) Brak świadomości możliwości rozwojowych Wyjeżdżajcie by wracać Wbudowanie strategii powrotu w decyzję wyjazdową Ułatwienia dla powrotów (także formalne!) Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości (migranci i ich rodziny) Wsparcie aktywności w okresach pobytu w Polsce 26 WSPIERANIE TWORZENIA WŁASNYCH MIEJSC PRACY Wnioski na podstawie doświadczeń 27 Nie ci, co trzeba, pojechali nie tam, gdzie trzeba potencjał mobilności nie został w pełni wykorzystany Wyjazdy kosztem edukacji (albo zamiast, albo dewaluacja) potencjał edukacyjny nie jest wykorzystywany redukcja aspiracji by decyzje były racjonalne Nierównomierny rozwój infrastruktury potencjał wyjazdów nie służy budowaniu społeczności lokalnej wyjazdy tradycyjnie źródłem amoralnego familializmu Bardzo dziękujemy za uwagę! Pytania? Dr Paweł Kaczmarczyk p.kaczmarczyk@uw.edu.pl Dr Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl

Podobne dokumenty

Czy bezrobocie maleje, bo Polacy migrują?

Czy bezrobocie maleje, bo Polacy migrują? Dr Paweł Kaczmarczyk Ośrodek Badań nad Migracjami UW Dr Joanna Tyrowicz Wydział Nauk Ekonomicznych UW Institut zur Zukunft der Arbeit /Bonn/ Czy da się mierzyć?