Badanie pacjenta urazowego, wykonanie wstępnego unieruchomienia.
Po obejrzeniu tego kursu słuchacz powinien umieć: zdecydować o formie badania (badanie miejscowe, badanie urazowe) zbadać pacjenta urazowo rozpoznać urazy zagrażające życiu unieruchomić złamania, zwichnięcia, skręcenia prawidłowo stabilizować kręgosłup szyjny zakładać kołnierz ortopedyczny przenieść pacjenta urazowego na deskę ortopedyczną znać zastosowanie noszy podbierakowych oraz kamizelki KED Przygotowane przez rat. med. Paweł Łukasiewicz
Decyzja o sposobie badania Po wykonaniu oceny wstępnej stanu poszkodowanego oraz badania ABCD należy zdecydować o dalszej formie badania.
Decyzja o sposobie badania Zogniskowany uraz badanie miejscowe Uogólniony lub nieznany uraz badanie urazowe
Szybkie badanie urazowe Ocena głowy Obecność guzów, krwiaków, ran, stabilność kości czaszki,twarzoczaszki, szerokość źrenic, Wyciek płynu m-r, krwawienia Ocena szyi Tkliwość, napięcie, deformacja wyrostków kręgosłupa szyjnego Stan wypełnienia żył szyjnych zewnętrznych oraz położenie tchawicy (chrząstki tarczowatej) Klatka piersiowa Ocena pod względem wentylacji unoszenie się klatki piersiowej, ran otarć Zaopatrzenie rany ssącej (odma otwarta opatrunek trójstronny) Zaopatrzenie wiotkiej klatki piersiowej (wyłamane okienka kostnego paradoksalny oddech) Badanie palpacyjne: stabilność, bolesność, deformacja) Osłuchać szmery oddechowe (obecne, symetryczne) Zaleca się założenie kołnierza!! Brzuch Ocena pod względem otarć, ran,siniaków tkliwości i napięcia zaopatrzenie wytrzewienia Zwiększenie obwodu brzucha
Szybkie badanie urazowe Miednica 1. ściśnięcie miednicy w płaszczyźnie poziomej 2. naciśnięcie na kolce biodrowej (obecny ból, niestabilność, trzeszczenia bezwzględny zakaz rolowania na bok) Kończyny dolne Kończyny górne Plecy Obrys kończyny, Stabilność kości długich (kości uda o podudzia), ocena czucia i ruchomośći na obwodzie Obrys kończyny Stabilność kości długich (kości ramienia i przedramienia), ocena czucia i ruchomości na obwodzie Ocena palpacyjna wszystkich wyrostków kręgosłupa (tkliwość, bolesność, deformacja), plecy, pośladki, rany, otarcia, krwawienia UWAGA!!! Decyzja o Unieruchomieniu na desce: Filia NRC (życia) Zapięcie pasów (z uwzględnieniem obrażeń poszkodowanego) Stabilizacja (klocki) kołnierz ortopedyczny o ile wcześniej nie był założony.
Szybkie badanie urazowe Badanie może przerwać tylko konieczność wykonania zabiegów resuscytacyjnych oraz zapewnienie drożności dróg oddechowych Ocena stanu poszkodowanego oraz szybkie badanie urazowe nie powinno Ci zająć więcej niż 90sek. (?) Nie przerywaj badania, usunięcie rozpoznanych stanów zagrożenia życia oraz innych zabiegów zleć partnerowi z zespołu
Badanie miejscowe Wykonuje się: po ocenie wstępnej i jest ograniczone do obszaru obrażeń gdy obrażenie (uraz) dotyczy jednej okolicy ciała Ponadto zbiera się: wywiad SAMPLE mierzy RR, tętno i oddechy, SpO2, glukozę zwrócić należy szczególną uwagę na dolegliwości zgłaszane przez pacjenta oraz wydarzenia poprzedzające wypadek
Złamania Oznaki złamania: Bolesność i Tkliwość Obrzęk i podbiegnięcia krwawe Deformacja Tarcie odłamów i trzeszczenie Widoczne odłamy Patologiczna ruchomość Ograniczenie ruchomości
Złamania Obecność, któregokolwiek z w/w objawów jest wystarczającym wskazaniem do zabezpieczenia urazu!
Zwichnięcia Zwichnięcie (luxatio) lub podwichnięcie (subluxatio) oznacza całkowitą lub częściową utratę kontaktu powierzchni stawowych, które pozostają w wadliwym ustawieniu.
Zwichnięcia Objawy: Ból Tkliwość Zniekształcenie (zwykle widoczne ) i bolesność uciskowa wokół stawu Obrzęk i zasinienie Ograniczenie lub całkowite upośledzenie ruchu w stawie
Skręcenia Całkowita lub częściowa utrata kontaktu powierzchni stawowych. Częściowe lub całkowite rozdarcie więzadeł. Może spowodować tyle samo uszkodzeń co zwichnięcie.
Skręcenia Objawy: Ból Tkliwość Obrzęk i zasinienie Ograniczenie lub całkowite upośledzenie ruchu w stawie
Stłuczenie W zależności od siły urazu dochodzi do stłuczenia skóry, lub stłuczenia obejmującego tkanki położone głębiej. W wyniku urazu występują w tkankach krwawe wylewy, które są przyczyną bólu i dają typowy objaw krwiaka zasinienie skóry i obrzęk.
Złamanie, Zwichnięcie, Skręcenie, Stłuczenie Celem unieruchomienia jest: zmniejszenie bólu, ułatwienie opanowania krwawienia w przypadku złamań otwartych, zapobieganie uszkodzeniom wtórnym tkanek miękkich.
Złamanie, Zwichnięcie, Skręcenie, Stłuczenie Podstawowe zasady unieruchamiania to: przy złamaniu kości długiej należy unieruchomić dwa sąsiadujące z nią stawy, przy uszkodzeniu stawu należy unieruchomić kości tworzące dany staw.
Złamanie, Zwichnięcie, Skręcenie, Stłuczenie Jeżeli masz wątpliwości UNIERUCHOM
Stabilizacja kręgosłupa szyjnego Do pierwszego unieruchomienia głowy wykorzystujemy najczęściej własne ręce i kolana. Pacjentowi należy jak najszybciej założyć kołnierz ortopedyczny, jednak do momentu ostatecznego unieruchomienia kręgosłupa szyjnego musi być utrzymywana ręczna stabilizacja głowy - kołnierz zabezpiecza jedynie przed ruchami o dużej amplitudzie, w płaszczyźnie strzałkowej.
Stabilizacja kręgosłupa szyjnego
Stabilizacja kręgosłupa szyjnego W warunkach przedszpitalnych stabilizacja ręczna powinna być wdrożona po podejściu do pacjenta. Definitywne unieruchomienie nie powinno jednak zabierać czasu niezbędnego do prowadzenia czynności ratujących życie! Nawet w przypadku zespołu podstawowego możliwe jest stabilizowanie głowy i szyi poszkodowanego przez kolana ratownika, który jednocześnie zapewnia drożność dróg oddechowych oraz odpowiednią tlenoterapię.
Stabilizacja kręgosłupa szyjnego Jeśli szyja poszkodowanego nie jest w pozycji neutralnej, to należy podjąć próbę uzyskania tej pozycji. Pacjent przytomny i współpracujący: aktywnie pomaga w przywróceniu pozycji neutralnej, pacjent nieprzytomny lub niewspółpracującypasywnie uzyskujemy pozycję neutralną. Ból, pogorszenie stanu neurologicznego lub wyczuwalny opór podczas uzyskiwania pozycji neutralnej skłaniają do przerwania próby i unieruchomienia szyi w pozycji, w której się znajduje.
Zakładanie kołnierza Podczas zakładania kołnierza trzeba pamiętać o tym, żeby ustawić jego wielkość już wcześniej i dobrze podłożyć środek tylnej ściany pod kręgosłup. Założonym kołnierzem nie należy już manewrować. Próba zmiany położenia kołnierza, dokonana ze zbyt dużą siłą może spowodować uraz kręgosłupa
Zakładanie kołnierza
Przekładanie na deskę PRZEZ TRZECH RATOWNIKÓW Przekładanie na deskę ortopedyczną przez rolowanie. Nie nadaje się do stosowania u poszkodowanego z niestabilną miednicą. Najlepiej umieścić poszkodowanego od razu na środku deski, jeżeli to się nie uda to zastosować przemieszczanie osiowe.
Przekładanie na deskę PRZEZ CZTERECH RATOWNIKÓW Przekładanie poszkodowanego na leżącą obok lub wsuniętą przez pomocnika deskę ortopedyczną.
Przekładanie na deskę PRZEZ PIĘCIU RATOWNIKÓW Podjęcie poszkodowanego Przy podnoszeniu ręce wkładamy jak najgłębiej pod poszkodowanego. Niedopuszczalne jest trzymanie np. za pasek lub ubranie. Ręce ratowników powinny się splatać, co umożliwia synchroniczną współpracę
Przekładanie na deskę Ułożenie pacjenta na desce z pozycji stojącej Dwóch lub trzech ratowników Ratownicy stają przodem do pacjenta, po obu stronach. Ratownicy przykładają przyśrodkową (w stosunku do pacjenta) rękę pod jego ramieniem i wysoko chwytają deskę. Drugą ręką wykonują stabilizację głowy.
Przekładanie na deskę Ułożenie na desce pacjenta leżącego na brzuchu Dwóch lub trzech ratowników Jeśli wyniki badania ABC nie odbiegają od normy przed obróceniem pacjenta na plecy należy je najpierw dokładnie zbadać
Przekładanie na deskę Wszystkie czynności wykonujemy na wyraźne polecenie ratownika stabilizującego głowę Przed przemieszczeniem przytomnego pacjenta należy najpierw uprzedzić go o mającej nastąpić zmianie pozycji ciała Za ostateczne unieruchomienie przyjmuje się założenie kołnierza oraz stabilizatorów bocznych po uprzednim przypięciu do deski pasami
Zastosowanie noszy podbierakowych Nosze podbierakowe Służą do bezpiecznej ewakuacji, zabezpieczenia i transportu osób poszkodowanych z podejrzeniem lub rozpoznaniem urazu kręgosłupa, miednicy i urazów wielonarządowych z miejsca zdarzenia.
Nosze podbierakowe Właściwości: Specjalna konstrukcja noszy pozwala na ich rozpięcie i podłożenie pod pacjenta bez jego podnoszenia, przekładania czy obracania. Zalecane do stosowania przy uszkodzeniach miednicy i kręgosłupa. Wykonane z aluminium, lekkie, wytrzymałe na kontakt z szorstkim podłożem. Regulowana długość (166-200cm) pozwala na dopasowanie do wzrostu pacjenta. Wklęsła powierzchnia minimalizuje ruchy pacjenta podczas transportu. Wyposażone w trzy regulowane pasy z łatwym do obsługi zapięciem. Nosze po złożeniu nie zajmują wiele miejsca.
Zastosowanie noszy podbierakowych Nosze zbierakowe COMBI ZBIERAK Nosze podbierakowe do ewakuacji i transportu pacjentów z podejrzeniem urazów kręgosłupa, miednicy, pełniące jednocześnie dwie funkcje noszy podbierakowych i deski ortopedycznej pełny podgłówek; wklęsła konstrukcja zapewnia maksimum stabilności pacjenta; dzięki dodatniej pływalności ma zastosowanie w ratownictwie wodnym; przechowanie jak standardowej deski ortopedycznej; możliwość podłożenia noszy pod pacjenta bez konieczności podnoszenia, obracania, przekładania; materiał gładkie tworzywo sztuczne, wypełnione pianką; wbudowane trzpienie -5 po każdej stronie do mocowania pasów zabezpieczających; prześwietlana dla promieni X w stopniu umożliwiającym diagnostykę RTG; system dwuczęściowych pasów zabezpieczających; zapięcie pasów w postaci metalowego szybkozłącza;
Zastosowanie materaca próżniowego Zastosowanie: unieruchomienie i stabilizacja pacjentów z urazami kręgosłupa, miednicy oraz z urazami wielonarządowymi transport pacjentów urazowych poprzez przenoszenie transport pacjentów w materacu na noszach specjalistycznych noszach karetkowych oraz w koszu ratowniczym. Materiał: powłoka wytrzymała, łatwo zmywalna, nie wchłaniająca płynów, wypełnienie granulat z tworzywa sztucznego. Możliwość wykonania zdjęć RTG pacjenta w materacu.
Zastosowanie kamizelki KED jedynie wobec pacjentów w dość dobrym stanie ogólnym, bez znacznych zaburzeń oddychania i krążenia. U których mechanizm urazu sugeruje obrażenia kręgosłupa Należy pamiętać o uprzednim założeniu kołnierza ortopedycznego. Kamizelka i kołnierz stanowią pełną immobilizację kręgosłupa szyjnego. U kobiet w widocznej ciąży podczas ewakuacji z pojazdu należy zapiąć jedynie dwa górne pasy piersiowe kamizelki KED
Bibliografia: Podstawy ratownictwa medycznego opracował zespół pod kierunkiem G. Gugały w składzie: L. Smolarczyk, J. Wojtania, Ratownik medyczny J. Jakubaszko Artykuł: To be or not to be unieruchomienie kręgosłupa dr. N.med. B. Wudarska Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 czerwca 2010 r. w sprawie centrum urazowego.