Współrzędne geograficzne Istnieje wiele sposobów przedstawiania obrazów Ziemi lub jej fragmentów, należą do nich plany, mapy oraz globusy. Najbardziej wiernym modelem Ziemi ukazującym ją w bardzo dużym pomniejszeniu jest globus. Aby ułatwić orientację na Ziemi a tym samym na globusie i jednoznacznie zlokalizować dany punkt wyznaczono sieć linii zwanych siatką geograficzną. Składają się na nią południki, czyli linie łączące bieguny oraz równoleżniki linie przebiegające równolegle do równika. Południki i równoleżniki zawsze przecinają się pod kątem prostym. www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 1/5
Południki- najważniejsze cechy: mają jednakową długość, równą połowie obwodu Ziemi są półokręgami przebiegającymi od jednego bieguna do drugiego wyznaczają kierunek północ-południe jest ich nieskończenie wiele Równoleżniki- najważniejsze cechy mają różną długość www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 2/5
są okręgami zmniejszającymi się wraz z odległością od równika wyznaczają kierunek wschód-zachód ich płaszczyzny są do siebie równoległe jest ich nieskończenie wiele Na podstawie międzynarodowego porozumienia wyznaczono tzw. południk początkowy i przyporządkowano mu wartość 0. Południk ten przechodzi przez Greenwitch pod Londynem i to od niego mierzy się długość geograficzną w kierunku wschodnim i zachodnim. Maksymalna wartość długości geograficznej wynosi 180. Najdłuższym równoleżnikiem jest równik. Przyjmuje on również wartość 0, natomiast bieguny 90. Spośród nieskończonej liczby równoleżników szczególnie wyróżnia się dwa zwrotniki raka i koziorożca wyznaczające granice strefy międzyzwrotnikowej oraz dwa koła podbiegunowe. Ponieważ Ziemia ma kształt zbliżony do kuli, to współrzędne geograficzne są miarą kątową. Jednostkami długości i szerokości geograficznej są więc stopnie. Każdy stopień dzieli się na 60 minut a każda minuta na 60 sekund. 1 60 60 Przy określaniu położenia geograficznego na Ziemi posługujemy się pojęciami długość i szerokość geograficzna. Długość geograficzna to miara kąta zawartego między półpłaszczyzną południka początkowego 0 a półpłaszczyzną południka przechodzącego przez określony punkt na powierzchni Ziemi. Południk zerowy i południk 180 dzielą ziemię na dwie półkule wschodnią i zachodnią, zatem wszystkie punkty leżące na półkuli wschodniej maja długość geograficzną wschodnią, a punkty leżące na półkuli zachodniej maja długość geograficzną zachodnią. przykład w filmie Szerokość geograficzna to miara kąta zawartego między płaszczyzną równika a promieniem ziemskim przechodzącym przez określony punkt na powierzchni Ziemi. Równik dzieli Ziemię na dwie półkule, północną i południową, tak więc wszystkie punkty leżące na półkuli północnej mają szerokość geograficzna północną, a punkty leżące na półkuli południowej mają szerokość geograficzną południową. przykład w filmie www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 3/5
Dla określenia położenia większych obiektów takich jak np. kontynenty, wyspy czy jeziora posłuży nam obliczenie rozciągłości równoleżnikowej i południkowej. Rozciągłością równoleżnikową określimy różnice długości geograficznej skrajnych punktów, natomiast po obliczeniu różnicy szerokości geograficznej skrajnych punktów otrzymamy rozciągłość południkową. przykład w filmie Współcześnie określenie współrzędnych geograficznych danego miejsca jest niezwykle proste. Służy do tego odbiornik GPS, skrót ten w tłumaczeniu na język polski oznacza Globalny System Pozycyjny. Urządzenie odbiera sygnały radiowe wysyłane przez www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 4/5
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Ściąga eksperta satelity nawigacyjne krążące po orbitach okołoziemskich. Na ich podstawie określa współrzędne geograficzne oraz wysokość nad poziom morza. www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 5/5