Rośliny motylkowate stosowane na użytki zielone Dr Barbara Borawska-Jarmułowicz
Systematyka botaniczna rośliny motylkowate drobnonasienne Rodzina motylkowate (bobowate) Fabaceae Lindl. (Papilionaceae Hall., Leguminosae Juss.)
Znaczenie roślin motylkowatych na użytkach zielonych Niezbędny składnik roślinności łąk i pastwisk racjonalnie użytkowanych Kilkakrotny, duży plon zielonej masy w okresie wegetacji Symbioza z bakteriami brodawkowymi (Rhizobium) - wiązanie N atmosferycznego (1% udziału w runi = 2,5-3 kg związanego N)
Znaczenie roślin motylkowatych na użytkach zielonych cd. Duża wartość paszowa; wysoka zawartość białka (18-25%) (korzystny skład aminokwasowy) niższa zawartość włókna (szczególnie ligniny i hemicelulozy) dobra strawność i wolniejsze tempo starzenia się roślin wysoka zawartość Ca, P, i K oraz mikroelementów i witamin: B, C, D i K oraz prowitaminy A (karotenu). dobra smakowitość
Znaczenie roślin motylkowatych na użytkach zielonych cd. Uruchamianie trudnodostępnych dla innych roślin składników pokarmowych z głębszych warstw gleby (związki fosforu, wapnia i potasu) Zwiększanie żyzności gleby (próchnica) - dobry przedplon dla wielu gatunków (zaw. N w resztkach 1,6-2,2%)
Znaczenie roślin motylkowatych na użytkach zielonych cd. Dobre zacienianie gleby przeciwdziałające rozwojowi chwastów Korzystny wpływ na strukturę gleby (długie korzenie palowe, zacienianie gleby) Ochrona gleby przed erozją Wykorzystanie w zagospodarowaniu terenów trudnych Wykorzystanie w systemie agro-leśnym poprawa wartości paszy ograniczenie pożarów
Wady roślin motylkowatych Nadmierne przesuszanie gleb Duże wymagania ph gleby Możliwe duże straty podczas konserwacji zielonki
Charakterystyka morfologiczna roślin motylkowatych
Korzeń palowy z licznymi korzeniami bocznymi (u koniczyny białej krótki) Wytwarzanie szyjki korzeniowej z pąkami (zgrubiała część łodygi przechodząca w korzeń) Różowe zabarwienie brodawek świadczy o procesie wiązania azotu. http://www.biotechnolog.pl/foto_mat/rhiz02.jpg Największa intensywność wiązania występuje przed kwitnieniem
Łodyga Pędy wyprostowane, wzniesione, półleżące lub leżące, rozgałęzione, owłosione lub gładkie
Liście i przylistki roślin motylkowatych Komonica zwyczajna 1 żagielek 2 skrzydełka 3 łódeczka Wyka ptasia Koniczyna białoróżowa Lucerna nerkowata Koniczyna łąkowa Lucerna mieszańcowa Koniczyna biała
Kwiatostany W formie główki (koniczyny, komonice, lucerna nerkowata) http://chwastowisko.files.wordpress.com/2008/07/koniczyna1a.jpg http://chwastowisko.files.wordpress.com/2008/07/koniczyna_lakowa2.jpg http://przyroda.osiedle.net.pl/obrazy/lucerna_nerkowata.jpg http://foto.recenzja.pl/foty/komonica_zwyczajna-110-2fd42969c56093abaf5172bc4088b99f.jpeg
Nasiona Koniczyna białoróżowa Koniczyna łąkowa Koniczyna biała
Nasiona Komonica zwyczajna Komonica błotna Lucerna nerkowata
Uszeregowanie roślin motylkowatych pod względem wymagań wodnych koniczyna biała koniczyna białoróżowa Koniczyna łąkowa Lucerna nerkowata komonica zwyczajna małe średnie duże b. duże Wymagania wilgotnościowe
Uszeregowanie roślin motylkowatych pod względem wymagań glebowych koniczyna białoróżowa Koniczyna łąkowa Lucerna nerkowata koniczyna biała komonica zwyczajna słabe średnie dobre b. dobre Gleby
Uszeregowanie roślin motylkowatych pod względem odczynu gleby (ph) Koniczyna łąkowa Lucerna nerkowata komonica zwyczajna koniczyna białoróżowa koniczyna biała 4,5 5,0 5,5 6,0 6,5 7,0 kwaśny ph
Rośliny motylkowate stosowane na użytki zielone
B. Rutkowska Atlas roślin łąkowych i pastwiskowych Rysunki H. Rembertowicz-Szymborska PWR i L Warszawa 1984
KONICZYNA ŁĄKOWA Trifolium pratense L. Występuje na glebach żyznych, umiarkowanie wilgotnych. Wysiewana w mieszankach z trawami na łąki trwałe i przemienne.
Fot. B. Borawska-Jarmułowicz
KONICZYNA BIAŁORÓŻOWA (SZWEDZKA) Trifolium hybridum L. Występuje na glebach średnio wilgotnych i wilgotnych, żyznych. Wysiewana w mieszankach z trawami na wilgotne łąki i pastwiska trwałe na użytki przemienne, w uprawie polowej.
KONICZYNA BIAŁA Trifolium repens L. Roślina o małych wymaganiach siedliskowych. Wysiewana w mieszankach na pastwiska trwałe, użytki przemienne oraz w uprawie polowej.
Fot. B. Borawska-Jarmułowicz
KOMONICA ZWYCZAJNA Lotus corniculatus L. Występuje w siedliskach okresowo posusznych, gl. mineralne, zasobne w wapń. Wysiewana w mieszankach na łąki trwałe, w uprawie polowej, czasem na pastwiska.
Zdj. B. Borawska-Jarmułowicz
KOMONICA BŁOTNA Lotus uliginosus L. Występuje na wilgotnych łąkach, gl. torfowe i mineralne Wysiewana sporadycznie na łąkach trwałych (brak nasion).
LUCERNA NERKOWATA Medicago lupulina L. Występuje na glebach mineralnych, zasobnych w wapń, suchych i średnio wilgotnych, ciepłych i przewiewnych. Stosowana w mieszankach na łąki i pastwiska trwałe (niskie plony).
upload.wikimedia.org Użytki przemienne Lucerna mieszańcowa Medicago media Pers. pl.wikipedia.org Lucerna siewna X Lucerna sierpowata
Lucerna mieszańcowa Medicago media Pers. Dobra zimotrwałość Dobrze rozbudowany system korzeniowy Użytkowana w uprawie polowej 2 4 lata http://zielarka.files.wordpress.com/2011/08/medicago-x-varia2.jpg
Rośliny motylkowate dziko rosnące
Koniczyna rozdęta Występuje na mało żyznych pastwiskach, na glebach zasolonych Bardzo niskie plony, słabo odrasta
Koniczyna drobnogłówkowa Występuje na łąkach ekstensywnie użytkowanych bardzo niskie plony, słabo odrasta, ustępuje pod wpływem nawożenia
Zdj. B. Borawska-Jarmułowicz
Groszek żółty Występuje na łąkach ekstensywnie użytkowanych niskie plony, wymaga rośliny podporowej, ma gorzki smak
Wyka ptasia Występuje na łąkach ekstensywnie użytkowanych niskie plony, wymaga rośliny podporowej,
Wilżyna bezbronna Występuje na ekstensywnych pastwiskach, gl. mineralne, suche i mało żyzne, zasobne w wapń Roślina bezwartościowa Ograniczanie występowania: częste i niskie koszenie intensywne nawożenie racjonalny wypas kwaterowy
Dziękuję za uwagę