Koronerzy i dochodzenie Informator
Koronerzy i dochodzenie Informator
Spis treści 1. Kto to jest koroner? 4 2. Co robi koroner? 4 3. Jaka jest rola funkcjonariusza koronera? 4 4. Czy wszystkie przypadki śmierci są zgłaszane koronerowi? 4 5. Kiedy zgłasza się śmierć koronerowi? 5 6. Co robi koroner po otrzymaniu zgłoszenia czyjejś śmierci? 5 7. Co to jest sekcja zwłok? 5 8. Raport z sekcji zwłok 5 9. Dane medyczne 6 10. Czy organy zmarłej osoby zostaną zachowane po sekcji zwłok? 6 11. Przekazanie tkanek i organów do transplantacji 6 12. Co się dzieje po sekcji zwłok, jeżeli koroner postanowi przeprowadzić dochodzenie? 6 13. Przewiezienie ciała za granicę lub sprowadzenie do kraju 6 14. Co to jest dochodzenie? 7 15. Co się dzieje, kiedy ktoś zostaje oskarżony o spowodowanie śmierci? 7 16. Udział w dochodzeniu 7 17. Czy podczas rozprawy dochodzeniowej zawsze są obecni sędziowie przysięgli? 7 18. Kto decyduje o tym, których świadków należy wezwać? 8 19. Czy świadek musi stawić się w sądzie? 8 20. Kto może zadawać pytania świadkom? 8 21. Kto to jest osoba mająca uzasadniony interes prawny? 8 22. Czy można uzyskać pomoc prawną? 8 23. Orzeczenia w rozprawie dochodzeniowej 9 24. Co się dzieje, jeżeli można zapobiec dalszym zgonom? 9 25. Co można zrobić, jeśli jest się niezadowolonym z wyniku dochodzenia? 9 26. Czy możliwe jest uzyskanie protokołu z dochodzenia? 9 27. Czy dochodzenie będzie relacjonowane w mediach? 9 28. Co z innymi rodzajami postępowania? 10 29. Prawa osób mających uzasadniony interes prawny, w tym osób będących w żałobie, w czasie postępowania 10 30. Jak można uzyskać dalsze informacje? 10
Koronerzy i dochodzenie informator Odpowiedzi na niektóre pytania i wyjaśnienie pewnych kwestii Niniejszy przewodnik ma służyć wyłącznie celom informacyjnym i nie stanowi wyczerpującego wyjaśnienia aktualnych przepisów dotyczących koronerów w Anglii i Walii. Osoby posiadające uzasadniony interes prawny w konkretnym dochodzeniu (zob. punkt 21) mające pytania dotyczące tego dochodzenia powinny skontaktować się w tej sprawie z biurem koronera. Ustawa o koronerach i sędziach przysięgłych (Coroners and Justice Act), która uzyskała sankcję królewską (została zatwierdzona) w dniu 12 listopada 2009 r., wprowadza kilka istotnych reform w systemie dotyczącym koronerów, które wejdą w życie w najbliższej przyszłości. Więcej informacji o programie reform można uzyskać na stronie http://www.justice.gov.uk/publications/coroners-justicebill.htm. Po wprowadzeniu ustawy w życie wydana zostanie uaktualniona wersja tego informatora. 1. Kto to jest koroner? 1.1 Koroner jest niezależnym funkcjonariuszem wymiaru sprawiedliwości mianowanym i opłacanym przez odnośne organy lokalne. Koroner musi być prawnikiem lub lekarzem, a w niektórych przypadkach jednym i drugim. Każdy koroner ma zastępcę (deputy) oraz zazwyczaj jednego lub kilku asystentów zastępców (assistant deputy) i musi być do dyspozycji cały czas osobiście lub poprzez zastępców. Koszty usług koronera są ogólnie pokrywane przez organy lokalne, a nie administrację centralną. W niektórych regionach fundusze koronera może zasilać też lokalna policja, zazwyczaj zapewniając i opłacając koszty funkcjonariuszy koronera. 2. Czym zajmuje się koroner? 2.1 Koronerzy badają przypadki gwałtownej lub nienaturalnej śmierci, nagłej śmierci z nieznanych przyczyn oraz śmierci, która nastąpiła w więzieniu. Uprawnienia koronera do prowadzenia badania są związane ze zgłoszeniem, że zwłoki znajdują się w jego rejonie i nie zależą od miejsca, w którym nastąpiła śmierć. Dociekania prowadzone przez koronera mogą przybierać różne formy i mogą prowadzić do wszczęcia dochodzenia. 2.2 Podczas dochodzenia obowiązkiem koronera jest ustalenie kim była zmarła osoba oraz jak, kiedy i gdzie doszło do jej śmierci. Po zakończeniu dochodzenia koroner przesyła wymagane informacje do urzędnika prowadzącego rejestr urodzin i zgonów (registrar of births and deaths) w celu zarejestrowania zgonu, jeśli nastąpił w Anglii lub Walii. Dochodzenie nie może ustalić (ani stwarzać wrażenia, że ustala) odpowiedzialności karnej określonej osoby bądź odpowiedzialności cywilnej. Dotyczy ono tylko tego, co się zdarzyło, a nie kto jest odpowiedzialny za to, co się zdarzyło, ponieważ w tych kwestiach właściwe są sądy cywilne lub karne. 2.3 W niektórych przypadkach koroner może zgłosić zgon policji w celu wszczęcia śledztwa. W innych przypadkach odrębne śledztwo w sprawie śmierci może wszcząć niezależny organ, taki jak Inspektor Sanitarny (Health and Safety Executive), Rzecznik systemu więziennictwa i resocjalizacji (Prisons and Probation Ombudsman), Komisja ds. Jakości Opieki Zdrowotnej (Care Quality Commission) lub Niezależna Komisja zajmująca się zażaleniami dotyczącymi policji (Independent Police Complaints Commission), a koroner zostaje powiadomiony o wynikach tego śledztwa. 3. Jaka jest rola funkcjonariusza koronera? 3.1 Funkcjonariusze koronera pracują pod kierownictwem koronera i kontaktują się z rodzinami zmarłych, policją, lekarzami, świadkami i kierownikami zakładów pogrzebowych. Odbierają raporty dotyczące zgonów, a także prowadzą przesłuchania pod kierownictwem i w imieniu koronera. 4. Czy wszystkie przypadki śmierci są zgłaszane koronerowi? 4.1 Nie, nie wszystkie przypadki śmierci należy zgłaszać. W wielu przypadkach zaświadczenie o przyczynie zgonu (MCCD Medical Certificate of the Cause of Death) może wystawić lekarz rodzinny zmarłego lub lekarz ze szpitala, który opiekował się nim w ostatnim okresie choroby, bez wzywania koronera. Zgon może następnie zarejestrować urzędnik prowadzący rejestr urodzeń i zgonów (registrar of births and deaths), który wystawi akt zgonu (death certificate). Czasami lekarz może omówić przypadek z koronerem, co może z kolei prowadzić do podjęcia przez koronera decyzji, że nie potrzeba dalszego dochodzenia, ponieważ śmierć nastąpiła z przyczyn naturalnych. W wyniku takiej rozmowy dany lekarz może wystawić MCCD, a koroner wystawia zaświadczenie dla urzędu stwierdzające, że nie ma potrzeby przeprowadzania dochodzenia.
4.2 Niemniej jednak, jeżeli koroner postanowi przeprowadzić dochodzenie w sprawie śmierci, zanim będzie można ją zarejestrować, kierownik urzędu stanu cywilnego musi poczekać na zakończenie tego dochodzenia. Dochodzenie może wymagać czasu, więc przed przystąpieniem do przygotowań do pogrzebu zawsze lepiej jest skontaktować się z koronerem. W wielu przypadkach decyzja o przeprowadzeniu dochodzenia nie będzie prowadzić do wstrzymania przygotowań do pogrzebu. 5. Kiedy zgłasza się śmierć koronerowi? 5.1 Zgłoszenie śmierci przekazuje koronerowi w pewnych okolicznościach kierownik urzędu stanu cywilnego, lekarz lub policja. Dzieje się tak, kiedy okazuje się, że: podczas ostatniej choroby zmarłą osobą nie zajmował się żaden lekarz; mimo iż lekarz zajmował się zmarłą osobą podczas jej ostatniej choroby, nie widział jej w ciągu 14 dni przed śmiercią ani po śmierci; przyczyna śmierci wydaje się nieznana; śmierć nastąpiła podczas operacji lub przed wybudzeniem z narkozy; śmierć nastąpiła w wyniku wypadku lub zatrucia przy pracy bądź choroby zawodowej; śmierć była nagła lub nieoczekiwana; śmierć nie nastąpiła z przyczyn naturalnych; śmierć była skutkiem przemocy lub zaniedbania; śmierć nastąpiła w innych podejrzanych okolicznościach; lub śmierć nastąpiła w więzieniu lub w areszcie. 6. Co robi koroner po otrzymaniu zgłoszenia czyjejś śmierci? 6.1 Koroner może uznać, że sekcja zwłok i dochodzenie nie są potrzebne, ponieważ przyczyna śmierci jest oczywista i jest lekarz, który może podpisać zaświadczenie MCCD o tej treści. W takich przypadkach koroner informuje kierownika urzędu stanu cywilnego, że dalsze dochodzenie nie jest potrzebne. 6.2 Koroner może zwrócić się do anatomopatologa o zbadanie ciała i przeprowadzenie sekcji zwłok (zwanej również autopsją). W takiej sytuacji sekcja musi być przeprowadzona jak najszybciej. 7. Co to jest sekcja zwłok? 7.1 Sekcja zwłok to badanie lekarskie przeprowadzone na zlecenie koronera przez wybranego przez niego anatomopatologa w celu ustalenia przyczyny śmierci. 7.2 Koroner nie musi uzyskać zgody rodziny na sekcję zwłok, ale musi poinformować określone osoby, kiedy i gdzie sekcja zostanie przeprowadzona. Dotyczy to krewnych zmarłego i innych osób zainteresowanych sprawą, na przykład lekarza stale opiekującego się zmarłym oraz Komendanta Policji. Osoby te mają prawo być reprezentowane podczas sekcji zwłok przez wskazanego przez siebie lekarza, ale muszą zapłacić temu lekarzowi wynagrodzenie, którego zażąda. Koroner w miarę możliwości bierze pod uwagę względy religijne i kulturowe. 7.3 Jeżeli pozostają wątpliwości co do przyczyny śmierci, rodzina może poprosić koronera o osobną, dodatkową sekcję zwłok, która zostanie przeprowadzona na koszt członków rodziny. 8. Raport z sekcji zwłok 8.1 Raport ten zawiera szczegółowe informacje o badaniu ciała i jest przesyłany do koronera przez osobę, która przeprowadziła sekcję zwłok. Może też zawierać wyniki analiz, które przeprowadzono, aby ułatwić ustalenie przyczyny śmierci. Kopie raportu są na ogół dostępne tylko dla osób posiadających uzasadniony interes prawny. Za wydanie kopii raportu może być pobierana opłata. 8.2 Koroner może zrezygnować z dochodzenia po sekcji zwłok, jeżeli uważa, że dochodzenie nie jest potrzebne i nie ma powodów przypuszczać, że dana osoba zmarła śmiercią gwałtowną lub nienaturalną oraz jeżeli nie zmarła w więzieniu. Koroner wyda ciało na pogrzeb i prześle odpowiedni formularz do rejestru urodzin i zgonów stwierdzający przyczynę śmierci zgodnie z raportem z sekcji zwłok, tak aby można było następnie zarejestrować zgon. Dzieje się tak na ogół, kiedy sekcja zwłok wykaże, że dana osoba zmarła z przyczyn naturalnych i koroner uzna, że dalsze dochodzenie nie jest potrzebne.
9. Dane medyczne 9.1 Dane medyczne pozostają poufne, ale mogą zostać udostępnione osobistemu przedstawicielowi zmarłej osoby lub innym osobom, które mogą mieć do tego prawo w związku ze śmiercią tej osoby, z pewnymi ograniczeniami, na warunkach określonych w ustawie o dostępie do danych dotyczących stanu zdrowia (Access to Health Records Act) z 1990 r. Z tekstem tej ustawy można zapoznać się w Internecie pod adresem: http://www.opsi.gov.uk/acts/acts1990/ukpga_19900023_en_1. 9.2 Koronerzy mają prawo otrzymać kopie danych medycznych, które są istotne i konieczne dla dochodzenia. Dane medyczne dotyczące zmarłej osoby mogą zostać ujawnione podczas rozprawy kończącej dochodzenie, jeśli są związane z przyczyną śmierci. 10. Czy organy zmarłej osoby zostaną zachowane po sekcji zwłok? 10.1 Wprawdzie może to być trudne dla rodziny zmarłej osoby, ale pewne organy i tkanki mogą zostać usunięte z ciała i zachowane przez anatomopatologa, jeśli mają wpływ na ustalenie przyczyny śmierci lub tożsamości zmarłej osoby. Kiedy nie są już potrzebne, zostają zwrócone rodzinie lub przedstawicielowi zmarłego na życzenie albo pochowane lub poddane kremacji. Jeżeli anatomopatolog uważa, że należałoby zachować organy i tkanki, na przykład do wykorzystania do badań lub w celach szkoleniowych, musi uzyskać na to zgodę rodziny. W pewnych wyjątkowych przypadkach, np. związanych z morderstwem, organy i tkanki mogą zostać zachowane przez dłuższy czas. 10.2 Dalsze ogólne informacje na temat przechowywania organów i tkanek oraz wymogów prawnych związanych z wyrażeniem zgody można uzyskać w organach nadzoru ds. tkanek ludzkich (Human Tissue Authority) pod numerem 020 7211 3400 lub w Internecie, na stronie www.hta.gov.uk. 11. Przekazanie tkanek i organów do transplantacji 11.1 Jeżeli najbliżsi krewni są gotowi rozważyć oddanie tkanek lub organów zmarłej osoby do transplantacji, zasadnicze znaczenie ma natychmiastowa porada. Można ją uzyskać w szpitalu lub u lokalnego koordynatora ds. przeszczepów (Transplant Co-ordinator), który będzie mógł bardziej szczegółowo omówić możliwości przekazania tkanek lub organów. Koordynator ds. przeszczepów musi porozumieć się z koronerem w każdej sprawie, która została lub może być do niego skierowana, a koroner musi wyrazić zgodę przed przekazaniem tkanek, ponieważ ich usunięcie mogłoby mieć wpływ na ważne dowody. Decyzje te zazwyczaj podejmuje się bardzo szybko. W nielicznych przypadkach, na przykład jeśli toczy się śledztwo, przekazanie tkanek lub organów może nie być możliwe. 12. Co się dzieje po sekcji zwłok, jeżeli koroner postanowi przeprowadzić dochodzenie? 12.1 Koroner musi przeprowadzić dochodzenie, jeżeli przyczyna śmierci pozostaje nieznana lub istnieją powody, by podejrzewać, że śmierć nastąpiła w sposób gwałtowny lub nienaturalny albo jeśli dana osoba zmarła w więzieniu. Jednak po zakończeniu sekcji zwłok koroner zazwyczaj wydaje niezbędną zgodę umożliwiającą pochówek lub kremację, tak aby mógł odbyć się pogrzeb, nawet jeśli dochodzenie nie zostało zakończone. 12.2 W takiej sytuacji zgonu nie można zarejestrować. Aby ułatwić zarządzanie masą spadkową, koroner może wystawić tymczasowe świadectwo zgonu (interim certificate of death). Świadectwo to powinno być przyjmowane przez banki i instytucje finansowe, chyba że muszą one zapoznać się z wynikami dochodzenia (na przykład dla potrzeb ubezpieczenia). Można też użyć tymczasowego świadectwa zgonu w celu uzyskania świadczeń oraz dla celów ubezpieczenia krajowego (National Insurance). Po zakończeniu dochodzenia koroner powiadamia urzędnika prowadzącego rejestr urodzin i zgonów, że można zarejestrować dany zgon i wówczas urzędnik ten może wystawić akt zgonu. 12.3 Jeżeli postawiono komuś zarzut spowodowania śmierci, może być konieczna druga sekcja zwłok lub dalsze śledztwo, a wydanie ciała i pogrzeb może się opóźnić. 13. Przewiezienie ciała za granicę lub sprowadzenie do kraju 13.1 W każdej sytuacji, w której ktoś życzy sobie zabrać ciało z Anglii lub Walii, należy przekazać koronerowi właściwemu dla danego okręgu pisemne powiadomienie. Koroner rozważa, czy potrzebne jest dochodzenie lub sekcja zwłok i powiadamia o decyzji w ciągu czterech dni. 13.2 Jeżeli ciało zostaje sprowadzone do Anglii lub Walii, może to wymagać powiadomienia koronera z danego okręgu, do którego sprowadzane jest ciało. Koroner może uważać, że trzeba ustalić
przyczynę śmierci i będzie musiał przeprowadzić dochodzenie, jeżeli śmierć nie nastąpiła z przyczyn naturalnych lub przyczyna była nagła bądź nieznana. Koroner wystawia zaświadczenie dla potrzeb kremacji w każdej sytuacji, w której sprowadzane zwłoki mają być poddane kremacji. 13.3 Jeżeli śmierć nastąpiła poza Anglią i Walią, a ciało jest sprowadzane do Anglii lub Walii, śmierć nie zostaje zarejestrowana w rejestrze urodzin i zgonów po zakończeniu przez koronera dociekań lub dochodzenia. Więcej informacji na temat tego, jak postąpić, jeśli śmierć nastąpiła za granicą można uzyskać w witrynie internetowej Urzędu Spraw Zagranicznych i Wspólnoty Narodów (Foreign and Commonwealth Office): http://www.fco.gov.uk/en/travel-and-living-abroad/when-things-gowrong/death-abroad 14. Co to jest dochodzenie? 14.1 Dochodzenie polega na zgromadzeniu i ustaleniu faktów w celu stwierdzenia, kim jest zmarła osoba oraz jak i kiedy nastąpiła śmierć. Nie wymaga składania zeznań ani przesłuchiwania świadków przez prokuratora i obrońcę, jak to jest podczas rozprawy karnej; po prostu koroner i wszystkie osoby mające uzasadniony interes prawny szukają odpowiedzi na powyższe pytania. 14.2 Dochodzenie zazwyczaj wszczyna się wkrótce po stwierdzeniu śmierci, żeby odnotować fakt, że śmierć nastąpiła, ustalić tożsamość osoby zmarłej i umożliwić koronerowi wydanie zgody na pochówek lub kremację bez zbędnej zwłoki. Rozprawa zamykająca dochodzenie zostaje odroczona do zakończenia innych śledztw (patrz punkt 2.3) oraz wszelkich dociekań prowadzonych przez koronera. Zakończenie tych prac zazwyczaj zajmuje 3 do 9 miesięcy, ale w niektórych przypadkach może trwać dłużej, jeżeli dociekania okażą się skomplikowane. Dochodzenie można wówczas wznowić i zakończyć. 15. Co się dzieje, kiedy ktoś zostaje oskarżony o spowodowanie śmierci? 15.1 Jeśli ktoś zostanie postawiony w stan oskarżenia pod zarzutem spowodowania śmierci, na przykład morderstwa lub zabójstwa, dochodzenie zostaje przerwane do czasu zakończenia postępowania karnego. Po przerwaniu dochodzenia koroner musi przesłać do urzędnika prowadzącego rejestr zaświadczenie zawierające dane konieczne do zarejestrowania śmierci i wystawienia aktu zgonu. Po zakończeniu postępowania karnego koroner postanawia, czy ma wznowić dochodzenie. Może ono nie być potrzebne, jeżeli wszystkie fakty dotyczące śmierci zostały ujawnione podczas procesu. Jeśli jednak dochodzenie zostanie wznowione, stwierdzenia dochodzenia co do przyczyny śmierci nie mogą być niezgodne z wynikiem procesu karnego. 15.2 W punkcie 28 poniżej opisano sytuację, w której wszczyna się postępowanie cywilnoprawne w związku z czyjąś śmiercią. 16. Udział w dochodzeniu 16.1 Po zakończeniu przez koronera dociekań w sprawie śmierci ustalany jest termin pełnej rozprawy dochodzeniowej (full inquest). Osoby mające uzasadniony interes prawny (patrz punkt 21) zostają poinformowane o terminie przez funkcjonariusza koronera, a świadków prosi się o stawienie się w celu złożenia zeznań. Postępowanie jest prowadzone w interesie publicznym, a nie na rzecz jakiejkolwiek osoby. Rodzina zmarłej osoby nie zawsze musi uczestniczyć w rozprawie dochodzeniowej. Niektóre osoby wolą nie być obecne, ponieważ może zajść konieczność omówienia bardzo szczegółowo wszystkich okoliczności śmierci. W razie udziału w rozprawie, można przyjść z osobą wspierającą, na przykład z przyjacielem. 17. Czy podczas rozprawy dochodzeniowej zawsze są obecni sędziowie przysięgli? 17.1 Nie, większość rozpraw odbywa się bez sędziów przysięgłych, ale w szczególnych okolicznościach można ich wezwać, np. gdy: śmierć nastąpiła w więzieniu lub w areszcie; lub śmierć nastąpiła w wyniku wypadku przy pracy. 17.2 Podczas każdej rozprawy dochodzeniowej z udziałem sędziów przysięgłych, koroner rozstrzyga kwestie prawne i proceduralne, a sędziowie orzekają o faktach zaistniałych w sprawie i wydają orzeczenie. Sędziowie nie mogą oskarżyć nikogo o spowodowanie śmierci. Winę można ustalić jedynie w postępowaniu karnym lub w innego rodzaju postępowaniu przed sądem cywilnym lub karnym, chociaż sędziowie przysięgli mogą ustalić fakty, z których jasno wynika, że śmierć została spowodowana konkretnym niedopatrzeniem jakiegoś rodzaju lub zaniedbaniem.
18. Kto decyduje o tym, których świadków należy wezwać? 18.1 Koroner decyduje o tym, kto powinien zostać wezwany do złożenia zeznań jako świadek oraz jaka będzie kolejność składania zeznań. Niemniej jednak każdy, kto uważa, że może pomóc lub że należy wezwać na świadka określoną osobę, powinien poinformować o tym koronera. Koroner zadecyduje następnie o tym, czy dane dowody są istotne dla prowadzonego dochodzenia. 19. Czy świadek musi stawić się w sądzie? 19.1 Tak, jeżeli mieszka w Anglii lub Walii. W wielu przypadkach zeznania świadków mogą mieć zasadnicze znaczenie dla ustalenia okoliczności śmierci. Świadek może zostać poproszony o dobrowolne stawienie się na rozprawie dochodzeniowej lub może otrzymać urzędowe wezwanie, ale jeśli mieszka za granicą, nie może zostać zobowiązany do stawiennictwa ani do składania zeznań. 20. Kto może zadawać pytania świadkom? 20.1 Świadków najpierw przesłuchuje koroner, a następnie osoby mające uzasadniony interes prawny lub ich przedstawiciel prawny. O tym, czy pytanie jest istotne dla dochodzenia, decyduje koroner. W razie potrzeby koroner ostrzega świadka, że nie ma obowiązku odpowiadać na pytania, które mogą go obciążać. 21. Kto to jest osoba mająca uzasadniony interes prawny? 21.1 Może to być: rodzic, żona/mąż, dziecko, konkubina/konkubent bądź partner(ka) i każdy osobisty przedstawiciel zmarłej osoby; osoby uposażone z tytułu ubezpieczenia na życie zmarłej osoby; towarzystwo ubezpieczeniowe, które wystawiło odnośną polisę; przedstawiciel związku zawodowego, do którego należała zmarła osoba w chwili śmierci (jeżeli śmierć nastąpiła w związku z pracą wykonywaną przez tę osobę lub w wyniku choroby zawodowej); każda osoba, której działanie lub zaniechanie mogło zdaniem koronera przyczynić się do śmierci; Komendant policji (Chief Officer of Police) (który może zadawać świadkom pytania tylko za pośrednictwem prawnika); każda osoba wskazana jako inspektor lub przedstawiciel organów ścigania lub osoba wyznaczona przez odpowiedni departament administracji państwowej do udziału w dochodzeniu; lub każdy, kto zdaniem koronera może również mieć uzasadniony interes prawny. 21.2 To koroner decyduje o tym, kto jest osobą mającą uzasadniony interes prawny. 22. Czy można uzyskać pomoc prawną? 22.1 Ogólnie rzecz biorąc, pomoc prawna w formie reprezentacji podczas rozprawy dochodzeniowej nie jest możliwa, ponieważ dochodzenie jest postępowaniem mającym na celu ustalenie faktów. W przeciwieństwie do innych rodzajów postępowania, w których pomoc prawna może przysługiwać, w dochodzeniu nie ma stron, a tylko osoby mające uzasadniony interes prawny i nie oczekuje się od świadków, że będą przedstawiać argumentację prawną. Koroner zapewnia bezstronność i wszechstronność procedury i powinien pomagać rodzinie, dbając o to, by udzielono odpowiedzi na wszystkie ważne pytania. 22.2 W wyjątkowych wypadkach pomoc prawna może być jednak dostępna w formie reprezentacji podczas rozprawy dochodzeniowej. Osoba ubiegająca się o taką pomoc musi się kwalifikować pod względem finansowym i spełniać ścisłe kryteria, aby uzyskać finansowanie. Kryteria te oznaczają, że: występuje szerszy interes publiczny w tym, by osoba ubiegająca się o pomoc prawną była reprezentowana podczas rozprawy dochodzeniowej; lub okoliczności śmierci są takie, że wydaje się, iż finansowana przez państwo reprezentacja może być potrzebna, aby umożliwić koronerowi skuteczne zbadanie sprawy i ustalenie faktów, pod warunkiem, że osoba ubiegająca się o pomoc prawną należy do najbliższej rodziny
zmarłej osoby (zgodnie z wymogiem art. 2 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka). 22.3 Niemniej jednak doradztwo prawne w ramach programu pomocy prawnej Legal Help może przysługiwać osobom, które się do niego kwalifikują z powodów finansowych. Więcej informacji można uzyskać z Komisji ds. Usług Prawnych (Legal Service Commission) pod numerem 0845 345 4345 lub w Internecie pod adresem www.legalservices.gov.uk. 23. Orzeczenia w rozprawie dochodzeniowej 23.1 Orzeczenie (verdict) wydane w wyniku dochodzenia może być następujące: przyczyny naturalne; wypadek lub nieszczęśliwy przypadek; samobójstwo; pozbawienie życia niezgodne z prawem; pozbawienie życia zgodne z prawem; choroba zawodowa; lub kwestia otwarta (open verdict) (kiedy nie ma wystarczających dowodów, by wydać inne orzeczenie). 23.2 Koroner może też wydać orzeczenie opisowe, określające bardziej szczegółowo fakty związane ze śmiercią i uzasadniające decyzję. 24. Co się dzieje, jeżeli można zapobiec dalszym zgonom? 24.1 Czasami dochodzenie pokazuje, że można coś zrobić, by zapobiec dalszym przypadkom śmierci. W takiej sytuacji na zakończenie dochodzenia koroner może ogłosić, że powiadomi o tym wszelkie osoby lub organizacje, które mogą mieć możliwość podjęcia odpowiednich działań. Określa się to jako Raport wg reguły 43 ( Rule 43 Report") ponieważ prawo do sporządzenia takiego raportu jest przewidziane w regule 43 Regulaminu Koronerów z 1984 r. Reguła ta została w istotny sposób zmieniona w 2008 r.obecnie każdy, kto otrzyma od koronera taki raport, musi mu przesłać pisemną odpowiedź. Kopie tych raportów wraz z odpowiedziami są przekazywane wszystkim zainteresowanym oraz Lordowi Kanclerzowi. Zestawienie raportów jest publikowane dwa razy do roku przez Ministra Sprawiedliwości. 25. Co można zrobić, jeśli jest się niezadowolonym z wyniku dochodzenia? 25.1 Decyzje koronera i orzeczenie wydane w wyniku dochodzenia można zakwestionować, ale podstawa prawna do tego jest skomplikowana, więc należy wrócić się o pomoc do prawnika mającego odpowiednie doświadczenie w tej dziedzinie prawa. Można wnieść do trybunału apelacyjnego (High Court) wniosek o rewizję orzeczenia, ale zazwyczaj należy to zrobić w ciągu trzech miesięcy od zakończenia dochodzenia. Istnieje odrębne uprawnienie, w ramach którego Prokurator Generalny może wnieść odwołanie do trybunału apelacyjnego (High Court) o przeprowadzenie dochodzenia, jeżeli koroner zaniedbał lub odmówił przeprowadzenia dochodzenia lub o przeprowadzenie innego dochodzenia w związku z tym, że jest ono potrzebne lub pożądane (np. ponieważ ujawniono nowe dowody). 26. Czy możliwe jest uzyskanie protokołu z dochodzenia? 26.1 Po zakończeniu dochodzenia osoba posiadająca uzasadniony interes prawny może złożyć wniosek o możliwość przejrzenia notatek dowodowych, wszelkich dokumentów złożonych jako dowody w dochodzeniu lub kopii raportu z sekcji zwłok. Po zapłaceniu koronerowi odpowiedniej opłaty, można uzyskać kopie tych dokumentów. Notatki mogą być w postaci transkrypcji z nagrania lub mogą to być własne notatki koronera. Notatki koronera mogą nie stanowić pełnego, dosłownego zapisu. 27. Czy dochodzenie będzie relacjonowane w mediach? 27.1 Wszystkie dochodzenia muszą być prowadzone w sposób jawny zgodnie z zasadą jawności postępowania (open justice), tak więc osoby postronne i dziennikarze mają prawo i mogą uczestniczyć w rozprawach dochodzeniowych (chociaż elementy pewnych nielicznych rozpraw mogą być prowadzone przy drzwiach zamkniętych ze względu na bezpieczeństwo narodowe). Czy dziennikarze przyjdą na określoną rozprawę dochodzeniową i czy przekażą na jej temat informacje to zależy
tylko od nich. Jeżeli taka relacja jest rzetelna i dokładna, nie może stanowić podstawy pozwu o zniesławienie. 27.2 Osoby pracujące w gazetach i czasopismach przestrzegają Kodeksu praktyki redakcyjnej (Editor s Code of Practice) wprowadzonego przez Komisję ds. zażaleń na prasę (Press Complaints Commission), zawierającego wytyczne dla dziennikarzy prasowych działających w Wielkiej Brytanii. Kodeks, który można znaleźć pod adresem www.pcc.org.uk, określa wymogi dotyczące dokładności, ochrony prywatności i odpowiedniego wyczucia sytuacji. Zawiera też określone zasady, których należy przestrzegać wobec osób, które są w żałobie lub w szoku. Na przykład, przy publikacji w takich okolicznościach należy pamiętać o delikatności, a w przypadku samobójstwa należy unikać zbyt szczegółowego opisu sposobu, w jaki zostało popełnione. 27.3 Komisja ds. zażaleń dotyczących prasy (PCC Press Complaints Commission) zajmuje się na ogół skargami na opublikowane materiały. Może też jednak pomóc zapobiegać fizycznym napaściom ze strony dziennikarzy i czasami jest w stanie pomóc w razie problemów związanych z materiałem, który nie ukazał się jeszcze w druku. Pracownicy Komisji z chęcią nieoficjalnie omówią wszelkie sprawy; z Komisją można się skontaktować pod numerem 020 7831 0022 lub 0845 600 2757. Jest też dostępna poza zwykłymi godzinami pracy wyłącznie w nagłych wypadkach (07659 152656). 27.4 Listy samobójców i osobista korespondencja nie jest zwykle odczytywana publicznie podczas rozpraw dochodzeniowych, chyba że koroner uzna, że jest to ważne. Jeżeli korespondencja zostanie odczytana publicznie, można ją opublikować.dokłada się wszelkich starań, aby uniknąć ingerowania w prywatne życie poszczególnych osób, ale czasami jest to nieuniknione w interesie wymiaru sprawiedliwości. Zdjęcia zmarłej osoby i miejsca śmierci mogą też stanowić element materiału dowodowego przedstawianego w sądzie. 28. Co z innymi rodzajami postępowania? 28.1 Wszelkie postępowanie cywilne następuje zazwyczaj po dochodzeniu. Kiedy znane są wszystkie fakty związane z przyczyną śmierci, można wszcząć postępowanie cywilne i zgłosić roszczenia o odszkodowanie. W sprawie obowiązujących okresów przedawnienia i trybu postępowania należy zasięgnąć porady prawnika. Dowodów przyjętych w dochodzeniu nie można wykorzystywać bezpośrednio w innych postępowaniach. 29. Prawa osób mających uzasadniony interes prawny, w tym osób będących w żałobie, w czasie postępowania 29.1 Zasadniczo, osoby mające uzasadniony interes prawny podczas dochodzenia mają prawo do: informacji o dacie, godzinie i miejscu rozprawy dochodzeniowej, jeżeli jest ona potrzebna; oraz zadawania pytań świadkom osobiście lub za pośrednictwem wykwalifikowanego przedstawiciela prawnego. 29.2 Osoby będące w żałobie mogą też: poprosić koronera, za pośrednictwem kierownika zakładu pogrzebowego, o racjonalny dostęp do ciała przed wydaniem go w celu pochowania; poprosić koronera o kopię raportu z sekcji zwłok (za którą może być naliczona opłata) lub zapewnienie możliwości bezpłatnego wglądu; oraz poprosić koronera o odrębną sekcję zwłok. Koszty takiej sekcji, włącznie z wynagrodzeniem dla lekarza oraz opłatami za kostnicę trzeba wówczas pokryć samodzielnie. 30. Jak można uzyskać dalsze informacje? 30.1 Więcej informacji, w tym szczegółów dotyczących wszelkich lokalnych Kart Koronera ( Coroner's Charter ), można uzyskać w miejscowym biurze koronera. Jest ono zazwyczaj wymienione w książce telefonicznej lub w witrynie internetowej lokalnych władz w danym rejonie. O tym, gdzie znajduje się biuro koronera może też poinformować policja, szpital lub w Biuro Porad Obywatelskich (Citizens Advice Bureau). 30.2 Dalszym źródłem informacji jest automatyczna telefoniczna linia informacyjna policji dla osób, które straciły bliską osobę (Metropolitan Police Bereavement Information Line) dostępna pod numerem 0800 032 9996. Nagrane informacje są dostępne przez całą dobę. 30.3 Organizacja zajmująca się kwestiami zatrudnienia, Jobcentre Plus, wydała broszurę pt. Co robić w razie śmierci, która miała miejsce w Anglii lub Walii ( What to do after a death in England and
Wales ), (DWP 1027) obejmującą procedury dotyczące kwestii prawnych i świadczeń. Urzędnik prowadzący rejestr urodzin i zgonów (registrar of births and deaths) rozdaje te broszury osobom, które rejestrują zgon, a koroner może je przekazać rodzinie zmarłej osoby. Z broszurą można się też zapoznać w Internecie pod adresem: http://www.dwp.gov.uk/publications/catalogue-of-information/allproducts/ 30.4 Więcej informacji na temat koronerów, rejestracji zgonów i związanych z tym spraw znajduje się w Internecie pod adresem www.direct.gov.uk. 30.5 W razie ogólnych pytań dotyczących treści tego informatora, prosimy o przesłanie wiadomości e- mail na adres coroners@justice.gsi.gov.uk lub o telefon na numer 020 3334 3555. styczeń 2010 r. Wydział ds. koronerów i chowania zmarłych (Coroners and Burials Division) Ministerstwo Sprawiedliwości (Ministry of Justice)